Créditos ECTS Créditos ECTS: 24
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 575 Horas de Titorías: 2 Clase Expositiva: 3 Clase Interactiva: 20 Total: 600
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Prácticum Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Departamento vinculado ás Estancias de Farmacia
Áreas: Área vinculada as Estancias de Farmacia
Centro Facultade de Farmacia
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Sen docencia (Extinguida)
Matrícula: Non matriculable
1. Datos descriptivos da materia.
Nombre: Practicas Tuteladas Carácter: Obligatoria (OB)
Convocatoria: Segundo semestre de quinto curso.
Créditos: 24 ECTS
Coordinador/a: Coordinador/a: Reyes Laguna Francia (Departamento de Farmacología, Farmacia y Tecnología Farmacéutica; teléfono: 881814009; correo electrónico: mdelosreyes.laguna [at] usc.es (mdelosreyes[dot]laguna[at]usc[dot]es)) y Paz García Martínez (Departamento de Bioquímica y Biología Molecular; teléfono: 881814008; correo electrónico: paz.garcia [at] usc.es (paz[dot]garcia[at]usc[dot]es)).
Profesorado:Titores Académicos
A metodoloxía empregada nas Prácticas Tuteladas é eminentemente práctica, ben na Oficina de Farmacia ou en Servizo de Farmacia Hospitalaria. Sempre baixo a supervisión dun titor profesional e dun profesor asociado.
Idioma no que se imparte: Galego, Castellano,
2. Situación, significado e importancia da materia no ámbito da titulación.
2.1. Módulo ao que pertence a materia no Plano de Estudos. Materias coas que se relaciona.
Módulo de Prácticas Tuteladas e Traballo de Fin de Grao.
2.2. Papel que xoga este curso nese bloque formativo e no conjunto do Plano de Estudos:Marco Legal
O título de Grao en Farmacia está regulado pola Orde CIN/2137/2008, pola que se establece os requisitos para a verificación dos Títulos Universitarios Oficiais que habiliten para o exercicio da profesión de Farmacéutico (BOE 20/11/2008).
A dita orde establece un Plan de Estudos cunha duración de cinco anos e 300 ECTS, onde deberá incluir como mínimo, un módulo de 30 créditos dedicados á materia de Prácticas Tuteladas e Traballo Fin de Grao.
Estas prácticas poderán realizarse nunha Oficina de Farmacia (OF) aberta ao público e/ou nun Hospital baixo a supervisión do Servizo Farmacéutico do dito Hospital(Directiva 85/432/CEE; directiva 2005/36/CE; directiva 2013/55/UE).
A Lei 16/1997 (B.O.E. 26/04/1997), recolle a regulación dos Servizos das Oficinas de Farmacia, establecendo que entre os servizos báiscos que o farmacéutico debe prestar á poboación, se atopa no punto 10 “A colaboración na docencia para a obtención do título de licenciado en Farmacia segundo o previsto nas directivas comunitarias e a normativa estatal e as universidades polas que se establecen os correspondentes planes de estudo de cada unha delas"
2.3. Requisitos para cursar a materia.
Para poder cursar e superar a materia é obrigatorio que os alumnos superaran un mínimo de 243 ECTS, dos que polo menos 237 teñen que corresponder a materias de formación básica e obrigatoria.
Resulta aconsellable tamén que sepan desenvolverse con medios ofimáticos e internet a nivel usuario. E tamén ter coñecemento de inglés para o manexo de esquemas, videos ou artigos.
CONTIDOS DE PRACTICAS TUTELADAS EN OFICINA DE FARMACIA
• I.-Organización da Farmacia Comunitaria
a. Lexislación/ normativas.
Libros oficiais: Recetario, Estupefacientes, Farmacopeas.
Lexislación sanitaria vigente.
Concerto autonómico.
b. Administración e xestión
Estrutura física, dotación, organización da Farmacia Comunitaria.
Adquisición de medicamentos e produtos sanitarios: proveedores; tipos de pedidos; albaranes e facturas.
Recepción de pedidos: comprobación e causas de erro.
Devolución de medicamentos: caducidade, erro, etc.
Almacenamiento, conservación de medicamentos e produtos sanitarios, xestión de stocks (rotación, análise ABC, etc...)
Clasificación dos medicamentos: Especialidades Farmacéuticas Xenéricas (EFG), Especialidades Farmacéuticas Publicitarias (EFP); Medicamentos tradicionais a base de plantas (MTP); Medicamentos Homeopáticos; Medicamentos de uso veterinario.
Medicamentos especiais: Medicamentos de Diagnóstico Hospitalario (DH); vacunas; estupefacientes; medicamentos termolábiles e medicamentos de especial control médico (ECM). Petición, custodia, control, devolución, e informes a organismos oficiais.
Identificación dos medicamentos: Símbolos do cartonaje e do cupón precinto. Lote e trazabilidade.
Xestión de receitas: tipos, requisitos, sustitución, facturación e causas de devolución.
Alertas farmacéuticas: calidade, seguridade e comercialización ilegal
II. Funcións da Farmacia Comunitaria orientada ao paciente
a. Servizos de Atención Farmacéutica
Conceptos e xeneralidades: Atención farmacéutica, Problemas Relacionadas co Medicamento (PRM), Intervención farmacéutica.
Consulta e indicación farmacéutica (IF): Protocolos.
Medicamentos sen receita: EFP, MTP.
Dispensación de medicamentos:
Dispensación de especialidades excluídas da seguridade social.
Genéricos e prezos de referencia.
Sustitución de medicamentos: normativa legal e criterios de actuación.
Sistemas Personalizados de Dosificación (SPD).
Seguimiento Farmacoterapéutico.
Revisión da Medicación: Cumprimento terapéutico
Formulación maxistral.
Prescripción de fórmulas maxistrais.
Elaboración e rexistro de fórmulas magistrales e preparados oficinales. Normas de correcta elaboración e control de calidade. Documentación (PNT).
Niveis de formulación. Formulación a terceiros.
Dispensación de fórmulas maxistrais.
Farmacovigilancia: Notificación de reaccións adversas a medicamentos. Tarxeta amarela e notificación digital.
Educación Sanitaria: individualizada ou grupal.
Información de medicamentos ao paciente e outros profesionais sanitarios.
Bibliografía básica.
Centros de información de medicamentos (CIM): obxectivos e funcionamento.
A comunicación co paciente e cos profesionais sanitarios.
III.-Outras actividades na FARMACIA COMUNITARIA
Determinación de parámetros clínicos: Glucosa, colesterol, PAS/PAD, MAPA...
Medidas antropométricas: Peso/altura/IMC...
Campañas Institucionais de Prevención de enfermidades.
O farmacéutico 2.0: Canles de comunicación on-line co paciente.
• CONTIDOS DE PRÁCTICAS TUTELADAS EN OFICINA DE FARMACIA
I. ORGANIZACIÓN DUN SERVIZO DE FARMACIA HOSPITALARIA
Funcionamento xeral. Integración e relación con outros servizos do hospital e a súa área sanitaria. Comisións clínicas. Comisión de Farmacia e Terapéutica en estruturas de atención primaria.
Informatización de actividades.
Docencia e investigación.
II. SELECCIÓN DE MEDICAMENTOS
Oferta de medicamentos: Catálogo de especialidades farmacéuticas.
Métodos e criterios de selección de medicamentos e produtos sanitarios. Comisión de Farmacia e Terapéutica
Guía Farmacoterapéutica. Obxectivos, contido, elaboración e actualización.
III.-XESTION DE MEDICAMENTOS E PRODUTOS SANITARIOS
Conservación e almacenamiento de medicamentos: termolábiles, estupefacientes, psicótropos, mostras de ensaios clínicos. Control de caducidades. Organización de almacéns.
Xestión de stock de medicamentos. Conceptos básicos.
IV. DISPENSACIÓN DE MEDICAMENTOS
Normativa relativa á prescripción médica.
1. Tipos de medicamentos para a súa dispensación (H, DH, Receita, especiais: estupefacientes, psicótropos, ECM. )
2. Documentación utilizada.
Sustitución de medicamentos polo farmacéutico: criterios, bases legais e técnicas.
Programa de equivalentes terapéuticos.
Dispensación de medicamentos no hospital:
1. Pacientes hospitalizados:
Atención farmacéutica ao paciente ingresado a través do sistema de dispensación en dose unitarias e outros sistemas de dispensación automatizados. Identificación e seguimiento dos problemas relacionados cos medicamentos (PRM). Intervención farmacéutica.
Dispensación ao alta en tratamentos agudos
2 Pacientes externos:
Atención farmacéutica ao paciente externo:
Programas especiais (VIH, nutrición domiciliaria, hepatitis C, esclerose múltiple etc.)
Seguimento e detección de PRMs en pacientes polimedicados na consulta externa.
V. INFORMACIÓN FARMACOTERAPÉUTICA AO PACIENTE E AOS PROFESIONAIS SANITARIOS.
Coñecemento das fontes bibliográficas básicas.
Selección e utilización da información de medicamentos.
Coñecemento dos diferentes problemas relacionados cos medicamentos.
Información farmacoterapéutica:
1. Ao paciente (oral e escrita):
* Ao alta.
* Ao paciente externo.
2. Ao persoal sanitario (médicos, enfermeiras)
VI. FARMACOVIXILANCIA
Alertas farmacéuticas. Tipos: seguridade, calidade.Programa nacional de farmacovigilancia. Detección e comunicación de reaccións adversas.Tarxeta amarela.
VII. ELABORACIÓN E CONTROL DE FORMAS FARMACEUTICAS.
* Formas farmacéuticas non estériles.
1. Prescripción e rexistro de fórmulas magistrales.
2. Metodoloxía e utillaje para a súa elaboración, materias primas, excipientes, espazos para a preparación. Normativa legal
3. Fontes de información máis usuais en relación á farmacotecnia.
4. Elaboración de fórmulas normalizadas no hospital. Criterios. Control de calidade. Identificación, conservación, caducidade.
5. Dosificación individualizada. Metodoloxía.
* Formas farmacéuticas estériles. Tipos. Nocións básicas: técnica de preparación, esterilidad, estabilidade.
* Elaboración de mesturas intravenosas. Metodoloxía. Material sanitario relacionado coa administración ao paciente (infusores, analgésia controlada por paciente..).
VIII. OUTRAS ACTIVIDADES
Nutrición artificial. Valoración do estado nutricional. Deseño e preparación de dietas de nutrición parenteral e enteral. Seguimiento de pacientes.
Reconstitución e dosificación de citostáticos. Centralización.
Farmacocinética clínica. Tipos de medicamentos a monitorizar.
Atención farmacéutica ao paciente geriátrico nunha residencia sociosanitaria
Ensaios Clínicos. Participación do Servizo de Farmacia. Normativa legal.
Atención farmacéutica ao paciente pediátrico.
Atención farmacéutica ao paciente crítico (UCI, Reanimación, Transplantes).
Atención farmacéutica ao paciente con patología psiquiátrica.
Normativas de Prácticas Tuteladas dos Centros docentes que imparten o Grado de Farmacia en España.
Orde CIN/2137/2008, de 3 de xullo, pola que se establecen os requisitos para a verificación dos títulos universitarios oficiais que habiliten para o exercicio da profesión de Farmacéutico.
Lei 16/1997 de 25 de abril, de regulación de servizos das oficinas de farmacia. BOE de 26 de Abril de 1997.
Directiva 85/432/CEE, de 16 de setembro de 1985, relativa á coordinación das disposicións legais, reglamentarias e administrativas para certas actividades farmacéuticas. DOCE nº L 253/34, de 24 de setembro de 1985.
Directiva 2005/36/CE do Parlamento europeo e do Consello de 7 de setembro de 2005 relativa ao recoñecemento de cualificaciones profesionais. DOCE nº L255/22, de 30 de setembro de 2005.
Directiva 2013/55/UE do Parlamento Europeo e do Consello de 20 de novembro de 2013 pola que se modifica a Directiva 2005/36/CE relativa ao recoñecemento de cualificaciones profesionais e o Reglamento (UE) n ou 1024/2012 relativo á cooperación administrativa a través do Sistema de Información do Mercado Interior («Reglamento IMI»). DOCE nº 354/132, de 28 de decembro de 2013.
Real Decreto 592/2014, de 11 de Xullo, polo que se regulan as prácticas académicas externas dos estudantes universitarios. (BOE 184, 30 de xullo de 2014).
Competencias a acadar polo estudante coa materia
Competencias específicas.
PTL01 - Ser capaz de xestionar o funcionamento dunha OF (Oficina de Farmacia) e/ou dun SFH (Servizo de Farmacia de Hospital) e no seu caso, poder realizar a facturación dunha OF.
PTL02 - Xestionar os medicamentos: selección, adquisición, distribución, conservación, custodia e dispensación dos medicamentos e outros produtos farmacéuticos na OF e/ou SFH.
PTL03 - Deseñar, optimizar e elaborar fórmulas maxistrais e preparados oficinais, garantindo a súa calidade.
PTL04 - Proporcionar atención farmacéutica e aplicar protocolos de actuación de atención farmacéutica aos pacientes ingresados no hospital ou aos que acoden a unha OF. Ofrecer e realizar un seguimiento farmacoterapéutico.
PTL05 - Realizar farmacovixilancia. Aplicar os protocolos de notificación de reaccións adversas producidas por medicamentos.
Metodoloxía docente das Prácticas Tuteladas en O.F
I. Actividades prácticas de avaliación continua
Ao longo do periodo da realización das prácticas, a través da plataforma virtual, os alumnos deberán presentar os seguintes documentos:
a. UNHA MEMORIA en 2 partes:
A primeira corresponderá a párte I do programa: Organización da farmacia comunitaria.
A segunda corresponderá ás partes II e III do programa: Funcións da Farmacia Comunitaria orientada ao paciente e outras actividades na Farmacia Comunitaria.
A extensión da memoria será, como máximo, de tres páxinas (seis carillas) para cada unha das partes. A presentación farase en folio tamaño A4, marxes superior e inferior de 3 cm, marxes dereito e esquerdo de 2,5 cm e interlineado de 1,5 cm. A letra utilizada será Arial ou time New Roman en tamaño 12.
Estes documentos deberán subirse á plataforma dentro dos prazos establecidos que son os seguintes:
Párte I da memoria: ata o 30 novembro ó 30 de abril (dependendo da quenda).
A parte II da memoria: ata o 30 de Xaneiro ó 30 de xuño (dependendo da quenda).
b. RESOLUCIÓN DUN CASO DE XESTION. Que se propoñerá na plataforma virtual da asignatura. Unha vez resolto deberá de entregarse a través de dita plataforma ata o 31 de Decembro ou 31 de Maio (dependendo da quenda).
c. Resolución de DOUS diferentes CASOS DE INDICACIÓN,
que sepropoñerán na plataforma virtual da asignatura e teranse que entregar a través de dita plataforma.
O Caso 1, antes do 30 de Outubro ou 30 de Marzo (dependendo da quenda).
O Caso 2, antes do 31 de Decembro ou 31 de Maio (dependendo da quenda)
d. Resolución de DOUS diferentes CASOS DE DISPENSACIÓN,
que se propoñerán na plataforma virtual da asignatura e teranse que entregar a través de dita plataforma.
O Caso 1, antes do 30 de Novembro ou 30 de Abril (dependendo da quenda).
O Caso 2, antes do 31 de Xaneiro ou 30 de Xuño (dependendo da quenda)
É obligatorio resolver todos os casos propostos para poder superar a asignatura.
II. Actividades complementarias.
Para completar a formación do alumno, está prevista a realización de actividades complementarias programadas a base de conferencias, coloquios, etc, que se procurarán concentrar nunha semana ao longo das PT. A asistencia dos alumnos a estas actividades é obligatoria, polo que durante o período de realización das mesmas, os alumnos estarán liberados das súas obrigacións na oficina de farmacia.
Metodoloxía docente das Prácticas Tuteladas en Farmacia Hospitalaria
Ao longo do periodo da realización das prácticas, a t r avé s d e a plataforma virtual, os alumnos deberán presentar os seguintes documentos:
a. Unha FOLLA RESUMEN CADA VEZ QUE FINALICEN UNHA DAS ROTACIONES. En devandita folla debe recoller a/s parte/s do programa abordado/s durante ese periodo. Devandito informe de memoria deberá acompañarse do documento de compromiso de formación escaneado cada mes que deberá estar asinado polo titor.
Estes documentos deberán subirse á plataforma. A suma de todos eles constituirá a memoria, que terá un peso na nota final dun 15%
b. RESOLUCIÓN DE DIFERENTES CASOS que se propoñerán na plataforma virtual da asignatura e teranse que enviar a través de dita plataforma nas datas que se indiquen.
É obligatorio resolver todos os casos propostos para poder superar a asignatura.
Actividades complementarias.
Para completar a formación do alumno, está prevista a realización de actividades complementarias programadas a base de conferencias, coloquios, etc, que se procurarán concentrar nunha semana ao principio ou ao final do período de realización das estancias. A asistencia dos alumnos a estas actividades é obligatoria, polo que durante o período de realización das mesmas, os alumnos estarán liberados das súas obrigacións no Hospital.
Tamén se efectuará UNHA VISITA Ao HOSPITAL ROF CODINA DE LUGO, sempre que se dispoña dos recursos necesarios.
Avaliación das Prácticas Tuteladas en Oficina de Farmacia
Para superar a asignatura é imprescindible realizar todas as actividades programadas no aula virtual, no tempo establecido. A non realización dalgunha das partes, ou non obter unha cualificación mínima de 3,5 puntos sobre 10 nalgunha delas (p.e. un caso de indicación), automáticamente IMPÍDELLE SUPERAR A ASIGNATURA.
As actividades programadas na plataforma virtual, forman parte da avaliación continua da asignatura, o que constitúe o 50% da nota final. O 50% restante correspóndelle á avaliación do titor e ao exame.
As porcentaxes de cada actividade na nota total son:
Caso de Xestión: 7%
Casos de Indicación: 14%.
Casos de dispensación: 14%
Memoria: 15%:
Exame: 40%
Informe de titor: 10%.
Avaliación das Prácticas Tuteladas en Farmacia Hospitalaria
Para superar a asignatura é imprescindible realizar todas as actividades programadas no aula virtual e no tempo establecido. A non realización e entrega dalgunha delas, automaticamente IMPÍDELLE SUPERAR A ASIGNATURA.
As porcentaxes de cada actividade na nota total son:
Memoria: 15%:
Actividades realizadas durante cada mes e avaladas/ asinadas polo titor.
Resolución dos casos propostos: 35%.
Exame: 40%
Informe do titor: 10%
Esta materia é eminentemente práctica e se desenrrola cunha con directiva europea tal e como aparece descrito nos obxectivos da materia.
O alumno ademasis da permanecia no lugar donde desenvolve as prácticas, ten que dedicarlle un tempo de traballo persoal para preparar os traballos que deben entregar para a avaliación continua.
Os alumnos teñen que asistir obligatoriamente ás conferencias organizadas que estan dentro do calendario.
Beatriz Alberte Castiñeiras
- Departamento
- Departamento vinculado ás Estancias de Farmacia
- Área
- Área vinculada as Estancias de Farmacia
- Categoría
- Profesor/a: Asociado/a de Universidade LOU
Miguel Gonzalez Barcia
- Departamento
- Departamento vinculado ás Estancias de Farmacia
- Área
- Área vinculada as Estancias de Farmacia
- Correo electrónico
- miguel.gonzalez.barcia [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Asociado/a de Ciencias da Saúde LOU
Santiago Torres Labandeira
- Departamento
- Departamento vinculado ás Estancias de Farmacia
- Área
- Área vinculada as Estancias de Farmacia
- Correo electrónico
- santiago.torres [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Asociado/a de Universidade LOU
Luis Alfonso Brizuela Rodicio
- Departamento
- Departamento vinculado ás Estancias de Farmacia
- Área
- Área vinculada as Estancias de Farmacia
- Correo electrónico
- luisalfonso.brizuela [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Asociado/a de Universidade LOU
Jose Antonio Fornos Perez
- Departamento
- Departamento vinculado ás Estancias de Farmacia
- Área
- Área vinculada as Estancias de Farmacia
- Correo electrónico
- joseantonio.fornos [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Asociado/a de Universidade LOU