Créditos ECTS Créditos ECTS: 4.5
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 74.25 Horas de Titorías: 2.25 Clase Expositiva: 18 Clase Interactiva: 18 Total: 112.5
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Farmacoloxía, Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
Áreas: Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
Centro Facultade de Farmacia
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Sen docencia (Extinguida)
Matrícula: Non matriculable
-Estudar os procesos básicos de absorción, distribución e eliminación ( ADME) do fármaco no organismo a través da análise cinética das curvas concentración/tempo obtidas a partir de datos en plasma ou outros fluídos orgánicos.
- Achegar ao alumno a metodoloxía necesaria para seleccionar o modelo farmacocinético máis adecuado para tratar os datos de concentración de fármaco/tempo e obter os seus parámetros farmacocinéticos.
-Ensinar ao alumno para establecer pautas posológicas para obter unha resposta terapéutica eficaz e segura, e a comprender a importancia dos parámetros farmacocinéticos no establecemento das mesmas.
-Introducir ao alumno nos conceptos de Biodisponibilidad e Bioequivalencia
Programa de clases expositivas:
Bloque 1. Introdución
Tema 1. Introdución á Biofarmacia e Farmacocinética. Evolución e concepto: definicións. Presentación do programa e bibliografía recomendada.
Tema 2. Conceptos fundamentais en Biofarmacia e Farmacocinética. Tránsito do fármaco no organismo. Importancia da etapa limitante. Curva de niveis plasmáticos-tempo. Biodisponibilidad e bioequivalencia. Volume de distribución e aclaramiento: aproximación fisiolóxica. Razón de extracción e predición do efecto de primeiro paso.
Tema 3. Modelización farmacocinética. Modelos compartimentales. Modelos fisiolóxicos. Modelos lineais e non lineais.
Bloque 2. Modelos compartimentales
Modelo monocompartimental
Tema 4 .- Administración IV Bolus. Curva de niveis plasmáticos-tempo: formulación e ecuacións do modelo. Estimación de parámetros: constante de eliminación e volume de distribución. Aclaramiento. Area baixo a curva niveles plasmáticos-tempo. Fracción de fármaco remanente no organismo.
Tema 5.- Administración IV Bolus. Curvas de excreción urinaria. Curva velocidades de excreción-tempo: Estimación da constante de eliminación. Curva acumulativa: Estimación da constante de eliminación.
Tema 6.- Administración en perfusión contínua. Curva de niveis plasmáticos-tempo: Ecuacións do modelo. Cálculo da velocidade de perfusión. Estimación da constante de eliminación a partir de datos en fase de perfusión ou en fase postperfusión. Tempo necesario para alcanzar o equilibrio. Cambio de velocidade de perfusión. Administracións intermitentes. Administración IV Bolus seguida de perfusión.
Tema 7.- Administración extravasal: absorción orde uno. Curva de niveis plamáticos-tempo: Ecuacións do modelo. Estimación da constante de absorción: método dos residuais. Fenómeno Flip- flop. Estimación de Cmáx e tmáx. Cálculo do período de latencia. Cálculo da constante de absorción mediante o método de Wagner e Nelson.
Modelo bicompartimental
Tema 8.- Administración IV Bolus. Curva de niveis plasmáticos-tempo: Ecuacións do modelo. Estimación de parámetros: constantes de disposición. Grao de bicompartimentalidad. Cálculo das microconstantes K12, K21 e K10. Cálculo de volumes de distribución: volume do compartimento central, volume extrapolado, volume no equilibrio, volume de área. Vida media de distribución e vida media de eliminación. Estimación do aclaramiento.
Tema 9.- Administración en perfusión continua. Curva de niveis plasmáticos-tempo. Administración IV Bolus seguida de perfusión continua. Administración extravasal: Absorción orde uno. Curva de niveis plasmáticos-tempo.
Farmacocinética non compartimental
Tema 10.- Farmacocinética non compartimental. Estimación da constante de eliminación e o volume de distribución. Método de cálculo da área baixo a curva sen axuste a modelo. Tempo medio de residencia.
Bloque 3. Establecemento de pautas posológicas
Tema 11.- Farmacocinética de doses múltiples. Administración IV Bolus. Fase de acumulación e de equilibrio. Curva de niveis plasmáticos tras administracións repetidas: área baixa a curva no equilibrio. Ecuacións de niveis plasmáticos tras doses repetidas e en estado de equilibrio. Grao de acumulación. Velocidade de acumulación. Grao de fluctuación.
Tema 12.- Deseño de pautas posológicas en dosificación múltiple. Pautas posológicas baseadas no mantemento de Cmáx e Cmin no equilibrio: Selección do intervalo posológico e da dose de mantemento Pautas posológicas baseadas no mantemento de Cmedia no equilibrio. Pautas recomendadas en función do índice terapéutico e vida media.
Bloque 4. Biodisponibilidad e bioequivalencia
Tema 13.- Estudos de Biodisponibidad e bioequivalencia. Definicións. Requirimentos sobre estudos de biodisponibilidad Exencións de estudos de biodisponibilidad. Avaliación a partir de datos plasmáticos e de excreción urinaria. Deseño experimental e tratamento estatístico. Criterios de bioequivalencia.
Programa de clases interactivas:
Seminario 1. Conceptos fundamentais en Biofarmacia e Farmacocinética.
Seminario 2. Modelo Monocompartimental: Administración IV Bolus. Curva de niveis plasmáticos-tempo. Estimación de parámetros.Curvas de excreción urinaria
Seminario 3. Modelo Monocompartimental: Administración en perfusión continua. Estimación de parámetros en fase de perfusión ou en fase postperfusión. Administracións intermitentes. Administración IV Bolus seguida de perfusión.
Seminario 4. Modelo Monocompartimental: Administración extravasal: absorción orde uno. Estimación da constante de absorción polo método dos residuais. Estimación de Cmáx e tmáx. Cálculo do período de latencia. Cálculo da constante de absorción mediante o método de Wagner e Nelson.
Seminario 5. Modelo Bicompartimental: Administración IV Bolus. Estimación de parámetros. Grao de bicompartimentalidad.
Seminario 6. Farmacocinética non compartimental. Estimación de parámetros. Tempo medio de residencia.
Seminario 7. Deseño de pautas posológicas en dosificación múltiple. Selección do intervalo posológico e da dose de mantemento.
Programa de prácticas de computador:
Prácticas 1-7: Axustes a modelos compartimentales e non compartimentales mediante a utilización da ferramenta pKsolver do programa Excel: Administración IV Bolus, perfusión continua e extravasal de fármacos.
Básica
ROWLAND M. y TOZER T.N. Clinical Pharmacokinetics: Concepts and Applications, 5th Ed. Wolters Kluver. Philadelphia 2020.
TOZER T.N. y ROWLAND M. Essentials of Pharmacokinetics and Pharmacodynamics, 2ª Ed. Wolters Kluwer. Philadelphia 2016.
SHARGEL L., WU-PONG S. y YU A. Applied Biopharmaceutics and Pharmacokinetics, 7th Ed. McGrawHill. New York 2016.
DOMENECH J., MARTÍNEZ J. y PERAIRE C. Tratado general de Biofarmacia y Farmacocinética. Vol. I. Síntesis. Madrid 2013.
Complementaria
HEDAYA M.A. - Basic Pharmacokinetics, 2nd Ed. CRC Press. Taylor & Francis Group. Boca Raton 2012.
DOMENECH J., MARTÍNEZ J. y PERAIRE C. Tratado general de Biofarmacia y Farmacocinética. Vol. II. Síntesis. Madrid 2013
AGUILAR ROS A., CAAMAÑO SOMOZA M., MARTÍN MARTÍN F.R. y MONTEJO RUBIO M.C. Biofarmacia y Farmacocinética. Ejercicios y problemas resueltos 2ª Ed. Elsevier. Bacelona 2014.
Programas (CD-ROMs).
AMIDON G. y BERMEJO M. Modern Biopharmaceutics. 6.02S. TRSL inc. Michigan,2003.
HEDAYA M.A. - Basic Pharmacokinetics, 2nd Ed. Companion CD. CRC Press. Taylor & Francis Group. Boca Raton 2012.
AGUILAR ROS A., CAAMAÑO SOMOZA M., MARTÍN MARTÍN F.R. y MONTEJO RUBIO M.C. Biofarmacia y Farmacocinética. Ejercicios y problemas resueltos. Elsevier. Bacelona 2008
Competencias específicas
TF03
Coñecer os procesos de liberación, absorción, distribución, metabolismo e excreción de fármacos, e factores que condicionan a absorción e disposición en función das súas vías de administración.
TF04
Programar e corrixir a posoloxía dos medicamentos en base aos seus parámetros farmacocinéticos.
TF08
Determinación da biodisponibilidade, avaliación da bioequivalencia e factores que as condicionan.
‐ Clases teóricas con participación dos alumnos.
‐ Discusión de casos prácticos en seminarios e practicas con apoio de métodos informáticos e lousa.
‐ Aprendizaxe baseada en problemas.
Escenario 1 (normalidade adaptada): as clases expositivas, interactivas e prácticas, e o exame e probas de avaliación realizaranse de forma presencial.
Escenario 2 (distanciamento): As clases expositivas impartiranse por medios telemáticos síncronos e asíncronos ( MS Teams, Moodle, Campus Virtual USC). As clases interactivas realizaranse por medios telemáticos síncronos e presenciais. As clases prácticas de computador e o exame de prácticas realizaranse en grupos reducidos presenciais e telemáticos. O exame final e probas de avaliación realizaranse por medios telemáticos.
Escenario 3 (peche de instalacións): Todas as clases, expositivas, interactivas e prácticas e o exame e probas de avaliación realizaranse por medios telemáticos síncronos e asíncronos ( MS Teams, Moodle, Campus Virtual USC).
Con todo, nas Directrices para o Desenvolvemento dunha Docencia Presencial segura para o Curso 2020-21 contémplase que, independentemente do escenario no que nos atopemos, co fin de asegurar a calidade da docencia, dada a situación especial do primeiro cuadrimestre do curso 2020-2021, haberá flexibilidade no número de horas presenciais, podendo combinarse ata un máximo de 10% de horas telemáticas. Ademais, tendo en conta a participación no curso de profesores que pertencen ao colectivo de Traballadores Especialmente Sensibles, e que as clases presenciais realizaranse en aulas alleas á Facultade de Farmacia onde non sempre é esperable que non se poidan garantir o mantemento da distancia de seguridade recomendable entre aos alumnos, contémplase, mesmo no escenario 1, a posibilidade de incrementar a porcentaxe de clase telemáticas.
a) Clases Expositivas
As Clases Expositivas impartiranse de forma presencial (Escenario 1) e de forma síncrona e asíncrona virtual (Campus Virtual-Moodle e MS Teams) (Escenarios 2 e 3).
b) Clases Interactivas e Titorías
As Clases Interactivas serán presenciais (Escenarios 1 e 2) e en modo síncrono telemático (Campus Virtual-Moodle e MS Teams) (Escenario 3). As Titorías poderán ser presenciais (Escenario 1 e 2) ou virtuais (En calquera escenario).
c) Clases Prácticas de computador
O 100% das prácticas de computador impartiranse de modo presencial (Escenario 1), 50% de modo presencial e 50% virtual modalidade síncrona (Escenario 2) e de modo virtual modalidade síncrona na súa totalidade (Escenario 3).
Clases expositivas en grupo grande-23 h
Clases interactivas en grupo reducido-12 h
Titorías en grupo moi reducido-2 h
Prácticas de computador-6 h
Exames e revisión-2 h
Total horas traballo presencial na aula ou no laboratorio-45 h(4.5 ECTS)
A avaliación consistirá en:
a) Exame escrito (E)
O exame final da materia,constará de preguntas tipo test, cuestións de resposta breve e resolución de problemas. Pregúntalas test terán 5 opcións de resposta, sendo 1 soa válida. “Penalización: 3 respostas erróneas anulan unha válida”.
A cualificación obtida no exame representa o 70% da puntuación final. (Cualificación máxima = 7)
b) Avaliación continua nas clases interactivas (I)
Avaliarase a participación activa nas clases interactivas. Esta avaliación levará a cabo mediante o seguimento da resolución das cuestións e problemas expostos en clase, así como de probas control escritas. Esta cualificación representa o 20% da puntuación final. (Cualificación máxima = 2).
c) Avaliación prácticas de computador ( P).
As prácticas de computador da materia son obrigatorias e valoraranse mediante avaliación continua e a realización dunha proba unha vez finalizadas. (Cualificación máxima = 1)
d) Cualificación final (CF).
A cualificación final da materia obterase sumando a nota correspondente a cada un dos apartados anteriores:
CF = E + I + P
Será necesario un valor mínimo de 2.8 (40% da nota máxima) no exame escrito para para tomar en consideración a nota correspondente á avaliación continua e ás prácticas de computador.
A materia apróbase obtendo unha nota final (CF) igual ou superior a 5.
Cualificación da segunda oportunidade
-O exame da segunda oportunidade será do mesmo tipo que o exame da convocatoria ordinaria.
-A cualificación dos seminarios e das prácticas de computador manterase na convocatoria da segunda oportunidade, no caso de que a materia non fose superada na convocatoria ordinaria
En caso de non superar a materia, o alumno pode solicitar ao profesor que se manteñan para o curso seguinte, as cualificacións obtidas no apartado de avaliación continua (I).
A cualificación das prácticas de computador ( P) manterase nas convocatorias sucesivas ás que o alumno se presente.
Avaliación das competencias
A avaliación das competencias adquiridas na materia Biofarmacia e Farmacocinética I será realizada a través das seguintes vías:
1.- No exame da materia:
TF03. TF04. CI01. CI03. CI04. CI09. CI10. CP01. CS03. CS11
2.- Nas prácticas de computador:
TF04. CI07. CI09. CI10.CP01. CS01. CS03.
3.- Nas clases interactivas/probas realizadas nas clases:
TF03. TF04. LS03. CI01. CI03. CI04. CI09. CI10. CP01. CP02. CS01. CS03.
Estudo autónomo individual ou en grupo- 46 h
Resolución de exercicios, ou outros traballos- 16 h
Preparación das prácticas- 3.5 h
Realización e revisión do exame- 2 h
Total horas traballo persoal do alumno- 67.5 h
Coñecementos previos recomendados para cursar a materia:
1.Matemáticas: derivadas, ecuacións derivadas parciais e integrais, conceptos e cálculos estatísticos básicos (media, desviación estándar, coeficiente de variación...); representación gráfica e interpretación de funcións; funcións exponenciais e logarítmicas; regresión lineal.
2.Manexo da calculadora.
3. Manexo de follas de cálculo.
Os alumnos poderán acceder ao material empregado nas clases expositivas e interactivas de seminario e computador, así como ao material complementario a través da USC Virtual.
Ademais, os alumnos poderán consultar directamente co profesor as dúbidas que poidan ter, ou suxerir calquera aclaración sobre a materia.
Recoméndase a asistencia ás clases expositivas e interactivas para unha adecuada aprendizaxe da materia, o cal lle facilitará unha avaliación positiva da mesma.
É aconsellable o estudo diario da materia e a asistencia ás titorías para resolver as dúbidas que xurdisen.
A materia desenvolverase de acordo co calendario e no horario establecido polo Decanato da Facultade que figura nas páxinas web:
http://www.usc.es/gl/centros/farmacia/horarios_ grao.html
http://www.usc.es/gl/centros/farmacia/horario_cursos.html
Os exames finais da materia celebraranse nas datas e horas que figuran na páxina web:
http://www.usc.es/gl/centros/farmacia/calendario_ exames.html
As prácticas da materia son programadas polo Decanato da Facultade e publicitadas con suficiente antelación. Cada alumno deberá de realizar as prácticas no grupo correspondente. Se tivese algún impedimento para realizar as prácticas no grupo que lle foi asignado deberá de contactar, o máis axiña posible, co profesor coordinador da materia.
No seguinte Plan de Continxencia recóllense as adaptacións correspondentes á metodoloxía de ensinanza, correspondente a cada escenario, para o curso 2020-21.
Escenario 1 Escenario 2 Escenario 3
------------------------------------------ ----------------------------------------------------------------------------------------
Expositivas Presencial na aula Docencia telemática síncrona/asíncrona Docencia telemática síncrona/asíncrona
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Interactivas Presencial na aula Presencial na aula Docencia telemática síncrona
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Tutorías Presenciais/Telemáticas Telemáticas Telemáticas
O exame final da materia realizarase de forma presencial ou por vía telemática en función da situación sanitaria na que nos atopemos
Maria Del Carmen Remuñan Lopez
- Departamento
- Farmacoloxía, Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Área
- Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Teléfono
- 881815045
- Correo electrónico
- mdelcarmen.remunan [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Alejandro Sánchez Barreiro
- Departamento
- Farmacoloxía, Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Área
- Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Teléfono
- 881815105
- Correo electrónico
- alejandro.sanchez [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Maria Dolores Ramona Torres Lopez
Coordinador/a- Departamento
- Farmacoloxía, Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Área
- Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Teléfono
- 881814880
- Correo electrónico
- dolores.torres [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Catedrático/a de Universidade
Ana Iglesias Mejuto
- Departamento
- Farmacoloxía, Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Área
- Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Correo electrónico
- anaiglesias.mejuto [at] usc.es
- Categoría
- Predoutoral Xunta
Mireya López Borrajo
- Departamento
- Farmacoloxía, Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Área
- Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Correo electrónico
- mireya.lopez.borrajo [at] usc.es
- Categoría
- Predoutoral_Outros Programas
| Luns | |||
|---|---|---|---|
| 10:30-11:30 | Grupo B/CLE_02 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |
| 18:00-19:00 | Grupo A/CLE_01 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |
| Martes | |||
| 10:30-11:30 | Grupo B/CLE_02 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |
| 18:00-19:00 | Grupo A/CLE_01 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |
| Mércores | |||
| 10:30-11:30 | Grupo B/CLE_02 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |
| 18:00-19:00 | Grupo A/CLE_01 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |
| Xoves | |||
| 10:30-11:30 | Grupo B/CLE_02 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |
| 17:30-18:30 | Grupo A/CLE_01 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |
| 18:00-19:00 | Grupo A/CLE_01 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |
| Venres | |||
| 10:30-11:30 | Grupo B/CLE_02 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |
| 17:30-18:30 | Grupo A/CLE_01 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |
| 18:00-19:00 | Grupo A/CLE_01 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |