Créditos ECTS Créditos ECTS: 4.5
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 74.25 Horas de Titorías: 2.25 Clase Expositiva: 18 Clase Interactiva: 18 Total: 112.5
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Farmacoloxía, Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
Áreas: Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
Centro Facultade de Farmacia
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Sen docencia (Extinguida)
Matrícula: Non matriculable
- Estudar os procesos básicos de absorción, distribución e eliminación (ADME) do fármaco no organismo a través da análise cinético das curvas concentración/tempo obtidas a partir de datos en plasma ou outros fluídos biolóxicos.
- Achegar ao alumno/á metodoloxía necesaria para seleccionar o modelo farmacocinético máis adecuado para tratar os datos de concentración de fármaco/tempo e obter os seus parámetros farmacocinéticos.
- Ensinar ao alumno/á establecer pautas posológicas para obter unha resposta terapéutica eficaz e segura, e a comprender a importancia dos parámetros farmacocinéticos no establecemento das mesmas.
- Introducir ao alumno/a en a metodoloxía a seguir nos ensaios de Biodisponibilidad e Bioequivalencia.
Programa de clases expositivas:
Bloque 1. Introdución
Tema 1. Introdución á Biofarmacia e Farmacocinética. Evolución e concepto: definicións.
Presentación do programa e bibliografía recomendada.
Tema 2. Conceptos fundamentais en Biofarmacia e Farmacocinética. Tránsito do fármaco no organismo. Importancia da etapa limitante. Curva de niveis plasmáticos-tempo. Biodisponibilidad e bioequivalencia. Volume de distribución e aclaramiento: aproximación fisiológica. Razón de extracción e predición do efecto de primeiro paso.
Tema 3. Modelización farmacocinética. Modelos compartimentales. Modelos fisiológicos. Modelos lineais e non lineais.
Bloque 2. Modelos Compartimentales
Modelo monocompartimental
Tema 4 .- Administración IV Bolus. Curva de niveis plasmáticos-tempo: formulación e ecuacións do modelo. Estimación de parámetros: constante de eliminación e volume de distribución. Aclaramiento. Area baixo a curva niveles plasmáticos-tempo. Fracción de fármaco remanente no organismo.
Tema 5.- Administración IV Bolus. Curvas de excreción urinaria. Curva velocidades de excreción-tempo: Estimación da constante de eliminación. Curva acumulativa: Estimación da constante de eliminación.
Tema 6.- Administración en perfusión continua. Curva de niveis plasmáticos-tempo: Ecuacións do modelo. Cálculo da velocidade de perfusión. Estimación da constante de eliminación a partir de datos en fase de perfusión ou en fase postperfusión. Tempo necesario para alcanzar o equilibrio. Cambio de velocidade de perfusión. Administracións intermitentes.
Administración IV Bolus seguida de perfusión.
Tema 7.- Administración extravasal: absorción orde uno. Curva de niveis plasmáticos-tempo: Ecuacións do modelo. Estimación da constante de absorción: método dos residuais. Fenómeno Flip-flop. Estimación de Cmáx e tmáx. Cálculo do período de latencia.
Modelo bicompartimental
Tema 8.- Administración IV Bolus. Curva de niveis plasmáticos-tempo: Ecuacións do modelo. Estimación de parámetros: constantes de disposición. Grao de bicompartimentalidad. Cálculo das microconstantes K12, K21 e K10. Cálculo de volumes de distribución: volume do compartimento central, volume extrapolado, volume no equilibrio, volume de área. Vida media de distribución e vida media de eliminación. Estimación do aclaramiento.
Tema 9.- Administración en perfusión continua. Curva de niveis plasmáticos-tempo. Administración IV Bolus seguida de perfusión continua. Administración extravasal: Absorción orde uno. Curva de niveis plasmáticos-tempo.
Bloque 3. Farmacocinética non compartimental.
Tema 10.- Aproximación modelo-independente para a estimación de parámetros farmacocinéticos. Método de cálculo da área baixo a curva sen axuste a modelo. Tempo medio de residencia. Cálculo da constante de absorción mediante o método de Wagner e Nelson.
Bloque 4. Establecemento de pautas posológicas
Tema 11.- Farmacocinética de doses múltiples. Administración IV Bolus. Fase de acumulación e de equilibrio. Curva de niveis plasmáticos tras administracións repetidas: área baixa a curva no equilibrio. Ecuacións de niveis plasmáticos tras doses repetidas e en estado de equilibrio. Grao de acumulación. Velocidade de acumulación. Grao de fluctuación.
Tema 12.- Deseño de pautas posológicas en dosificación múltiple. Pautas posológicas baseadas no mantemento de Cmáx e Cmin no equilibrio: Selección do intervalo posológico e da dose de mantemento Pautas posológicas baseadas no mantemento de Cmedia no equilibrio.
Bloque 5. Biodisponibilidade e bioequivalencia
Tema 13.- Estudos de Biodisponibidade e bioequivalencia. Avaliación a partir de datos plasmáticos e de excreción urinaria. Definicions de equivalencias. Requerimentos sobre estudos de biodisponibilidad Exencións de estudos de biodisponibilidade. Deseño experimental e tratamento estatístico. Criterios de bioequivalencia.
Programa de clases interactivas:
Interactiva 1. Conceptos fundamentais en Biofarmacia e Farmacocinética.
Interactiva 2. Modelo Monocompartimental: Administración IV Bolus. Curva de niveis plasmáticos-tempo. Estimación de parámetros.Curvas de excreción urinaria.
Interactiva 3. Modelo Monocompartimental: Administración en perfusión continua. Estimación de parámetros en fase de perfusión ou en fase postperfusión. Administracións intermitentes. Administración IV Bolus seguida de perfusión.
Interactiva 4. Modelo Monocompartimental: Administración extravasal: absorción orde uno. Estimación da constante de absorción polo método dos residuais. Estimación de Cmáx e tmáx. Cálculo do período de latencia.
Interactiva 5. Modelo Bicompartimental: Administración IV Bolus. Estimación de parámetros. Grao de bicompartimentalidad.
Interactiva 6. Farmacocinética non compartimental. Estimación de parámetros. Tempo medio de residencia. Cálculo da constante de absorción mediante o método de Wagner e Nelson.
Interactiva 7. Deseño de pautas posológicas en dosificación múltiple. Selección do intervalo posológico e da dose de mantemento.
Programa de prácticas de computador:
Exemplos 1-7: Axustes a modelos compartimentales e non compartimentales mediante a utilización da ferramenta pKsolver do programa Excel: Administración IV Bolus, perfusión continua e extravasal de fármacos.
Básica:
ROWLAND M. y TOZER T.N. Clinical Pharmacokinetics: Concepts and Applications, 5th Ed. Wolters Kluver. Philadelphia 2020.
TOZER T.N. y ROWLAND M. Essentials of Pharmacokinetics and Pharmacodynamics, 2ª Ed. Wolters Kluwer. Philadelphia 2016.
SHARGEL L., WU-PONG S. y YU A. Applied Biopharmaceutics and Pharmacokinetics, 7th Ed. McGrawHill. New York 2016.
DOMENECH J., MARTÍNEZ J. y PERAIRE C. Tratado general de Biofarmacia y Farmacocinética. Vol. I. Síntesis. Madrid 2013.
AGUILAR ROS A., CAAMAÑO SOMOZA M., MARTÍN MARTÍN F.R. y MONTEJO RUBIO M.C. Biofarmacia y Farmacocinética. Ejercicios y problemas resueltos 2ª Ed. Elsevier. Bacelona 2014.
Complementaria:
DOMENECH J., MARTÍNEZ J. y PERAIRE C. Tratado general de Biofarmacia y Farmacocinética. Vol. II. Síntesis. Madrid 2013.
HEDAYA M.A. - Basic Pharmacokinetics, 2nd Ed. CRC Press. Taylor & Francis Group. Boca Raton 2012.
- Competencias específicas.
TF03
Coñecer os procesos de liberación, absorción, distribución, metabolismo e excreción de fármacos, e factores que condicionan a absorción e disposición en función das súas vías de administración.
TF04
Programar e corrixir a posología dos medicamentos en base aos seus parámetros farmacocinéticos.
TF08
Determinación da biodisponibilidad, avaliación da bioequivalencia e factores que as condicionan.
Metodoloxía do ensino
-Clases expositivas coa participación dos alumnos.
-Discusión de problemas e casos prácticos en clases interactivas.
- Prácticas en grupos de 20 alumnos con apoio de métodos informáticos.
-Aprendizaxe baseada en resolución de problemas e cuestións prácticas.
Clases expositivas en grupo grande - 23 h
Clases interactivas en grupo reducido - 12 h
Tutorías en grupo reducido - 2 h
Prácticas de computador -6 h
Exames e revisión - 2 h
Total horas traballo na aula ou na sala de computadores 45 h (4.5 ECTS)
Sistema de avaliación
Establécese avaliación continua ao longo do curso e unha proba final específica complementaria á avaliación continua.
A avaliación (primeira e segunda oportunidade) consistirá en:
a) Exame escrito (E)
O exame final da materia, constará de 15-20 preguntas tipo test, cuestións de resposta breve e resolución de problemas.
Pregúntalas test terán 5 opcións de resposta, sendo 1 soa válida. Tres preguntas con resposta errónea anularán a puntuación dunha resposta acertada.
A cualificación obtida no exame representa o 70% da puntuación final. (Cualificación máxima = 7).
b) Avaliación continua nas clases expositivas e interactivas (I), e nas prácticas de computador (P).
Avaliarase a participación activa nas clases expositivas e interactivas Esta avaliación levaráse a cabo mediante:
- O seguimento da resolución de cuestións e problemas expostos na clase, así como de probas control escritas: levaránse a cabo alomenos 2 probas. Esta cualificación representa o 20% da puntuación final. (Cualificación máxima = 2).
- As prácticas de computador da materia son obrigatorias e valoraranse mediante avaliación continua e a realización dunha proba unha vez finalizadas. (Cualificación máxima = 1)
c) Cualificación final (CF).
A cualificación final da materia obterase sumando a nota correspondente a cada un dos apartados anteriores:
CF = E + I + P
Será necesario un valor mínimo de 2.8 (40% da nota máxima) no exame escrito para para tomar en consideración a nota correspondente á avaliación continua
A materia apróbase obtendo unha nota final (CF) igual ou superior a 5.
No caso de non superar a materia, o alumno pode solicitar ao profesor que se manteñan para o curso seguinte, as cualificacións obtidas no apartado de avaliación continua (I).
A cualificación das prácticas de computador (P) manterase nas convocatorias sucesivas ás que o alumno se presente.
Estudo autónomo individual ou en grupo - 46 h
Resolución de exercicios, ou outros traballos - 16 h
Preparación das prácticas - 3.5 h
Realización e revisión do exame - 2 h
Total horas traballo persoal do alumno - 67.5 h
Coñecementos previos recomendados para cursar a materia:
1. Matemáticas: derivadas e integrais simples, funcións exponenciais e logarítmicas; regresión lineal.
2. Manexo de follas de cálculo.
USC virtual: Os alumnos poderán acceder ao material empregado nas clases expositivas, interactivas de seminario e de computador, así como ao material complementario a través da USC Virtual. Os anuncios dirixidos aos alumnos realizaranse sempre a través desta ferramenta.
Ademais, os alumnos poderán consultar directamente co profesor as dúbidas que poidan ter, ou suxerir calquera aclaración sobre a materia.
A impartición da materia desenvolverase de acordo co calendario e no horario establecido polo Decanato da Facultade que figura nas páxinas web:
http://www.usc.es/gl/centros/farmacia/horarios_grao.html
http://www.usc.es/gl/centros/farmacia/horario_cursos.html
Os exames finais da materia celebraranse nas datas, e horas e Aulas que figuran anúnciense na páxina web da Facultade (intranet):
http://www.usc.es/gl/centros/farmacia/calendario_exames.html
As prácticas da materia serán programadas polo Decanato da Facultade e publicitadas con suficiente antelación. Se algún alumno/a tivese algún impedimento paa realizar as prácticas no grupo que lle foi asignado, deberá contactar, o máis axiña posible, coa profesora coordinadora da materia.
Maria Del Carmen Remuñan Lopez
Coordinador/a- Departamento
- Farmacoloxía, Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Área
- Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Teléfono
- 881815045
- Correo electrónico
- mdelcarmen.remunan [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Maria Dolores Ramona Torres Lopez
- Departamento
- Farmacoloxía, Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Área
- Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Teléfono
- 881814880
- Correo electrónico
- dolores.torres [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Catedrático/a de Universidade
Ignacio Insua Lopez
- Departamento
- Farmacoloxía, Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Área
- Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Correo electrónico
- ignacio.insua.lopez [at] usc.es
- Categoría
- Investigador/a: Ramón y Cajal
Helena Rouco Taboada
- Departamento
- Farmacoloxía, Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Área
- Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Correo electrónico
- helena.rouco.taboada [at] usc.es
- Categoría
- Posdoutoral USC
Elisa Battistini
- Departamento
- Farmacoloxía, Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Área
- Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Correo electrónico
- eli.battistini [at] usc.es
- Categoría
- Predoutoral USC
Julia Baena Paz
- Departamento
- Farmacoloxía, Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Área
- Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Correo electrónico
- julia.baena [at] usc.es
- Categoría
- Predoutoral USC
| Luns | |||
|---|---|---|---|
| 11:00-12:00 | Grupo B/CLE_02 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |
| 18:00-19:00 | Grupo A/CLE_01 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |
| Martes | |||
| 11:00-12:00 | Grupo B/CLE_02 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |
| 18:00-19:00 | Grupo A/CLE_01 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |
| Mércores | |||
| 11:00-12:00 | Grupo B/CLE_02 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |
| 18:00-19:00 | Grupo A/CLE_01 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |
| Xoves | |||
| 11:00-12:00 | Grupo B/CLE_02 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |
| 18:00-19:00 | Grupo A/CLE_01 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |
| Venres | |||
| 10:00-11:00 | Grupo B/CLE_02 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |
| 17:00-18:00 | Grupo A/CLE_01 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |