Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Horas de Titorías: 12 Clase Expositiva: 34 Clase Interactiva: 14 Total: 60
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Xeografía
Áreas: Xeografía Humana
Centro Facultade de Humanidades
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Sen docencia (Extinguida)
Matrícula: Non matriculable | 1ro curso (Si)
Preténdense alcanzar os seguintes obxectivos:
1º). Coñecer as interrelacións existentes entre o home e o medio natural que determinan a diferenciación xeográfica da paisaxe e a comprensión da organización do espazo.
2º). Describir, analizar e localizar espacialmente os feitos xeográficos máis significativos que se derivan da intervención dos distintos grupos humanos sobre o territorio, profundando na súa capacidade para organizar e transformar os espazos. Deste xeito, o alumnado será capaz de identificar e explicar as características fundamentais que presentan as diferentes paisaxes culturais e xeográficos creados e modelados polo home.
3º). Coñecer e analizar as principais fontes de información e documentación sobre a poboación e o crecemento urbano a escala mundial.
4º). Analizar os cambios demográficos recentes, o crecemento e a distribución espacial da poboación mundial.
5º). Comprobar a transcendencia e dimensión mundial do fenómeno urbano, a función das cidades e os problemas actuais que afectan ás grandes aglomeracións urbanas.
6º). Identificar os cambios e transformacións recentes que afectan as paisaxes rurais e industriais, como consecuencia do impacto da urbanización e das actividades económicas que nel desenvólvense, destacando o protagonismo das multinacionais e das novas tecnoloxías na localización e configuración dos novos espazos industriais.
7º). Descubrir a magnitude do espazo marítimo, o seu potencial de recursos económicos e a envergadura das actividades que del derívanse, así como os impactos ambientais que lles afectan e os conflitos que xorden polo seu dominio estratéxico.
8º). Interpretar e comentar mapas temáticos con contidos e información xeográfica e territorial.
9º). Recoñecer a dimensión xeográfica e territorial dos grandes problemas globais, de gran relevancia social, que existen no mundo actual.
Os contidos propostos son os siguientes:
Unidade I. Poboación e territorio
1. A distribución espacial dos seres humanos.
1.1. Os grandes baleiros demográficos.
1.2. As grandes concentracións humanas.
2. O crecemento da poboación mundial.
2.1. Natalidade, fecundidade e mortalidade.
2.2. A esperanza de vida.
2.3. O modelo da transición demográfica.
2.4. A Teoría de Malthus e as políticas demográficas.
2.5. A estrutura da poboación mundial: contrastes rexionais.
3. A mobilidade da poboación e os fluxos migratorios actuais.
3.1. Causas dos desprazamentos.
3.2. Lugares de orixe e destino.
3.3. Efectos que provocan as migracións.
5. Perspectivas de futuro sobre o crecemento da poboación mundial.
Para o estudio desta unidade temática deberá consultar necesariamente a siguiente documentación bibliográfica:
- ZÁRATE MARTÍN, M.A.; RUBIO BENITO, M.T. (2011): “Distribución espacial y estructura de la población”. En: Paisaje, sociedad y cultura en Geografía Humana. Madrid. Editorial Universitaria Ramón Areces, pp. 99-181.
Para complementar información e recabar datos actualizados sobre o estado da poboación mundial por países e por grandes conxuntos territoriais, é necesario consultar as seguintes entidades especializadas:
- Fondo de Población de las Naciones Unidas (UNFPA). En: http://web.unfpa.org/spanish/about/; Como organismo especializado de las Naciones Unidas sobre esta materia, dispone de abundantes estudios e informes anuales sobre la población mundial.
- Population Reference Bureau. En: http://www.prb.org/ . Esta entidad norteamericana ofrece información demográfica muy rigurosa y actualizada, tanto global como por países y conjuntos regionales (consulta imprescindible para tener una visión actualizada y contrastada sobre tasas de natalidad, mortalidad, fecundidad, esperanza de vida y otras variables de interés). En la siguiente dirección electrónica <http://www.prb.org/SpanishContent/2015/2014-world-population-datasheet-…> puede descargar un pequeño informe en español, en formato PDF, con los datos básicos de la población mundial. El informe figura con el título de "Cuadro de Datos de la Población Mundial 2014". Con la información contenida en el mismo es suficiente para actualizar los contenidos esenciales de esta unidad temática, es decir del tema 1.
De igual modo, para tener una visión actualizada sobre la envergadura y magnitud de los movimientos migratorios que se registran en la actualidad es muy recomendable visualizar la documentación gráfica que aparece en las siguientes fuentes:
- Doval Adán, A. (2021). Las migraciones humanas en el mundo actual: una síntesis geográfica. En: Arias Vilas, F. e Zins, M-J. (Edts.). Andar, camiñar, marchar... Actas do XV Curso de Primavera. Colección Cursos e Congresos, nº 258. Universidade de Santiago de Compostela, Servizo de Publicacións, pp. 137-155. Disponible en: <https://minerva.usc.es/xmlui/bitstream/handle/10347/26422/MHM-2021.pdf?…>
- LE MONDE DIPLOMATIQUE (2010): El Atlas de las migraciones. Las rutas de la humanidad. Valencia, Fundación Mondiplo y UNED.
- GOOGLE. En este buscador de internet existe un interesante repositorio de mapas e imágenes sobre movimientos migratorios, al que puede acceder utilizando como palabras de búsqueda "imágenes de mapas sobre movimientos migratorios". En dicho repositorio se pueden observar los principales lugares de origen y destino de los flujos migratorios actuales.
- EL PAÍS (2014): Un mundo de migrantes. Mapa interactivo a escala global sobre los movimientos migratorios actuales, con una visión evolutiva entre los años 2000 y 2013. Madrid. El País en colaboración con la Fondation Bill & Melinda Gates. Este recurso didáctico se puede consultar directamente en el siguiente enlace:< http://elpais.com/especiales/2014/planeta-futuro/mapa-de-migraciones/> En el buscador de Google se puede localizar con las palabras "Mapa de migraciones de Planeta Futuro en EL PAÍS".
Unidad II. As paisaxes urbanas e o crecemento das cidades
1. A urbanización do planeta e a formación de aglomeracións urbanas.
2. As principais funcións das cidades.
3. As dinámicas da paisaxe urbana.
4. Os centros históricos como paisaxes culturais.
4.1. As políticas de revitalización.
4.2. Os procesos de renovación e rehabilitación urbana.
5. As teorías sobre a estrutura urbana.
6. As áreas de diferenciación interna das cidades.
7. A cidade como espazo vivido.
7.1. Características e factores diferenciais da poboación urbana.
7.2. Contrastes residenciais e mobilidade social.
7.3. Pobreza, desigualdade e conflitos urbanos.
8. A complexidade social da cidade.
Para acometer o estudio desta unidade temática deberá realizar a seguinte lectura:
- ZÁRATE MARTÍN, M.A.; RUBIO BENITO, M.T. (2011): “Un mundo de ciudades”. En: Paisaje, sociedad y cultura en Geografía Humana. Madrid. Editorial Universitaria Ramón Areces, pp. 23-93.
El apartado 1 de esta unidad temática deberá completarlo necesariamente con la consulta y localización geográfica de las 30 mayores aglomeraciones urbanas del mundo, que podrá visualizar en la siguiente dirección electrónica:
- BRINKHOFF, T. (2021): “The principal agglomerations of the world”. City Population. Oldenburg (Germany). Con acceso directo en: http://www.citypopulation.de/world/Agglomerations.html
De maneira complementaria e con fin de tener un coñecemento dos problemas que afectan ós asentamentos humanos, é moi recomendable consultar os informes anuais e estudios que publica regularmente ONU-HABITAT (Programa de las Naciones Unidades para los Asentamientos Humanos). Los estudios e informes globales y publicaciones locales de este organismo los puede consultar directamente en la siguiente página web: http://www.onuhabitat.org/ . También le será de gran ayuda para entender las dinámicas urbanas y el funcionamiento de las ciudades, sus desafíos y conflictos sociales y económicos y la problemática que afecta a las grandes metrópolis y megalópolis de nuestro tiempo, la consulta del siguiente documento gráfico y temático :
- LE MONDE DIPLOMATIQUE (2014): El Atlas de las metrópolis. Valencia, Fundación Mondiplo y UNED.
- THE ECONOMIST (2015): Bright lights, big cities. urbanisation and the rise of the megacity. En este mapa interactivo se puede comprobar la magnitud del crecimiento de las grandes megaciudades a escala global, con una perspectiva temporal comprendida entre 1950 y 2030. Puede acceder directamente al mencionado recurso en la siguiente dirección electrónica: http://www.economist.com/node/21642053?fsrc=scn/tw/te/dc/ed/brightlight…
Unidad III. As paisaxes rurais e industriais
1. A actividade agraria e a súa evolución e modernización.
2. Os elementos e factores da paisaxe agraria.
3. Principais tipoloxías de espazos e paisaxes agrarios.
3.1. Os espazos e paisaxes agrarios herdados.
3.2. Os espazos e paisaxes agrarios novos.
4. A revolución verde e os retos da actividade agraria.
5. Os espazos e paisaxes rurais: cambios e transformacións.
5.1. As transformacións rurais nos países desenvolvidos.
5.2. As transformacións rurais nos países en vías de desenvolvemento.
5.3. Os novos elementos e compoñentes da paisaxe rural.
5.4. A cultura dos hortos de lecer.
5.5. As políticas agrarias e de ordenación do medio rural.
6. A actividade industrial: transformación, fases e factores de localización.
7. Principais tipoloxías de espazos e paisaxes industriais.
7.1. As paisaxes industriais negras e de primeira xeración
7.2. As paisaxes industriais de segunda xeración.
7.3. As paisaxes industriais modernas e de última xeración.
8. Políticas e estratexias de reactivación da actividade industrial.
Para o estu dio e preparación desta unidade temática recoméndase a lectura do seguinte documento bibliográfico:
- ZÁRATE MARTÍN, M.A.; RUBIO BENITO, M.T. (2011): “Paisajes agrarios, rurales e industriales”. En: Paisaje, sociedad y cultura en Geografía Humana. Madrid. Editorial Universitaria Ramón Areces, pp. 187-269.
Para ampliar información sobre aspectos relacionados con el espacio y las actividades agrarias, la alimentación, comercio e inversiones agrícolas, ganadería y medio ambiente, estudios e informes sobre el medio rural de los países en vías de desarrollo, puede consultar la web oficial de la Organización de las Naciones Unidas para la Alimentación y la Agricultura (FAO). En: http://www.fao.org/home/es/
Para comprender los nuevos procesos de deslocalización industrial y empresarial que se están produciendo en el mundo es recomendable visualizar el siguiente mapa y documento gráfico de:
- PÉREZ VENTURA, J. (2013): ¿Dónde se produce? Las zonas industriales cambian de lugar. La deslocalización de las empresas. Puede consultar este interesante documento y los mapas didácticos asociados al mismo en la dirección: https://elordenmundial.files.wordpress.com/2013/03/empresassss.jpg
Unidad IV. As paisaxes marítimas: o mar como recurso estratéxico
1. A dimensión e importancia do espazo marítimo.
1.1. O mar como un medio privilexiado e un espazo físico estratéxico.
1.2. A riqueza económica e biolóxica do mar: unha fonte de alimentos.
1.3. A abundancia de recursos minerais e enerxéticos.
1.4. Os diferentes usos do litoral.
2. A contaminación ambiental dos mares e as súas consecuencias.
3. Os conflitos entre Estados polo uso e control do mar.
A preparación dos contidos que se especifican nesta unidade temática pódese levar a cabo mediante a lectura do seguinte estudio:
- ZÁRATE MARTÍN, M.A.; RUBIO BENITO, M.T. (2011): “El mar, un espacio siempre disputado”. En: Paisaje, sociedad y cultura en Geografía Humana. Madrid. Editorial Universitaria Ramón Areces, pp. 273-318.
El apartado 3 de esta unidad temática debe completarse con la consulta de las principales organizaciones y entidades que en la actualidad se encargan de analizar los problemas que afectan a los océanos y de resolver los conflictos que se producen entre los Estados por el uso y control de los espacios marítimos. Las organizaciones y entidades más representativas son las siguientes:
- Organización Marítima Internacional (OMI). En: http://www.imo.org/Pages/home.aspx
- Comisión Océano Mundial (COM) En: http://www.some.ox.ac.uk/research/global-ocean-commission/
- División de Asuntos Oceánicos y del Derecho del Mar de las Naciones Unidas. En: http://www.un.org/es/globalissues/oceans/
Unidad V. A paisaxe xeográfica global e os seus principais problemas
1. Os problemas globais e o seu impacto territorial.
2. Os grandes problemas globais.
2.1. A pobreza e o analfabetismo.
2.2. Os conflitos bélicos e as disputas territoriais.
2.3. O narcotráfico e as redes internacionais de delincuencia.
2.4. Os paraísos fiscais: refuxios globais
2.5. A contaminación e degradación do medio ambiente.
3. A reacción da comunidade internacional
4. A necesaria planificación global.
Os contidos teóricos desta unidade temática recóllense na seguinte publicación:
- DOVAL ADÁN, A. (2010): “Los problemas globales y su impacto territorial”. En: El mundo en la primera década del Siglo XXI. De los problemas globales a los conflictos locales. Lugo. Editorial Axac, pp. 9-38. Como lectura electrónica alternativa, puede realizar la siguiente: Doval Adán, A. (2004). El impacto territorial de los problemas globales: un análisis geográfico. Ciudad y Territorio Estudios Territoriales. Vol. XXXVI, núm. 140. Madrid: Ministerio de Fomento, pp. 299-316. Disponible en el siguiente enlace: <https://minerva.usc.es/xmlui/bitstream/handle/10347/20630/CyTET-2004.pd…>
- EL ORDEN MUNDIAL (2020): Mapa de los paraísos fiscales. Este mapa, elaborado por Álvaro Merino, recoge la localización geográfica de los principales países y territorios que operan en el mundo como paraísos fiscales, en los que se esconde un capital próximo a los 7,6 billones de dólares. Ver mapa en: <https://elordenmundial.com/mapas/paraisos-fiscales-mundo/>. Para completar información sobre los mismos puede consultar el siguiente enlace electrónico de RT:<https://actualidad.rt.com/economia/197467-paraisos-fiscales-ocultan-pai…>
Abundante información con mapas y gráficos sobre el impacto de la contaminación en el mundo y el proceso de degradación que afecta al medio ambiente, con datos relativamente recientes y una visión crítica aportando soluciones a los problemas ambientales globales, está disponible en las siguientes referencias:
- Programa de las Naciones Unidas para el Medio Ambiente (PNUMA). En:<https://www.unenvironment.org/es> Aquí tiene acceso a abundante información sobre calentamiento global y cambio climático, desastres y conflictos, ordenación de ecosistemas, gobernanza ambiental, sustancias nocivas, contaminación ambiental y eficiencia y sostenibilidad de los recursos.
- LE MONDE DIPLOMATIQUE (2008): Atlas medioambiental. Lo que amenaza al planeta y las soluciones para salvarlo. Valencia, Ediciones Cybermonde.
1. Bibliografía Básica:
- ZÁRATE MARTÍN, M.A.; RUBIO BENITO, M.T. (2011): Paisaje, sociedad y cultura en Geografía Humana. Madrid. Editorial Universitaria Ramón Areces.
2. Bibliografía complementaria
- AZCÁRATE, B. y FERNÁNDEZ, A. (2017). Geografía de los paisajes culturales. Madrid. Universidad Nacional de Educación a Distancia.
- DOVAL ADÁN, A. (2010). El mundo en la primera década del Siglo XXI. De los problemas globales a los conflictos locales. Lugo. Editorial Axac
- DURAND (Dir.) (2008). Atlas de la globalización. Comprender el espacio mundial contemporáneo. Valencia. Publicaciones Universidad de Valencia.
- LE MONDE DIPLOMATIQUE (2008): Atlas medioambiental. Lo que amenaza al planeta y las soluciones para salvarlo. Valencia, Ediciones Cybermonde.
- LE MONDE DIPLOMATIQUE (2010): El Atlas de las migraciones. Las rutas de la humanidad. Valencia, Fundación Mondiplo y UNED.
Xerais:
CG1. Mostrar flexibilidade e dinamismo e, por tanto, ser capaces de adaptarse a novas
situacións, mantendo unha actitude positiva e proactiva.
CG2. Adquirir a capacidade de análise e crítica necesaria para achegar solucións e novas
ideas, así como para transmitir información e coñecementos.
CG3. Organizar o traballo, con iniciativa e capacidade de liderado, e @teniendo en cuenta as
características do proxecto e a súa función nunha estrutura organizativa.
Básicas:
CB1. Que os estudantes profunden os coñecementos adquiridos durante a educación
secundaria xeral nunha área de estudo determinado e que demostren ser orixinais
no desenvolvemento e a aplicación de ideas, sobre todo nun contexto de investigación.
CB2. Que os estudantes saiban aplicar os coñecementos adquiridos e teñan a capacidade
de resolver problemas tanto na súa área de estudo como en contornas novas ou pouco
coñecidos dentro de contextos máis amplos ou multidisciplinares.
CB3. Que os estudantes sexan capaces de reunir e interpretar datos relevantes para que, a partir desta
información, poidan emitir xuízos que inclúan reflexións sobre temas
de índole social, científica ou ética.
CB4. Que os estudantes saiban comunicar información, ideas, problemas e solucións tanto
a públicos especializados como non especializados dun modo claro e sen
ambigüidades.
CB5. Que os estudantes adquiran as habilidades de aprendizaxe que lles permitan
continuar a súa formación dun modo que haberá de ser, en gran medida, autodirigido ou
autónomo.
Transversais:
CT1. Adquirir habilidades para analizar e sintetizar información procedente de distintas
fontes, valorando a súa relevancia e interese en función dos obxectivos que se persigan.
CT6. Organizar e planificar o traballo en función dos obxectivos e recursos dispoñibles.
CT7. Traballar en equipo, compartindo os coñecementos e sabéndoos comunicar ao resto
do equipo, á organización e á sociedade.
CT8. Desenvolver a creatividade, a iniciativa e o espírito emprendedor.
CT9. Manter un compromiso ético e mostrar sensibilidade cara a temas sociais ou ambientais.
Específicas:
CE1. Coñecer e poñer en valor o patrimonio cultural, nas súas vertentes material e inmaterial.
CE2. Comprender e interpretar os fundamentos históricos, antropolóxicos, sociais e
artísticos dos procesos culturais, desenvolvendo unha actitude crítica respecto deles e
cunha especial atención á igualdade de xénero.
- Identificar e diferenciar a diversidade de paisaxes culturais e xeográficas creados polo home.
Esta materia impartirase de maneira semipresencial. En consecuencia, combinaranse as sesións presenciais (14 horas de docencia presencial e 12 horas de titorías en grupo reducido) coa formación a distancia. Para iso activarase un curso virtual da materia, onde o alumno terá todas as indicacións que sexan precisas para o bo desenvolvemento e aproveitamento da materia. O alumnado deberá realizar un traballo persoal de estudio a partir dos materiais que se lle propoñen na Guía Docente da materia, e tras a pertinente lectura comprensiva dos textos impresos que se detallan para cada unha das unidades temáticas, irá estudando cada un dos temas e contidos do programa. Para o estudo dos contidos, dispoñerá, ademais das lecturas indicadas para cada unidade temática, dunha serie de explicacións complementarias e orientacións didácticas que se irán envorcando na aula Virtual, unha Guía Docente e diversos apoios, entre os que destacan vídeos didácticos e diverso material audiovisual. Para a realización de todas as actividades que constitúen o estudo da materia, o estudante deberá organizar e distribuír o seu tempo de forma persoal e autónoma, adecuada ás súas necesidades e desexos. É recomendable que dedique o 70% do tempo ao estudo dos contidos do programa e á realización das actividades prácticas, reservando o resto para a asistencia ás sesións presenciais e outras tarefas. É importante romper a pasividade do alumno e fomentar o traballo individual. Para iso utilizaranse técnicas docentes dinámicas e activas no proceso de aprendizaxe. Por todo iso e co fin de alcanzar os obxectivos propostos e desenvolver adecuadamente os contidos do programa, exponse unha estratexia de intervención docente fundamentada nos seguintes mecanismos:
1º). Aula virtual da materia. No Campus virtual da USC activarase unha plataforma electrónica para impartir esta materia a distancia. Esta aula proporcionará a información que sexa necesaria para avanzar no proceso de aprendizaxe. Dita plataforma será un dos instrumentos que permitirán a interacción entre o alumno/a e o profesor, sobre todo con aqueles que non poidan asistir ás sesións presenciais. Na web oficial do curso poderase acceder á Guía Docente, aos contidos, actividades e recursos audiovisuais, e ao conxunto da información que sexa imprescindible para que o alumnado poida preparar os contidos da materia e as actividades prácticas asociadas aos mesmos. Tamén será o leito máis adecuado para articular foros de debate e expor dúbidas sobre os contidos e as actividades propostas.
2º). Sesións de docencia presencial. Están programadas 14 horas de docencia presencial. O alumnado ten a posibilidade de asistir ás sesións presenciais dunha hora semanal, que se desenvolverán na Facultade de Humanidades ao longo do curso académico. O alumnado tamén poderá seguir estas sesións presenciais de maneira telemática e a distancia a través da tecnoloxía de streaming (Microsoft Teams). Ditas sesións, que serán abertas e participativas, están concibidas para explicar, desenvolver e comentar os contidos teóricos que presentan unha maior dificultade de comprensión, incidir nos aspectos básicos e relevantes, actualizar convenientemente os contidos, resolver as cuestións temáticas expostas para cada unidade e complementar a información que os alumnos solicitaron directamente a través das lecturas recomendadas e as actividades prácticas realizadas ou en curso. Todos os recursos e materiais utilizados nas sesións presenciais poñeranse ao dispor de todo o alumnado a través da aula Virtual da materia.
3º). Sesións de titorías en grupo reducido. Están programadas 12 horas de titorías en grupo reducido, que serán utilizadas para resolver dúbidas metodolóxicas e aspectos concretos relacionados cos contidos e actividades prácticas, sistemas de avaliación e orientacións didácticas específicas. Estas sesións de titoría, que levaranse a cabo de maneira telemática a través da Aula Virtual da materia (chat e foro de consultas e dúbidas) e tamén por medio do correo electrónico, planificaranse en 12 semanas diferentes, atendendo ás franxas horarias que favorezan a participación maioritaria do alumnado implicado.
4º). Lecturas básicas. De maneira xeral e previamente á celebración das sesións presenciais propiamente ditas que se vaian a desenvolver na aula, o alumno deberá realizar un resumo das lecturas básicas que se indican para cada unha das unidades temáticas. Deste xeito, nas sesións teóricas dedicadas a analizar cada unidade, os alumnos terán unha información e un coñecemento previo dos contidos esenciais de cada tema, así como das actividades prácticas a realizar en cada caso, o cal favorecerá o proceso de comprensión e aprendizaxe, a asimilación dos contidos e a participación nos debates e discusións relacionadas cos temas obxecto de estudo e análise. Neste sentido convén lembrar que os alumnos tenden a lembrar case o 90% dos traballos que eles mesmos redactan, mentres que só reteñen non máis do 20% do que escoitan. Isto pon de manifesto a eficacia das tarefas prácticas consistentes na elaboración de resumos previos á celebración das sesións teóricas sobre un determinado tema.
5º). Animación audiovisual. Co fin de motivar aos alumnos e introducilos nos campos de coñecemento obxecto de estudo, realizouse unha ampla recompilación de material audiovisual que os alumnos poderán utilizar para penetrarse ou profundar nun determinado tema. Trátase de vídeos educativos ou ben de documentais curtos, relacionados cos contidos da materia. Neste sentido, o vídeo convértese nunha excelente ferramenta para motivar ao alumno e facelo partícipe dunha estratexia eficaz de aprendizaxe (lembremos que segundo investigacións realizadas por equipos de psicopedagoxía, o alumno tende a reter case o 50% do que ve e escoita simultaneamente). Todo iso constitúe un complemento ideal se temos en conta que antes do inicio das sesións presenciais e teóricas, os alumnos teñen que ler e resumir os artigos propostos para cada unidade. A relación de vídeos e documentais seleccionados para cada unidade temática especifícanse no apartado sétimo da Guía Docente da materia.
6º). Actividades prácticas. Proba de Avaliación Continua (PAC). A realización das mesmas, que estarán sometidas a un proceso de avaliación continua, é de vital importancia para consolidar a asimilación dos contidos, favorecer a comprensión e o desenvolvemento dos coñecementos, fomentar a capacidade de análise documental e o espírito crítico. As actividades prácticas, polas súas características e materiais necesarios, serán realizadas fóra das aulas. En todo caso, nas sesións presenciais e por medio do curso virtual proporcionaranse as bases teóricas e as orientacións complementarias que sexan precisas para a súa resolución e mellor enchemento. A relación completa das devanditas actividades (PAC) aparece detallada no apartado 4.2 da Guía Docente da materia e tamén estarán dispoñibles na Aula Virtual da materia (no Campus Virtual da USC). De igual modo infórmase que o profesor da materia cualificará, as actividades e tarefas propias da avaliación continua, nun prazo non superior a un mes.
7º). Foros de debate e discusión. Coa información procedente das lecturas e dos resumos elaborados polo alumno/a, a información fornecida polos recursos audiovisuais utilizados, as explicacións complementarias achegadas polo profesor e os coñecementos adquiridos mediante a realización das actividades prácticas, o alumnado poderá participar activamente o foro que estará operativo na aula Virtual da materia, ao obxecto de extraer as conclusións máis relevantes de cada unidade temática.
8º). Titorías virtuais e telefónicas. As titorías virtuais levarán a cabo a través da a aula Virtual da materia e mediante o foro de dúbidas e consultas que estará activado na devandita aula, de maneira permanente, para resolver todo ti po de problemas relacionados cos contidos e actividades prácticas da materia. Neste sentido, faise constar que as consultas realizadas polo alumnado, a través da aula Virtual ou mediante o correo electrónico, serán respondidas nun prazo non superior ás 72 horas de días lectivos, a condición de que o profesor non se atope gozando dun permiso oficial. De igual modo, as titorías e consultas telefónicas levaranse a cabo ao longo de todo o ano, durante o horario de titorías do profesor que figura na web oficial da USC.
De maneira xeral, a avaliación de cada alumno/a levarase a cabo do seguinte xeito:
1. Para os alumnos/as que se sometan á primeira convocatoria ordinaria (primeira oportunidade), a avaliación desta materia levarase a cabo do seguinte modo:
1.1. Avaliación continua. Proba de Avaliación Continua (PAC). A modo de avaliación continua, o alumnado terá que realizar as actividades prácticas (PAC) que se especifican na Guía Docente e entregalas nos prazos estipulados para a súa corrección. Este mecanismo de avaliación ponderará na cualificación final, ata un máximo do 60%, mentres que a proba final ou exame escrito representará o 40% da nota final. En cada un dos traballos e actividades presentadas polo alumno analizarase: a estrutura do mesmo, a calidade da redacción e da documentación achegada, a orixinalidade das respostas, a adecuación dos contidos tratados e analizados e a síntese da información achegada, a ortografía e presentación xeral das actividades realizadas, así como citar correctamente as fontes documentais e bibliográficas utilizadas.
1.2. Proba final. Trátase dun exame escrito sobre a totalidade dos contidos e cuestións que se abordan no conxunto das actividades prácticas. Esta proba terá unha duración máxima de dúas horas, combinará aspectos teóricos e prácticos e representará o 40% da nota final.
2. Para os alumnos/ as de segunda oportunidade e repetidores aplicaranse os mesmos criterios de avaliación establecidos para a primeira oportunidade. Deste xeito, a presentación e realización das actividades prácticas representarán o 60% e a proba final ou exame o 40% da nota final de cada alumno/a.
Para os casos de plaxio ou realización fraudulenta de exercicios ou probas, así como no suposto de uso indebido das tecnoloxías na realización de tarefas, será de aplicación o recolleito na normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións da USC.
En canto á distribución do tempo dispoñible, indicar que as seis unidades temáticas propostas están concibidas para ser estudadas en 150 horas, das que 24 corresponden a horas presenciais e 120 a horas de traballo autónomo do alumno fose da aula. Desta maneira, e seguindo as orientacións da Declaración de Bolonia sobre o Espazo Europeo de Ensino Superior, as actividades que se recollen na Guía Docente pretenden potenciar o traballo específico de cada alumno fose da aula. Así, por cada hora de clase presencial contémplanse case dúas de traballo persoal que o alumno dedicará á elaboración de recensiones sobre lecturas e á realización de actividades prácticas e complementarias. No cadro que segue, e a modo orientativo, indícase a distribución das cargas de traballo en horas conforme aos créditos ECTs. O tempo estimado (en horas) para cada tipo de actividade é o seguinte:
Presentación de contidos básicos e clases prácticas (presenciais): 14 horas
Titorías para orientar en temas teórico-metodolóxico (presenciais): 12 horas
Traballo persoal do alumno e outras actividades (non presencial): 120 horas
Exame: 4 horas
Total de horas estimadas: 150
A lectura da Guía Docente desta materia é imprescindible para coñecer as orientacións xerais da materia e as actividades prácticas que hai que realizar, así como os recursos audiovisuais seleccionados para cada tema. Ademais, resulta imprescindible resumir os contidos das lecturas indicadas para realizar correctamente as actividades prácticas que se especifican na devandita Guía. A súa utilización é básica para a realización das mesmas e para complementar as sesións teóricas e presenciais que leven a cabo na aula.
Es recomendable también la utilización de un atlas temático actualizado, así como el empleo de un diccionario de Geografía Humana [MCNALLY, R. (dir.) (2002). Nuevo Atlas del mundo. Barcelona. Planeta.; JOHNSTON, R. y otros. (2000). Diccionario de Geografía Humana. Madrid. Akal.; VV.AA. (2002). Diccionario de Geografía. gran Enciclopedia Larousse.].
También son de gran utilidad, por la abundante información gráfica y temática desplegada a escala regional y mundial, en didácticos mapas teméticos, los seguintes atlas:
AZCÁRATE LUXÁN, B.; AZCÁRATE LUXÁN, M.V. y SÁNCHEZ SÁNCHEZ, J. (2006): Atlas histórico y geográfico universitario. Madrid. UNED.
BULARD, M. y otros (Dir.) (2012). El atlas de Le Monde Diplomatique. Nuevas potencias emergentes. Fundación Mondiplo y UNED. Valencia. Ediciones Cybermonde.
CHALIAND, G. (2004). Atlas del nuevo orden mundial. Barcelona. Paidós.
DURAND (Dir.) (2008). Atlas de la globalización. Comprender el espacio mundial contemporáneo. Dosier especial de China. Valencia. Publicaciones Universidad de Valencia.
GRESH, A. (Dir.) (2009). El atlas geopolítico 2010. Valencia. Le Monde Diplomatique.
LE MONDE DIPLOMATIQUE (2010): El Atlas de las civilizaciones. Valencia, Fundación Mondiplo y UNED.
LE MONDE DIPLOMATIQUE (2011): El Atlas de las mundializaciones. Valencia, Fundación Mondiplo y UNED.
LE MONDE DIPLOMATIQUE (2012): El Atlas de las minorías. Valencia, Fundación Mondiplo y UNED.
LE MONDE DIPLOMATIQUE (2013): El Atlas geopolítico de China. Valencia. Fundación Mondiplo y UNED.
LE MONDE DIPLOMATIQUE (2013): Conflictos de fronteras. Valencia, Fundación Mondiplo y UNED.
Además, sobre temas de gran relevancia social a escala mundial, se pueden consultar los siguientes informes periódicos y anuarios más representativos:
Anuario demográfico de las Naciones Unidas. Nueva York.
Anuario El Pais. Madrid.
Anuario El Mundo. Madrid.
Anuario estadístico de las Naciones Unidas. Nueva York.
Anuario SIPRI. Instituto Internacional de Estudios para la Paz de Estocolmo.
Atlaseco. Paris. Nouvel Observatoire
Calendario Atlante de Agostini. Novara. Instituto Geográfico de Agostini.
El estado del mundo. Anuario económico y geopolítico mundial. Madrid. Akal.
Informe sobre el desarrollo humano. Nueva York. Programa de las Naciones Unidas para el Desarrollo (PNUD).
Informe sobre el desarrollo mundial. Washington. Banco Mundial.
Informe sobre el medio ambiente mundial. Nairobi. Programa de las Naciones Unidas para el Medio Ambiente.
Informe sobre la educación en el mundo. París. Organización de las Naciones Unidas para la Educación, la ciencia y la Cultura (UNESCO).
Informe sobre la pobreza. Nueva York. Programa de las Naciones Unidas para el Desarrollo.
Informe anual. Amnistia Internacional
Recursos geográficos en internet y material audiovisual.
En la Guía Docente de la asignatura, se relacionan una serie de direcciones electrónicas en las que el alumno podrá recabar datos, mapas y diversa información de interés geográfico para cada una de las unidades temáticas señaladas en el apartado de contenidos. También tiene a su disposición el material audiovisual seleccionado para cada unidad temática, con los enlaces pertinentes para su visualización. Su consulta es recomendable para aclarar dudas y ampliar los contenidos que se tratan en esta materia.
Antonio Doval Adan
Coordinador/a- Departamento
- Xeografía
- Área
- Xeografía Humana
- Correo electrónico
- antonio.doval [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Luns | |||
---|---|---|---|
16:00-17:00 | Grupo /CLIS_01 | Castelán | Aula 14 |
26.05.2023 10:00-12:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 15 |
30.06.2023 10:00-12:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 15 |