Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 99 Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 24 Clase Interactiva: 24 Total: 150
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Psiquiatría, Radioloxía, Saúde Pública, Enfermaría e Medicina
Áreas: Medicina Preventiva e Saúde Pública
Centro Facultade de Ciencias
Convocatoria: Primeiro semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable
- Coñecer os fundamentos da Saúde Pública e da Nutrición Comunitaria.
- Ser quen de participar en actividades de promoción da saúde e prevención de trastornos e enfermidades relacionadas coa nutrición e os estilos de vida, levando a cabo a educación alimentaria-nutricional da poboación.
PARTE TEÓRICA:
Bloque I. CONCEPTOS. SAÚDE PÚBLICA. PROMOCIÓN DA SAÚDE. XESTIÓN SANITARIA
1. Concepto de saúde. Determinantes da saúde. Historia natural da enfermidade.
2. Saúde Pública. Historia, evolución e concepto.
3. Educación para a saúde como ferramenta de promoción da saúde. Métodos e medios de educación en saúde. Educación alimentaria e nutricional.
4. Sistemas sanitarios de saúde.
5. A OMS e outras organizacións internacionais.
Bloque II. DEMOGRAFÍA
6. Demografía estática e demografía dinámica.
Bloque III. EPIDEMIOLOXÍA
7. Epidemioloxía: Evolución histórica. Concepto actual e aplicacións da epidemioloxía. Método epidemiolóxico. Introdución á causalidade.
8. Medidas de frecuencia. Medidas de efecto e impacto.
9. Introdución aos erros aleatorios e sistemáticos. Validez e Precisión.
10. Estudos analíticos.
11. Estudos epidemiolóxicos descritivos.
12. Estudos de probas diagnósticas.
13. Epidemioloxía nutricional.
Bloque IV. EPIDEMIOLOXÍA E PREVENCIÓN DAS ENFERMIDADES TRANSMISIBLES
14. Epidemioloxía das enfermidades transmisibles. A cadea epidemiolóxica.
15. Prevención e control das enfermidades transmisibles.
16. Seguridade alimentaria. Actuación #ante un brote alimentario.
Bloque V. EPIDEMIOLOXÍA E PREVENCIÓN DAS ENFERMIDADES NON TRANSMISIBLES
17. Enfermidades non transmisibles. Principais factores de risco. Principais enfermidades non transmisibles relacionadas coa nutrición e os estilos de vida.
18. Estratexias de prevención e control.
SEMINARIOS:
1. As desigualdades sociais en saúde.
2. Resolución de problemas tipo relacionados coas medidas de frecuencia.
3. Resolución de problemas tipo relacionados coas medidas de efecto.
4. Resolución de problemas tipo relacionados coas probas diagnósticas.
5. Estudo dun brote alimentario: un caso práctico.
Bibliografía básica:
Fernández-Creuhet, Navajas J, y cols. Piédrola Gil. Medicina Preventiva y Salud Pública. 12ª ed. Barcelona: Elsevier-Masson; 2016.
Martínez González MA. Conceptos de Salud Pública y estrategias preventivas. 2ª ed. Barcelona: Elsevier; 2018.
Malagón-Londoño G, Reynales-Londoño J. Salud Pública. Conceptos, Aplicaciones y Desafíos. 3ª ed. Medica Panamericana; 2020.
Hernández-Agudo A, Gil M, Delgado F, Bolúmar FG, et al. Manual de Epidemiología para grados en ciencias de la salud. 3ª ed. Madrid: Médica Panamericana; 2018.
Royo Bordonada MA, Damián Moreno J. Método epidemiológico. Escuela Nacional de Sanidad (ENS). Instituto de Salud Carlos III - Ministerio de Ciencia e Innovación. Madrid: ENS-Instituto de Salud Carlos III; 2009. https://www.isciii.es/QuienesSomos/CentrosPropios/ENS/Documents/2009-08…
Bibliografía específica:
Royo Bordonada MA, coordinador. Nutrición en salud pública. Madrid: Escuela Nacional de Sanidad, Instituto de Salud Carlos III; 2017.
Serra Majem L, Aranceta Batrina J, Mataix Verdú FJ. Nutrición y Salud Pública. 2ª ed. Barcelona: Elsevier-Masson; 2006.
McCullough M, Giovannucci E. Nutritional Epidemiology. En: Nutritional Oncology. 2ª ed. Academic Press; 2006.
Thornton K, Villamor E. Nutritional Epidemiology. En: Encyclopedia of Food and Health. 1ª ed. Academic Press; 2016.
Martínez-González MA, Sánchez-Villegas A, Faulín Fajardo J. Bioestadística amigable. Madrid: Díaz de Santos; 2006.
Ferreira González I, Urrútia G, Alonso-Coello P. Revisiones sistemáticas y metaanálisis: bases conceptuales e interpretación. Rev Española Cardiol. 2011;64(8):688–96.
Enlaces recomendados:
Organización Mundial de la Salud (OMS):www.who.int
Organización Panamericana de Salud (OPS):www.paho.org
Agencia Española de Seguridad Alimentaria y Nutrición (AESAN): https://www.aesan.gob.es/AECOSAN/web/home/aecosan_inicio.htm
Organización de las Naciones Unidas. Datos demográficos: https://www.un.org/es/sections/issues-depth/population/index.html
Instituto Nacional de Estadística: https://www.ine.es/index.htm
Instituto Galego de Estadística: https://www.ige.eu/web/index.jsp?paxina=001&idioma=gl
Determinación del tamaño muestral. Fisterra: https://www.fisterra.com/formacion/metodologia-investigacion/determinac…
Ministerio de Sanidad. La Encuesta sobre alcohol y otras drogas en España, EDADES: https://pnsd.sanidad.gob.es/profesionales/sistemasInformacion/sistemaIn…
Ministerio de Sanidad. La encuesta sobre uso de drogas en Enseñanzas Secundarias en España, ESTUDES: https://pnsd.sanidad.gob.es/profesionales/sistemasInformacion/sistemaIn…
Fisterra. www.fisterra.com
Equator Network. https://www.equator-network.org
OpenEpi. http://www.openepi.com/Menu/OE_Menu.htm
Centres for Disease Control and Prevention de Estados Unidos (CDC): http://www.cdc.gov
Competencias básicas:
CB1: Que os estudantes teñan demostrado posuír e comprender coñecementos nunha área de estudo que parte da base da educación secundaria xeral, e adóitase encontrar a un nivel que, se ben apóiase en libros de texto avanzados, inclúe tamén algúns aspectos que implican coñecementos procedentes da vangarda do seu campo de estudo.
CB2: Que os estudantes saiban aplicar os seus coñecementos ao seu traballo ou vocación dun modo profesional e posúan as competencias que adoitan demostrarse por medio da elaboración e defensa de argumentos e a resolución de problemas dentro da súa área de estudo.
CB3: Que os estudantes teñan a capacidade de reunir e interpretar datos relevantes (normalmente dentro da súa área de estudo) para emitir xuízos que inclúan unha reflexión sobre temas relevantes de índole social, científica ou ética.
CB4: Que os estudantes poidan transmitir información, ideas, problemas e solucións a un público tanto especializado como non especializado.
CB5: Que os estudantes teñan desenvolvido aquelas habilidades de aprendizaxe necesarias para emprender estudos posteriores cun alto grado de autonomía.
Competencias xerais:
CG1 - Recoñecer os elementos esenciais da profesión do Dietista-Nutricionista, incluíndo os principios éticos, responsabilidades legais e o exercicio da profesión, aplicando o principio de xusticia social á práctica profesional e desenvolvéndoa con respecto ás persoas, os seus hábitos, creencias e culturas.
CG2 - Desenvolver a profesión con respecto a outros profesionias da saúde, adquirindo habilidades para traballar en equipo.
CG3 - Recoñecer a necesidade de manter e actualizar a competencia profesional, prestando especial importancia á aprendizaxe, de maneira autónoma e continuada, de novos coñecementos, productos e técnicas en nutrición e alimentación, así como á motivación pola calidade.
CG4: Coñecer os límites da profesión e as súas competencias, identificando cando é necesario un tratamento interdisciplinar ou a derivación a outro profesional.
CG5: Realizar a comunicación de modo efectivo, tanto de forma oral como escrita, coas persoas, os profesionais da saúde ou a industria e os medios de comunicación, sabendo utilizar as tecnoloxías da información e a comunicación, especialmente as relacionadas con nutrición e hábitos de vida.
CG6: Coñecer, valorar críticamente e saber utilizar e aplicar as fontes de información relacionadas con nutrición, alimentación, estilos de vida e aspectos sanitarios.
CG7: Ter a capacidade de elaborar informes e cumprimentar rexistros relativos á intervención profesional do Dietista-Nutricionista.
CG19: Coñecer as organizacións de saúde, nacionais e internacionais, así como os diferentes sistemas de saúde, recoñecendo o papel do Diestista-Nutricionista.
CG20: Coñecer e intervir no diseño, realización e validación de estudios epidemiolóxicos nutricionais , así como participar na planificación, análise e avaliación de programas de intervención en alimentación e nutrición en distintos ámbitos.
CG21: Ser quen de participar en actividades de promoción da saúde e prevención de trastornos e enfermidades relacionadas coa nutrición e os estilos de vida, levando a cabo a educación alimentaria-nutricional da poboación.
CG22: Colaborar na planificación e desenvolvemento de políticas en materia de alimentación, nutrición e seguridade alimentaria basadas nas necesidades da poboación e na protección da saúde.
CG29: Adquirir a formación básica para a actividad investigadora, sendo quen de formular hipóteses, recoller e interpretar a información para a resolución de problemas seguindo o método científico, e comprendendo a importancia e as limitacións do pensamento científico en materia sanitaria e nutricional.
Competencias transversais:
CT1: Capacidade de análise e síntese.
CT2: Capacidade para organizar e planificar.
CT3: Capacidade para traballar en equipo (incluída en CG2)
CT4: Demostrar compromiso ético (incluída en CG1)
CT5: Capacidade para usar tecnoloxías da información e comunicación (incluída en CG5)
CT6: Capacidade para xestionar a información (incluída en CG6)
CT7: Capacidade para a resolución de problemas
CT8: Capacidade para tomar decisións.
CT10: Capacidade para o razoamento crítico e a argumentación
CT12: Capacidade para utilizar información en lingua extranxeira
Competencias específicas:
CE48; Coñecer as organizacións e os sistemas de saúde nacionais e internacionais, así como as políticas de saúde.
CE49; Participar na análise, planificación, intervención e avaliación de estudos epidemiolóxicos e programas de intervención en alimentación e nutrición en diferentes áreas.
Clases teóricas (44 horas):
Realizaranse sesións maxistrais apoiadas en medios audiovisuais, para explicar os contidos detallados no programa da materia. Poñerase ao dispor dos estudantes o material de apoio no campus virtual. O profesorado poderá expor preguntas, problemas ou exemplos prácticos sobre o tema durante a clase.
Seminarios (5 horas):
Será necesario que os estudantes acudan aos seminarios co cadernos de actividades que estará dispoñible no campus virtual desde o inicio da materia. O traballo de seminarios poderá ser tanto grupal como individual e incluirá a resolución de problemas teóricos ou prácticos, a realización de debates ou argumentacións, a realización por parte dos estudantes de presentacións orais ou a utilización de técnicas de ramificación na aula, entre outras metodoloxías. Poderase facer unha proba final dos seminarios ou algunha tarefa a través do campus virtual.
A avaliación do estudante realizarase mediante a avaliación continua e un exame final.
Para alcanzar a suficiencia nesta materia o alumno/para deberá superar o exame final.
EXAME FINAL
O exame final, complementario á avaliación continua, suporá o 75% da cualificación global da materia e constará de preguntas de resposta curta e/o tipo test. O alumnado deberá ter unha puntuación do 70% ou superior da máxima nota posible neste exame para facer media coa avaliación continua e poder optar a superar a materia.
Competencias avaliadas: CB1, CB5, CG4, CG7, CG19, CG20, CG21, CG22, CG29, CT2, CT8, CT10, CE48, CE49
AVALIACIÓN CONTINUA
Representará o 25% da nota final. Poderase computar a asistencia e participación nas clases expositivas e seminarios, así como avaliaranse os traballos grupais e/o individuais propostos polo profesorado.
Competencias avaliadas: CB1, CB2, CB3, CB4, CB5, CG1, CG2, CG3, CG5, CG6, CG20, CG29, CT1, CT3, CT4, CT5, CT6, CT7, CT10, CT12, CE49.
O alumno/a que non supere a materia, deberá repetir o exame final. Na segunda oportunidade manterase a nota alcanzada na avaliación continua, en caso de habela.
O número total de horas de traballo do estudante é de 150 horas, das que o 38% son presenciais e o 62% son horas de traballo do estudante. Estímase unha dedicación de 3 horas semanais por parte do estudante para a revision da teoría dada en clase, a realización de problemas propostos en clase e a consulta da bibliografía recomendada.
A preparación da materia poderá facerse en base ás anotacións que o estudante recolla durante as actividades expositivas e seminarios e en base aos diversos materiais e documentos que o docente comparta mediante o campus virtual.
A bibliografía recomendada poderá utilizarse non só como fonte de consulta e aclaración das dúbidas que poidan presentarse ao estudar os temas, senón tamén como base para a realización de informes escritos e outras producións.
É importante a asistencia a clase e a participación activa dos estudantes.
As clases poderán ser impartidas en castelán e galego. O material docente de apoio para a impartición das sesións maxistrais colgarase no Campus Virtual. A avaliación de contidos non se limita aos incluídos no devandito material docente de apoio.
O Campus Virtual servirá como medio de comunicación entre a profesora e os estudantes e calquera aviso ou anuncio relativo á materia publicarase no Campus Virtual.
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o establecido na “Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión das cualificacións” (dispoñible en: https://minerva.usc.es/xmlui/bitstream/handle/10347/12984/XA0824.PDF?se…), que establece a imposibilidade de superar a materia.
Para aqueles estudantes aos que se lle conceda dispensa o sistema de avaliación será o seguinte: Nota do exame final (75%), e a avaliación das sesións interactivas (seminarios) mediante un traballo ou proba alternaiva (25%), quedando sen efecto as avaliacións desenvolvidas de maneira presencial nas sesións para as que se concede dispensa.
O estudante que presente calquera tipo de diversidade funcional ou dificultade para un seguimento diario da materia, sexa esa dificultade permanente ou temporal, deberá xustificar esa situación mediante un documento expedido polo servizo acreditado pola USC para estes efectos e informar do seu caso ao docente correspondente dentro das dúas primeiras semanas do semestre, #a fin de que ambas as partes poidan acordar o máis axiña posible o plan de traballo do estudante na materia e, se é preciso, facer as adaptacións curriculares e/o evaluativas que fosen pertinentes para atender cada situación particular, de tal modo que o estudante en #cuestión puidese sacar adiante a materia.
Cristina Candal Pedreira
- Departamento
- Psiquiatría, Radioloxía, Saúde Pública, Enfermaría e Medicina
- Área
- Medicina Preventiva e Saúde Pública
- Correo electrónico
- c.candal.pedreira [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Axudante Doutor LOSU
Martes | |||
---|---|---|---|
13:00-14:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán | 0P AULA 4 PLANTA BAIXA |
Mércores | |||
13:00-14:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán | 0P AULA 4 PLANTA BAIXA |
Xoves | |||
13:00-14:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán | 0P AULA 4 PLANTA BAIXA |
19.01.2026 16:00-20:00 | Grupo /CLE_01 | 0P AULA 5 PLANTA BAIXA |
19.01.2026 16:00-20:00 | Grupo /CLE_01 | 0P AULA 6 PLANTA BAIXA |
30.06.2026 16:00-20:00 | Grupo /CLE_01 | 0P AULA 6 PLANTA BAIXA |