Créditos ECTS Créditos ECTS: 4.5
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 74.25 Horas de Titorías: 2.25 Clase Expositiva: 18 Clase Interactiva: 18 Total: 112.5
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Didácticas Aplicadas
Áreas: Didáctica da Expresión Musical
Centro Facultade de Ciencias da Educación
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable
- Tomar conciencia de que a voz do mestre é unha ferramenta de traballo importante.
- Utilizar o corpo, caixa de resonancia da voz, como instrumento ben impostado e afinado.
- Coidar e manter a voz, aplicando as medidas hixiénicas vocais necesarias para exercer a profesión docente.
- Coñecer a voz do alumno de E. Primaria.
- Desenvolver unha correcta percepción e discriminación auditiva.
- Educar o oído a través do estudo e memorización dos intervalos.
- Conseguir a capacidade para lograr unha audición consciente e diferenciada.
- A voz humana calidades, clasificación, extensión.
- Técnicas de relaxación e respiración.
- Técnicas de impostación e articulación do son.
- Saúde e hixiene vocal.
- Expresión musical: movemento, intensidade, matiz, acentuación.
- Elementos de entoación. Estudo dos intervalos.
- As funcións tonales.
- Simultaneidade sonora: os acordes básicos e a súa discriminación auditiva.
- Ditado musical.
- Práctica do canto individual e colectivo.
Bibliografía básica:
Alsina, P., (1997). El área de educación musical: propuestas para aplicar en el aula. Barcelona: Graó.
Bustos, I., (2003). La voz. La técnica y la expresión. Barcelona: Paidotribo.
Calais,B.,Germain,F. (2013). Anatomía para la voz. Entender y mejorar la dinámica del aparato vocal. Barcelona: la liebre de marzo.
Bibliografía complementaria:
Borragán, A., Barrio, J.A. y Gutiérrez, J.N. (1999). El juego vocal. Málaga: Ediciones Aljibe.
Escolá, F., (1989). Educación de la respiración. Pedagotécnia para el rendimiento físico y la fonación. Barcelona: Inde publicaciones.
Fiuza, M., (2013). Educación vocal. Guía práctica. Madrid: Pirámide.
Gallardo, J. R., y Gallego, J. L., (2003).Manual de logopedia escolar un enfoque práctico. Málaga: ediciones aljibe.
Gustems, J., y Elgström, E. (2008). Guía práctica para la dirección de grupos vocales e instrumentales. Barcelona: Graó.
Lodes, H., (1997). Aprende a respirar. Barcelona: Integral.
Payne, R., (2009). Técnicas de relajación. Barcelona: Paidotribo.
Prater, R., y Swift R.(1986) Manual de terapéutica de la voz. Barcelona: Salvat editores.
Rivas,R., Fiuza.,M.(2002). La voz y las disfonías funcionales. Madrid: Pirámide.
Willens, E., (2000). El oído musical: la preparación auditiva del niño. Barcelona: Paidós.
Cortazar, Mª. Isabel., y Balbino Rojo.(2007). La voz en la docencia. Conocer y cuidar nuestra herramienta de trabajo. Barcelona: Graó.
Kühn, C. (1988). La formación musical del oído. Barcelona: Ed. Labor.
- Específicas
E54. Comprender os principios que contribúen á formación cultural, e personal e social desde as artes.
E55. Coñecer o currículo escolar da educación artística, nos seus aspectos plástico, audiovisual e musical.
E56. Adquirir recursos para fomentar a participación ao longo da vida en actividades musicais e plásticas dentro e fora da escola.
E57. Desenvolver e evaluar contidos do currículo mediante recursos didácticos apropiados e promover as competencias correspondentes nos estudantes.
- Xenerais: G1, G2, G10.
- Básicas: B1,B2,B3,B4.
- Transversales: T1,T2, T3.
As competencias pódense consultar no seguinte enlace:
http://www.usc.é/export/sites/default/gl/servizos/sxopra/descargas/G314…
Dada a incerteza derivada da pandemia teranse en conta as especificacións detalladas no protocolo de centro para o desenvolvemento dunha docencia presencial segura na Facultade de Ciencias da Educación e as Directrices para o desenvolvemento dunha docencia presencial segura da USC.
Escenario 1. Normalidade adaptada.
Para a consecución das diferentes competencias que deben desenvolver os alumnos combinaremos diferentes estratexias didácticas.
Nas clases expositivas desenvolveremos os contidos conceptuais en gran grupo interrelacionando a nosa exposición con diferentes actividades.
Os contidos procedementais desenvolveranse nas clases interactivas, coa inclusión de diferentes actividades e debates en pequenos e medianos grupos para a consecución de diferentes técnicas, habilidades, destrezas e estratexias propias da materia.
Favorecerase o intercambio bidireccional de ideas en sesións grupais cooperativas propiciando a reflexión e posterior debate dos elementos teóricos e prácticos da materia.
As primeiras sesións irán dirixidas a establecer un diagnóstico inicial do grupo e construír a partir do que existe e é significativo. Para realizar un primeiro diagnóstico vocal, é necesario que os alumnos realicen actividades dirixidas á autoavaliación das súas propias voces.
Antes de aprender a falar ou cantar e mesmo para unha correcta práctica instrumental é indispensable aprender a respirar. Desde o comezo estableceremos e regularemos o proceso de respiración, espertando a conciencia de facelo correctamente. Grazas ás diferentes actividades corporais propostas, os alumnos accederán á información obxectiva que lles permita sentar as bases dunha respiración natural correcta, interiorizar o seu mecanismo e perder os malos hábitos adquiridos ao longo do tempo.
As actividades de exploración, coordinación e práctica destinadas a conseguir unha correcta posición corporal, respiración, relaxación, resonancia e articulación traballaranse a modo de xogos de movemento no inicio de todas as sesións e servirán ao alumno tanto para cantar como para tocar diversos os instrumentos que utilizaremos para interpretar a música. .
A técnica ideal de canto é a que máis se aproxima á fala. Brindarase a oportunidade de probar e explorar coa maior desinhibición posible todo tipo de xogos e deformacións tímbricas da voz: falsetes, nasalizaciones, chillidos, berros… Faremos unha coidada elección de partituras contemporáneas e non convencionais e as compostas polos propios alumnos nas que se deixarán notar as primeiras transformacións musicais.
Traballaremos a voz actoral e a improvisación vocal sobre textos dados, utilizando recitados, refráns, ladaíñas, trabalinguas, ecos, diferentes imitacións de sons da contorna, fenómenos da natureza e onomatopeyas de animais considerando o conto como principal elemento facilitador da comunicación e expresión.
Facer música cantando será unha das nosas tarefas primordiais. Para a adquisición das habilidades, é necesaria unha práctica musical regular e constante ao longo do desenvolvemento da materia, razón pola cal a porcentaxe do goce da práctica vocal será superior ao teórico. A intención é xerar un proceso de vivencia autotélica no cal a calidade final da interpretación pasa a un segundo plano.
Non é nova a idea de que en educación musical o son debe preceder ao símbolo, Por tanto partindo da práctica desenvolveranse capacidades relacionadas coa audición, interpretación, improvisación e composición e paralelamente o alumno interiorizará e construirá o seu propio vocabulario que lle permitirá expresarse musicalmente e comprender o que escoita.
Para facer música en conxunto, tanto vocal como instrumental e diversas combinacións, necesitaremos a actitude colaboradora do alumnado. Neste proceso o profesor será o modelo de comportamento estratéxico, o cal constatará tanto os coñecementos previos dos alumnos como as novas habilidades adquiridas.
A canción opera como desencadenador dun proceso rico de variadas expresións e do uso de diferentes linguaxes. Ademais de producir o coñecemento e goce de variados xéneros musicais, achéganos a outros aspectos que constitúen a educación musical: educación rítmica, educación vocal e instrumental, a danza e a educación auditiva. O ensino, práctica, interpretación e dirección das cancións dun cancioneiro creado para a clase, irá asociada ao proceso de coñecemento de diferentes grafías musicais.
Traballaremos a expresión gestual en diferentes actividades, nas cales, as mans, dedos e brazos, debuxarán enérxicos e conscientes as frases, tanto cantadas como recitadas ou faladas. O coñecemento desta unión de voz e xesto ademais de reforzar o contido expresivo do que queremos comunicar, dotarán ao mestre dunha gran confianza á hora de dirixir grupos vocais e instrumentais.
Co reforzo de actividades grupais de tipo coral, desenvolveranse diferentes habilidades didácticas revestidas de afectividade, nun clima de confianza que permitirá cantar de forma extrovertida contaxiando a vivencia musical e a expresión musical compartida; dese xeito garantimos a progresión nas posibilidades vocais de cada integrante. Coa interpretación coral e o ensaio ou repetición tratamos de activar tamén a escoita, que necesita o seu tempo, para que os coristas coordinen e sincronicen calquera interpretación.
A obtención dun bo oído musical é unha habilidade conveniente tanto para a músico profesión ao como para o estudante amateur.
O oído cumpre un papel crucial no proceso de aprendizaxe. Comezaremos co desenvolvemento de actividades relacionadas co recoñecemento primario das cualidades acústicas de cada nota: ton, duración, timbre e intensidade. O seguinte paso sería a integración, mediante o procesamento das relacións tonais, que comprendería a discriminación do lugar de cada nota na escala, da melodía (notas consecutivas) da harmonía (notas simultáneas) e do ritmo (secuencia temporal das notas).
Aínda que o ideal para un alumno é a posesión tanto do oído absoluto como do relativo, traballaremos o oído relativo que nos axudará a movernos con seguridade en calquera tonalidade. Nas diferentes actividades relacionadas coa voz trataremos de buscar o centro onde as voces moveranse con maior comodidade, traballando o oído relativo e aos poucos ir alargando o ámbito. A intención é ir gañando en rexistro vocal dunha maneira paulatina e paciente. Este aspecto é crucial na súa práctica futura cos alumnos de primaria. O profesor debe saber elixir a mellor tonalidade para cada alumno pois, nos inicios, é limitada.
Escenario 2. Distanciamento:
Neste caso as sesións expositivas serán non-presenciais e levarán a cabo de forma síncrona e asíncrona. Utilizarase Microsoft Teams. Na aula virtual da materia publicaranse as datas das sesións síncronas e especificaranse as entregas de traballos.
Sesións interactivas: a docencia de carácter presencial convivirá coa virtual, de acordo co que dispoña a Facultade. As titorías realizaranse preferentemente de forma virtual.
Escenario 3. Peche das instalacións:
Toda a docencia desenvolverase de forma non presencial. Publicaranse na aula virtual as datas das sesións síncronas ou asíncronas (a través de Microsoft Teams) que levarán a cabo.
Seguindo a ficha da materia na Memoria do Grao e as recomendacións detalladas nas directrices para o desenvolvemento dunha docencia presencial segura, a avaliación da materia tomará en consideración os seguintes aspectos:
Normalidade adaptada:
I. Convocatoria (Maio)
1. Participación (25%) da nota final). Prácticas específicas de aula a través de actividades e proxectos obligatorios en grupo e /ou individuais (25% da nota final). A asistencia tanto nas sesións expositivas como interactivas son obligatorias. Control de asistencia con folla de firmas. É necesaria a asistencia ao 80% das clases.
2. Informes escritos, exposicións e outras producións (20% da nota final).
3. Probas teórico-prácticas sobre os contidos da materia (30% da nota final).
Nota: para superar a materia é obligatorio ter unha cualificación positiva nos tres apartados. No caso de suspender os apartados 2 e 3 conservaranse as cualificacións aprobadas para a seguinte convocatoria dentro do mesmo curso académico. No caso de suspender a parte 1 ler ó apartado recuperación das prácticas específicas. A participación de aula non é recuperable.
II Convocatoria (Xullo) e outras convocatorias extraordinarias:
1. Prácticas específicas de aula a través de proxectos obligatorios en grupo e/ou individuais (25%) Ler o apartado recuperación das prácticas específicas.
2. Informes escritos, exposicións e outras producións (20% da nota final).
3. Probas teórico prácticas sobre os contidos da materia (30% da nota final).
Nota: para superar a materia é obligatorio ter unha cualificación positiva nos tres apartados.
Recuperación das prácticas específicas:
O alumnado que teña pendente as prácticas específicas deberá realizar un traballo teórico práctico que será exposto e defendido na convocatoria do exame. As normas e instrucións das actividades a desenvolver solicitaranse personalmente ao profesorado da materia en horario de tutorías. A data para asistir a dita tutoría será exposta no taboleiro de anuncios.
O alumnado poderá solicitar dispensa de asistencia a clase tal e como sinala a instrución nº1/2017, da Secretaría Xeral tanto nas sesións expositivas como interactivas. O alumnado comunicará ao profesorado da materia a súa condición de “alumno/a con dispensa a clase” e poderá examinarse tanto na oportunidade ordinaria como extraordinaria.Tanto na exención de docencia como na dispensa de asistencia, o sistema de aviación é o mesmo que para o alumnado asistente.
O sistema de avaliación é o mesmo que para o alumnado asistente.
Distanciamento:
A avaliación continua formativa combinarase cunha proba final escrita, preferentemente de carácter telemático. O alumnado deberá enviar os exercicios detallados na aula virtual que permitan avaliar as súas habilidades musicais prácticas.
Peche das instalacións :
A avaliación continua formativa combinarase cunha proba final escrita, de carácter telemático. O alumnado deberá enviar os exercicios detallados na aula virtual que permitan avaliar as súas habilidades musicais prácticas.
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recollido na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións
O traballo persoal debe ser semanal. O tempo de estudo deberá incrementarse segundo as dificultades persoais do alumnado e dos contidos da materia. Recoméndase un mínimo de seis horas semanales para a comprensión e realización dos exercicios e actividades propostas nas clases.
a) Actividades dentro do horario académico: 38,5h
- Sesións expositivas: 18 h.
- Sesións interactivas: 18 h.
- Tutorías académicas: 2,5 h.
b) Actividades fose do horario lectivo. 74 h.
-Estudo e traballo individual: 61 h.
- Traballo en grupo: 13 h.
Total: (a b)= 112.5 h (4,5 créditos ECTS)
-Asistencia a clase
- Constancia no estudo
- Tratar de resolver as dúbidas e as dificultades que xurdan desde un primeiro momento nas propias clases ou nas horas de tutorías.
- Ser responsables e non esquecer as datas dos traballos ou actividades suscitadas polo profesorado.
- Utilizar os recursos da propia facultade (biblioteca, fonoteca, aulas de informática, etc.) para a ampliación dos propios coñecementos.
Debido a que é obligatorio traballar e estar comunicado a través dunha plataforma virtual, recoméndase dispoñer dun ordenador persoal con conexión a internet . O profesorado da materia será o responsable de dar de alta aos usuarios (tamén o alumnado con exención de docencia) na primeira semana do inicio da actividade lectiva.
En relación aos traballos :
Tanto os traballos individuais e/ou grupales deberán ser orixinais. Calquera traballo copiado supoñerá o suspenso da materia na convocatoria correspondente. Un mesmo traballo non pode ser utilizado para varias materias salvo que se programase de forma coordinada.
A fin de poder respectar o aforo da aula no escenario de distanciamento, non se autorizarán os cambios de grupo se as solicitudes superan as cocientes permitidas.
PLAN DE CONTINXENCIA
Escenario 1: normalidade adaptada
- A docencia expositiva e interactiva será fundamentalmente de carácter presencial. As titorías poderanse realizar parcialmente de forma virtual.
- A avaliación continua formativa combinarase cunha proba teórico-práctica final presencial.
- O alumnado terá garantido o acceso aos materiais que figuran na bibliografía básica de acordo ás condicións do escenario.
Escenario 2: distanciamento
- A docencia expositiva e interactiva de carácter presencial convivirá coa virtual, de acordo co que dispoña a Facultade. As titorías realizaranse preferentemente de forma virtual.
- A avaliación continua formativa combinarase cunha proba teórico-práctica final preferentemente de carácter telemático.
- O alumnado terá garantido o acceso aos materiais que figuran na bibliografía básica de acordo ás condicións do escenario.
Escenario 3: peche das instalacións
- A docencia (expositiva, interactiva e titorías) será completamente de carácter virtual, utilizando mecanismos síncronos ou asíncronos.
- A avaliación continua formativa combinarase cunha proba teórico-práctica final de carácter telemático.
- O alumnado terá garantido o acceso aos materiais que figuran na bibliografía básica de acordo ás condicións do escenario.
-Responsabilidade medioambiental:
o Evitar tapas de plástico ou outros envoltorios externos innecesarios.
o Sempre que sexa posible, empregar grampas en lugar de encadernación.
o Imprimir a dúas caras en calidade “aforro de tinta”.
o Non empregar folios en branco como separadores de capítulos ou partes.
o Evitar anexos que non teñan referencia directa cos temas desenvolvidos.
-Perspectiva de xénero:
o Recoméndase facer uso da linguaxe non sexista, tanto no traballo cotiá de aula como nos traballos académicos encomendados.
-Obrigatoriedade de uso da conta de correo rai.
-Obrigatoriedade de emprego das ferramentas tecnolóxicas institucionais: Campus Virtual, Microsoft Office 365, e outras ferramentas facilitadas pola facultade e autorizadas como ferramentas institucionais pola universidade (Lifesize, etc).
-Non se poderá empregar o teléfono móbil, salvo cando se use como instrumento de traballo seguindo as indicacións dadas polo docente, responsabilizándose o alumnado das consecuencias legais e académicas que podan derivarse dun emprego non axeitado do mesmo.
-Ter en conta que o ensino-aprendizaxe (clases / titorías) é un proceso privado, enténdase privado como proceso de comunicación e intercambio entre o/a docente e o estudantado matriculado na materia.
-Obrigatoriedade do cumprimento da normativa de protección de datos https://www.usc.gal/es/politica-privacidad-proteccion-datos.
Remigio Moreira Arincon
Coordinador/a- Departamento
- Didácticas Aplicadas
- Área
- Didáctica da Expresión Musical
- Teléfono
- 881812001
- Correo electrónico
- remigio.moreira [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Asociado/a de Universidade LOU
| Xoves | |||
|---|---|---|---|
| 09:00-10:00 | Grupo /CLIL_01 (A - Z) | Castelán | (CAMPUS NORTE) - AULA 07 - MÚSICA |
| 12:00-13:00 | Grupo /CLE_01 (A - Z) | Castelán | (CAMPUS NORTE) - AULA 07 - MÚSICA |
| 03.06.2022 09:30-11:30 | Grupo /CLE_01 (A - Z) | (CAMPUS NORTE) - AULA 33 |
| 08.07.2022 12:00-14:00 | Grupo /CLE_01 (A - Z) | (CAMPUS NORTE) - AULA 22 |