Créditos ECTS Créditos ECTS: 3
Horas ECTS Criterios/Memorias Horas de Titorías: 2 Clase Expositiva: 9 Clase Interactiva: 15 Total: 26
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Máster RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Xeografía
Áreas: Xeografía Física
Centro Facultade de Xeografía e Historia
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable | 1ro curso (Si)
Esta materia pretende desenvolver e avanzar nas capacidades de análise xeoespacial mediante o coñecemento e uso de técnicas de tratamento de datos xeográficos mediante os Sistemas de Información Xeográfica (SIG) aplicados á xestión do patrimonio cultural. Para iso profundarase no concepto dos datos xeoespaciais, e nos procesos para a súa adquisición, almacenamento, tratamento, análise, modelado e presentación da información xeográfica relacionada coa xestión da auga. Os coñecementos teóricos serán transmitidos mediante o desenvolvemento de clases participativas complementadas con espazos virtuais de información. A maior parte das clases terán un carácter eminentemente práctico, polo que se fomentará o traballo diario mediante a realización de exercicios, que nalgúns casos deberanse entregar ao final da sesión docente. Para consolidar os contidos tratados na materia, proponse a asistencia a clase e desenvolver prácticas puntuables, que no caso de ser adecuadas conlevarán o aprobado da materia.
OBXECTIVOS
1. Entender a importancia dá información xeográfica non modelado 3D do territorio.
2. Coñecer as técnicas para a modelización 3D do patrimonio.
3. Aprender a integrar datos e modelos nun contorna SIX.
4. Avaliar a potencialidade dá modelización 3D para a posta en valor do patrimonio cultural
5. Revisar e coñecer software dispoñible para a visualización e procesamento dás nubes de puntos.
1. FUNDAMENTOS DA INFORMACIÓN XEOGRÁFICA. Concepto de información xeográfica. Fundamentos cartográficos. Definición e historia dous mapas e dous SIX. Modelos de representación dá información xeográfica.
2. SISTEMAS PARA A XESTIÓN DOS DATOS XEOGRÁFICOS DO PATRIMONIO CULTURAL.
Tipos e fontes de datos espaciais. Bases de datos. Calidade de datos. Definición e compoñentes dun SIX. Infraestructura de Datos Espaciais (IDE). Web Mapping. Xeoportales de interese para a xestión do patrimonio cultural. SIX Participativo.
3. EDICIÓN E TRATAMENTO DE DATOS XEOGRÁFICOS.
Bases de datos xeolocalizadas (geodatabase). Calidade dos datos. Tipos de datos espaciais: ráster e vectorial. Edición gráfica e alfanumérica de datos xeográficos. Creación de capas xeográficas.
4. MODELOS 3D.
Tecnoloxías xeoespaciais para a captura de nubes de puntos XYZ. Fotogrametría. LiDAR. Modelos GRID versus TIN. Técnicas de modelización de datos 3D. Aplicacións ao patrimonio cultural.
5. TÉCNICAS DE XEOPROCESAMENTO.
Tipos de análises e relacións espaciais para datos xeográficos. Consultas temáticas. Álxebra de mapas. Operacións xeométricas. Modelo Dixital de Elevacións (DEM).
6. TÉCNICAS DE REPRESENTACIÓN GRÁFICA DO PATRIMONIO CULTURAL.
O mapa como elemento de representación en aplicacións territoriais, arqueolóxicas e patrimoniais. Integración de modelos 3D en mapas.
1. Artigos e congresos internacionais
A. Murtiyoso, P. Grussenmeyer e Suwardhi, D. (2019): Technical considerations in low-cost heritage documentation. The International Archives of the Photogrammetry, Remote Sensing and Spatial Information Sciences, XLII-2/W17, 225-232.
A. Owda, J. Balsa-Barreiro e D. Fritsch (2018): Methodology for digital preservation of the cultural and patrimonial heritage: Generation of a 3D model of the Church St. Peter and Paul (Calw, Germany) by using laser scanning and digital photogrammetry. Sensor Review 38(3): 282-288 [doi:10.1108/SR-06-2017-0106].
J. Balsa-Barreiro e D. Fritsch (2018): Generation of visually aesthetic and detailed 3D models of historical cities by using laser scanning and digital photogrammetry. Digital Applications in Archaeology and Cultural Heritage 8: 57-64 [doi:10.1016/j.daach.2017.12.001].
J. Balsa-Barreiro e D. Fritsch (2015): Generation of 3D/4D photorealistic building models. The testbed area for 4D Cultural Heritage World Project: The Historical Center of Calw (Germany). 11th International Symposium on Visual Computing, Las Vegas, USA, Dec. 14-16.
J. Balsa-Barreiro (2012): La tecnología LIDAR y sus posibles aplicaciones técnicas al mundo de la ingeniería. Papeles de la Ingeniería 68: 4.
J. Balsa-Barreiro e J.L. Lerma (2006): Aplicación de la tecnología del láser escáner aerotransportado (ALS) a la generación de modelos digitales urbanos. TopCart - Topografía y Cartografía 23(136): 3-8.
S. Barsanti, F. Remondino, B. Fenández-Palacios e D. Visintini (2014): Critical factors and guidelines for 3D surveying and modelling in cultural heritage. International Journal of Heritage in the Digital Era, 3(1), 141-158.
2. Libros
E. Colucci, E. Iacono, F. Matrone e G. Ventura (2022): A BIM-GIS Integrated Database to Support Planned Maintenance Activities of Historical Built Heritage. En: Borgogno-Mondino, E., Zamperlin, P. (eds) Geomatics and Geospatial Technologies. ASITA 2021. Communications in Computer and Information Science, vol 1507. Springer, Cham.
J. Bedford (2017): Photogrammetric Applications for Cultural Heritage: Guidance for Good Practice. Portsmouth (UK): Historic England. Disponible online en https://historicengland.org.uk/images-books/publications/photogrammetri…
3. Presentacións
J. Balsa-Barreiro (Abr. 15th, 2016): 3D preservation of the Berlin Brandenburg Gate. Presentada no 30th Berliner Denkmaltag, Berlin (Alemania).
J. Balsa-Barreiro. (Mar. 28, 2016): Proceso de reconstrucción virtual (3D/4D) del patrimonio arquitectónico. Presentada na Sede del Instituto de Ingeniería de España, Madrid.
C. Coughneour e J. Balsa-Barreiro (Set. 06, 2015): 3D/4D modelling for cultural heritage applications. Presentada na 55th Photogrammetric Week-Tutorial, Stuttgart (Alemania).
4. Bases de Datos
ArchDataset (2020): A Benchmark for large-scale heritage point cloud segmentation. Disponible online en https://archdataset.polito.it/
COMPETENCIAS
A4 CON4-Coñecementos sobre entidades de patrimonio dixital, modelaxe e xestión da información patrimonial
A7 CON7-Coñecementos sobre a virtualización do patrimonio cultural: infografías, realidade aumentada, visualización 3D, xeolocalización, fotointerpretación
A8 CON8-Coñecementos sobre a cartografía dixital/sistemas xeográficos de información
A11 CON11-Coñecemento dos arquivos históricos e as institucións bibliográficas, os seus fondos, a súa dixitalización e o servizo que prestan a través da rede
A12 CON12-Coñecementos sobre ferramentas dixitais para organización e xestión do patrimonio arqueolóxico
A13 CON13-Coñecementos sobre ferramentas dixitais para organización e xestión do patrimonio artístico
A16 CON16-Coñecementos sobre ferramentas dixitais para a organización e xestión do patrimonio inmaterial
A20 CON20-Coñecementos sobre infraestruturas de datos espaciais
A25 CON25-Coñecementos sobre Internet e a Web; Aplicacións web; Aplicacións móbiles; Introdución á gamificación
A26 CON26-Coñecementos sobre a ciencia da información xeográfica. A natureza da información xeográfica. Fontes de información xeográfica e territorial. A cartografía como fonte e ferramenta de análise territorial
B2 HAB2-Ser capaz de aplicar coñecemento na resolución de problemas
B4 HAB4-Ser capaz de identificar fontes de información, recompilar e analizar datos e elaborar sínteses en relación con eles
B6 DES1-Ser capaz de manexar ferramentas tecnolóxicas e informáticas aplicadas á dixitalización do patrimonio
C1 CB1. Posuír e comprender coñecementos que aporten unha base ou oportunidade de ser orixinais no desenvolvemento e/ou aplicación de ideas, a miúdo nun contexto de investigación
C2 CB2. Que os estudantes saiban aplicar os coñecementos adquiridos e a súa capacidade de resolución de problemas en contornos novos ou pouco coñecidos dentro de contextos máis amplos (ou multidisciplinares) relacionados coa sá área de estudo
C3 CB3. Que os estudantes sexan capaces de integrar coñecementos e enfrontarse á complexidade de formular xuízos a partir dunha información que, sendo incompleta ou limitada, inclúa reflexións sobre as responsabilidades sociais e éticas vinculadas á aplicación dos seus coñecementos e xuízos
C6 CG1. Construír, xestionar e difundir o patrimonio dixital e o tratamiento dixital do patrimonio en todas as súas acepcións
C7 CG2. Aplicar o coñecemento na implementación de proxectos patrimoniais no contorno digital
C8 CG3. Utilizar adecuadamente as ferramentas tecnolóxicas necesarias para a adquisición, procesado, xestión e difusión do patrimonio cultural dixital
C12 CT1. Adaptar o uso e transferencia do coñecemento a novas situacións derivadas do cambio tecnolóxico
C14 CT3. Adquirir un compromiso ético coas diversas formas de comunicación en contornos dixitais.
C15 CT4. Comprender os valores da igualdade, sustentabilidade ambiental e o dereito ao acceso equitativo aos recursos tecnolóxicos no coidado do patrimonio cultural dixital.
OBRADOIRO
A materia fundaméntase en sesións eminentemente prácticas que permiten aos alumnos poñer a proba os coñecementos adquiridos e desenvolver o pensamento e a visión xeoespacial que se require na titulación. Algúns destes exercicios recóllense durante as sesións de taller e outros se permite que se terminen en casa para ser entregados máis adiante. Estes exercicios serán puntuables para a avaliación da materia.
PROBA OBXECTIVA
Para determinar los conocimientos alcanzados se plantean pruebas objetivas al final del primer parcial y del segundo, así como en las convocatorias finales programadas.
SESIÓN MAXISTRAL
Establécense sesións teóricas nas que se transmiten os contidos teóricos principais da materia. Durante estas sesións foméntase a participación dos alumnos mediante a xeración de cuestións curtas así como a proposta de exemplos prácticos.
Durante o desenvolvemento das prácticas propostas faise unha avaliación individual dos problemas atopados durante as sesións de taller. Coméntanse cos alumnos os fallos detectados e exponse alternativas de mellora para os mesmos. O traballo de curso conta cun seguimento continuo mediante revisións individuais dos avances realizados, corrixindo con cada alumno as deficiencias ou problemas atopados e establecendo novas tarefas para aumentar a calidade dos traballos.
Resolución de exercicios/probas. Na aula se proporán actividades e exercicios durante todo o curso para a comprobación de que se entenderon os contidos e se teñen adquiridas as capacidades traballadas nesta materia. 30%
Obradoiro - 70%. Integrado por:
Prácticas e exercicios expostos (35%)
E/ou entregas de traballos (35%), son tidos en conta para a avaliación da materia.
OBSERVACIÓNS
O sistema de avaliación basearase nunha avaliación continua mediante a asistencia as sesión docentes, o seguimento dos traballos, exercicios e intervencións do alumnado nas clases. Cada práctica proposta para entregar terá unha puntuación concreta e avaliarase individualmente, de forma que cada alumno irá sumando as notas de cada exercicio entregado en tempo e forma. Haberá un número máximo de ata 5 prácticas por curso. Se se asistiu a clase, a nota de todas as valoracións das prácticas solicitadas é superior ou igual á nota mínima esixida en cada práctica, e a media de todas as valoracións é igual ou superior a 5 puntos, a materia considerarase aprobada. En caso contrario o/a alumno/a poderá volver presentar os exercicios puntuables na seguinte convocatoria.
Esta materia ten 3 créditos ECTS, correspondendo unha carga de traballo total de 75 horas. Este tempo pode desagregarse nos seguintes apartados:
TRABALLO PRESENCIAL NA AULA:
*Clases maxistrais: 9 horas
*Sesións prácticas en grupos reducidos: 12 horas
*Sesións de titorías en grupos de seminario: 2 horas
*Titorización individual do alumnado: 3 horas
*Revisión do traballo: 1 hora
Total horas traballo presencial na aula: 27 horas
TRABALLO PERSOAL DO ALUMNADO:
* Estudo autónomo: 20 horas
* Escritura de exercicios, traballos, etc.: 10 horas
* Programación/experimentación en computador: 10 horas
* Avaliación de traballos, proxectos, exames: 8 horas
Total horas traballo persoal: 48 horas
Uso de bibliografía complementaria tanto en formato analóxico como dixital.
-Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recollido na "Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións". En caso de fraude académica tal como se define no artigo 42 da Lei de Convivencia da USC de marzo de 2023 aplicaranse as sancións previstas no artigo 11 de producirse plaxio en traballos académicos ou exames ou ben emprego non consentido de ferramentas de Intelixencia Artificial.
-Para a consideración da asistencia, a materia terá en consideración o "Regulamento de asistencia á aula nas ensinanzas oficiais de Grao e Mestrado da Universidade de Santiago de Compostela", que entra en vigor no curso 2025/26.
Jose Balsa Barreiro
Coordinador/a- Departamento
- Xeografía
- Área
- Xeografía Física
- Correo electrónico
- jose.balsa.barreiro [at] usc.es
- Categoría
- Investigador/a: Ramón y Cajal