Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 99 Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 24 Clase Interactiva: 24 Total: 150
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Filosofía e Antropoloxía
Áreas: Lóxica e Filosofía da Ciencia
Centro Facultade de Filosofía
Convocatoria: Primeiro semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable
Obxectivos específicos correspondentes ás competencias específicas
- Comprensión dos principais problemas expostos no ámbito da filosofía da lóxica clásica.
- Comprensión das principais cuestións que deron lugar ao desenvolvemento de lóxicas non clásicas e das propostas alternativas
consecuentes.
- Adquisición ou mellora de destrezas de análises de problemas e de textos.
- Mellora das capacidades e destrezas argumentativas.
- Mellora das capacidades e destrezas expositivas e expresivas (oral e escrita).
- Saber explicar eses coñecementos dentro e fóra do ámbito filosófico, e estar en condicións de aprender a ensinalos.
- Capacidade para organizar a información, tomar decisións, expor e resolver problemas.
- Saber ampliar e desenvolver ulteriormente eses coñecementos por medio da investigación.
Obxectivos e competencias vinculadas a valores ou actitudes
Traballarase ao obxecto de que:
- os estudantes na súa actividade profesional e actuación persoal, difundan e apliquen os principios do respecto e a promoción dos dereitos fundamentais das persoas, así como os valores democráticos e dunha cultura humanística e de paz;
- os estudantes desenvolvan o razoamento crítico e o compromiso ético;
- os estudantes desenvolvan o sentido social, fomentando a cooperación e a mediación;
- os estudantes desenvolvan a capacidade de reacción e o espírito construtivo.
1. A noción de infinito entre matemáticas e filosofía. Elementos de teoría de conxuntos e de teoría da computabilidad. Os teoremas de incompletud de Gödel.
2. O paradoxo do mentireiro. A solución de Tarski. O teorema da verdade de Tarski e os teoremas de incompletude de Gödel.
3. A crítica de Quine á distinción analítico-sintético e á concepción convencionalista da necesidade lóxica de Carnap. A concepción quineana da necesidade.
4. O problema dos contextos opacos. Lóxica modal e tratamento lóxico formal da modalidade. Semántica de mundos posibles. Táboas semánticas. A noción de mundo posible. Concepcións metafísicas dos mundos posibles.
Bibliografía básica
Tema 1
Partes dos capítulos I-V de Badesa, C., Jané, I., e Jansana, R.,(1998), Elementos de Lóxica Formal, Ariel: Barcelona.
Raio, A. 2019 On the Brink of Paradox: Highlights from the Intersection of Philosophy and Mathematics. The MIT Press: USA.
Capítulos 1 e 2 de Smith, P., “Gödel without (too many) tears?”Descárgao aquí: http: /www.logicmatters.net/igt/godel- without-tears/
Tema 2
Textos a comentar na clase:
Partes seleccionadas de Tarski A. “Truth and Proof”, Scientific American, June 1969, 63–70, 75–77.
(https: /www.vanormondt.net/~peter/teaching/2017/llt/bestanden/tarski-
tr…)
Partes seleccionadas de Tarski, A., (1997), “La concepción semántica de la verdad y los fundamentos de la semántica”, Teorías de la Verdad en el siglo XX, Juan Antonio Nicolás y Maria José Frápolli (eds.), Tecnos : Madrid.
Tema 3
Textos a comentar en clase:
Quine, W.V., 1951, “Two Dogmas of Empiricism,” in From a Logical Point of View, second edition revised, Cambridge, MA: Harvard University Press, 1980, pp. 20-46. Traducido como “Dos dogmas del empirismo” en Desde un punto de vista lógico e na recopilación de artigos editada por Luis Valdés A la búsqueda del significado.
Tema 4
Textos a comentar na clase:
Texto de Sonia Roca: INtroducción a la modalidad. En Cuestiones de Metafísica, Josep Ll. Prades (Ed.), Madrid: Tecnos.
Capítulo 1 de Lewis, David 1986. On the Plurality of Worlds. Blackwell: UK. (Versión Española por Eduardo García Ramírez 2015 Sobre la pluralidad de los mundos. UNAM: México)
Bibliografía complementaria
Alchourrón, C, Méndez, J. y Orayen, R. (1995): Lógica. Enciclopedia Ibeoramericana de Filosofía. Madrid: Trotta.
Badesa, C., Jané, I., e Jansana, R.,(1998), Elementos de Lógica Formal, Ariel: Barcelona. Barba, J. (201)0, Lógica, Lógicas, Universidad de Valladolid: Valladolid.
Church, A. (1956/96): Introduction to Mathematical Logic. 10ª edición. Princeton, New Jersey: Princeton University Press.
Franzén, T. (2005): Gödel's theorem: an incomplete guide to its use and abuse, Natick, MA: A.K. Peters.
Frápolli, Mj (Ed) 2007. Filosofía de la lógica, Técnos: Madrid.
Garrido M. (Ed) 1989. Lógica y Lenguaje. Madrid: Tecnos, 178-189
García Suárez A. 1989. “Lógica Modal” en Garrido M 1989 Madrid, 157-177.
García Suarez A. 2011, Modos de significar, Técnos: Madrid. Capítulos 8, Capítulo 9.
García Suárez A. 2019. Nuevas aproximacións a los modos de significar. Técnos: Madrid. Capítulos 10; 11
Hughes, G. E. & Cresswell, M. J.,(1996) A New Introduction to Modal Logic, New York: Routledge.
Orayen, R. (1995): “Lógica Modal”, en Enciclopedia Iberoamericana de Filosofía, Ed. Trotta y CSIC, n.7
Pagès J. “Quine y los dos dogmas”: http://www.pensament.com/filoxarxa/filoxarxa/quine-pages.htm
Papineau D. 2012, Philosophical Devices, Proofs, Probabilities, Possibilities, and Sets, Oxford University Press: UK.
Priest, G. 2001. An introduction to non-classical logics. Cambridge University Press: USA
Quine W.O., 1970, Philosophy of Logic
Sider T. 2010, Logic for Philosophy, Oxford University Press: UK, USA.
Smith, P. (2013). An Introduction to Gödel's Theorems (Cambridge Introductions to Philosophy). Cambridge: Cambridge University Press. doi:10.1017/CBO9781139149105
Steinhart E. 2009, More Precisely: The Math You Need to Do Philosophy Broadview Press Read S. 1995, Thinking about Logic, OUP: UK.
Zalabardo, J.L. (2002): Introducción a la teoría de la lógica. Madrid: Alianza.
Competencias básicas
CB1 - Que os estudantes demostrasen posuír e comprender coñecementos nunha área de estudo que parte da base da educación secundaria xeral, e adóitase atopar a un nivel que, aínda que se apoia en libros de texto avanzados, inclúe tamén algúns aspectos que implican coñecementos procedentes da vangarda do seu campo de estudo
CB2 - Que os estudantes saiban aplicar os seus coñecementos ao seu traballo ou vocación dunha forma profesional e posúan as competencias que adoitan demostrarse por medio da elaboración e defensa de argumentos e a resolución de problemas dentro da súa área de estudo
CB3 - Que os estudantes teñan a capacidade de reunir e interpretar datos relevantes (normalmente dentro da súa área de estudo)para emitir xuízos que inclúan unha reflexión sobre temas relevantes de índole social, científica ou ética
CB4 - Que os estudantes poidan transmitir información, ideas, problemas e solucións a un público tanto especializado como non especializado
CB5 - Que os estudantes desenvolvesen aquelas habilidades de aprendizaxe necesarias para emprender estudos posteriores cun alto grao de autonomía
Competencias xerais
CG1. Que os/os graduados/as posúan e comprendan os coñecementos propios da Filosofía como saber, incluíndo as súas doutrinas, teorías, métodos e aplicacións, ao nivel proporcionado polos textos académicos, con referencia a achegas investigadoras recentes.
CG2. Que saiban aplicar eses coñecementos para identificar, formular e resolver problemas no ámbito da Filosofía, a un nivel xeral e non especializado.
CG3. Que sexan capaces de transmitir eses coñecementos, as ideas, cuestións e solucións expostas e ofrecidas pola Filosofía, tanto a un público xeral como interesado e/ou entendido en temáticas filosóficas.
CG4. Que estean capacitados para continuar a súa formación, en Filosofía e/ou noutros campos do saber, cun elevado grao de autonomía.
Competencias transversais
CT01 - De tipo Instrumental: Capacidade de comprensión e interpretación de discursos complexos (escritos e orais), análises e sínteses, traballo conceptual. Capacidade para a exposición e comunicación oral e escrita. Capacidade de xestión da información. Resolución de problemas. Toma de decisións.
CT02 - Persoais: Curiosidade e actividade intelectuais non restrinxidas á filosofía. Capacidade para desenvolverse en contextos culturais e sociais diversos. Boa disposición para as relacións interpersoais, o diálogo intelectual e o traballo cooperativo. Razoamento crítico e compromiso democrático.
CT03 - Sistémicas: Capacidade para a aprendizaxe autónoma. Receptividade e capacidade de resposta ante novas situacións. Creatividade. Coñecemento doutras culturas e costumes. Iniciativa e espírito emprendedor. Motivación pola calidade. Especial sensibilidade cara a problemas de igualdade ambientais.
Competencias específicas
CE1.Coñecer as disciplinas, as teorías, os métodos, as aplicacións e as correntes propias da Filosofía, seguindo a súa historia e nas súas formulacións contemporáneas.
CE2. Saber explicar eses coñecementos e estar en condicións de aprender a ensinalos.
CE3. Saber ampliar e poder desenvolver ulteriormente eses coñecementos por medio da investigación.
CE4. Saber aplicar eses coñecementos dentro e fóra do ámbito filosófico.
CE6. Saber expresarse, comunicar, debater e dialogar.
CE7. Capacidade para organizar a información, tomar decisións, expor e resolver problemas.
CE10. Capacidade de reacción e espírito construtivo: proactividade, inventiva, creatividade, laboriosidade e adaptabilidade en contextos cambiantes, problemáticos e/ou adversos.
Clases teóricas
Presentación por parte da profesora responsable da materia dos textos e autores a traballar ao longo do curso.
Clases interactivas de seminario
Tema 1:
Realización de exercicios e traballar na comprensión dos resultados teóricos presentados. O obxetivo é que os estudantes poidan manexar os conceptos e resultados para facer traballo filosófico.
Tema 2:
Os estudantes resonderán as preguntas da guía na casa; na clase interactiva se discutirán e analizarán as respostas. Repartirase a responsabilidade de presentar unha primera resposta as preguntas na guía para que un grupo de estudantes comence o proceso de discusión.
Tema 3:
Os estudantes resonderán as preguntas da guía na casa; na clase interactiva se discutirán e analizarán as respostas. Repartirase a responsabilidade de presentar unha primera resposta as preguntas na guía para que un grupo de estudantes comence o proceso de discusión.
Tema 4:
Os estudantes resonderán as preguntas da guía na casa; na clase interactiva se discutirán e analizarán as respostas. Repartirase a responsabilidade de presentar unha primera resposta as preguntas na guía para que un grupo de estudantes comence o proceso de discusión.
Realización de exercicios de tablas semánticas.
Tarefas para realizar como traballo persoal do estudante:
1) Estudio dos materiales indicados para cada un dos temas. Platexar as dúbidas que xurdan ou ben na clase ou en titorías ou no chat do campus virtual establecido ao efecto.
2) Dependendo do tema os estudantes deberán: facer exercicios, preparar lecturas a comentar e expor na clase, responder as guías, elaboración de resumos y/o esquemas, preparar exposición en clase e preguntas a realizar as persoas que expoñan.
Proporcionaranse guías para a lectura dos textos obrigatorios.
Actividades tutoriales
A comezo de curso dedicaranse 1,5 hs. do tres de tutorías correspondentes a cada estudante para repasar lóxica de primeira orde vista na materia de 2º curso de Lóxica Elemental.
A metade de cuadrimestre, dividirase aos estudantes en 3 grupos e levarán a cabo as seguintes actividades:
Avaliación personalizada do traballo realizado polo estudante na primeira parte do curso na que se indicarán que aspectos está a traballar adecuadamente o estudante e en cales ha de mellorar.
Plataforma virtual dá USC
Haberá materiais dispoñibles no campus virtual. O campus virtual utilizarase como ferramenta complementaria que non SUBSTITUIRÁ EN NINGÚN CASO Á DOCENCIA PRESENCIAL.
Persoas con exención de docencia
Realizarán e entregarán as tarefas que estarán dispoñibles no campus virtual
Ademais, os estudantes elaborarán unha presentación oral duns 10 minutos na que darán conta de algún dos textos de lectura obrigatoria do curso.
Podrán presentarse aos parciais ou realizar o exame final.
PRIMEIRA OPORTUNIDADE
Avaliación continua
Consistirá na entrega de cuestionarios, esquemas ou resumos que se revisarán e discutirán na clase (e se prepararán previamente no tempo de traballo persoal do estudante) ademais dous exames parciais.
Realizarase 1 proba escrita correspondente aos temas 1 e 2 a metade de semestre. A proba será eliminatoria para as persoas que obteñan unha nota superior a 4 sobre 8. O segundo exame parcial realizarase ou ben ao final do semestre ou ben coincidindo coa data establecida pola facultade para o exame final.
Asistencia a clase
A asistencia a clase é requirida para poder presentarse as probas parciais. Así, a ausencia de máis du 20% de sesións (expositivas e interactivas) sen xustificar (a determinar antes de cada parcial) supón a perda do dereito á avaliación continua e a necesidade de realizar o exame final completo da materia.
Os estudantes que superen o número máximo de ausencias sen xustificar realizarán o exame final e a súa calificación será a que obteñan no exame.
SEGUNDA OPORTUNIDADE
A totalidade da calificación virá dada pola calificación obtida nas probas parciais ou no examen de segunda oportunidade.
Avaliación de competencias
Avaliación continua e exames parciais permitirán avaliar as competencias básicas, xerais 1, 2, 3, as específicas 1 e 2, 7 e 10 e todas as transversais.
Presentación oral de textos en sesións de docencia interactiva e titorias: especificamente a competencia xeral 4 pero tamén o resto das xerais e, as competencias específicas 2, 3, 4, 6, 7 e 10 e todas as transversais.
Exención de docencia
Aqueles estudantes que teñan dispensa docente:
• Entregarán as guías que se propoñan a través do Campus virtual.
• Farán unha presentación oral dun dos textos de lectura obrigatoria do curso (persoalmente ou mediante vídeo).
• Poderán presentarse as probas parciais ou ao exame final completo de toda a materia na data sinalada pola Facultade.
“Normativa de Permanencia”, do 25 de maio de 2012:
Art. 5.2: “A cualificación dunha convocatoria na que ou alumno non preséntase, ou non supera vos obxectivos establecidos será de ‘suspenso’, salvo que ou estudante non realice ningunha actividade académica avaliable conforme ao establecido na programación ou guía docente, en cuxo caso constará como ‘ non presentado’”.
“Normativa de avaliación do rendemento académico dous estudantes e de revisión de cualificacións”, aprobada non Consello de Goberno do 15 de xuño de 2011:
Art. 1.: “A realización fraudulenta dalgún exercicio ou proba esixida na avaliación dunha materia implicará a cualificación de suspenso na convocatoria correspondente, con independencia do proceso disciplinario que se poida seguir contra ou alumno infractor. Considerarse fraudulenta, entre outras, a realización de traballos plaxiados ou obtidos de fontes accesibles ao público sen reelaboración ou reinterpretación e sen citas aos autores e dás fontes”.
Horas presenciais: 51h.
Horas de Tutorías 3h.
Clases Expositivas 24h.
Clase Interactiva 24h.
Horas non presenciais: 99h.
Total: 150 horas
É imprescindible e obrigatoria a asistencia regular e puntual ás clases (salvo no caso de exención de docencia), así como un traballo continuado ao longo do curso.
Utilizarase bibliografía en inglés.
-Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recolleito na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións.
- Os traballos realizados polo alumnado deben entregarse, preferentemente, a través da aula virtual.
- Perspectiva de xénero: Recoméndase facer uso da linguaxe non sexista, tanto no traballo cotiá de aula como nos traballos académicos encomendados, segundo as recomendacións da USC.
- Para a comunicación cos docentes é obrigatorio o uso da conta de correo rai.
- É Obrigatorio o emprego das ferramentas tecnolóxicas institucionais: Campus Virtual, Microsoft Office 365, MS-Teams e outras ferramentas institucionais.
- Non se poderá empregar o de teléfono móbil, salvo cando se use como instrumento de traballo seguindo as indicacións dadas polo docente, responsabilizándose o alumnado das consecuencias legais e académicas que podan derivarse dun emprego non axeitado do mesmo.
- É preciso cumprir coa Normativa de protección de datos.
Maria De La Concepcion Martinez Vidal
Coordinador/a- Departamento
- Filosofía e Antropoloxía
- Área
- Lóxica e Filosofía da Ciencia
- Teléfono
- 881812530
- Correo electrónico
- mconcepcion.martinez [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
| Martes | |||
|---|---|---|---|
| 10:30-12:00 | Grupo /CLE_01 | Galego | Aula 5 |
| Mércores | |||
| 13:30-15:00 | Grupo /CLE_01 | Galego | Aula 5 |
| Venres | |||
| 13:30-15:00 | Grupo /CLE_01 | Galego | Aula 5 |
| 13.01.2026 10:00-13:00 | Grupo /CLIS_02 | Aula 3 |
| 13.01.2026 10:00-13:00 | Grupo /CLIS_01 | Aula 3 |
| 13.01.2026 10:00-13:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 3 |
| 09.06.2026 10:00-13:00 | Grupo /CLIS_02 | Aula 3 |
| 09.06.2026 10:00-13:00 | Grupo /CLIS_01 | Aula 3 |
| 09.06.2026 10:00-13:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 3 |