O cambio climático afectará as especies produtoras de froitos secos, claves na alimentación do oso pardo cantábrico
O cambio climático está chamado a alterar a composición dos bosques que abastecen de froitos secos o oso pardo cantábrico (Ursus arctos), especialmente durante a hiperfaxia, a etapa previa á hibernación na que estes animais acumulan reservas enerxéticas que resultan esenciais para a súa supervivencia e reprodución. Así o revela unha investigación publicada na revista Frontiers in Forests and Global Change, que combina modelos de distribución de especies con proxeccións climáticas ata o ano 2100 para avaliar o futuro de nove especies produtoras de froitos secos na Cordilleira Cantábrica. No estudo ‘Predicting climate-related compositional shifts in nut-producing species that are important for bears during hyperphagia’ intervén o profesor da Escola Politécnica Superior de Enxeñaría do Campus de Lugo da USC, Emilio Díaz Varela.
O traballo, realizado tamén por investigadores da Universidade de Granada, a Universidade de Oviedo e o Instituto Mixto de Investigación en Biodiversidade IMIB-CSIC (Consello Superior de Investigacións Científicas, Universidade de Oviedo e Principado de Asturias), prognostica unha redución de especies atlánticas como a faia (Fagus sylvatica), a abeleira (Corylus abelá) e os carballos atlánticos (Quercus petraea, Q. robur), acompañada dunha expansión de especies máis termófilas e mediterráneas, como o castiñeiro (Castanea sativa), a aciñeira (Quercus ilex) e a sobreira (Quercus suber). Segundo os escenarios climáticos analizados, ata unha 25 % da área actualmente ocupada polo oso pardo podería quedar sen acceso a especies produtoras de froitos secos a finais de século, mentres que a proporción de áreas con polo menos dúas especies dispoñibles diminuirá progresivamente.
“Os nosos modelos mostran que especies como a faia e os carballos atlánticos verán reducida a súa presenza de forma drástica, mentres que o castiñeiro e as aciñeiras poderán expandirse, sobre todo en áreas occidentais e meridionais da Cordilleira Cantábrica”, explican dende o equipo investigador. “Aínda que o oso posúe unha gran plasticidade alimenticia e capacidade de movemento, esta simplificación do mosaico forestal podería aumentar a súa dependencia de recursos menos estables e, en anos de baixa produción, intensificar a procura de alimentos de orixe humana”, engaden.
O estudo propón accións concretas de manexo forestal para mitigar estes efectos, como a plantación de castiñeiras en zonas estratéxicas afastadas de núcleos habitados, a restauración de hábitats mixtos que combinen especies atlánticas e mediterráneas, e prácticas selvícolas que favorezan a produtividade dos rebolos (Quercus pyrenaica). A investigación enmárcase no proxecto europeo LIFE “Osos con Futuro” (LIFE19 NAT/É/000913), financiado pola Unión Europea e coordinado pola Fundación Ouso Pardo, con apoio adicional do Ministerio para a Transición Ecolóxica e o Reto Demográfico do Goberno de España.