Créditos ECTS Créditos ECTS: 3
Horas ECTS Criterios/Memorias Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 9 Clase Interactiva: 12 Total: 24
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Máster RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Edafoloxía e Química Agrícola, Departamento externo vinculado ás titulacións
Áreas: Edafoloxía e Química Agrícola, Área externa M.U en Arqueoloxía e Ciencias da Antigüidade (3ª ed)
Centro Facultade de Xeografía e Historia
Convocatoria: Primeiro semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable | 1ro curso (Si)
Introducir ao alumnado no estudo da relación establecida entre os humanos e as plantas a través dos restos botánicos atopados en contextos arqueolóxicos.
Coñecer as principais evidencias arqueobotánicas e os seus métodos de recollida e análise.
Proporcionar ao alumnado os instrumentos básicos precisos para traballar os restos arqueobotánicos como unha evidencia arqueolóxica e histórica.
CLASES EXPOSITIVAS/INTERACTIVAS
Plantas e comunidades humanas no pasado.
Os restos vexetais en contextos arqueolóxicos. A formación dos conxuntos arqueobotánicos.
Estratexias de recuperación e mostraxe de solos, depósitos, estruturas e objectos para a análise dos restos vexetais arqueolóxicos.
Antracoloxía. Carpoloxía. Palinoloxía.
Aproximación a outras técnicas: fitólitos e análise de fibras.
Introducción a espectroscopia vibracional aplicada a restos arqueobotánicos
LABORATORIO
Familiarización co uso do microscopio óptico de campo claro.
Observación de grans de pole e esporas.
Manexo de claves dicotómicas para identificación de grans de pole e esporas.
Manexo de equipo de espectroscopía vibracional (FTIR_ATR) e colorimetría de sólidos
PRÁCTICA DE CAMPO
Visita a un contexto arqueolóxico para recollida de mostras arqueobotánicas.
Bibliografía básica (GA / ES)
Brunning, R., Watson, J. (2010). Waterlogged wood: guidelines on the recording, sampling, conservation, and curation of waterlogged wood.
https://historicengland.org.uk/images-books/publications/waterlogged-wo…
Campbell, G., Moffett, L., Straker, V. (2011). Environmental Archaeology: a guide to the theory and practice of methods, from sampling and recovery to post-excavation. Edited and brought to Press by David M. Jones, English Heritage Publishing.
https://historicengland.org.uk/images-books/publications/environmental-…
Digital Plant Atlas. 2006-onwards.
https://www.plantatlas.eu/
The Global Pollen Project. The Open Platform for Pollen Identification.
https://globalpollenproject.org/
González Carretero, L., Wollstonecroft, M., Fuller, D. Q. (2017). A methodological approach to the study of archaeological cereal meals: a case study at Çatalhöyük East (Turkey). Vegetation History and Archaeobotany, 26(4), 415-432.
https://link.springer.com/article/10.1007/s00334-017-0602-6
Insidewood. 2004-onwards.
http://insidewood.lib.ncsu.edu/search
Jacomet, S. (2006). Identification of cereal remains from archaeological sites. Basel University, Basel.
https://duw.unibas.ch/fileadmin/user_upload/duw/IPNA/PDF_s/PDF_s_in_use…
Karsten, A. (2018). Waterlogged Organic Artefacts: Guidelines on their Recovery, Analysis and Conservation. Historic England.
https://historicengland.org.uk/images-books/publications/waterlogged-or…
Lema, V. C., Archila, S. C., Giovannetti, M. C. (2008). Arqueobotánica y teoría arqueológica. Discusiones desde Suramérica. Uniandes.
http://atlas.umss.edu.bo:8080/jspui/handle/123456789/795
Margariti, Ch. (2019). FIBRANET database, Centre for Textile Research/University of Copenhagen, Project funded under the EU Horizon 2020 Marie Skłodowska Curie programme under grant agreement No 745865.
https://netlearning.gr/fibranet/
Martín-Seijo, M.; Rico Rey, A.; Teira Brión, A.; Picón Platas, I.; García González, I.; Abad Vidal, E. (2010). Guía de Arqueobotánica. pp. 1 - 122. Santiago de Compostela: Xunta de Galicia. https://www.cultura.gal/sites/default/files/documents/publicacion/Guia_…
Martin-Seijo, M (2020). ¿No hay más leña que la que arde? Antracología aplicada a contextos Prehistóricos. Red Colaborativa de Excelencia Docente mediante Clases Magistrales en la Red. Universidad de Valladolid.
https://youtu.be/MVqZxh2_S2I
PalDat - Palynological Database. an online publication on recent pollen
https://www.paldat.org/
Peña-Chocarro, L. (2020). Los recursos vegetales en Arqueología: semillas y frutos. Red Colaborativa de Excelencia Docente mediante Clases Magistrales en la Red. Universidad de Valladolid.
https://youtu.be/gTKTkmHH1Qc
Peña-Chocarro, L., Zapata, L., González Urquijo, J. E., Ibáñez-Estévez, J. J. (2000). Agricultura, alimentación y uso del combustible: aplicación de modelos etnográficos en arqueobotánica. C. Mata & G. Pérez (eds.)
Agricultors, artesans i comerciants. III Reunió sobre economía en el mon ibèric. Saguntum Extra 3: 403-420
https://digital.csic.es/bitstream/10261/146725/1/Ibañez-2000-Agricultur…
Phytcore Website
https://www.phytcore.org/phytolith/index.php
Piqué, R. (2006). Los carbones y las maderas de contextos arqueológicos y el paleoambiente. Ecosistemas 15 (1): 31-38.
https://www.revistaecosistemas.net/index.php/ecosistemas/article/downlo…
Piqué, R. (2020). Armas y herramientas de madera. Usos tecnológicos de las plantas. Origen/Cuadernos Atapuerca.
https://i.atapuerca.org/DOC/47520500-0A7C-FDBB-AA9EBEA3C98FB644.PDF
Plants for a Future. (2010-2020)
https://pfaf.org/user/AboutUs.aspx
Schoch, W., Heller, I., Schweingruber, F.H., Kienast,F., (2004). Wood anatomy of central European Species.
www.woodanatomy.ch
Schweingruber, F. H., Börner, A. (2018). The plant stem: a microscopic aspect. Springer. https://www.springer.com/gp/book/9783319735238
Schweingruber, F., Landolt, W. (2005). The xylem database. https://www.wsl.ch/dendropro/xylemdb/
WOODAN Foundation (2019) https://www.woodan.org/
Complementaria
Berihuete-Azorín, M. (2016). More than a list of plants: a proposal of systematization of ethnobotanical information for archaeobotanical interpretation. Quaternary International, 404, 4-15.
Buxó, R. (1997). Arqueología de las plantas. Barcelona, Ed. Crítica.
Buxó, R., Piqué, R. (2003). La recogida de muestras en arqueobotánica: objetivos y propuestas metodológicas. La gestión de los recursos vegetales y la transformación del paleopaisaje en el Mediterráneo occidental. Barcelona: Museu d'Arqueologia de Catalunya.
Buxó, R., Piqué, R. (2008). Arqueobotánica: los usos de las plantas en la Península Ibérica. Barcelona, Ed. Ariel.
Hastorf, C. A. (1999). Recent research in paleoethnobotany. Journal of Archaeological Research, 7(1), 55-103.
Hather, J.G. (2000). The Identification of the Northern European Woods. A guide for archaeologists and conservators, London: Archetype Publications.
Jones, G. (1991). Numerical analysis in archaeobotany. Progress in Old World Palaeoethnobotany, 63-80.
Marguerie, D., Hunot, J. Y. (2007). Charcoal analysis and dendrology: data from archaeological sites in north-western France. Journal of Archaeological Science, 34(9), 1417-1433.
Piqué, R. (1999). Producción y uso del combustible vegetal: una evaluación arqueològica. Treballs d’Etnoarqueologia 3, Consejo Superior de Investigaciones Científicas, Madrid.
Schiffer, M. B. (1987). Formation processes of the archaeological record. Salt Lake City: University of Utah Press.
Schweingruber, F. H. 1990 Anatomie europäischer Hölzer. Bern und Stuttgart.
Théry-Parisot, I., Chabal, L., Chrzavzez, J. (2010). Anthracology and taphonomy, from wood gathering to charcoal analysis. A review of the taphonomic processes modifying charcoal assemblages, in archaeological contexts. Palaeogeography, palaeoclimatology, palaeoecology, 291(1-2), 142-153.
Zohary, D., Hopf, M., Weiss, E. (2012). Domestication of Plants in the Old World: The origin and spread of domesticated plants in Southwest Asia, Europe, and the Mediterranean Basin. Oxford University Press on Demand.
Establecer unha correcta recollida de mostras de solo, depósitos, estruturas e obxectos na escavación arqueolóxica.
Seleccionar os diferentes métodos de estudio adecuados para a análise dos solos, sedimentos e os restos de plantas recuperados en contextos arqueolóxicos.
Coñecer as diferentes etapas de alguno dos métodos arqueobotánicos máis habituais: antracoloxía, carpoloxía, palinoloxía, análise de fitolitos e grans de almidón.
Ser capaces de interpretar os resultados das análises arqueobotánicas e edáficas e integralos nas investigacións arqueolóxicas e paleoambientais.
Docencia expositiva e interactiva de carácter presencial, e titorías parcialmente de xeito virtual. A modalidade de práctica sería presencial e a práctica de campo será presencial. Se combinarán clases expositivas nas que se explicarán os contidos do temario, con clases interactivas nas que se abordarán aspectos instrumentais e casos de estudo.
Realizarase unha avaliación continua formativa (30%), combinada coa realización de exercicios/casos prácticos que serán entregados ao longo do curso (35%) e unha proba final (35%) relacionados cos contidos da materia.
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recollido na Normativa de avaliación de rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións.
De non acudir á proba final de forma presencial se extenderá unha avaliación de Non Presentado.
Na oportunidade extraordinaria de avaliación será preciso aportar os elementos de calificación faltantes ou que non acaden unha nota suficiente.
En caso de dispensa oficial a avaliación consistirá nun exame escrito (70%) sobre unha bibliografía previamente acordada, e un traballo que equivalerá as clases interactivas (30%). Este traballo deberá acordarse coas docentes ao cargo, a inicios do cuadrimestre, non máis tarde do día 21 de outubro de 2020.
Actividades docentes de carácter expositivo: 7 horas
Actividades de docencia interactiva de seminario: 12 horas
Práctica de campo: 2 horas
Titorías: 3 horas
Traballo do Alumnado ECTS: 49 horas
Exame/Proba final: 2 horas
Total: 75 horas
Recoméndase a asistencia e participación activa de forma presencial, e a asistencia as titorías. É recomendable o dominio do inglés.
Antonio Manuel Martinez Cortizas
- Departamento
- Edafoloxía e Química Agrícola
- Área
- Edafoloxía e Química Agrícola
- Teléfono
- 881813379
- Correo electrónico
- antonio.martinez.cortizas [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Catedrático/a de Universidade
Noemi Silva Sanchez
- Departamento
- Departamento externo vinculado ás titulacións
- Área
- Área externa M.U en Arqueoloxía e Ciencias da Antigüidade (3ª ed)
- Correo electrónico
- noemi.silva.sanchez [at] usc.es
- Categoría
- Profesional área externa_máx. 30 h
Xoves | |||
---|---|---|---|
09:00-12:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Aula 01 Laboratorio |
10.01.2024 11:30-14:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 15 |
21.06.2024 11:30-14:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 15 |