Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 99 Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 24 Clase Interactiva: 24 Total: 150
Linguas de uso Castelán, Galego, Italiano
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Filoloxía Clásica, Francesa e Italiana
Áreas: Filoloxía Italiana
Centro Facultade de Filoloxía
Convocatoria: Primeiro semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable
Obxectivos da materia
Os obxetivos que se queren acadar nesta materia consisten nun afondamento do coñecemento da lingua italiana dende un punto de vista diacrónico. Neste sentido preténdese que o alumno coñeza os tempos, as formas e o proceso histórico e cultural a través do cal o italiano, nun primeiro momento idioma dunha zona xeográficamente limitada (a Toscana), transformouse en lingua nacional. Porén, farase fincapé na relación entre a lingua e o contexto histórico na que se utilizou, tanto a nivel literario coma extraliterario, para que o alumno poida comprender as peculiaridades do sistema lingüístico actual.
Tema 1. Introdución ao estudo da historia da lingua italiana: «Storia esterna» e «Storia interna» do italiano.
Tema 2. Principais trazos fonomorfolóxicos do italiano e dos dialectos italianos.
2.1. Italiano: historia dunha palabra.
2.2. Principais trazos fonomorfolóxicos do italiano.
2.3. Principais trazos fonomorfolóxicos dos dialectos italianos.
Tema 3. As orixes do idioma vulgar en Italia.
3.1. As primeira testemuñas do idioma vulgar en Italia.
3.2. O policentrismo lingüístico medieval.
3.3. A escola poética siciliana.
Tema 4. A lingua das «Tres coroas florentinas» (Dante, Petrarca e Boccaccio).
4.1. O plurilinguismo dantesco.
4.2. O monolinguismo petrarquesco.
4.3. Un novo modelo de prosa: o "Decameron" de Boccaccio.
Tema 5. A codificación dos modelos e a difusión do italiano literario (do século XV ao XIX): a «Questione della lingua».
5.1. A "koiné" lingüística do século XV.
5.2. O debate sobre a lingua na primeira mitade do século XVI: a tese cortesana; o clasicismo vulgar; o florentinismo.
5.3. As "Prose della volgar lingua" de P. Bembo.
5.4. Un intento de conciliación: o "Ercolano" de Benedetto Varchi
5.5. A "Accademia della Crusca" e os seus vocabularios.
5.6. A reforma lingüística de Alessandro Manzoni.
Bibliografía obligatoria.
- Buono, B., "Se pareba boves... Mille anni di lingua italiana" (manual disponible en el aula virtual).
Tema 1:
- Marazzini, Claudio, "Dove è stata e dove sarà la capitale della lingua italiana?", in Id. (a cura di), "Italia dei territori e Italia del futuro. Varietà e mutamento nello spazio linguistico italiano", Firenze, Le Lettere, 2012, pp. 177-216.
Tema 2:
- Bonomi, Ilaria et alii, "Elementi di linguistica italiana", Roma, Carocci, 2010, pp. 15-33.
- D'Achille, Paolo, "L'italiano contemporaneo", Bologna, Il Mulino, 2006, pp. 13-36.
Tema 3:
- Lectura e análise dos seguintes textos: Indovinello veronese; Iscrizione della catacomba di Commodilla; Placiti campani; Formula di confessione umbra; Postilla amiatina; Iscrizione di San Clemente; Conto navale pisano; Testimonianza di Travale; Conto di banchieri fiorentini.
- Lectura e análise de "Pir meu cori alligrari" de Stefano Protonotaro.
Tema 4:
- Lectura de Inferno, XIII e Paradiso, XXXI.
- Lectura de Rvf 10, 35, 114, 134, 136, 137.
- Lectura de Decameron VIII 10.
Tema 5:
a) Sobre a «questione della lingua» no século XVI:
- Bembo, Pietro, "Prose della volgar lingua", 1525, Libro I (www.liberliber.it).
- Antoloxía de textos da "questione della lingua" dispoñible na aula virtual do curso.
- Serianni, Luca, "Le varianti fonomorfologiche dei “Promessi Sposi” 1840 nel quadro dell’italiano ottocentesco", in Id., "Saggi di storia linguistica italiana", Napoli, Morano, 1989, pp. 141-213.
Bibliografia complementaria:
- Antonelli, A. / Motolese, M., / Tomasin, L., “Storia dell’italiano scritto. I. Poesia. II. Prosa letteraria. III. L’italiano dell’uso. IV. Grammatiche”, Roma, Carocci, 2014-18.
- Castellani, Arrigo, “I più antichi testi italiani”, Bologna, Pàtron, 1976.
- Manni, Paola, “Il Trecento toscano”, Bologna, Il Mulino, 1993, pp. 125-179 e pp. 191-229.
- Marazzini, Claudio, “Il secondo Cinquecento”, Bologna, Il Mulino, pp. 149-161; 169-186.
- Raffaella Scarpa, “La questione della lingua. Antologia di testi da Dante a oggi”, Roma, Carocci, 2014.
- Serianni, Luca / Trifone, Pietro (a cura di), “Storia della lingua italiana” (SLIE), Torino, Einaudi, 3 voll. 1993 (per i capitoli relativi ai forestierismi).
- Serianni, Luca, “Il primo Ottocento”, Il Mulino, Bologna, 1989-1993.
- Trovato, Paolo, “Il primo Cinquecento”, Bologna, Il Mulino, 1994, pp. 75-116.
- Vitale, Maurizio, “La questione della lingua italiana”, Palermo, Palumbo, 1978, pp. 632-648.
As competencias acadadas nesta asignatura permitirán ao alumno ter unha visión global da evolución do italiano para comprender as peculiaridades do sistema lingüístico actual.
As clases prevén, por unha banda, a análise teórica e práctica dos temas e dos textos que integran o programa por parte do profesor e, por outra, a participación activa e constante dos estudantes, non só a través dos seus traballos persoais, senón mediante as súas intervencións sobre os temas tratados. Antes da análise dos textos na clase, o estudante terá que lelos e analizalos individualmente, dado que a interacción cos compañeiros e co profesor é o nó central da didáctica do cursos. Usarase a aula virtual para cargar os materiais necesarios e para a entrega dos traballos mediante Tarefas.
Nesta materia, o proceso de formación baséase na avaliación continua sobre os temas que forman parte do programa, a través de tres probas escritas ao longo do curso. A nota final será o resultado da media entre as diferentes probas realizadas.
Ademais os estudantes deberán preparar os textos encomedados polo profesor para presentalos en clase.
Os estudantes que non superen a materia pola vía da avaliación continua, deberán presentarse ao exame final escrito, que constituirá o 100% da cualificación final.
Tamén será esta a situación dos estudantes con dispensa oficial de asistencia.
IMPORTANTE
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recollido na «Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións».
Seis horas semanais de estudo e traballo persoal deberían ser suficientes para superar o exame.
Lecturas e estudo constante. Seguir as recomendacións do profesor respecto ao plan de estudo e traballo.
Lémbrase aos alumnos que o profesor poderá porse en contacto con eles a través do enderezo de correo electrónico que figure na súa ficha electrónica da USC.
Benedict Buono
Coordinador/a- Departamento
- Filoloxía Clásica, Francesa e Italiana
- Área
- Filoloxía Italiana
- Teléfono
- 881811868
- Correo electrónico
- ben.buono [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Mércores | |||
---|---|---|---|
11:00-12:00 | Grupo /CLE_01 | Italiano | A01-Laboratorio de Idiomas |
12:00-13:00 | Grupo /CLE_01 | Italiano | A01-Laboratorio de Idiomas |
23.01.2023 09:30-13:30 | Grupo /CLIS_01 | D12 |
23.01.2023 09:30-13:30 | Grupo /CLE_01 | D12 |
21.06.2023 09:30-13:30 | Grupo /CLIS_01 | D12 |
21.06.2023 09:30-13:30 | Grupo /CLE_01 | D12 |