Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 92 Horas de Titorías: 2 Clase Expositiva: 36 Clase Interactiva: 20 Total: 150
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Ciencias Morfolóxicas
Áreas: Anatomía e Embrioloxía Humana
Centro Facultade de Medicina e Odontoloxía
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable | 1ro curso (Si)
1. Comprender e recoñecer a estrutura normal do corpo humano, a nivel orgánico e de sistemas, nas distintas etapas da vida e nos dous sexos
2. Coñecer identificar e ser capaz de situar adecuadamente as diferentes partes dos aparatos do corpo humano
3. Adquirir os coñecementos morfolóxicos que lle permitan realizar unha exploración física básica.
4. Coñecer, comprender e ser capaz de aplicar adecuadamente a terminoloxía anatómica (nómina anatómica).
UNIDADE DIDÁCTICA I. ANATOMÍA DESCRITIVA E FUNCIONAL DO APARATO CARDIO-CIRCULATORIO
1. Xeneralidades do aparato cardiocirculatorio.
2. Morfoloxía exterior do Corazón: Caras. Surcos. Relacións
3. Morfoloxía interna: Cavidades cardíacas. Válvulas cardíacas
4. Estrutura do corazón. Esqueleto fibroso. Musculatura cardíaca. Sistema cardionector Endocardio. Pericardio. Vascularización e inervación do corazón
5. Sistema da arteria aorta. Arco aórtico e as súas ramas. Aorta descendente e as súas ramas. Ramas terminais. Sistema das arterias ilíacas.
6. Sistema venoso. Xeneralidades. Veas pulmonares. Sistema da vea cava superior; sistema das veas ácigos. Sistema da vea cava inferior e vea porta
7. Sistema linfático. Concepto xeral. Troncos linfáticos. Principais grupos ganglionares da cabeza, o pescozo, tronco e extremidades
UNIDADE DIDÁCTICA II. ANATOMÍA DESCRITIVA E FUNCIONAL DO APARATO RESPIRATORIO
8. Xeneralidades do aparato respiratorio. Partes do aparato respiratorio: Vías respiratorias e pulmóns
9. Anatomía descritiva e funcional das fosas nasais e os seos paranasales. Vascularización e inervación.
10. Anatomía descritiva e funcional da Larinxe. Localización. Bases morfolóxicas do aparato Fonador. Relacións. Vascularización e inervación.
11. Anatomía descritiva e funcional da Traquea e Bronquios principais. Localización. Morfoloxía. Relacións. Vascularización e inervación.
12. Anatomía descritiva e funcional dos pulmóns. Morfoloxía. Relacións. Vascularización e inervación.
13. Árbore bronquial. Segmentación broncopulmonar.
14. As pleuras. Topografía toraco- pleural. Espazos pleuropulmonares e mediastino. Vascularización e inervación.
UNIDADE DIDÁCTICA III. ANATOMIA DESCRITIVA E FUNCIONAL DO APARATO DIXESTIVO
15. Xeneralidades do aparato dixestivo.
16. A boca: vestíbulo bucal. Cavidade bucal. Sistema dentario. Anatomía da lingua. Anatomía das glándulas salivares.
17. A farinxe. Morfoloxía e estrutura. Relacións na cabeza e no pescozo. Anel linfático de Waldeyer. Vascularización e inervación. Consideracións funcionáis
18. Esófago. Morfoloxía e estrutura. Relacións no pescozo e no tórax. Vascularización e inervación. Consideracións funcionais.
19. Estómago. Morfoloxía e estrutura. Relacións. Vascularización e inervación.
20. Duodeno-páncreas. Morfoloxía e estrutura. Relacións. Vascularización e inervación. Introdución ao estudo do peritoneo: concepto de meso e epiplon. Espazo retroperitoneal.
21. Fígado. Configuración externa e relacións. Medios de fixación. Estrutura. Segmentación. Vascularización e inervación. Estudo das Vías biliares. Conduto hepático. Vesícula Biliar e conduto cístico. Conduto colédoco. Vascularización e inervación. Consideracións funcionais.
22. Bazo. Configuración externa e relacións. Estrutura. Vascularización e inervación. Yeyuno- íleo. Morfoloxía. Estrutura. Relacións. Mesenterio. Vascularización e inervación.
23. Intestino groso. Disposición xeral e relacións. Estrutura. Cego e apéndice. Colon ascendente e transverso. Colon descendente e íleo- pélvico. Recto e ano. Vascularización e inervación.
24. Estudo do Peritoneo no seu conxunto. Anatomía topográfica abdómino- pélvica
UNIDADE DIDÁCTICA IV: ANATOMÍA DESCRITIVA E FUNCIONAL DO APARATO XENITO-URINARIO
APARATO URINARIO
25. Xeneralidades do aparato Urinario.
26. Ril. Situación. Morfoloxía e Estrutura. Pelvis renal e uréteres. Relacións. Vascularización e inervación.
27. Anatomía da vexiga urinaria no home e na muller. Morfoloxía. Relacións. Vascularización e inervación.
28. Uretra masculina e feminina. Morfoloxía. Relacións. Vascularización e inervación.
APARATO XENITAL MASCULINO
29. Xeneralidades do aparato xenital masculino. Testículo e vías espermáticas. Glándulas anexas. Glándula prostática. Glándulas bulbo- uretrales ou de Cowper. Envolturas do testículo. Pene
APARATO XENITAL FEMININO
30. Xeneralidades do aparato xenital feminino. Anatomía do ovario. Anatomía das trompas uterinas ou de Falopio. Anatomía do útero. Medios de fixación. Peritoneo pélvico. Anatomía da vaxina e da vulva
31. Anatomía das glándulas mamarias.
UNIDADE DIDÁCTICA V. ANATOMÍA DESCRITIVA E FUNCIONAL DO APARATO ENDOCRINO
32. Organización xeral do aparato endocrino. Clasificación e localización das glándulas endocrinas. Hipófisis. Hipotálamo. Glándulas tiroides, paratiroides e suprarrenales. Testículo e Ovario.
ACTIVIDADES PRÁCTICAS
1. Aparato respiratorio.
• Desenvolvemento embriolóxico. Bases morfolóxicas de malformacións conxénitas frecuentes.
• Estudo das vías respiratorias, os pulmóns e as pleuras en maquetas, preparacións anatómicas e no cadáver. Identificación mediante técnicas de imaxe das diferentes partes do aparato respiratorio. Estudo da Topografía torácica no cadáver. Espazos pleuropulmonares. Cúpula pleural. Relacións dos pulmóns no tórax e o pescozo
2. Corazón e grandes vasos.
• Desenvolvemento embriolóxicos. Bases morfolóxicas de malformacións conxénitas frecuentes.
• Estudo do corazón en maquetas, preparacións anatómicas e no cadáver. Disección cardíaca. Estudo dos vasos coronarios. Estudo radiográfico do corazón. Espazo mediastínico e relacións entre os órganos mediastínicos no cadáver. Estudo da arteria Aorta e as súas ramas en maquetas, preparacións anatómicas e no cadáver. Sistema da Arteria pulmonar. Sistemas da vea Cava, vea *Ácigos e da vea Porta. Identificación dos principais troncos linfáticos e grupos ganglionares en maquetas e no cadáver
3. Aparato dixestivo.
• Desenvolvemento embriolóxicos. Bases morfolóxicas de malformacións conxénitas frecuentes.
• Estudo do aparato dixestivo en maquetas, preparacións anatómicas e no cadáver. Relacións do aparato dixestivo na cabeza, o pescozo e o tórax ( mediastino). Anatomía topográfica da cavidade abdominal. Espazo retroperitoneal e cavidade peritoneal. Estudo do peritoneo no cadáver.
4. Aparato xenitourinario.
• Estudo do aparato xenitourinario en maquetas, preparacións anatómicas e no cadáver. Morfoloxía e relacións do ril e as vías Urinarias. Morfoloxía e relacións do aparato xenital masculino e feminino. Repaso da anatomía topográfica da cavidade pélvica masculina e feminina. Periné masculino e feminino.
5. Aparato endocrino.
• Estudo das glándulas endocrinas en maquetas, preparacións anatómicas e no cadáver
BIBLIOGRAFÍA BÁSICA
1. Drake R. L., A. Wayne Vogl, Adam W.M. Mitchell. GRAY Anatomía para estudantes. Ed. Elsevier Churchill Livingstone.
2. Latarjet e Ruiz Liard, Anatomía Humana, Panamericana.
3. Rouviere H. - André Delmas. Anatomía Humana descritiva, topográfica e funcional. Ed. Masson
BIBLIOGRAFÍA COMPLEMENTARIA
4. Dauber W. Feneis. Nomenclatura anatómica ilustrada. Ed. Elsevier / Masson
5. Bruce M. Carlson. Embrioloxía Humana e Bioloxía do Desenvolvemento. Ed. Elsevier
ATLAS DE ANATOMÍA ACONSELLADOS
6. Schunke M, Shulte E, Shumacher U. Prometheus. Texto e Atlas de Anatomía. (3ª ed). Ed. Médica Panamericana, Madrid.
7. Netter, F. H., Atlas de Anatomía Humana. (6ª ed). Elsevier/ Masson.
Esta materia contribuirá a que os alumnos adquiran as competencias específicas do módulo I: "Morfoloxía, estrutura e función do corpo humano" seguintes:
CEMI.12. - Coñecer o Desenvolvemento embrionario e a organoxénese
CEMI.14. - Coñecer a morfoloxía, estrutura e función da pel, o sangue, aparatos e sistemas circulatorio, dixestivo, locomotor, reprodutor, excretor e respiratorio; sistema endócrino, sistema inmune e sistema nervioso central e periférico
CEMI.15. - Coñecer o crecemento, maduración e envellecemento dos distintos aparatos e sistemas.
CEMI.20. - Recoñecer con métodos macroscópicos, microscópicos e técnicas de imaxe a morfoloxía e estrutura de tecidos, órganos e sistemas
CEMI.22. - Comprender os fundamentos da exploración física básica.
ESCENARIO 1 (NORMALIDADE ADAPTADA)
Os contidos teóricos do programa desenvolveranse, con apoio de medios audiovisuais e informáticos, en clases expositivas, nelas destacaranse os apartados máis importantes e darase unha orientación bibliográfica. Nas clases prácticas os alumnos estudarán e identificarán sobre as maquetas, preparacións anatómicas e sobre o cadáver os contidos do programa e desenvolverán competencias no campo das habilidades e destrezas (recoñecemento de estruturas, uso adecuado da linguaxe anatómica disección anatómica, etc.)
Abrirase unha aula virtual para a materia e establecerase un foro de titoría pública.
ESCENARIO 2 (DISTANCIAMENTO; RESTRICIÓNS PARCIAIS Á PRESENCIALIDAD FÍSICA):
Combinarase docencia presencial e en remoto a fin de promover as medidas de distanciamento social en vigor nese momento. Para iso, empregaranse ferramentas e plataformas institucionais (Aula Virtual-Moodle e Microsoft Teams).
ESCENARIO 3 (PECHE DAS INSTALACIÓNS; IMPOSIBILIDADE DE IMPARTIR A DOCENCIA CON PRESENCIALIDAD FÍSICA):
A docencia será exclusivamente virtual, empregando as ferramentas e plataformas institucionais (Aula Virtual-Moodle e Microsoft Teams)”.
ESCENARIOS 1 E 2
As probas finais terán CARÁCTER PRESENCIAL.
Para a valoración dos coñecementos, aptitudes e habilidades adquiridos nas clases expositivas realizarase unha proba final. O nivel de aprobado será o 50% da puntuación. É necesario aprobar esta proba para superar a materia.
Os coñecementos, destrezas e habilidades adquiridas nas clases prácticas valoraranse mediante unha proba sobre o material traballado nas prácticas, que consistirá no recoñecemento de estruturas anatómicas. O nivel de aprobado será o 70% da puntuación. É necesario aprobar esta proba para superar a materia. A realización e seguimento das clases prácticas é obrigatoria e requisito imprescindible para superar a materia.
Tamén poderán utilizarse para avaliación continua os recursos das plataformas institucionais (Aula Virtual-Moodle e Microsoft Teams).
ESCENARIO 3
As probas finais levaranse a cabo empregando recursos que garantan a identificación do alumno, así como o carácter persoal da realización da proba. No caso de que non se dispoña dos medios técnicos que garantan o cumprimento destas premisas recorrerase a unha proba final oral
“Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recolleito na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións”
Tempo de estudo individual dos contidos do programa 60 horas e da preparación das prácticas 20 horas
Elaboración de traballos e preparación de cuestionarios e tarefas diversas, 20 horas
• Utilización dos apuntamentos e os Atlas de anatomía recomendados na clase e na aula virtual.
• Preparación con antelación da práctica
• Realización de debuxos das estruturas e as súas relacións.
• Visualización dos vídeos recomendados nas clases teóricas.
• Utilización de programas informáticos específicos da materia.
• As titorías terán carácter presencial e/ou telemático e os recursos bibliográficos poderán ser utilizados en versión papel (escenario 1 ) e/ou dixital (2 e 3)
PLAN DE CONTINXENCIA
METODOLOXÍA DOCENTE
ESCENARIO 1 (NORMALIDADE ADAPTADA)
Os contidos teóricos do programa desenvolveranse, con apoio de medios audiovisuais e informáticos, en clases expositivas, nelas destacaranse os apartados máis importantes e darase unha orientación bibliográfica. Nas clases prácticas os alumnos estudarán e identificarán sobre as maquetas, preparacións anatómicas e sobre o cadáver os contidos do programa e desenvolverán competencias no campo das habilidades e destrezas (recoñecemento de estruturas, uso adecuado da linguaxe anatómica disección anatómica, etc.)
Abrirase unha aula virtual para a materia e establecerase un foro de titoría pública.
ESCENARIO 2 (DISTANCIAMENTO; RESTRICIÓNS PARCIAIS Á PRESENCIALIDAD FÍSICA):
Combinarase docencia presencial e en remoto a fin de promover as medidas de distanciamento social en vigor nese momento. Para iso, empregaranse ferramentas e plataformas institucionais (Aula Virtual-Moodle e Microsoft Teams).
ESCENARIO 3 (PECHE DAS INSTALACIÓNS; IMPOSIBILIDADE DE IMPARTIR A DOCENCIA CON PRESENCIALIDAD FÍSICA):
A docencia será exclusivamente virtual, empregando as ferramentas e plataformas institucionais (Aula Virtual-Moodle e Microsoft Teams)”.
SISTEMA DE AVALIACIÓN
ESCENARIOS 1 E 2
As probas finais terán CARÁCTER PRESENCIAL.
Para a valoración dos coñecementos, aptitudes e habilidades adquiridos nas clases expositivas realizarase unha proba final. O nivel de aprobado será o 50% da puntuación. É necesario aprobar esta proba para superar a materia.
Os coñecementos, destrezas e habilidades adquiridas nas clases prácticas valoraranse mediante unha proba sobre o material traballado nas prácticas, que consistirá no recoñecemento de estruturas anatómicas. O nivel de aprobado será o 70% da puntuación. É necesario aprobar esta proba para superar a materia. A realización e seguimento das clases prácticas é obrigatoria e requisito imprescindible para superar a materia.
Tamén poderán utilizarse para avaliación continua os recursos das plataformas institucionais (Aula Virtual-Moodle e Microsoft Teams).
ESCENARIO 3
As probas finais levaranse a cabo empregando recursos que garantan a identificación do alumno, así como o carácter persoal da realización da proba. No caso de que non se dispoña dos medios técnicos que garantan o cumprimento destas premisas recorrerase a unha proba final oral
“Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recolleito na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións”
Juan Antonio Suarez Quintanilla
- Departamento
- Ciencias Morfolóxicas
- Área
- Anatomía e Embrioloxía Humana
- Teléfono
- 881812224
- Correo electrónico
- juanantonisuarez.suarez [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Catedrático/a de Universidade
Maria Angeles Rodriguez Cobos
- Departamento
- Ciencias Morfolóxicas
- Área
- Anatomía e Embrioloxía Humana
- Teléfono
- 881812227
- Correo electrónico
- mdelosangeles.rodriguez.cobos [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Antonio Jose Crespo Abelleira
- Departamento
- Ciencias Morfolóxicas
- Área
- Anatomía e Embrioloxía Humana
- Teléfono
- 881812222
- Correo electrónico
- antonio.crespo [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Maria Teresa Castaño Oreja
- Departamento
- Ciencias Morfolóxicas
- Área
- Anatomía e Embrioloxía Humana
- Teléfono
- 881812220
- Correo electrónico
- mteresa.castano [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Ana Isabel Rodriguez Perez
Coordinador/a- Departamento
- Ciencias Morfolóxicas
- Área
- Anatomía e Embrioloxía Humana
- Teléfono
- 881812464
- Correo electrónico
- anai.rodriguez [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Profesor Contratado/a Doutor
Maria Del Carmen Diaz Ruiz
- Departamento
- Ciencias Morfolóxicas
- Área
- Anatomía e Embrioloxía Humana
- Teléfono
- 881812463
- Correo electrónico
- mdelcarmen.diaz [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Profesor Contratado/a Doutor
Pablo Garrido Gil
- Departamento
- Ciencias Morfolóxicas
- Área
- Anatomía e Embrioloxía Humana
- Correo electrónico
- pablo.garrido [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Profesor Axudante Doutor LOU
Lucía Lage Pita
- Departamento
- Ciencias Morfolóxicas
- Área
- Anatomía e Embrioloxía Humana
- Correo electrónico
- lucialage.pita [at] usc.es
- Categoría
- Predoutoral Xunta
| Luns | |||
|---|---|---|---|
| 08:30-09:30 | Grupo /CLE_02 | Castelán | Medicina-Aula 5 |
| 10:30-11:30 | Grupo /CLE_02 | Castelán | Medicina-Aula 5 |
| 15:30-16:30 | Grupo /CLE_04 | Castelán | Medicina-Aula 5 |
| 17:30-18:30 | Grupo /CLE_04 | Castelán | Medicina-Aula 5 |
| Martes | |||
| 08:30-09:30 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Medicina-Aula 4 |
| 11:30-12:30 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Medicina-Aula 4 |
| 15:30-16:30 | Grupo /CLE_03 | Castelán | Medicina-Aula 4 |
| 18:30-19:30 | Grupo /CLE_03 | Castelán | Medicina-Aula 4 |
| Mércores | |||
| 08:30-09:30 | Grupo /CLE_02 | Castelán | Medicina-Aula 5 |
| 10:30-11:30 | Grupo /CLE_02 | Castelán | Medicina-Aula 5 |
| 15:30-16:30 | Grupo /CLE_04 | Castelán | Medicina-Aula 5 |
| 17:30-18:30 | Grupo /CLE_04 | Castelán | Medicina-Aula 5 |
| Xoves | |||
| 08:30-09:30 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Medicina-Aula 4 |
| 11:30-12:30 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Medicina-Aula 4 |
| 15:30-16:30 | Grupo /CLE_03 | Castelán | Medicina-Aula 4 |
| 18:30-19:30 | Grupo /CLE_03 | Castelán | Medicina-Aula 4 |
| Venres | |||
| 08:30-09:30 | Grupo /CLE_02 | Castelán | Medicina-Aula 5 |
| 10:30-11:30 | Grupo /CLE_02 | Castelán | Medicina-Aula 5 |
| 15:30-16:30 | Grupo /CLE_04 | Castelán | Medicina-Aula 5 |
| 17:30-18:30 | Grupo /CLE_04 | Castelán | Medicina-Aula 5 |
| 21.05.2021 16:00-18:30 | Grupo /CLE_01 | Medicina-Aula 1 |
| 21.05.2021 16:00-18:30 | Grupo /CLE_01 | Medicina-Aula 2 |
| 21.05.2021 16:00-18:30 | Grupo /CLE_01 | Medicina-Aula 3 |
| 21.05.2021 16:00-18:30 | Grupo /CLE_01 | Medicina-Aula 4 |
| 21.05.2021 16:00-18:30 | Grupo /CLE_01 | Medicina-Aula 5 |
| 21.05.2021 16:00-18:30 | Grupo /CLE_01 | Medicina-Aula 6 |
| 21.05.2021 16:00-18:30 | Grupo /CLE_01 | Medicina-Aula 7 |
| 21.05.2021 16:00-18:30 | Grupo /CLE_01 | Medicina-Aula 8 |
| 21.05.2021 16:00-18:30 | Grupo /CLE_01 | Medicina-Aula 9 |
| 21.05.2021 16:00-18:30 | Grupo /CLE_01 | Medicina-Aula Castelao |
| 21.05.2021 16:00-18:30 | Grupo /CLE_01 | Odontoloxía-Aula 1 |
| 21.05.2021 16:00-18:30 | Grupo /CLE_01 | Odontoloxía-Aula 2 |
| 23.06.2021 12:30-14:30 | Grupo /CLE_01 | Medicina-Aula 4 |
| 23.06.2021 12:30-14:30 | Grupo /CLE_01 | Medicina-Aula 5 |
| 23.06.2021 12:30-14:30 | Grupo /CLE_01 | Medicina-Aula 7 |
| 23.06.2021 12:30-14:30 | Grupo /CLE_01 | Medicina-Aula 8 |