Créditos ECTS Créditos ECTS: 3
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 51 Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 9 Clase Interactiva: 12 Total: 75
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Máster RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Enxeñaría Química, Departamento externo vinculado ás titulacións
Áreas: Enxeñaría Química, Área externa M.U en Enerxías Renovables, Cambio Climático e Desenvolvemento Sustentable
Centro Facultade de Física
Convocatoria: Primeiro semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable | 1ro curso (Si)
Esta materia do módulo "Enerxía Solar", de carácter obrigatorio, ten tres obxectivos formativos de gran utilidade para os profesionais das enerxías renovables en particular e do ámbito da enerxía en xeral. Que se resumo en:
1. Establece-los coñecementos e aplica-las bases metodolóxicas necesarias para o dimensionamento e colocación eficiente de sistemas de aproveitamento do recurso solar, tanto térmicos como fotovoltaicos.
2. Establece-los coñecementos básicos sobre os diversos sistemas actuais de explotación de enerxía solar térmica, basados en tecnoloxías eficientes e ambientalmente sustenbles.
3. Establecer e aplica-las bases metodolóxicas da tecnoloxía para a recuperación óptima da enerxía térmica en calquera instalación, a partir de criterios termodinámicos e de sustenibilidade ambiental.
Os contidos desta materia obrigatoria, que se desenvolven en 3,0 ECTS, baséanse nos recollidos de forma sucinta no descritor da materia no plan de estudos do Máster, e que son: "A radiación solar e o espectro solar. Principios de funcionamento de sistemas solares térmicos. Conceptos e compoñentes básicos dunha instalación. Cálculo de instalacións sinxelas. Exemplos de tecnoloxías apropiadas."
Tendo no descritor arriba sinalado e o estado da arte dos distintos aspectos recollidos nel, o programa estrutúrase nos seguintes bloques temáticos.
Bloque I. Radiación solar.
Tema 1. Introdución.
Orixe e natureza. Radiación electromagnética. Espectro solar. Xeometría da radiación solar: Declinación, angulo central. Radiación solar directa e difusa.
Tema 2. Parámetros meteorolóxicos asociados ao recurso solar.
Medidas de radiación solar en superficie. Outros parámetros meteorolóxicos. Mapas de radiación solar.
Tema 3. Captación do recurso solar.
Situación e colocación dos sistemas de captación do recurso solar: Angulo acimutal, pendente ou elevación. Compoñente directa e difusa. Estudo de casos.
Bloque II. Enerxía solar térmica.
Tema 4. Instalacións de Baixa Temperatura.
Elementos dunha instalación solar térmica básica. Placas planas. Tubos de baleiro. Rendementos.
Tema 5. Instalacións de Media e Alta Temperatura e outras.
Colectores soares e reflectores. Sistemas termosolares de concentración. Sistemas híbridos. Almacenamento de enerxía térmica.
Bloque III. Recuperación de enerxía térmica.
Tema 6. Optimización enerxética. Criterios termodinámicos. Algoritmo da táboa do pinch. Máxima recuperación de calor (MER).
Tema 7. Síntese de redes de intercambiadores de calor.
Objetivos específicos (por bloques)
Bloque I. Radiación soar: Introducir o estudante nos fundamentos e técnicas necesarios para coñecer a natureza e os fenómenos asociados á radiación solar, valorar os recursos renovables asociados e como estimar os parámetros meteorolóxicos asociados ao rendemento de sistemas de aproveitamento da enerxía solar.
Bloque II. Enerxía solar térmica: Coñecer os fundamentos de explotación da enerxía solar térmica a partir dos seus principios de funcionamento. Coñecer as características e os elementos básicos dos distintos sistemas de aproveitamento de enerxía solar térmica e o seu almacenamento. Identificar e dimensionar sistemas convencionais de produción de enerxía solar térmica.
Bloque III. Recuperación de enerxía térmica: Coñecer e aplicar a tecnoloxía termodinámica de recuperación óptima de enerxía térmica, economicamente eficiente e ambientalmente sostible.
Bibliografía básica
Bohren, C.F., Clothiaux, E.E. "Fundamentals of atmospheric radiation". Wiley-VCH, Weinheim, 2006.
John Duffie, J. William Beckman, W. "Solar Engineering of Thermal Processes". John Wiley & Sons. 3rd edition. New Jersey (2006).
Shenoy, U.V. "Synthesis of heat exchanger networks". Editorial del Golfo. Houston, 1995.
Bibliografía complementaria
Casanova, J., Bilbao, J. et al. "Curso de energía solar". Secretariado de publicaciones, Universidad de Valladolid, 1993.
Centro de Estudios de la Energía Solar " La energía solar: aplicaciones prácticas". CEES, Sevilla, 1993.
CIEMAT "Fundamentos, dimensionado y aplicaciones de la energía solar fotovoltaica". Madrid, 2003.
El-Halwagi, M. "Process Integration”, Elsevier, 2006.
IDAE. Pliego de Condiciones Técnicas de Instalaciones de Baja Temperatura. Instituto para la Diversificación y Ahorro de la Energía (IDAE). www.idae.es
Iqbal, M. "Introduction to solar radiation". Academic Press, San Diego (CA), 1984.
Lorenzo, E. "Electricidad solar: Ingeniería de los sistemas fotovoltaicos". Instituto de Energía Solar, Universidad Politécnica de Madrid, 1994.
Ministerio de Fomento. Código Técnico da Edificación DB HE 4
Petty, G.W. "A First Course of Atmospheric Radiation”. Sundog, Madison (Wisconsin), 2004.
Prieto, J.I. "Fundamentos y aplicaciones de la energía solar térmica". Servicio de publicaciones, Universidad de Oviedo, 1998.
Sorensen, B. "Renewable Energies". Academic Press. Londres, 2000.
Outra documentación
O profesor facilitará presentacións dos contidos da disciplina e outros documentos a través da súa Aula Virtual, na lingua de impartición dela.
Nesta materia o estudiante adquirirá ou practicará unha serie de competencias xenéricas, desexables en calquera titulación universitaria, e específicas, propias do ámbito científico e aplicado á Enerxía. Neste sentido, os estudantes deberán alcanzar as seguintes competencias:
Básicas
CB02.-Que os estudantes separan aplicar os coñecementos adquiridos e a súa capacidade de resolución de problemas en contornos novos ou pouco coñecidos dentro de contextos máis amplos (ou multidisciplinares) relacionados coa súa área de estudo.
CB03.- Que os estudantes sexan capaces de integrar coñecementos e enfrontarse á complexidade de formular xuízos a partir dunha información que, sendo incompleta ou limitada, inclúa reflexións sobre as responsabilidades sociais e éticas vinculadas á aplicación dos seus coñecementos e xuízos.
CB04.- Que os estudantes separan comunicar as súas conclusións -e os coñecementos e razóns últimas que as sustentan- a públicos especializados e non especializados dun modo claro e sen ambigüidades.
CB05.-Que os estudantes posúan as habilidades de aprendizaxe que lles permitan continuar estudando dun modo que terá que ser en gran medida autodirixida ou autónomo.
Genéricas
CG01.-Dominio da metodoloxía de traballo necesaria para a dedicación profesional ao campo das enerxías renovables, da sustenibilidade, así como á I+D+i neste sector.
CG06.-Ter un coñecemento global das solucións enerxéticas renovables e dos conceptos de sustenbilidade enerxética.
CG07.- Coñecer as bases científicas aplicables no campo das enerxías renovables.
CG08.- Coñecer en profundidade as tecnoloxías, pechamentos e técnicas no campo das
enerxías renovables, a sustenbilidade e a eficiencia enerxética.
Transversais
CT04.- Utilizar bibliografía e xeramentas de busca de recursos bibliográficos xerais e específicos, incluíndo o acceso por Internet.
CT05.- Ser capaz de interpretar textos, documentación, informes e artigos académicos en inglés.
CT07.- Capacidade para a xestión e a decisión sobre un conxunto complexo e diverso de datos e fontes documentais.
CT09.- Aprendizaxe permanente e continuo actualización.
CT14.- Motivación cara á calidade de procesos e técnicas de funcionamento.
Específicas
CE05.-Xestionar de forma eficiente os recursos enerxéticos, fomentando o seu desenvolvemento e uso
segundo as premisas da sustensión.
CE08.- Coñece-los fundamentos científico-técnicos e estado da arte.
Esta materia desenvolverase mediante diferentes mecanismos de ensino e aprendizaxe, como se indica nos seguintes puntos.
1. Docencia presencial
A materia, de tipo obrigatorio, consta de 3,0 ECTS, incluíndo clases expositivas, interactivas de seminario, sesión de laboratorio, titorías e exame. Desenvolveranse clases maxistrais, seminarios de problemas e unha sesión de laboratorio en aula de informática, para reforzar e aplica-los contidos teóricos que se aborden ó longo da materia.
A docencia presencial desenvolverase en catro formas principais:
• Clases expositivas, que introduzan os conceptos e problemas básicos a resolver, de acordo con contidos e obxectivos da materia.
• Clases interactivas de seminarios e actividades relacionadas con obxectivos da materia.
• Clase de laboratorio en aula de informática, relacionada con obxectivos da materia.
• Exame escrito, sobre contidos teóricos e prácticos.
Tamén se poderán programar titorías de grupo, para o seguimento do estudo dos estudantes e das actividades avaliables non presenciais.
Recóllese a posibilidade de desenvolver unha visita técnica a unha instalación solar térmica singular dentro das ditas titorías, en función dos medios e condicións internos e externos dispoñibles.
2. Docencia non presencial
A docencia non presencial deberá ser desenvolvida por cada estudiante no estudio dos contidos da materia e a resolución dos problemas suscitados. Dentro desta docencia os estudantes desenvolverán diversas de actividades avaliables (non presenciais), preferentemente en equipo, relacionadas cos contidos da materia.
A avaliación destas actividades avaliables non presenciais completarase mediante diversas preguntas sobre elas no exame escrito da materia.
Os estudantes tamén poderán resolver as súas dúbidas co profesorado da materia, dentro dos seus horarios de titorías.
Competencia desenvolvida 1=Expositivas 2=Interactivas Seminario 3=Interactivas Laboratorio 4=Activ. Eval. Non Presenciais 5=Titorías e visita técnica
Básicas
CB02 2 3 4
CB03 4
CB04 4 5
CB05 1 3
Genéricas
CG01 1 2 4
CG06 1
CG07 1
CG08 1
Transversais
CT04 1 4
CT05 1 4
CT07 4
CT09 1 2 3 4 5
CT14 1 2 3 4
Específicas
CE05 2 3 4
CE08 1 3
1. Sistema de cualificacións
A avaliación da materia comporase da suma ponderada das seguintes actividades.
Actividade avaliable Modo de avaliación Peso na nota global Nota mínima
Exame escrito (inc. preguntas sobre as activ.eval. non presenciais) Individual 60 % 3,5
Laboratorio en aula de informática En equipo 10% -
Activ. eval. no presenciales En equipo 25 % -
Titorías e visita técnica Individual 5 %
As actividades avaliables "Laboratorio en aula de informática" e "Titorías/visita técnica" son de carácter presencial, polo que para obter unha avaliación de cada actividade superior a 0 a asistencia á mesma é obrigatoria.
Para superar a materia o estudante deberá obter unha cualificación global mínima de 5 sobre 10. Se o estudante obtén unha nota mínima de 3,5 sobre 10 no exame escrito a súa cualificación global obterase mediante suma ponderada das súas cualificacións nas actividades avaliables. Noutro caso, a cualificación global do estudante corresponderase coa do dito exame escrito, sobre 10. Obviamente, é obrigatoria a asistencia ao exame escrito para optar a superar a materia. Noutro caso, o estudante consideraráse como non presentado.
As cualificacións das actividades avaliables non presenciais, laboratorio e titorías/visita técnica conservaranse unicamente nas distintas oportunidades de avaliación do mesmo curso lectivo. Debendo o estudante repeti-lo exame escrito en cada oportunidade.
Para los casos de realización fraudulenta de exercicios o probas será de aplicación lo recogido en la "Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións".
Avaliación da competencia 1=Exame escrito 2=Laboratorio 3=Activ. Eval. Non Presenciais 4=Titorías e visita técnica
Básicas
CB02 1 2 3
CB03 1 4
CB04 4
CB05 1 3
Genéricas
CG01 1 2 3
CG06 1 2
CG07 1
CG08 1 2 3
Transversais
CT04 3
CT05 3 4
CT07 4
CT09 1 2 3 4
CT14 1 2 3 4
Específicas
EC05 1 2 3 4
CE08 1
A materia ten unha carga de traballo de 3,0 ECTS, correspondendo 1 crédito ECTS a 25 horas de traballo total do estudante, sendo o número total de horas de traballo do estudante de 75, que se reparten como segue:
Actividade Horas presenciais Factor Traballo persoal TOTAL
Clases expositivas 15 2,5 37,5 52,5
Clases interactivas laboratorio 3 0 0 3
Clases interactivas seminario 2 1 2 4
Titorías e visita técnica 2 1 2 4
Exame e revisión 2 4,75 9,5 11,5
TOTAL 24 51 75
onde as horas presenciais indican o número de horas de docencia presencial da materia, incluíndo as diversas actividades presenciais que se realizarán nela; o factor indica a estimación de horas que ten que dedica-lo estudiante sen o profesor por hora de actividade presencial. As horas non presenciais resultan da suma das correspondentes a todas as actividades que deberá desenvolver o estudante sen a presenza do profesor, incluíndo as actividades avaliables non presenciais relacionadas coas clases expositivas, interactivas e titorías.
Asistir e participar activamente na docencia presencial.
Acudir a titorías e á visita técnica para practicar técnicas estudadas e resolver dúbidas.
Traballar en equipo, tanto no estudo dos contidos da materia como nas actividades avaliables non presenciais.
Os estudantes que se matriculen da materia teñen que posuír previamente unha serie de coñecementos básicos que resultan de importancia para lograr superar esta: Alxebra, cálculo, ecuacións de conservación, termodinámica física, fundamentos de procesos, aplicacións informáticas a nivel de usuario (Word, Excel, web).
Os estudantes matriculados deben realizar un seguimento regular das clases e participar en todas as actividades avaliables que se desenvolvan tanto na aula como fóra dela.
A docencia impartirase en castelán.
A materia contará cunha Aula Virtual.
Jose Antonio Souto Gonzalez
Coordinador/a- Departamento
- Enxeñaría Química
- Área
- Enxeñaría Química
- Teléfono
- 881816757
- Correo electrónico
- ja.souto [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Profesor Contratado/a Doutor
| Luns | |||
|---|---|---|---|
| 19:00-20:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Aula 130 |
| Martes | |||
| 19:00-20:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Aula 130 |
| Mércores | |||
| 18:00-19:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Aula 130 |
| Venres | |||
| 18:00-19:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Aula 130 |
| 16.01.2026 09:00-14:00 | Grupo /CLE_01 | Aula C |
| 07.07.2026 16:00-20:00 | Grupo /CLE_01 | Aula C |