A sociedade galega do Antigo Réxime foi esencialmente conflitiva, feito que foi probado en numerosas publicacións nos últimos anos. O presente artigo trata de analizar unha parte desta realidade social a través dos litixios que a Real Audiencia de Galicia atendeu por razón de servidumes, as cales podían ser, segundo o elemento ao que se referisen, de paso, de auga e de luces e xanelas. Estas figuras xurídicas redistribuían dereitos e deberes á marxe da propiedade privada, polo que aínda que o seu fundamento non se discutía, como habitualmente ocorreu, si se discutiu a forma en que debían establecerse.