Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 99 Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 24 Clase Interactiva: 24 Total: 150
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Pedagoxía e Didáctica
Áreas: Teoría e Historia da Educación
Centro Facultade de Formación do Profesorado
Convocatoria: Primeiro semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable | 1ro curso (Si)
Conceptuais (saber):
- Dominar os fitos e os referentes históricos fundamentais da Pedagoxía, tanto masculinos como femininos, desde o século XVIII ata os nosos días, tanto na súa vertente teórica como na súa aplicación á práctica das escolas.
- Coñecer os diferentes organismos, movementos, centros e institucións que ofrecen respostas pedagóxicas ou exercen influencia sobre a educación na actualidade.
Procedimentais (saber facer):
- Reflexionar a nivel teórico-pedagóxico sobre a transcendencia do feito educacional e a función docente na sociedade contemporánea, con especial atención ao caso galego.
- Analizar e interpretar o progreso e a realidade dos sistemas educativos, á luz da historia da educación e da teoría da educación.
- Presentar traballos académicos de calidade universitaria, tanto na cuestión de forma como na de contido, tanto oralmente como por escrito, conforme criterios que se lle ofrecerán ao alumnado.
- Acadar e demostrar, por parte do alumnado, competencia en lingua galega.
Actitudinais (saber ser):
- Comprometerse eticamente coa educación, co servizo social que esixe e coa dignidade das persoas coas que profesionalmente as mestras e mestres se relacionan, con base no código deontolóxico das e dos profesionais da educación.
- Apostar por unha educación democrática baseada na equidade e no respecto aos dereitos humanos, que axude a conformar os valores dunha cidadanía activa e crítica, comprometida co presente pero tamén con visión de futuro, na defensa das liberdades públicas, da igualdade de xénero, da sustentabilidade ambiental, e dos sinais propios de identidade cultural.
Tema 1. O fenómeno educativo.
Tema 2. A Ilustración: herdos, cambios educativos; Rousseau e o naturalismo.
Tema 3. A educación no pensamento pedagóxico contemporáneo: o experimentalismo e a Escola Nova (Dewey, Montessori, Decroly, Claparéde, Ferrière, Giner de los Ríos, Freinet); as teorías antiautoritarias (anarquismo, Ferrer y Guardia, Neill, Rogers); as teorías da desescolarización (Illich, Reimer, Holt); o marxismo (Makarenko, Suchodolski); as teorías personalistas (Mounier, Freire, Milani); a Pedagoxía Institucional (Lobrot, Lapassade); as teorías da reprodución (Bourdieu, Passeron, Althusser); as teorías da posmodernidade (Foucault, Derrida, Lyotard). Referentes pedagóxicos femininos na historia da educación.
Tema 4. Desenvolvemento e evolución dos sistemas educativos.
Tema 5. Movementos e institucións educativas contemporáneas.
Tema 6. Respostas pedagóxicas a desafíos socioeducativos do noso tempo.
Bibliografía básica:
Capitán, Alfonso (1994). Historia del pensamiento pedagógico en Europa. Madrid: Dykinson.
Capitán, Alfonso (2000). Educación en la España contemporánea. Barcelona: Ariel.
Caride, J. Antonio e Rodríguez, Jesús (coords.) (2024). Realidades e horizontes da educación en Galicia. Pontevedra: Kalandraka.
Caride, J. Antonio e Trillo, Felipe (dirs.) (2010). Dicionario galego de Pedagoxía. Vigo: Xunta de Galicia e Galaxia.
Carreño, Miryam (ed.) e outros (2000). Teorías e instituciones contemporáneas de educación. Madrid: Síntesis.
Casado, Daniel (2016). Historia y teoría de la educación. Madrid: CEF.
Colom, Antoni J. (coord.) e outros (2002). Teorías e instituciones contemporáneas de la educación. Barcelona: Ariel.
Corchuelo-Fernández, Celia e outras (coords.) (2020). Trazos de pedagogía contemporánea. Autores, ideas y obras para una educación transformadora. Xixón: Trea.
Costa, Antón (2004). Historia da educación e da cultura en Galicia (séculos IV-XX). Vigo: Xerais.
Costa, Antón e Rodríguez, Manuela (coords.) (2022). Mulleres imprescindibles. Educadoras na vangarda do século XX. Pontevedra: Kalandraka.
Cuadernos de Pedagogía (2000). Pedagogías del siglo XX. Barcelona: CissPraxis.
Del Pozo, M. Mar (ed.) e outros (2004). Teorías e instituciones contemporáneas de educación. Madrid: Biblioteca Nueva.
López-Navajas, Ana (2021). Aprender con referentes femeninos. Un legado cultural para la igualdad. Madrid: SM.
Merma, Gladys (ed.) (2019). Teoría e historia de la educación. Apuntes para la formación inicial del profesorado. Alacante: Universitat d’Alacant.
Negrín, Olegario e Vergara, Javier (2003). Teorías e instituciones contemporáneas de educación. Madrid: Centro de Estudios Ramón Areces.
Bibliografía complementaria:
Arenas, M. Gloria; Gómez, M. José e Jurado, Encarnación (coords.) (2007). Pensando la educación desde las mujeres. Málaga: Universidad de Málaga.
Asociación Española para el Estudio del Derecho y de la Política de la Educación (coord.) (1999). La descentralización de la enseñanza. Zaragoza: Egido.
Autoría descoñecida (s/d). 100 mulleres galegas. En http://www.edu.xunta.gal/centros/ceipmanuelsueiro/system/files/100mulle…
Ayuste, Ana e outros (2002). Planteamientos de la pedagogía crítica. Comunicar y transformar. Barcelona: Graó.
Bolívar, Antonio e Guarro, Amador (coords.) (2007). Educación y cultura democráticas. Madrid: Wolters Kluwer.
Bona, César (2015). La nueva educación. Los retos y desafíos de un maestro de hoy. Barcelona: Plaza & Janés.
Bowen, James (1990). Teorías de la educación: innovaciones importantes en el pensamiento educativo occidental. México, D.F.: Limusa.
Caballero, Rafael (dir.) (2015). Sistema educativo y descentralización territorial. Madrid: Iustel.
Canales, Antonio F. e Gómez, Amparo (eds.) (2015). La larga noche de la educación española. El sistema educativo español en la posguerra. Madrid: Biblioteca Nueva.
Candedo, Mariló (coord.) (2013). A educación: dereito ou mercadoría? Santiago de Compostela: Laiovento.
Carbonell, Jaume (2008). Una educación para mañana. Barcelona: Octaedro.
Carbonell, Jaume (2015). Pedagogías del siglo XXI. Alternativas para la innovación educativa. Barcelona: Octaedro.
Carbonell, Jaume (2018). La educación es política. Barcelona: Octaedro.
Chiva, Óscar e Martí, Manuel (coords.) (2016). Métodos pedagógicos activos y globalizadores. Conceptualización y propuestas de aplicación. Barcelona: Graó.
[...].
Xerais:
G.5 Fomentar a convivencia na aula e fóra dela, resolver problemas de disciplina e contribuír á resolución pacífica de conflitos. Estimular e valorar o esforzo, a constancia e a disciplina persoal nas e nos estudantes.
G.8 Manter unha relación crítica e autónoma respecto dos saberes, dos valores e das institucións sociais públicas e privadas.
G.9 Valorar a responsabilidade individual e colectiva na consecución dun futuro sustentable.
G.10 Reflexionar sobre as prácticas de aula para innovar e mellorar o labor docente. Adquirir hábitos e destrezas para a aprendizaxe autónoma e cooperativa e promovela entre as e os estudantes.
G.12 Comprender a función, as posibilidades e os límites da educación na sociedade actual e as competencias fundamentais que afectan aos colexios de educación primaria e ás/aos seus profesionais. Coñecer modelos de mellora da calidade con aplicación aos centros educativos.
Básicas:
B.1 Que as e os estudantes teñan demostrado posuír e comprender coñecementos nunha área de estudo que parte da base da educación secundaria xeral, e adoita atoparse a un nivel que, malia apoiarse en libros de texto avanzados, inclúe tamén algúns aspectos que implican coñecementos procedentes da vangarda do seu campo de estudo.
B.2 Que as e os estudantes saiban aplicar os seus coñecementos ao seu traballo ou vocación dunha forma profesional e posúan as competencias que adoitan demostrarse por medio da elaboración e defensa de argumentos e a resolución de problemas dentro da súa área de estudo.
B.3 Que as e os estudantes teñan a capacidade de reunir e interpretar datos relevantes (normalmente dentro da súa área de estudo) para emitir xuízos que inclúan unha reflexión sobre temas relevantes de índole social, científica ou ética.
B.4 Que as e os estudantes poidan transmitir información, ideas, problemas e solucións a un público tanto especializado como non especializado.
Transversais:
T.2 Coñecemento instrumental da lingua galega.
T.3 Coñecemento instrumental das tecnoloxías da información e da comunicación.
Específicas:
E.7 Analizar e comprender os procesos educativos na aula e fóra dela relativos ao período 6-12.
E.8 Coñecer os fundamentos da educación primaria.
E.10 Coñecer a evolución histórica do sistema educativo no noso país e os condicionantes políticos e lexislativos da actividade educativa.
E.12 Abordar e resolver problemas de disciplina.
E.13 Promover o traballo cooperativo e o traballo e esforzo individuais.
As actividades presenciais en grupo completo (24 horas) están concibidas para desenvolver, aclarar e comentar os contidos da materia que ofrecen unha maior dificultade de comprensión, con especial incidencia nos aspectos básicos e máis relevantes, ao tempo que se resolven os problemas de aprendizaxe iniciais que poden presentar os/as estudantes, que deberán empregar 35 horas de estudo autónomo para dominar os fundamentos da materia. O profesor utilizará varias técnicas expositivas e o estudantado realizará os exercicios que se indiquen de acordo cos contidos tratados.
As actividades en grupo máis reducido (24 horas) desenvolveranse no marco de métodos como a discusión, o debate, o comentario de documentos ou a exposición de traballos, o que esixirá 45 horas de traballo persoal do alumnado, co fin de fomentar unha aprendizaxe autónoma, cooperativa e que permita mellorar a capacidade de exposición pública dos resultados dos traballos realizados (comunicación oral). Con iso propiciarase a adquisición por parte do alumnado das competencias ligadas ao pensamento crítico, ao uso da lingua galega, ás tecnoloxías da información e a comunicación e demais competencias sinaladas.
Ben sexa con actividades ofrecidas de partida polo docente, ben por iniciativa do estudantado, as alumnas e os alumnos serán atendidos polo profesor nas 3 horas establecidas de titorías de materia (e secundariamente no horario de titorías académicas de despacho), e en grupos moi reducidos co obxectivo de orientar mellor o seu traballo e a súa aprendizaxe, e polo tanto para asegurar tamén a consecución de todas as competencias arriba sinaladas para a materia, o que esixirá a maiores 19 horas de traballo autónomo do alumnado.
Alén das competencias ordinarias, considéranse tamén as seguintes competencias xenéricas: competencia de comunicación oral e escrita; análise, síntese e pensamento crítico; traballo en grupo; e competencia informática e informacional. A este respecto merece especial atención o curso “Competencia informática e informacional” da Biblioteca Universitaria, que o alumnado debe realizar, e cuxos resultados serán valorados tamén nesta materia.
Especialmente nas sesións interactivas da materia desenvolverase un "proxecto de Aprendizaxe-Servizo" (ApS) que leva por nome "Educación en feminino: un paseo pola historia", o cal pretende poñer o acento precisamente no papel que ao longo da historia as mulleres viñeron desempeñando en termos sociais e pedagóxicos na educación das persoas, na redución das desigualdades e no progreso xeral das sociedades. A tales efectos, e desde unha perspectiva de xénero, o alumnado traballará determinadas figuras (mulleres educadoras) de diferentes épocas e distintas xeografías, labor que terá como corolario a execución dun servizo (sobre todo de sensibilización e formación) á comunidade. Precisamente para executar ese servizo á sociedade, alumnado voluntario desprazarase a determinadas entidades colaboradoras do proxecto, a fin de materializar nas súas instalacións e cos seus respectivos públicos, as propostas que o estudantado preparase ao efecto. A principios de curso o profesor explicará detalladamente este proxecto ApS e poñerá a disposición do alumnado unha guía específica que de xeito pormenorizado concretará todas as cuestións referidas a esta iniciativa, así como o peso na avaliación de cada unha das tarefas a realizar.
Na medida en que o permitan os orzamentos do centro e a situación sanitaria, faranse co alumnado unha ou varias viaxes pedagóxicas (“prácticas de campo”) a lugares de interese para a materia (Museo Pedagóxico de Galicia en Santiago de Compostela, Centro Educativo Santo Anxo de Rábade, Sotavento en Xermade, Centros Penitenciarios de Bonxe ou Monterroso, escolas rurais da provincia de Lugo, Museo-Escola Unitaria de Muimenta-Cospeito, CPI de Castroverde, CEIP Mosteiro de Caaveiro das Neves-A Capela, Meniñeiros-Escola Waldorf de Friol, Museo Etnolúdico de Galicia en Ponteceso etc.), que se aproveitarán para afianzar directamente e in situ os contidos dos temas traballados ata ese momento nas sesións presenciais da materia. Informarase ao respecto no seu momento.
O profesor desenvolverá en lingua galega a docencia da materia (expositiva, interactiva e titorial) e todas as actividades ligadas a ela, á marxe de que boa parte dos textos escritos que o alumnado deberá ler puidesen ofrecerse noutra lingua. Pola súa parte, e para poder demostrar o dominio da competencia T.2, o alumnado tamén procurará empregar con normalidade o galego en toda actividade relacionada coa materia.
Para facilitar o acceso permanente do alumnado aos textos e outros materiais que utilizará o docente para o desenvolvemento dos contidos da materia, ofrecerase un curso ao respecto dentro do Campus Virtual da USC.
O profesor controlará a asistencia do alumnado a todas as sesións presenciais da materia.
ALUMNADO EN PRIMEIRA MATRÍCULA. A adquisición das competencias desta materia valorarase a través das catro actividades de aprendizaxe e exercicios de avaliación que se concretan a continuación, baseadas no principio de avaliación continua:
1. Participación e implicación: ata 2,0 puntos (competencias que se avalían: G.5, G.8; B.1, B.2, B.3; T.2, T.3; E.7, E.8, E.12). Ao ser a USC unha universidade presencial, na súa normativa determínase o deber do alumnado de asistir a clase; ademais, a memoria do título especifica que a asistencia debe ser do 80% como mínimo. Neste sentido, no presente apartado non se valora a asistencia ás clases (xa que, como acabamos de sinalar, trátase dun deber e dun requisito avaliativo), senón a participación construtiva e a implicación activa do alumnado en todas as actividades da materia, especialmente nas sesións interactivas e titoriais. Por suposto, o alumnado que non acade un mínimo de asistencia a clases do 80% do total de horas de presencialidade da materia, recibirá neste apartado unha puntuación de 0 puntos.
2. Presentacións orais: ata 2,0 puntos (competencias que se avalían: G.8, G.10, G.11; B.1, B.2, B.3; T.2, T.3; E.7, E.12, E.13). Cada estudante terá a oportunidade de realizar cando menos unha exposición ao longo do semestre fronte ás súas compañeiras e compañeiros na aula, respecto dunha temática (ou duns textos) que con varios días de antelación o docente teña posto á súa disposición. As condicións concretas baixo as que deberán realizarse as exposicións orais serán detalladas oportunamente na aula. O alumnado que non acade un mínimo de asistencia a clases do 80% do total de horas de presencialidade da materia, recibirá neste apartado unha puntuación de 0 puntos.
3. Informes escritos e outras producións: ata 3,0 puntos (competencias que se avalían: G.5, G.8, G.12; B.1, B.2, B.3; T.2, T.3; E.7, E.8, E.13). Á marxe de pequenas actividades que o docente pida na aula de semana en semana, o alumnado elaborará un traballo en grupo sobre unha temática da materia. Nas primeiras sesións de clase do semestre o profesor informará convenientemente ao estudantado da natureza, orientación e condicións deste traballo, e ambas partes fixarán de mutuo acordo nesa altura a data límite de entrega. Ademais, o docente orientará o proceso de elaboración dos traballos a través do seu servizo de titorías, sempre a partir da demanda previa dos correspondentes equipos de estudantes. O alumnado que non acade un mínimo de asistencia a clases do 80% do total de horas de presencialidade da materia, recibirá neste apartado unha puntuación de 0 puntos.
4. Probas específicas: ata 5,0 puntos (competencias que se avalían: G.5, G.12; B.1, B.2, B.3; T.2; E.7, E.8, E.10). Haberá unha proba final obrigatoria para todo o alumnado. Toda a actividade que se desenvolva nas sesións presenciais da materia (máis os documentos achegados polo docente para o estudo non presencial por parte do alumnado), serán considerados de partida como contidos sometidos a avaliación na proba final da materia.
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recollido no documento da USC “Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións”.
Con carácter xeral, nas primeiras sesións de clase do semestre o docente ofrecerá con detalle e concreción as orientacións necesarias respecto de cada un dos criterios e instrumentos de avaliación da materia.
En todo caso xa se avanza que a fin de que o profesor poida avaliar o dominio por parte do alumnado da competencia T.2 da USC (“Coñecemento instrumental da lingua galega”, tanto a nivel oral como escrito), as e os estudantes normalmente presentarán en galego tanto as súas exposicións orais como os traballos escritos da materia. Paralelamente seranlles valoradas no apartado “participación e implicación” as súas intervencións en galego.
PROBA FINAL. Trátase do exercicio obrigatorio final da materia, cun valor máximo de 5 puntos. Consiste nunha proba obxectiva de 50 preguntas con catro alternativas de resposta para cada unha, das que só unha se dará por válida en cada pregunta (a valoración final da proba será o resultado da multiplicación do número de respostas atinadas por 0,1 puntos; as preguntas non respondidas ou respondidas erroneamente non penalizan na puntuación final). Entenderase que se supera este exercicio cando se acada (ou se excede) un determinado número mínimo de acertos. O número mínimo de acertos esixible, así como a duración da proba, son dúas informacións que se lle comunicarán ao alumnado no seu momento, e ambas poden ser diferentes entre as oportunidades de xaneiro e de xuño.
No caso de que un alumno ou alumna non puidese presentarse na data e hora oficiais da proba por unha razón xustificada e recollida entre as casuísticas recoñecidas pola normativa da USC a estes efectos, e neste sentido tivese polo tanto dereito a unha data alternativa para realizar a devandita proba, e a/o estudante a solicita nun prazo de 24 horas, o exercicio en cuestión estará configurado por unha ou varias preguntas abertas, tanto se fora a primeira oportunidade de avaliación da materia como a segunda.
CUALIFICACIÓN FINAL. Virá definida polo sumatorio acadado reunindo todas as cualificacións parciais obtidas ao longo do semestre, incluíndo a da proba final. Materializarase nestas valoracións:
• Entre 0,0 e 4,9 puntos: suspenso.
• Entre 5,0 e 6,9 puntos: aprobado.
• Entre 7,0 e 8,9 puntos: notable.
• Entre 9,0 e 9,9 puntos: sobresaliente.
• Entre 10,0 e 12,0 puntos: matrícula de honra (por suposto, a nota limitarase a 10 puntos). No caso de que houbese máis estudantes con esta cualificación que número de matrículas de honra dispoñibles, priorizarase o alumnado con maiores puntuacións, e o resto recibiría sobresaliente (10 puntos).
Por encima de todas as casuísticas anteriores, para aprobar a materia o alumnado necesariamente deberá ter superado a proba final obrigatoria. De non a superar, a cualificación final máxima que podería recibir na materia sería de 4,0 puntos (suspenso).
FALTAS DE ASISTENCIA. As actividades de avaliación desta materia están pensadas para alumnado que asiste normalmente a clases (o alumnado que non pode asistir sempre ten á súa disposición a posibilidade de solicitar a dispensa de asistencia, e polo tanto queda fóra da avaliación continua). Por iso, e toda vez que a asistencia é un deber do alumnado, non se valora na avaliación.
Controlarase a asistencia en todas as sesións presenciais da materia a través de un dos seguintes procedementos: ou sinaturas do alumnado asistente nunha listaxe en papel, ou chamada polo nome de cada estudante por parte do docente.
As únicas faltas de asistencia que nesta materia se entenderán xustificables (sempre e cando se presenten cunha acreditación documental sólida) son as que se detallan no artigo 3.2 do “Regulamento de asistencia a clase nas ensinanzas oficiais de grao e máster da Universidade de Santiago de Compostela” (aprobado polo Consello de Goberno o 25 de novembro de 2024); a saber:
a) A realización de exames oficiais ou probas selectivas na Administración, xustificada mediante a acreditación do órgano avaliador.
b) A presenza en órganos colexiados universitarios internos, ou externos á USC cando se asista en representación do colectivo, acreditada mediante a correspondente convocatoria e certificación da secretaría do órgano.
c) O ingreso en centros hospitalarios e as consultas médicas non reprogramables, acreditadas con xustificante do centro médico ou facultativo responsable.
d) A enfermidade que impida a presenza física no centro, debidamente acreditada.
e) O paro académico ou a folga doutros colectivos cando impida o acceso ás aulas.
f) A enfermidade grave ou falecemento dun familiar ata o 2º grao, debi damente acreditada.
g) O cumprimento dun deber público, debidamente xustificado.
h) A limitación oficial de mobilidade por inclemencia meteorolóxica ou estado de alerta, alarma ou excepción debidamente declarado.
i) A participación en actividades por parte de deportistas de alto nivel ou de alto rendemento, conforme á normativa autonómica e a da USC.
j) Calquera causa de forza maior debidamente acreditada.
Dispoñerase un espazo no curso virtual da materia para que o alumnado poida xustificar documentadamente as súas faltas de asistencia.
ALUMNADO EN SEGUNDA OPORTUNIDADE. Ao estarmos a falar dunha avaliación continua, o alumnado que precisase acudir á oportunidade de xuño só terá dereito a realizar a proba final, e manteránselle nos restantes apartados as cualificacións obtidas no primeiro semestre, sexan as que sexan. Non se admitirán novos traballos ou exposicións para a oportunidade de xuño.
ALUMNADO EN SEGUNDA E POSTERIORES CONVOCATORIAS. Dispón de tres posibilidades:
1. Implicarse na materia comezando “de cero”, acudindo a todas as clases durante todo o semestre e facendo todos os exercicios e probas, exactamente igual que se fose de primeira matrícula.
2. Acudir á proba final da materia, que será o único exercicio de avaliación que se lle tería en conta (neste caso o valor máximo da proba sería de 10 puntos, pero co mesmo número mínimo de acertos esixibles ao alumnado de primeira matrícula).
3. Acudir á proba final da materia (nas mesmas condicións que o alumnado de primeira matrícula), e a maiores sumar as cualificacións acadadas nos restantes exercicios de avaliación (correspondentes ao curso en que a/o estudante en cuestión asistiu ordinariamente ás clases).
Por defecto, o profesor entenderá sempre que o alumnado de segunda e posteriores convocatorias opta pola terceira das opcións. No caso de que desexara optar pola primeira ou pola segunda opción, será a alumna ou alumno en cuestión quen llo deberá comunicar ao profesor por correo-e no mes de setembro. En calquera dos casos, o alumnado sempre terá dereito a acudir ás sesións de clase que desexe, á proba final, e por suposto a facer uso do servizo de titorías do profesor.
ALUMNADO CON DISPENSA DE ASISTENCIA. Deberá remitirlle ao profesor, e canto antes, o documento acreditativo da súa dispensa. Para aprobar a materia unicamente deberá superar, sexa en 1ª ou 2ª oportunidade e en calquera convocatoria, a proba final ordinaria (cuxo valor máximo neste caso sería de 10 puntos, pero co mesmo número mínimo de acertos esixibles ao alumnado de primeira matrícula). Por suposto sempre terá dereito a acudir ás sesións de clase que desexe, e a facer uso do servizo de titorías do profesor.
ALUMNADO CON DIVERSIDADE FUNCIONAL. O alumnado que presente calquera tipo de diversidade funcional que lle condicione a asistencia e/ou o seguimento diario normal da materia, debe poñerse en contacto co docente á maior brevidade, quen terá en consideración a súa situación sempre que veña certificada a través de documento expedido polo Servizo de Promoción e Integración Universitaria (é o servizo da USC competente a estes efectos). Ambas partes acordarán as adaptacións curriculares da materia que fosen pertinentes para atender cada situación particular, e mesmo poderían arbitrar a mesma solución avaliativa prevista para o alumnado con dispensa.
150 horas totais (51 presenciais e 99 de traballo autónomo), que se reparten do seguinte xeito:
- Actividades expositivas en grupo grande: 24 horas presenciais e 35 de traballo autónomo.
- Actividades interactivas en grupo mediano: 24 horas presenciais e 45 de traballo autónomo.
- Actividades titoriais en grupo pequeno: 3 horas presenciais e 19 de traballo autónomo.
- Asistencia continuada ás aulas e participación activa nelas.
- Realización do conxunto dos traballos e actividades programadas.
- Lectura atenta da guía docente, no caso de que se ofreza; nese documento detallaranse con máis concreción numerosos aspectos referentes ao desenvolvemento da materia, nomeadamente os relativos a actividades de aprendizaxe, e instrumentos e criterios de avaliación.
- O docente informará na aula ao alumnado cada vez que deixe material para o estudo ou a ampliación de contidos, para o que se creará un curso virtual da materia aloxado no Campus Virtual da USC, a fin de reducir no posible o gasto de papel.
- Na intención de materializar a igualdade de xénero no quefacer comunicativo universitario, recoméndase facer na materia uso dunha linguaxe non sexista nin discriminatoria, tanto na actividade cotiá de aula como en calquera traballo escrito que se elabore. Ao respecto, a USC dispón en https://www.usc.gal/gl/servizos/area/normalizacion-linguistica/mellorar… de dous documentos, breves e prácticos, para aprenderdes a empregar a linguaxe de xeito inclusivo.
- No que cómpre aos traballos que elabore o alumnado, estes deberán respectar as seguintes condicións:
1. Normas de estilo e formato: ver https://www.usc.gal/gl/servizos/area/normalizacion-linguistica/mellorar…, onde tamén figuran indicacións para evitar a linguaxe sexista. É ademais importante ter en conta o traballado nas sesións (no caso de que se organicen) de competencias xenéricas de primeiro curso respecto da comunicación escrita. Non hai extensión mínima nin máxima dos traballos, salvo indicación en contra.
2. Emprego responsable de recursos: cada traballo será presentado nun só volume, con folios tamaño DIN A4, grampados; non incluirá follas en branco no interior nin plásticos ou outros envoltorios innecesarios no exterior; na impresión utilizarase calidade “aforro de tinta” ou “borrador”; sempre que sexa posible, empréguese papel escrito polas dúas caras, e mellor, reciclado; evítese abusar das grosas, das maiúsculas, das cores, e de anexos que non teñan relación cos temas desenvolvidos.
3. Entrega (no caso de que non sexa dixital): os traballos poden entregarse ata as 21 horas do día que se sinale como data límite. Deixaranse no compartimento do docente na conserxería da Facultade; tamén poden enviarse por correo postal certificado, sempre e cando o día de envío non exceda a data límite.
4. Valoración: á marxe da calidade dos contidos en si (en relación coa materia), a valoración final de cada traballo terá tamén en conta a gramaticalidade, a cohesión, a coherencia, a adecuación e o formato. Recorrer ao plaxio (ou empregar a intelixencia artificial) implicará a desestimación do traballo.
- Normas de comportamento nas clases:
• O alumno/a que entre tarde a clase ou o que saia antes do remate desta: no caso de que fose por razón xustificada, deberá documentarlle ao docente canto antes ese particular; do contrario, tanto nun caso coma noutro, computará como falta de asistencia.
• Durante as clases: o alumnado permanecerá na aula salvo por motivos de urxencia ou de saúde. Por suposto manterá un comportamento adecuado, silencioso, respectuoso e construtivo en beneficio dun bo desenvolvemento das sesións, sobre todo no tocante ao uso da palabra.
• Móbiles, reloxos ou calquera outro aparello/instrumento que poida xerar ruído: estarán apagados durante as clases.
• Ordenadores portátiles, “tabletas”, teléfonos intelixentes ou calquera outro dispositivo dixital: poden ser empregados na aula sempre que o seu uso sexa pertinente ao obxecto de cada clase; por exemplo, navegar por internet durante o desenvolvemento dunha sesión pode estar xustificado ou resultar un uso inaceptable, en virtude do traballo que se estea a realizar na clase nese momento.
• Bebida ou comida: en clase, absterse de mastigar goma, beber calquera líquido ou inxerir calquera alimento, salvo por motivos xustificables de saúde; se é este o caso, infórmese canto antes ao docente.
• Mobiliario: por favor cóidao, e por suposto non escribas nas mesas (respecta o traballo do persoal de limpeza).
• Ao marchar da aula: deixa ordenado o mobiliario da sala; evita abandonar calquera tipo de residuo ou resto fóra das papeleiras ou dos colectores selectivos. Se usaches o canón e/ou os equipos informáticos, apágaos (tamén os pilotos “stand by”); se es a última persoa en saír, apaga as luces.
Obviamente trátase de normas básicas de respecto e boa convivencia entre persoas adultas, cuxo incumprimento terá efectos na avaliación final da materia. En definitiva, a cualidade e calidade das interaccións que se agardan e esixen de nós como universitarios/as precisan dunha implicación persoal que favoreza a expresión, difusión e creación de ideas libre e respectuosa, a eficacia da formación e a extensión do coñecemento.
- A alumna ou alumno que durante o semestre se vise afectado por calquera circunstancia (persoal, emocional, familiar, económica, de saúde etc.) que dificultase ou impedise o seu progreso normal na materia e/ou a súa asistencia habitual ás sesións presenciais, debería poñer a súa situación en coñecemento do docente o antes posible, por se fose conveniente activar adaptacións metodolóxicas ou avaliativas na materia.
- O alumnado que non asista habitualmente a clase (sexa porque repite a materia ou por outras circunstancias) deberá respectar as datas xerais de entrega de traballos, sendo ademais recomendable que manteña contacto periódico co docente a través das titorías para asegurar o axeitado progreso na materia e a superación dos seus obxectivos de aprendizaxe.
- Nesta materia está explicitamente prohibido o plaxio e o uso da intelixencia artificial en calquera tarefa ou exercicio que o docente lle encargue ao alumnado. Incumprir esta pauta implica que a valoración da tarefa ou exercicio en cuestión sería de 0 puntos.
- O docente resérvase o dereito de dar por nulo parcial ou totalmente calquera exercicio de avaliación da materia no caso de detectar que o alumnado ilexitimamente cometeu falsificación ou fraude á hora de preparalo ou respondelo. A cualificación resultante nesa oportunidade da avaliación sería suspenso.
- A única información válida sobre a materia é estritamente a que o profesor comunica de xeito oral ou escrito; o resto de comentarios ou dixomedíxomes ao respecto han de considerarse non oficiais. En relación con isto, advírtese e prevense dun uso inadecuado das tecnoloxías e especialmente das redes sociais: cada quen será responsable do que publica ou do que difunde.
- O docente dispón dun horario amplo de titorías de despacho (nº 116, 1º andar do edificio da Facultade) ao longo de todo o curso para acompañar o alumnado no seu proceso de aprendizaxe e mellora, sempre a demanda da/do estudante en cuestión. Neste sentido é imprescindible, antes de acudir a titorías, que a alumna ou alumno lle solicite cita ao profesor a través do correo-e francisco.candia [at] usc.gal (francisco[dot]candia[at]usc[dot]gal), especificando os horarios que a/o estudante tería dispoñibles nos días vindeiros.
- Calquera traballo en papel que presente o alumnado para esta materia no actual ano académico poderá ser recollido por calquera dos seus autores ou autoras (no despacho do docente, e no seu horario de titorías en cada momento) ao longo do mes de setembro inmediatamente posterior ao vindeiro ano académico (é dicir, o docente custodia os traballos durante case dous anos académicos). A partir do 1 de outubro seguinte os documentos non recollidos serán destruídos.
Francisco Xose Candia Duran
- Departamento
- Pedagoxía e Didáctica
- Área
- Teoría e Historia da Educación
- Teléfono
- 982821019
- Correo electrónico
- francisco.candia [at] usc.gal
- Categoría
- Profesor/a: Colaborador
| Xoves | |||
|---|---|---|---|
| 09:00-10:30 | Grupo /CLIS_02 | Galego | Aula 27 |
| 10:30-12:00 | Grupo /CLIS_04 | Galego | Aula 27 |
| 12:00-13:30 | Grupo /CLIS_01 | Galego | Aula 27 |
| 13:30-15:00 | Grupo /CLIS_03 | Galego | Aula 27 |
| Venres | |||
| 12:00-13:30 | Grupo /CLE_01 | Galego | Aula 22 |
| 13:30-15:00 | Grupo /CLE_02 | Galego | Aula 22 |
| 08.01.2026 09:00-11:00 | Grupo /CLE_02 | Aula 29 |
| 08.01.2026 09:00-11:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 29 |
| 17.06.2026 09:00-11:00 | Grupo /CLE_02 | Aula 29 |
| 17.06.2026 09:00-11:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 29 |