Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 24 Clase Interactiva: 24 Total: 51
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Ciencias da Comunicación
Áreas: Comunicación Audiovisual e Publicidade
Centro Facultade de Ciencias da Comunicación
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Sen docencia (Extinguida)
Matrícula: Non matriculable
Capacidad de insertar la evolución histórica del cine en el contexto social, cultural y político en el que se inscriben las producciones cinematográficas.
Puesta en relación de los movimientos cinematográficos con las tendencias artísticas de cada período histórico y con el ámbito general de la comunicación
de masas y su incidencia en la configuración de las sociedades contemporáneas. Estudio comparativo de los distintos cines nacionales, atendiendo
a sus contribuciones formales y de contenido como a su aproximación a la realidad.
Análisis dos movementos cinematográficos. Comparativa dos cines nacionais. Principales correntes. Evolución histórica do cine da realidade. Aportacións formais e temáticas.
TEMARIO. CONTIDOS TEÓRICOS E PRÁCTICOS
PRIMEIRA PARTE.
TEMA 1. INTRODUCIÓN. MOVEMENTOS, XÉNEROS, ESCOLAS, ESTILOS. Cuestións teóricas e históricas. A complexa definición do concepto de “cinema nacional”.
SEGUNDA PARTE.
TEMA 2. CINEMAS NACIONAIS (I). A LINEA XERAL OU AS PRINCIPAIS VETAS CREATIVAS DO CINEMA HISPANO. A COMPLEXA ELABORACIÓN DUN SAINETE FÍLMICO E A SÚA MESTIZAXE CON OUTROS MOVEMENTOS E MODELOS.
2.1. PERSONAXES POPULARES, SAINETESCOS E ZARZUELOS. As orixes do teatro popular e outras formas culturais. O período mudo e os primeiros sainetes escritos para o cinema. A II República e a procura dun cinema nacional-popular, Edgar Neville, Carlos Arniches e Wenceslao Fernández Flórez. CIFESA e Filmófono. Florián Rey. Benito Perojo.
2.2. A GUERRA CIVIL E OS ANOS CORENTA. Edgar Neville, o policiaco e as “puras imaxes españolas”: Verbena (1940); Domingo de carnaval (1945).
2.3. DO SAINETE AO ESPERPENTO. UNHA PROGRESIVA CRISPACIÓN DA MIRADA OU O SURGIMIENTO DUNHA MODERNIDADE POPULAR E PROPIA. Relectura(s) sobre regeneracionismo(s) e disidencia(s). Juan Antonio Bardem. Luís García Berlanga. José Antonio Neves Conde: un cineasta e un filme sen lugar na historiografía ao uso. O popular e o cinema de xénero.
2.4. UNHA ESPAÑA DEFORME, GROTESCA, ESPERPÉNTICA: Fernando Fernán-Gómez. Luís García Berlanga. Marco Ferreri.
2.5. LUÍS BUÑUEL: VIRIDIANA (1961).
Contidos prácticos. Modelos de filmes para analizar:
¡Viva Madrid que es mi pueblo! (1927, Fernando Delgado).
La aldea maldita (1930, Florián Rey).
La señorita de Trevélez (1934, Edgar Neville).
La Verbena de la Paloma (1935, Benito Perojo).
Verbena (1940, Edgar Neville).
Domingo de carnaval (1945, Edgar Neville).
Surcos (1951, José Antonio Nieves Conde).
Esa pareja feliz (1951, Juan Antonio Bardem y Luis García Berlanga).
¡Bienvenido, Mister Marshall! (1953, L. G. Berlanga).
Muerte de un ciclista (1955, J. A. Bardem).
El inquilino (1957, J. A. Nieves Conde).
La vida por delante (1958, Fernando Fernán-Gómez).
El pisito (1958, Marco Ferreri)
Viridiana (1961, Luis Buñuel)
El verdugo (1963, L. G. Berlanga)
El mundo sigue (1963, F. F. Gómez).
TEMA 3. NEORREALISMO ITALIANO.
3.1. O CONTEXTO CULTURAL E POLÍTICO. Introdución. Verificación do neorrealismo. O cinema italiano dos anos 30: Continuidade ou ruptura? A industria cinematográfica italiana da primeira posguerra. O modo de produción do neorrealismo. Realidade, realismo, neorrealismo, linguaxe e discurso: unha aproximación teórica.
3.2 IDEOLOXÍAS E ESTILOS DO NEORREALISMO. Que realismo?. A restauración do ollo. Cesar Zavattini, teórico do neorrealismo. Obssesione. Miradas e voces do neorrealismo. As maneiras de Luchino Visconti. Roberto Rossellini, máis aló do neorrealismo. Vittorio de Sica. Giuseppe de Santis. Renato Castellani.
Contidos prácticos. Modelos de filmes para analizar:
Roma, ciudad abierta (1945, R. Rossellini)
Obsesiones (1943, L. Visconti)
Paisá (1946, R. Rossellini)
Limpiabotas (1946, V. de Sica, 1946)
Ladrón de bicicletas (1948, V. de Sica 1948)
Vivir en paz (1948, Luigi Zampa)
El camino de la esperanza (1950, Pietro Germi)
Umberto D (V. de Sica, 1952).
TEMA 4. OS XÉNEROS CINEMATOGRÁFICOS E O SISTEMA DE ESTUDOS DE HOLLYWOOD.
4.1. ANÁLISE TEÓRICA-HISTORIOGRÁFICA DO XÉNERO CINEMATOGRÁFICO. Orixe histórica dos xéneros cinematográficos. Do crítico ao produtor. Estabilidade e recolocación dos xéneros: o xénero como proceso cíclico. O xénero como estrutura textual: semántica e sintaxe. O filme de xénero e o seu espectador.
4.2. O DESENVOLVEMENTO DOS XÉNEROS NO SEO DO SISTEMA DE ESTUDOS HOLLYWOODIENSE. Forma e fórmula no cinema de xénero. Xéneros e cineastas. Un xénero paradigmático: o western, a narración mítica e a historia. Raoul Walsh. John Ford. Howard Hawks. As transformacións históricas do cinema do oeste. King Vidor. Bud Boetticher. Delmer Daves. Anthony Mann e o “superwestern”. Decline e revival do xénero. Outras cinematografías. O western europeo: Sergio Leone. Romeu Marchent.
Contidos prácticos. Modelos de filmes para analizar:
El caballo de hierro (1924, John Ford)
La diligencia (1939, John Ford)
Duelo al sol (1947, King Vidor)
Rio rojo (1848, Howard Hawks)
Flecha rota (1950, Delmer Daves)
Raíces profundas (1953, George Stevens)
Johnny Guitar (1954, Nicholas Ray)
Seven Men fron Now (1956, B. Boetticher)
El hombre del oeste (1958, Anthony Mann)
Duelo en la Alta Sierra (1962, Sam Peckinpah)
Hasta que llegó su hora (1968, Sergio Leone)
Sin perdón (1992, Clint Eastwood)
Valor de ley (2010, J. y E. Coen).
TEMA 5. NOVAS ONDAS E NOVOS CINEMAS DESDE OS ANOS 60. AS NOVAS NECESIDADES DA INDUSTRIA. MOVEMENTOS FORMAIS E ESTILÍSTICOS.
5.1 A NOUVELLE VAGUE FRANCESA.
5.2 FREE CINEMA BRITÁNICO.
5.3 O NOVO CINEMA ESPAÑOL.
5.4 A TRADICIÓN NEORREALISTA E A NOVA XERACIÓN EN ITALIA. Ermanno Olmi. Os irmáns Taviani. Bernardo Bertolucci. Pier Paolo Pasolini.
5.5 O NOVO CINEMA ALEMÁN. O manifesto de Oberhausen. Volker Schölondorff.
5.6. EUROPA DO LESTE (Milos Forman, Miklos Jancsó), OS NOVOS CINEMAS LATINOAMERICANOS. XAPÓN (Nagisa Oshima, Shohei Imamura).
Contidos prácticos. Modelos de filmes para analizar:
Los amantes (1958, Louis Malle)
Los golfos (1959, Carlos Saura)
Los cuatrocientos golpes (1959, François Truffaut)
Mirando hacia atrás con ira (1959, Tony Richardson)
Accatone (1961, P. P. Pasolini)
Antes de la revolución (1964, B. Bertolucci)
La caza (1965, Carlos Saura)
Los desesperados (1965, M. Jancsó)
Dos o tres cosas que se de ella 1966, J. L. Godard)
Tierra en trance (1967, G. Rocha)
Memorias del subdesarrollo (1968, T. G. Alea)
La rodilla de Clara (1970, Éric Rohmer)
TEMA 6. CINEMAS NACIONAIS (II). AS TRANSFORMACIÓNS DAS ÚLTIMAS DÉCADAS NO CINEMA ESPAÑOL.
6.1. A TRANSICIÓN DEMOCRÁTICA E DESPOIS.
6.2. PEDRO ALMODÓVAR.
6.3. ALEJANDRO AMENABAR: UN CINEMA TRANSNACIONAL.
6.4. REALISMOS? Agustín Díaz Yanes. Fernando León de Aranoa. Benito Zambrano. Miguel Albadalejo.
6.5. Os CINEASTAS DAS XERACIÓNS ANTERIORES. Fernando Fernán-Gómez. Francisco Regueiro. Mario Camus.
6.6. A PROCURA DO MITO. Xullo Medem. Marc Recha. Juanma Baixo Ulloa.
6.7. A COMEDIA: Alex da Igrexa e a revisitación do esperpento.
6.8. O FILME COMO PENSAMENTO E ENSAIO. Víctor Erice. José Luís Guerín. Joaquím Jorda. Mercedes Álvarez. Margarita Ledo.
Contenidos prácticos. Modelos de filmes para analizar:
Furtivos (J. L. Borau, 1975)
El desencanto (1976, J. Chavarri)
El corazón del bosque (1978, M. Gutiérrez Aragón)
El diputado (Eloy de la Iglesia, 1978)
Arrebato (1979, Iván Zulueta)
¿Qué he hecho yo para merecer esto¡¡¡ (1985, P. Almodóvar)
El viaje a ninguna parte (1986, Fernando Fernán-Gómez)
El encargo del cazador (1990, Joaquín, Jordá)
Madregilda (199, Francisco Regueiro)
El sol del membrillo (1992, Víctor Erice)
La madre muerta (1993, J. Bajo Ulloa)
Sombras en una Batalla 1993, Mario Camus)
El día de la bestia (1995, Alex de la Iglesia)
Tren de sombras (1996, José Luis Guerín)
El arbol de las cerezas (1998, Marc Recha)
Monos como Becky (1999, Joaquín Jordá)
Hable con ella (2002, Pedro Almodóvar)
Las horas del día (2003, Jaime Rosales)
Mar adentro (2004, Alejandro Amenábar).
Bibliografía básica e complementaria
BASICA
ALTMAN, RICK, Los géneros cinematográficos, Barcelona, Paidós, 2000.
BORDWELL, David y THOMPSON, Kristin: Film History: An introduction. Nueva York, McGraw-Hill, 1994.
BRUNETTA, Gian Piero (dir.), Historia mundial del cine, Madrid, Akal, 2011.
*CASTRO DE PAZ, José Luis, PÉREZ PERUCHA, Julio y ZUNZUNEGUI, Santos, (dirs.) La nueva memoria. Historia(s) del cine español, A coruña, Vía Láctea, 2005.
*CAMPORESI, Valeria, Pensar la historia del cine, Madrid, Cátedrra, 2014.
VV. AA. Historia General del Cine, XII volúmenes, Madrid, Cátedra, 1995 y sgs.
*Lectura obrigatoria.
COMPLEMENTARIA
ALLEN, Robert C. y GOMERY, Douglas: Teoría y práctica de la historia del cine. Barcelona, Paidós, 1995.
AUMONT, Jacques, GAUDREAULT, André y MARIE, Michel: Histoire du cinéma. Nouvelles approches. París, Publications de la Sorbonne, 1989.
AUMONT, J. y MARIE, M.: Análisis del film. Barcelona, Paidós, 1990.
BAZIN, André: ¿Qué es el cine?, Madrid, Rialp, 1996.
CASETTI, F.: Teorías del cine, Madrid, Cátedra, 1995.
CASTRO DE PAZ, J. L., Un cinema herido. Los turbios años cuarenta en el cine español, Barcelona, Paidós, 2002.
CASTRO DE PAZ, J. L. y PENA PÉREZ, Jaime, Cine español. Otro trayecto histórico. Valencia, IVAC-La Filmoteca, 2007.
CASTRO DE PAZ, J. L., Fernando Fernán-Gómez, Madrid, Cátedra, 2010.
CASTRO DE PAZ, J. L., Del sainete al esperpento. Relecturas sobre el cine español de los años cincuenta, Madrid, Cátedra, 2011.
DELEUZE, Gilles: La imagen-movimiento. Estudios sobre cine 1. Barcelona, Paidós, 1984.
DELEUZE, G.: La imagen tiempo. Estudios sobre cine 2. Barcelona, Paidós, 1987.
GOMBRICH, Ernst: Historia del Arte, Madrid, Debate, 1998.
HARPOLE, Charles (General Editor), History of the American Cinema. Berkeley, University of California Press, 1994 (varios volúmenes)
HAYWARD, Susan y VICENDEAU, Ginette: French Film. Texts and Contexts. Londres y Nueva York, Routledge, 1990.
HOVALD, Patrice G., El neorrealismo y sus creadores, Barcelona, Rialp, 1962.
LAGNY, Michele, Cine e historia. Problemas y métodos en la investigación cinematografíca, Barcelona, Bosch Comunicación, 1997. MICCHINE, Lino (coord.), Introducción al Neorrealismo italiano, 3 tomos I, Valencia, Mostra Cinema Mediterrani, 1982-1983.
MICCHINE, Lino (coord.), Introducción al Neorrealismo italiano, 3 tomos I, Valencia, Mostra Cinema Mediterrani, 1982-1983.
HEREDERO, Carlos F. y MONTERDE, José Enrique, En torno al Free Cinema: la tradición realista del cine británico, Valencia, IVAC, 2001.
HEREDERO, C. F. y MONTERDE, J. E., Los nuevos cines en España. Ilusiones y desencantos de los años sesenta, Valencia, IVAC, 2003.
PARANAGUA, Paulo Antonio, Tradición y Modernidad en el Cine de América Latina, Madrid, FCE, 2003.
PÉREZ PERUCHA, Julio (ed.), Antología crítica del cine español (1906-1995), Madrid, Cátedra/Filmoteca Española 1997.
QUINTANA, Angel, Cine italiano 1942-1961, Barcelona, Paidós, 1997.
VV. AA., Hojas de Cine. Testimonios y documentos del Nuevo Cine Latinoamericano (3 volúmenes); México D.F., Fundación Mexicana de Cineastas, 1988.
SITIOS DE INTERNET RECOMENDADOS
www.cahiersducinema.com
www.cgai.org
www.positifcinema.com
http://www.bfi.org.uk
www.sansebastianfestival.com
www.imdb.com
www.filmotecavasca.com
www.epdlp.com
www.imdb.com (en inglés)
www.archivomonteuve.com
www.porlared.com
www.museudelcinema.com
www.objetif-cinema.com (en francés)
www.cinemastudio.com (en italiano)
www.cinehistoria.com
www.educahistoria.com/cine.php
www
CG1 - Aprender e comprender os conceptos, métodos e resultados máis importantes das diferentes liñas de comunicación, con
perspectiva histórica do seu desenvolvemento.
CG2 - Reunir e interpretar datos, información e resultados relevantes, así como obter conclusións e emitir informes razonados.
CG3 - Aplicar os coñecementos teórico-prácticos adquiridos, así como a capacidade de análise e abstracción, tanto na
definición e plantación de problemas como na búsqueda das súas solucións en contextos académicos e profesionais.
CB2 - Que os estudantes sepan aplicar os seus coñecementos ao seu traballo ou vocación dunha forma profesional e posúen as
competencias que suelen demostrarse polo medio da elaboración e defensa de argumentos e a resolución de problemas dentro de
a zona de estudo
CB3 - Que os estudantes teñan a capacidade de reunir e interpretar datos relevantes (normalmente dentro da súa área de estudio)
for emitting juicios que incluyan unha reflexión sobre relevant topics of social indole, científica ou ética
CB4 - Que os estudantes poidan transmitir información, ideas, problemas e solucións a un público tanto especializado como non
especializada
CB5 - Que os han desarrollado aquellas habilidades de estudiantes necesarias para emprender estudios posteriores
cun alto grao de autonomía
5.5.1.5.2 TRANSVERSAIS
CT01 - Capacidade de organización e planificación
CT02 - Capacidade para xestionar a información
CT03 - Traballo en equipo
CT04 - Aprendizaxe autónoma
CT05 - Creatividade
CT06 - Iniciación e espírito emprendedor
CT07 - Coñecementos básicos da profesión
5.5.1.5.3 ESPECIAIS
CE17 - Coñecer as técnicas de análise de produtos televisivos e cinematográficos
CE18 - Capacitar para a dirección de documentais audiovisuais
CE19 - Coñecer o marco histórico no que se déroulleu os medios audiovisuais
Dúas sesións semanais de contido teórico con complementos prácticos puntuais. Unha sesión semanal destinada ao visionado dalgún dos filmes incluídos entre os modelos para analizar, posible recapitulación analítica sobre o visionado. Realización de exercicios analíticos periódicos de cada película visionada por parte dos alumnos co obxectivo de incorporar unha reflexión activa sobre a materia. Facilitarase ao alumno bibliografía sobre aspectos específicos non incluída nos listados previos. Existirá unha lectura obrigatoria de entre a bibliografía básica recomendada.
A asistencia ás clases expositivas e interactivas será obrigatoria.
Están previstas actividades en remoto, a través del campus virtual.
Sistema de avaliación da aprendizaxe
A cualificación dependerá dunha proba teórica e analítica da materia, oral ou escrita, a partir das explicacións facilitadas en clase e as achegas bibliográficas seleccionadas polo profesor, e baseado na análise dun filme ou fragmento deste. A puntuación deste apartado significará o 50% da nota final.
O 50% restante dependerá da avaliación dos exercicios analíticos obrigatorios desenvolvidos ao longo do período lectivo
Como norma básica para obter unha cualificación de aprobado, deberase conseguir unha nota mínima de 5 puntos no exame teórico. Só neste caso se terá en conta a nota obtida nos traballos analíticos de carácter obrigatorio.
Para poder presentarse á proba será necesario realizar todos e cada un dos exercicios de análise, segundo os criterios expostos en clase. En caso de que o/a alumno/a non materialice esa esixencia, deberá presentar un traballo especial atendendo ás directrices marcadas durante o período lectivo.
Segunda oportunidade
Neste caso avaliarase da mesma forma que na primeira. Se o alumno ten aprobada unha parte (teoría ou práctica da materia), gardaráselle a nota para a segunda oportunidade.
No caso de plaxio ou uso indebido das tecnoloxías na realización de tarefas ou probas: “Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recollido na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión das cualificacións”.
En caso de dispensa de asistencia a clase, establecerase un plan de traballo personalizado co profesor da materia.
Clases expositivas. Presentación y
explicación de los temas
30 (Presencialidade: 100)
Trabajos con textos: análisis, síntesis y
discusión
15 100
Examen final 3 100
CSV: 426108187493832210033768 - Verificable en https://sede.educacion.gob.es/cid y Carpeta Ciudadana https://sede.administracion.gob.es
Identificador : 2501107 Fecha : 12/05/2021
78 / 108
Estudio autónomo individual o en grupo 60 0
Lecturas recomendadas 25 0
Preparación de presentaciones orales,
debates, etc
5 0
Planificación del seminario. Búsqueda,
registro y preparación de material de
apoyo (textos, imágenes, audio, etc.)
12 0
Recomendacións para o estudo da materia
O alumno deberá levar a cabo un seguimento regular e un estudo cotián da materia a medida que esta vai sendo abordada na aula, sesión a sesión. Recoméndase tamén desenvolver con asiduidade os exercicios de análises dos filmes visionados, así como emprender pausada e regularmente as lecturas obrigatorias e recomendadas.
Jose Luis Castro De Paz
Coordinador/a- Departamento
- Ciencias da Comunicación
- Área
- Comunicación Audiovisual e Publicidade
- Teléfono
- 881816546
- Correo electrónico
- joseluis.castro [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Catedrático/a de Universidade
Luns | |||
---|---|---|---|
16:00-17:00 | Expositivo 1 | Galego | Aula 1 |
17:00-18:00 | Expositivo 1 | Galego | Aula 1 |
23.05.2023 10:00-14:00 | Expositivo 1 | Aula 1 |
23.05.2023 10:00-14:00 | Expositivo 1 | Aula 2 |
05.07.2023 10:00-14:00 | Expositivo 1 | Aula 1 |