Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 99 Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 24 Clase Interactiva: 24 Total: 150
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Historia
Áreas: Ciencias e Técnicas Historiográficas
Centro Facultade de Xeografía e Historia
Convocatoria: Primeiro semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable
- Familiarizar ao alumnado coa escritura e cos obxetos escritos, insertando o fenómeno gráfico nas restantes manifestacións da actividade humana.
- Comprender o concepto actual da Paleografía e outras ciencias da cultura escrita, as súas vertentes, o seu método e os seus obxetivos, captando e valorando a súa utilidade para a investigación histórica e o traballo en arquivos e bibliotecas.
.-Coñecer e diferenciar os principais elementos gráficos.
.-Coñecer o desenvolvemento histórico-evolutivo da escritura latina manuscrita e impresa.
-A escritura e os obxectos escritos.
-As ciencias da cultura escrita. A Paleografía.
-Os elementos gráficos na escritura latina.
-soportes, instrumentos, tintas.
-tipos de signos.
-abreviaturas
-Historia da escritura latina.
- A escritura romana.
- As escrituras do periodo do particularismo gráfico. A escritura visigótica.
- A escritura carolina.
- A escritura gótica.
- A escritura humanística e os tipos derivados.
Bibliografía básica
BATTELLI, G., Lezioni di Paleografia, (4ª ed.) Città de Vaticano 2002.
BISCHOFF, B., Paléographie de l'Antiquité Romaine et du Moyen Âge Occidental (Trad. de H. Atsma et J.Vezin), Paris 1985.
CENCETTI, G., Lineamenti di storia della scrittura latina, Bologna 1954.
DEROLEZ, A., The Palaeography of Gothic Manuscript books. From the Twelfth to the Early sixteenth century, Cambridge 2003.
MARÍN MARTÍNEZ, T. y otros, Paleografía y Diplomática, 13ª reimp. Madrid 2007 (1ª ed. 1977).
MILLARES CARLO, A., Tratado de Paleografía Española, vols. 1-2, Madrid 1983.
NÚÑEZ CONTRERAS, L., Manual de Paleografía. Fundamentos e historia de la escritura latina hasta el siglo VIII, Madrid 1994.
STIENNON, J., Paléographie du Moyen Âge, Paris 1973.
ULLMAN, B.L., The origin and Development of Humanistic Script, Roma 1960.
VVAA, Introducción a la Paleografía y la Diplomática general, Madrid 1999.
VVAA, Paleografía I. La escritura en España hasta 1250, Burgos 2008.
VVAA, Paleografía II. Las Escrituras góticas desde 1250 hasta la imprenta, Oviedo 2010.
VVAA, Paleografía y escritura hispánica, Madrid 2016.
Bibliografía complementaria
MILLARES CARLO, A., Tratado de Paleografía Española, vols. 2-3, Madrid 1983.
MILLARES CARLO A. y MANTECÓN, J.I., Álbum de Paleografía Hispanoamericana de los siglos XVI y XVII, 2 vols., I. Introducción y transcripciones. II. Láminas), Barcelona 1975.
COMMISSSION INTERNATIONALE DE DIPLOMATIQUE, Vocabulaire International de la Diplomatique, Valencia 1994.
LÁMINAS de la Cátedra de Paleografía y Diplomática, UNED, Madrid 1997 (6ª reimp. Madrid 2006).
MUZERELLE, D., Vocabulaire codicologique: répertoire méthodique des termes français relatifs aux manuscrits http://www.palaeographia.org/vocabulaire/pages/vocab2.htm
OSTOS, P., PARDO, M.L., RODRÍGUEZ, E., Vocabulario de Codicología. Versión española revisada y aumentada del Vocabulaire codicologique de Denis Muzerelle, Madrid 1997.
ROMERO TALLAFIGO, M., RODRÍGUEZ LIÁÑEZ, L. y SÁNCHEZ GONZÁLEZ, A., Arte de leer escrituras antiguas. Paleografía de lectura, Huelva 1995.
VVAA, Aproximación a la cultura escrita (material de apoyo), Madrid 1995.
- Capacitación para a identificación, localización xeográfica e cronolóxica coa maior precisión posible dun determinado tipo de escritura en alfabeto latino.
- Capacitación para a lectura e interpretación da escritura gótica e humanística -documental e libraria- dunha maneira consciente e razoada.
Presencial:
- Clases expositivas [escenario 1, normalidade adaptada].
- Clases interactivas: prácticas de identificación e contextualización de escritura, exercicios de lectura e interpretación- sobre material específico de apoio e comentario de textos e imaxes [escenarios 1 e 2]
- Prácticas de campo obrigatorias e avaliables se as novas condicións dos centros receptores máis apropiados para o seu desenvolvemento, derivadas dunha situación excepcional -como restricións de aforo ou similares- permíteno e supeditadas ao financiamento por parte da USC para un desprazamento fóra de Santiago de Compostela [escenarios 1 e 2].
Traballo autónomo do alumno:
-Estudo dos aspectos teórico-prácticos expostos nas clases presenciais, os contidos no material de apoio que complementa as clases presenciais e os que, debido á situación nos escenarios 1 e 2, facilítense para o desenvolvemento da docencia virtual.
- Lecturas complementarias relativas ao contido teórico da materia.
- Exercicios de contextualización, lectura e interpretación sobre material específico de apoio.
- Realización de exercicios ou traballos prácticos escritos.
- Realización dunha memoria das prácticas de campo.
A asistencia a clase é obrigatoria.
Respectarase a normativa de asistencia a clase establecida pola USC. Controlarase a asistencia dos alumnos polo menos nas sesións interactivas presenciais e as prácticas de campo e requirirase, cando cumpra, a documentación que acredite a xustificación dunha ou máis faltas de asistencia.
Aspectos avaliables, procedemento de avaliación e porcentaxes na cualificación final:
1. Primeira oportunidade
a) Exame final teórico-práctico obrigatorio. Supoñerá o 60% da cualificación final da materia (para esta cualificación global só se computará a proba da que se realizou correctamente polo menos o 50%).
No escenario 1 (normalidade adaptada) este exame será presencial. No escenario 2 (distanciamento) presencial ou telemático (oral e/ou escrito), dependendo da situación concreta na data de realización prevista. No escenario 3 (peche de instalacións) o exame será telemático (oral e/ou escrito).
b) Avaliación continua formativa. Supoñerá o 40% da nota final. Cualificación de (b.1) as intervencións dos alumnos nas clases presenciais (identificación, transcrición, etc.), (b.2) exercicios ou tarefas breves relacionados cos contidos teóricos e prácticos da materia e (b.3) unha memoria das prácticas de campo se finalmente pódense levar a cabo ou traballo de substitución.
No escenario 3, por razóns obvias, non se realizará avaliación das intervencións dos alumnos (b.1).
* Alumnos con dispensa oficial de asistencia a clase:
Deben contactar coa profesora en canto lles sexa comunicada esta situación para fixar un plan de seguimento. Exame final teórico-práctico (60%) e avaliación continua mediante os exercicios ou tarefas breves relacionados cos contidos teóricos e prácticos da materia (b.2) e traballo de substitución da memoria das prácticas de campo (b.3).
2. 2ª oportunidade.
a) Exame teórico-práctico obrigatorio. Supoñerá o 60% da cualificación final da materia (para esta cualificación global só se computará o exame do que se realizou correctamente polo menos o seu 50%). No escenario 1 (normalidade adaptada) este exame será presencial. No escenario 2 (distanciamento) presencial ou telemático (oral e/ou escrito), dependendo da situación concreta na data de realización prevista. No escenario 3 (peche de instalacións) o exame será telemático (oral e/ou escrito).
Por razóns obvias, no que se refire á avaliación continua (b) manteranse nesta oportunidade as cualificacións da primeira, durante o período de docencia.
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recollido na "Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións".
150 horas
É imprescindible unha revisión “diaria” dos contidos teóricos expostos nas clases presenciais ou facilitados mediante material de apoio e a realización dos exercicios prácticos recomendados pola profesora para a súa posterior corrección. Posto que as tarefas de lectura complícanse gradualmente e susténtanse sobre exercicios anteriores, non é aconsellable “acumulalos” e é preferible dedicar a estes exercicios un tempo diario que permita asimilalos gradualmente e resolver a tempo as posibles dúbidas.
Plan de continxencia (derivado das "Directrices para o desenvolvemento dunha docencia presencial segura. Curso 2020-2021").
Prevense as seguintes adaptacións aos escenarios 2 (distanciamento) e 3 (peche de instalacións) en bibliografía, metodoloxía de ensinanza e sistema de avaliación:
Bibliografía
Nos escenarios 2 (distanciamento) e 3 (peche de instalacións) facilitarase material bibliográfico de substitución e complementario, achegando as ligazóns para a súa consulta ou descarga (se se atopa accesible en portais ou repositorios en liña) ou poñéndoo directamente ao dispor dos alumnos -en formato electrónico, dixitalizado- a través da aula virtual, respectando os dereitos de propiedade intelectual.
Metodoloxía de ensinanza.
Docencia presencial e virtual [escenario 2] e docencia só virtual no escenario 3.
As clases expositivas presenciais serán substituídas nos escenarios 2 e 3 por docencia virtual, preferiblemente asíncrona, mantendo o temario e a temporalización prevista para o seu desenvolvemento ao comezo de curso. No escenario 3 as clases prácticas presenciais tamén serán substituídas por docencia virtual axustada ao contido e ao cronograma fixado ao comezo de curso. Os contidos específicos e as instrucións propias destas clases expositivas e prácticas transmitiranse na modalidade virtual a través de ferramentas e material de apoio (textual/bibliográfico, gráfico e/ou audiovisual) asociado a cada un dos temas (programa teórico) ou módulo de prácticas. Dependendo das súas características e accesibilidade estes materiais proporcionaranse aos alumnos de forma directa -incorporándoos á aula virtual e/ou enviándoos por correo electrónico, cando se considere oportuno- ou de maneira indirecta, facilitando as ligazóns para a súa consulta ou descarga se se atopan dispoñibles en liña en acceso aberto.
Respectando a temporalización de contidos teóricos e prácticos fixada ao comezo do curso, establecerase un prazo para a lectura e estudo dos materiais relativos a un determinado apartado (do temario teórico e/ou do programa de prácticas) e para realizar consultas ou expor dúbidas sobre el á profesora responsable, que serán resoltas nas clases presenciais (no escenario 2) ou por escrito, mediante o correo electrónico/aula virtual (no escenario 3). Unha vez transcorrido este prazo, para levar a cabo un seguimento do traballo desenvolvido polos alumnos e da súa aprendizaxe, exporanse exercicios adaptados aos contidos teóricos (escenarios 2 e 3) e prácticos (escenario 3). Revisados e avaliados pola profesora responsable, a cualificación obtida nestes exercicios integrarase na correspondente á avaliación continua (50% da nota final) apartado b.2.
Sistema de avaliación:
Os aspectos avaliables, procedemento de avaliación e as porcentaxes na cualificación final serán os mesmos que no escenario 1.
1. Primeira oportunidade
a) Exame final teórico-práctico obrigatorio. Supoñerá o 60% da cualificación final da materia (para esta cualificación global só se computará a proba da que se realizou correctamente polo menos a súa 50%).
Escenario 2 (distanciamento): o exame será presencial ou telemático (oral e/ou escrito), dependendo da situación concreta na data de realización prevista.
Escenario 3 (peche de instalacións): o exame será telemático (oral e/ou escrito).
b) Avaliación continua formativa. Supoñerá o 40% da nota final. Cualificación de ( b.1) as intervencións dos alumnos nas clases presenciais (identificación, transcrición, etc.), (b.2) exercicios ou tarefas breves relacionados cos contidos teóricos e prácticos da materia e (b.3) unha breve memoria das prácticas de campo, si finalmente poden levar a cabo, ou traballlo de substitución. En período de "Escenario 3", por razóns obvias, non se realizará avaliación das intervencións dos alumnos nas clases presenciais (b.1).
2. 2ª oportunidade.
a) Exame teórico-práctico obrigatorio. Supoñerá o 60% da cualificación final da materia (para esta cualificación global só se computará o exame do que se realizou correctamente polo menos o seu 50%).
No escenario 2 o exame será presencial ou telemático (oral e/ou escrito), dependendo da situación concreta na data de realización prevista.
No escenario 3 (peche de instalacións) o exame será telemático (oral e/ou escrito).
Por razóns obvias, no que se refire á avaliación continua (b) manteranse nesta oportunidade as cualificacións que o alumno obtivo na primeira, durante o período de docencia presencial e/ou virtual.
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recolleito na "Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións".
Ana Isabel Suarez Gonzalez
Coordinador/a- Departamento
- Historia
- Área
- Ciencias e Técnicas Historiográficas
- Teléfono
- 881812688
- Correo electrónico
- ana.suarez [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Sandra Piñeiro Pedreira
- Departamento
- Historia
- Área
- Ciencias e Técnicas Historiográficas
- Correo electrónico
- sandrapineiro.pedreira [at] usc.es
- Categoría
- Predoutoral Ministerio
Sandra Piñeiro Pedreira
- Departamento
- Historia
- Área
- Ciencias e Técnicas Historiográficas
- Correo electrónico
- sandrapineiro.pedreira [at] usc.es
- Categoría
- Predoutoral Xunta
| Luns | |||
|---|---|---|---|
| 11:15-13:15 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Aula 08 |
| Martes | |||
| 09:15-11:15 | Grupo /CLE_02 | Castelán | Aula 07 |
| 11:15-13:15 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Aula 08 |
| Mércores | |||
| 11:15-13:15 | Grupo /CLE_02 | Castelán | Aula 07 |
| 13.01.2021 16:00-18:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 09 |
| 13.01.2021 16:00-18:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 10 |
| 13.01.2021 16:00-18:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 11 |
| 13.01.2021 16:00-18:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 12 |
| 13.01.2021 16:00-18:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 13 |
| 23.06.2021 16:00-18:30 | Grupo /CLE_01 | Aula 09 |
| 23.06.2021 16:00-18:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 10 |