Até a década de 1830, en que tivo lugar a exclaustración dos regulares e a desamortización, en Galicia existían poderosos mosteiros  bieitos  e cistercienses, fundados nos séculos centrais da Idade Media e reformados entre 1490 e 1550, cando foron obrigados a incorporarse ás congregacións castelás, perdendo a súa independencia. Os seus extensos e dispersos patrimonios rústicos explotábanos mediante cesións de longa duración  –”foros” – a campesiños, que pagaban con frecuencia unha renda fixa en especie. A abundante e rica información dos arquivos das comunidades cistercienses permite coñecer os problemas relaciones co control patrimonios moi parcelados e amenazados pola “malicia campesiña”, e tamén a evolución das rendas monásticas e o seu maior ou menor capacidade para acomodarse a un sistema de cultivos profundamente renovado desde a primeira metade do XVII.