Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 99 Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 24 Clase Interactiva: 24 Total: 150
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Filosofía e Antropoloxía
Áreas: Antropoloxía Social
Centro Facultade de Filosofía
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable
Obxectivo central: Adquirir competencias xerais para a formación en Filosofía e mais concretas do campo da Antropoloxía Social.
Obxectivos específicos:
1) Introducir ao alumnado nas principais teorías sobre o simbolismo.
2) Coñecer o papel do simbolismo na cultura.
3) Comprender os ámbitos más significativos de manifestación do simbolismo: relixión, política, poder, economía e posmodernidade.
1. Teorización antropolóxica en torno ao símbolo:
1.1. Ernst Cassirer: O ser humano como animal simbólico.
1. 2. Gilbert Durand: A especificidadeantropolóxica do símbolo.
1. 3. Mircea Eliade: Lo sagrado y lo profano.
1.4. Peter Berger e Thomas Luckmann: Os universos simbólicos.
2. Tradición francesa:
2.1. Émile Durkheim: Símbolo e identidade colectiva.
2.2. Marcel Mauss: A dimensión simbólica do don.
2.3. Claude Lévi-Strauss: A eficacia do símbolo.
3. Tradición inglesa:
3.1. Mary Douglas: Arquetipos de pureza e contaminación.
4. Tradición norteamericana:
4.1. Clifford Geertz: Sistemas simbólicos como programas culturales.
4.2. Victor Turner: Liminalidade, communitas e símbolos dominantes.
5. Dimensións do símbolo:
5.1. Relixión: René Girard.
5.2. Política: Georges Balandier.
5.3. Poder: Pierre Bourdieu.
5.4. Economía: Marshall Sahlins.
5.5. Posmodernidade: Michel Maffesoli.
5. 6. Vida cotiá: Ervin Goffman.
5. 7. Capitalismo de consumo: Jean Baudrillard.
Augé, M.Símbolo, función e historia. Barcelona, Gedisa, 1983.
Augé, M. Dios como objeto. Barcelona, Gedisa, 1996.
Augé, M. Los no lugares: espacios del anonimato. Barcelona, Gedisa, 2000.
Balandier, G. Antro-pológicas. Barcelona, Península, 1975.
Balandier G.Antropología política. Barcelona, Península, 1976.
Balandier, G. Modernidad y Poder. El desvío antropológico. Barcelona, Júcar, 1988.
Balandier G.El poder en escenas. Barcelona, Paidós, 1994.
Bateson, G. Pasos hacia una ecología de la mente. Buenos Aires, Carlos Lohlé, 1985.
Baudrillard, J.El intercambio simbólico y la muerte. Madrid, Monte Aviula, 1980.
Berger, P. y Luckmann, Th. La construcción social de la realidad. Buenos Aires, Amorrortu, 1986.
Bourdieu, P.¿Qué significa hablar? Madrid: Akal, 2001.
Bourdieu, P.Cosas dichas, Buenos Aires, Gedisa, 1988.
Bourdieu, P. La eficacia simbólica: religión y política. Buenos Aires, Biblos, 2009.
Callois, R. El hombre y lo sagrado. México, FCE, 2006.
Cassirer, E.Antropología filosófica. México, FCE, 1975.
Castoriadis, C. La institución imaginaria de la sociedad. Barcelona, Tusquéts, 2 vols. (1983-1989).
Castoriadis, C. (1994). Los dominios del hombre. Barcelona, Gedisa, 1994.
Clastres, P. La sociedad contra el estado. Madrid, Traficantes de sueños, 2010.
Delgado, M. Luces iconoclastas. Anticlericalismo, blasfemia y martirio de las imágenes. Barcelona, Ariel, 2001.
Delgado, M. “La “religiosidad popular”. En torno a un falso problema”.Gazeta de Antropología, 10 art. 8., 1993, http://hdl.handle.net/10481/136
Descola, Ph. Más allá de la naturaleza y la cultura. Buenos Aires, Amorrortu, 2012.
Douglas, M. Pureza y peligro. Madrid, Siglo XXI, 1973.
Douglas, M. Símbolos naturales, Siglo XXI, 1978.
Durand, G. La imaginación simbólica. Buenos Aires, Amorrortu, 2007.
Durkheim, É. Las formas elementales de la vida religiosa. Madrid, Akal,
1982.
Durkheim, É. y Mauss, M. De ciertas formas primitivas de clasificación. Mauss, M. Institución y culto. Barcelona, Barral, 1971.
Eliade, M.Lo sagrado y lo profano. Barcelona, Paidós, 2014.
Elias, N. (1994). Teoría del símbolo. Un ensayo de antropología cultural.
Barcelona, Península, 1994.
Evans-Pritchard, E. Brujería, magia y oráculos entre los azande. Barcelona, Anagrama, 1976.
Fernández, J. "La misión de la metáfora en la cultura expresiva" -traducción al castellano del original publicado en CurrentAnthropology 1974, 15, 2:119-145-, 2006.
Freud, S. Tótem y tabú. Madrid, Alianza, 1981.
Geertz, C. Interpretación de las culturas. Barcelona, Gedisa, 1992.
Girard, R. La violencia y lo sagrado. Barcelona, Anagrama, 1998.
Godelier, M. Lo ideal y lo material. Madrid, Taurus, 1989.
Goffman, E. Ritual de interacción. Buenos Aires, Tiempo Contemporáneo, 1970.
Lakoff, G. y Johnson, M. Metáforas de la vida cotidiana. Madrid, Cátedra,
2001.
Lévi-Strauss, Cl. El totemismo en la actualidad. México, FCE, 1965.
Lévi-Strauss, Cl. Antropología estructural. Barcelona, Eudeba, 1968.
Lévi-Strauss, Cl. El pensamiento salvaje. México, FCE, 1972.
Maffesoli, M. El tiempo de las tribus. Madrid, Icaria, 1990.
Mauss, M. Ensayos sobre el Don. Buenos Aires, Katz, 2009.
Mauss, M. Sociología y Antropología. Madrid, Tecnos, 1971.
Reynoso, C. Paradigmas y estrategas en antropología simbólica. Buenos Aires: Búsqueda, 1987.
Ricoeur, P. La metáfora viva. Buenos Aires, Megápolis, 1981.
Sahlins, M. Cultura y razón práctica. Barcelona, Gedisa, 1996.
Segalén, M. Ritos y rituales contemporáneos. Madrid, Alianza, 2005.
Sperber, D. El simbolismo en general. Barcelona, Anthropos, 1978.
Turner, V. El proceso ritual. Madrid, Taurus, 1998.
Turner, V. La selva de los símbolos. Madrid, Siglo XXI, 1990.
Valdés, R. “Nuevas tendencias en el estudio del simbolismo” en Enrahonar. Quaderns de FilosofíaUniversitatAutònoma de Barcelona, 1981, 2: 47-86
Vallverdú, J. Antropología simbólica. Barcelona, UOC, 2008.
Van Gennep, A. Los ritos de paso. Madrid: Alianza, 2008.
Veblen, Th. Teoría de la clase ociosa. Madrid, Alianza, 2014.
4.1 COMPETENCIAS XERAIS
CG1: Que os/as alumnos/as posúan e comprendan os coñecementos propios da Filosofía como saber, incluíndo as súas doutrina, teorías, métodos e aplicacións, ao nivel proporcionado polos textos académicos, con referencia a aportacións investigadoras recentes.
CG2: Que saiban aplicar eses coñecementos para identificar, formular e resolver problemas no ámbito da Filosofía a un nível xeral e non especializado.
CG3: Que sexan capaces de transmitir eses coñecementos, ideas, cuestións e solucións expostas e ofrecidas pola Filosofía, tanto a un público xeral como interesado e/ou entendido en temáticas filosóficas.
CG4: Que estean capacitados para continuar a súa formación, en Filosofía e/ou noutros eidos do saber, cun elevado grao de autonomía.
CG5: Que teñan habilidades para recoñecer, nos diversos saber e na prática social, cuestións e problemas susceptibles de ser abordados e resoltos dende a Filosofía.
4. 2. COMPETENCIAS TRANSVERSALES
CT01: Instrumentais: Capacidade de comprensión e interpretación de discursos complexos (escritos e orais), análise e síntese, traballo conceptual. Capacidade para a exposición e comunicación oral e escrita. Capacidade de xestión da información. Resolución de problemas. Toma de decisións.
CT02: Persoais: Curiosidade e actividade intelectual non restrinxidas á Filosofía. Capacidade para desenvolverse en contextos culturais e sociais diversos. Boa disposición para as relacións interpersoais, o diálogo intelectual e o traballo cooperativo. Razoamento crítico e compromiso democrático.
CT03: Sistémicas: Capacidade para a aprendizaxe autónoma. Receptividade e capacidade de resposta ante novas situacións Creatividade. Coñecemento doutras culturas e costumes. Iniciativa e espírito emprendedor. Motivación pola calidade. Especial sensibilidade cara a problemas de igualdade ambientais.
4. 3. COMPETENCIAS ESPECÍFICAS
CE1: Coñecer as disciplinas, as teorías, os métodos, as aplicacións e as correntes propias da Antropoloxía simbólica, seguindo a súa historia e nas súas formulacións contemporáneas.
CE2: Saber explicar eses coñecementos e estar en condicións de aprender a ensinalos.
CE3: Saber ampliar e poder desenvolver ulteriormente eses coñecementos por medio da investigación.
CE4: Saber aplicar eses coñecementos dentro e fóra do ámbito filosófico e antropolóxico.
CE5: Capacidade para analizar e sintetizar, argumentar lóxicamente, reflexionar e deliberar en termos éticos.
CE6: Saber expresarse, comunicar, debater e dialogar.
CE7: Capacidade para organizar a información, tomar decisións, expoñer e resolver problemas.
CE8: Desenvolvemento do razoamento crítico e o compromiso ético.
CE9: Sentido social, fomentando a cooperación e a mediación.
CE10: Capacidade de reacción e espírito construtivo: pro-actividade, inventiva, creatividade.
Aulas expositivas: Explicación dos contidos do programa.
Aulas interactivas: Realización e presentación de traballos grupales, a fin de complementar e enriquecer os contidos abordados en clases expositivas, de acordo a lecturas e materiais audiovisuales previamente indicados e colocados no aula virtual. O alumnado levará a cabo presentacións, recensións, debates no aula, etc. O alumnado será informado constantemente a través da aula virtual da USC.
Titorías: Para consultas relacionadas coas cuestión abordadas nas aulas expositivas e interactivas.
Avaliación continua: Aulas presenciales expositivas e interactivas. Presentación e entrega de traballos grupais: 40% da nota. Exame: 60% da nota. Será preciso aprobar as dúas partes para facer media.
Os traballosgrupais (4 personas) serán dun textoproporcionado no CV. Cada grupoentregaráunhareseña (1 punto). Cada grupoterá dúas sesións. A primeiraconsistiránaexposición do contido do texto (1,5 puntos). A segunda nun visionadocomentado dun material audiovisual vinculado ca lectura (1,5 puntos).
Avaliación non continua: O alumnado con pérdida do dereito a evaluación continua será avaliado nunexame final. Exame 100% da calificación.
(*) A ausencia de maisde 5 sesións sen xustificaro a non entrega dos traballosnas datas sinaladassuporá una perda do dereito á avaliación continua.
(*) O alumnado que teña dispensa de asistencia a clase concedida pola facultade poderá optar entre as modalidades de avaliación continua ou a realización de exame final. No primeiro caso deberá realizar os mesmos traballos e probas indicados para o alumnado asistente apoiando o seu traballo persoal en titorías e nas orientacións facilitadas a través da aula virtual. Os criterios serán os mesmos establecidos para o alumnado asistente. No caso de optar pola realización de exame final o seu valor será do 100%.
(*) Ao alumnado que perdeu o dereito a evaluación continua debido a ausencias sen xustificar no número indicado, pero que presentou os seustraballoscorrespondentes as clases interactivasnas datas establecidas, a calificación destostraballos se lle contabilizará no caso de presentarse na segunda convocatoria.
AVALIACIÓN DE COMPETENCIAS:
A) Participación na aula: Participaciónnas clases, actividades e presentacións.
Instrumento de avaliación de competencias: observación e notas do profesorado.
Competencias: CTO1-CT02-CT03.
Valor: 10%.
B) Actividades individuais e grupais realizadas nas clases interactivas: Comprensión e seguimento da materia expresada nos textos de lectura. Estructuración e cohesiónnasexposicións. Claridade e precisión conceptual. Capacidade analítica e crítica. Corrección lingüística, gramatical e ortográfica.
Instrumento: Recensiones grupales y cuestionarios individuais realizados polo alumnado.
Competencias: CG2-CG3 / CE4-CE5-CE6-CE7-CE8-CE9-CE10.
Valor: 30%.
C) Dominio teórico da materia: Dominio dos conceptos da materia. Visión global da materia. Estruturación ecohesión da exposición. Claridade e precisiónconceptual. Expresión escrita: corrección lingüística, gramatical e ortográfica.
Instrumento: Exame.
Competencias:CG1-CG4-CG5 / CE1-CE2-CE3.
Valor: 60%
PLAXIO E USO INDEBIDO DAS TECNOLOXÍAS NA REALIZACIÓN DE TAREFAS OU PROBAS:
Para os casos de realización fraudulenta de exerciciosou probas será de aplicación no recollidonaNormativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacions.
En correspondencia cos 6 créditos (150 horas):
Horas presenciais: 51 h.
Horas de Titorías 3 h.
Clases Expositivas 24 h.
Clase Interactiva 24 h.
Horas non presenciais: 99 h.
Seguimento do curso, esforzo de lectura e traballo constante.
“Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións”, aprobada no Consello de Goberno do 15 de xuño de 2011:
Art. 1.: “A realización fraudulenta dalgún exercicio ou proba esixida na avaliación dunha materia implicará a cualificación de suspenso na convocatoria correspondente, con independencia do proceso disciplinario que se poida seguir contra o alumno infractor. Considerarse fraudulenta, entre outras, a realización de traballos plaxiados ou obtidos de fontes accesibles ao público sen reelaboración ou reinterpretación e sen citas aos autores e das fontes”.
Ángel Enrique Carretero Pasín
Coordinador/a- Departamento
- Filosofía e Antropoloxía
- Área
- Antropoloxía Social
- Correo electrónico
- angelenrique.carretero [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Asociado/a de Universidade LOU
| Martes | |||
|---|---|---|---|
| 09:30-11:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Aula 1 |
| 11:00-12:30 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Aula 1 |
| 28.05.2024 10:00-13:00 | Grupo /CLIS_02 | Aula 1 |
| 28.05.2024 10:00-13:00 | Grupo /CLIS_01 | Aula 1 |
| 28.05.2024 10:00-13:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 1 |
| 08.07.2024 10:00-13:00 | Grupo /CLIS_02 | Aula 1 |
| 08.07.2024 10:00-13:00 | Grupo /CLIS_01 | Aula 1 |
| 08.07.2024 10:00-13:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 1 |