Ao longo do seguinte artigo pretendemos presentar unha primeira aproximación ao réxime de ensino �??primario e secundario�?? nas comarcas de Arzúa e Melide (Galicia interior). Dividimos a nosa exposición en tres partes sucesivas. Na primeira analízase o número, distribución e evolución diacrónica dos mestres de primeiras letras durante o período de estudo que seleccionamos. Valoraremos así as claves que condicionan a súa existencia. A segunda trata das características cualitativas das escolas (calidade, financiamento, currículo). Por último, a terceira parte, está dedicada ao ensino secundario: os estudos e os estudantes de latinidade.