Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 136 Horas de Titorías: 14 Total: 150
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Traballo Fin de Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Psicoloxía Evolutiva e da Educación, Psicoloxía Social, Básica e Metodoloxía, Pedagoxía e Didáctica, Ciencia Política e Socioloxía
Áreas: Psicoloxía Evolutiva e da Educación, Psicoloxía Social, Didáctica e Organización Escolar, Métodos de Investigación e Diagnóstico en Educación, Teoría e Historia da Educación, Socioloxía
Centro Facultade de Ciencias da Educación
Convocatoria: Traballos Fin de Grao e Máster
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable
O Traballo Fin de Grao (TFG) ten como principal obxectivo a acreditación por parte do/a alumno/a dos coñecementos e destrezas adquiridas durante os estudos de grao, a través da elaboración, presentación e defensa dun traballo orixinal centrado nos contidos que se detallan no seguinte apartado.
A través do desenvolvemento do TFG o/a alumno/a logrará:
1. Integrar os coñecementos teórico-práctico adquiridos ao longo da carreira.
2. Demostrar competencias para planificar, avaliar e innovar a práctica profesional.
3. Desenvolver de forma sistemática un traballo orixinal que inclúe como mínimo os seguintes aspectos:
a) Delimitación do tema
b) Formulación de obxectivos
c) Selección, análise e tratamento de información
d) Elaboración de conclusións e propostas de traballo
O TFG supón a realización por parte de cada estudante e de forma individual ou en grupo dun
traballo orixinal baixo a supervisión dun ou máis titores/as académicos. A posibilidade de elaboración grupal do traballo quedará supeditada á súa inclusión na guía do TFG do Grao correspondente, na que se especificarán as pautas para o seu desenvolvemento, informe e avaliación.
A elaboración do traballo implicará -en calquera das tres modalidades que se establecen, tarefas de análise, diagnóstico, valoración e/ou actuacións adaptadas ó seu perfil profesional- que poida entenderse tamén como continuación do traballo desenvolto no Prácticum- e cuxos contidos deben estar relacionados coas funcións dos pedagogos/as sinalados no apartado A) nalgún dos contextos de aplicación do apartado B).
A) Funcións de:
1. Diagnóstico de situacións complexas arredor do desenvolvemento persoal, social e cultural.
2. Análise integral dos aspectos que conforman situación educativas en diferentes contextos formativos.
3. Deseño, desenvolvemento, implementación e avaliación de:
a) acciones, proxectos y produtos educativos e formativos adaptados aos contextos analizados
b) programas de desenvolvemento persoal, profesional e institucional e de intervención educativa
c) tecnoloxías da información e a comunicación en contornas asociadas aos procesos educativos
B) Contextos de aplicación:
1. Ámbitos de formación ao longo da vida.
2. Contornas virtuais de formación e tecnoloxías da información e a comunicación.
3. Servizos e organizacións educativas e formativas.
Ofrécense tres modalidades de traballo:
a/ Traballo de investigación documental
O/a estudante realiza unha investigación que adopta como base a busca documental sobre unha temática específica, analizando con estas fontes o estado da cuestión dun problema ou realidade educativa presentando un informe claro e coherente no que se achegue unha interpretación fundamentada e unha análise reflexiva sobre o obxecto de estudo.
b/ Traballo de iniciación á investigación
O/a estudante deseña e leva a cabo unha investigación na que, tomando como base a revisión da literatura básica sobre o tema ou realidade educativa obxecto de análise, desenvolve un estudo de campo que complementa a perspectiva teórica cos datos empíricos, dando conta no traballo dos elementos habituais nos informes de investigación.
c/ Deseño dun proxecto de intervención ou innovación pedagóxica
O/a estudante desenvolve unha análise diagnóstica dun contexto (centro, aula...) co obxectivo de concretar as necesidades existentes. En base a elas, deseña un proxecto de intervención educativa e/ou deseña estratexias e recursos innovadores para a acción socioeducativa (metodolóxicas, avaliativas, materiais, persoais…), no que se integran aspectos das diversas áreas de coñecemento cursadas no Grao.
Con carácter orientativo, o traballo deberá adoptar a seguinte estrutura:
- Portada exterior na que figuren: denominación do Grao, título do traballo, nome completo de
autor/a, curso académico e convocatoria.
- Portada interior co título en galego, castelán e inglés.
- Compromiso de cumprimento da Lei de Propiedade Intelectual e a Lei de Protección de Datos.
- Índice dos capítulos e apartados.
- Abstract ou resumo (máx. 200 palabras) e palabras chave (5) en galego, castelán e inglés.
- Introdución .
- Desenvolvemento dos contidos en función da modalidade de TFG
-Conclusións
- Referencias documentais.
- Anexos, se procede.
A extensión poderá variar entre un mínimo de 30 páxinas e un máximo de 40, computables desde a introdución ata as referencias documentais.
BIBLIOGRAFÍA BÁSICA
American Psychological Association (2020). Publication Manual of the American Psychological Association (7ª Edition). American Psychological Association.
Caro, Mª T., Valverde, Mª T., & González, M. (2015) Guía de trabajos Fin de Grado en Educación. Pirámide.
Melendo Granados, T.; Caldera, R.T.; Melendo Millán, I., & Leizaola, J. (2012). Cómo elegir, madurar y confeccionar un trabajo de investigación para triunfar en "Bolonia". Ediciones Internacionales Universitarias, D.L.
BIBLIOGRAFÍA COMPLEMENTARIA
Boeglin, M. (2007). Leer y redactar en la universidad: del caos de las ideas al texto estructurado. MAD.
Castello, M. (Coord.) (2007). Escribir y comunicarse en contextos científicos y académicos: conocimientos y estrategias. Graó.
García Sanz, M. P. e Martínez Clares, P. (Coords.) (2012). Guía práctica para la realización de trabajos fin de grado y fin de máster. Universidad de Murcia.
Vicente, L. (2008). Los caminos del trabajo intelectual: una guía para jóvenes trabajadores intelectuales. Netbiblo, D.L.
Vivanco, V. (2008). El don de la escritura: comunicar con estilo profesional. Paraninfo.
a) Competencias da titulación ás que contribúe a materia
7G Elaborar, xestionar e/ou facer uso directo dos recursos documentais, metodolóxicos e materiais que comporte o desenvolvemento da súa profesión e que poderán concretarse na redacción, e difusión de informes, utilización de estratexias e métodos educativos, equipamentos e infraestruturas, etc.
8
8G Estar en condiciones de tomar decisións relativas á mellora da súa formación e da práctica profesional, con pleno respecto aos principios deontolóxicos aos que se remite a Pedagoxía, tendo como soporte os valores cívicos e os dereitos humanos.
6T Manter unha permanente actitude de formación e actualización respecto do seu desempeño profesional, así como das realidades afectadas pola súa práctica.
7T Demostrar profesionalidade integrando teoría e práctica.
1E Coñecer, comprender e analizar de modo integral situación educativas en diferentes contextos.
2E Planificar e programar accións formativas.
4E Avaliar programas e accións formativos.
b) Competencias específicas da materia
- Poder aplicar os seus coñecementos e comprensión de forma profesional, mostrando a súa capacidade para xerar o soster argumentos e resolver problemas dentro da área propia de estudo.
- Demostrar habilidade para recoller e interpretar datos relevantes en orde a informar emitindo xuízos que inclúan reflexión sobre ámbitos significativos de carácter social, científico ou ético.
- Ser capaz de comunicar información, ideas, problemas e solucións a audiencias tanto se son, como si non son especializadas.
- Haber desenvolvido aquelas habilidades de aprendizaxe que son necesarias para continuar os procesos de estudo e formación nun alto grao de autonomía.
Os TFG serán realizados baixo a supervisión dun titor ou titora que oriente e asista ao/á estudante.
O/a titor/a programará sesións de traballo con cada estudante, nas que establecerá a programación das tarefas a realizar e orientará o traballo. Será responsable de expor ao/á estudante as características do TFG, e de axudalo no seu desenvolvemento, na procura da consecución dos obxectivos propostos; e de emitir un informe do TFG que teña tutelado. A Comisión Académica poderá, excepcionalmente e de forma motivada, nomear un/ha co-titor/a coas funcións que lles asigne.
O titor ou titora será ordinariamente Persoal Docente e Investigador (PDI) das áreas que impartan docencia na propia titulación ou téñaa impartida nos dous cursos anteriores.
Excepcionalmente tamén poderán ser co-titores profesores da USC que se atopen nas situacións indicadas no artigo 5 da Normativa de matrícula, elaboración e defensa dos TFG na USC.
Os traballos poderán desenvolverse parcialmente no marco de convenios con empresas ou institucións. Neses casos a matrícula realizarase na USC pero poderá designarse un co-titor que poderá ser persoal da institución na que se desenvolva o traballo. En todo caso a defensa e
avaliación dos traballos deberá realizarse na USC.
Solicitude de titor/a:
O alumnado matriculado no TFG cubrirá unha solicitude de asignación de titor/a do ordenando as súas preferencias unha vez consultada a relación de temas presentados por cada profesor/a.
O formulario entregarase na Secretaría da Facultade nos prazos fixados a tal fin pola Comisión Académica en cada período de matrícula ordinaria.
Criterios de asignación: tendo en conta como criterio as preferencias expresadas na solicitude e tomando como criterio selectivo o expediente académico do/a alumno/a.
Realizada a asignación cada estudante deberá contactar co/a titor/a a fin de delimitar o traballo a realizar e asinar un compromiso de inicio do TFG, que deberá remitirse á Comisión Académica, a través da Secretaría da Facultade no prazo dun mes desde a aprobación da asignación, coa seguinte información:
a) Título do TFG
b) Resumo da proposta
c) Sinatura do titor/a e do/a alumno/a e data
Comité de Ética:
Tal e como se recolle na Resolución Reitoral 4/2021, sobre propostas de traballos académicos do tipo proxecto de investigación e/ou intervención con seres humanos, as súas mostras e os seus datos, o alumnado que opte pola modalidade de investigación para a elaboración do TFG, deberá contar coa autorización do Comité de Ética da USC para poder recoller os datos precisos para a elaboración do traballo.
A solicitude realizarase a través do/a profesor/a titor/a, que remitirá ao Decanato toda a información necesaria (formulario de solicitude oficial, consentimento informado, declaración responsable e compromiso de confidencialidade, etc.) para o Comité de Ética da Facultade, que revisará e tramitará o informe positivo para enviar ao Comité de Ética da USC, que é quen emite a autorización definitiva que o alumnado debe presentar no centro e/ou ás persoas para recoller os datos para o TFG.
Para poder defender o TFG na modalidade de investigación, onde polas súas características necesita a autorización do Comité de Ética da USC, é necesario contar con esta autorización, que se engadirá ao documento final que o alumnado debe subir á súa Secretaría Virtual no momento de depositar o TFG.
A Comisión Académica aprobará e publicará o calendario de depósito e defensa dos TFG.
Entre o depósito e a exposición do traballo deben mediar, polo menos, 7 días naturais.
O alumnado poderá elixir entre dúas modalidades de avaliación, ámbalas dúas en defensa pública:
1) Avaliación por un tribunal composto por tres profesores/as da USC que impartan docencia no Grao do que non poderá formar parte o titor/a. A cualificación do tribunal poderá ser no intervalo 0-10 puntos, sendo requisito para a mención de “matrícula de honra”
Os membros dos tribunais encargados de avaliar os TFG, serán docentes do grao nese curso académico.
2) Avaliación polo titor/a ao abeiro do artigo 6.7 do Regulamento de matrícula, elaboración e defensa dos Traballos Fin de Grao e Fin de Máster na Universidade de Santiago de Compostela, aprobado polo Consello de Goberno de 10 de marzo de 2016, e pola Xunta de Facultade do 22 de abril de 2016. Neste suposto, o/a Titor/a será o/a encargado/a da avaliación e a cualificación non poderá ser superior a notable (8.0) .
O tribunal poderá invitar ás deliberacións ao/á titor/a, en calidade de asesor, con voz pero sen voto.
En ambas modalidades de avaliación teranse en conta os seguintes criterios:
Presentación escrita: máximo 70% da cualificación.
a) Relevancia do obxecto de estudo seleccionado para a profesión, tanto a nivel de coñecemento científico como de achega á práctica profesional.
b) Suficiencia, relevancia e actualidade das fontes consultadas.
c) Xustificación, pertinencia e coherencia do proceder metodolóxico.
d) Concreción e relevancia dos resultados e conclusións atendendo ao ámbito de estudio, aos obxectivos formulados, á reflexión sobre a profesión e á formación recibida.
e) Presentación escrita: calidade da presentación escrita, adecuación ás normas e aspectos formais requiridos, corrección gramatical, coherencia e claridade na redacción.
Presentación oral e defensa do TFG: máximo 30% da cualificación
a) Calidade, adecuación e capacidade síntese na expresión oral
b) Calidade e adecuación dos soportes empregados na exposición
c) Habilidade no manexo de tecnoloxías e/ou materiais previstos na exposición.
d) Capacidade e calidade de argumentación ás preguntas e observacións que puideran formularse polo tribunal ou titor/a.
A aprendizaxe na asignatura apóiase en:
Lectura detida e reflexiva do programa da materia e da guía para a elaboración do TFG.
- Participación activa nas sesións e/ou seminarios informativos xerais e actividades de aula que se planifiquen.
- Asistencia ás titorías e realización das tarefas indicadas polo titor ou titora.
- Traballo planificado e continuado individual ao longo do curso.
- Presentación en prazo dos traballos encomendados no proceso de elaboración do TFG.
A normativa que regula os TFG na titulación e que deberá terse en conta é:
a) “Normativa de matrícula, elaboración e defensa dos Traballos Fin de Grao e Fin de Máster na Universidade de Santiago de Compostela aprobada polo Consello de Goberno de 10 de marzo de 2017” regula la realización del TFG. Pódese consultar en: http://www.usc.es/export9/sites/webinstitucional/gl/servizos/oiu/descar…
b) Regulamento dos Traballos Fin de Grao da Facultade de Ciencias da Educación, aprobada polo "Consello de Goberno" 31 de xaneiro de 2017.
As tarefas de titorización do TFG adecuaranse ó encargo docente recoñecido polo reitorado de 4 horas no caso dos Graos de Pedagoxía e Educación Social e 5 horas no caso do Grao de Mestre en Educación Infantil e Primaria por alumno/a.
OUTRAS OBSERVACIÓNS:
- A entrega do TFG realizarase a través da Secretaría virtual do/a alumno/a.
- Perspectiva de xénero: Recoméndase facer uso da linguaxe non sexista, tanto no traballo cotiá de aula como nos traballos académicos encomendados. Pode obterse información ao respecto no enlace:
http://www.usc.gal/gl/servizos/area/igualdade/cultura-institucional
- Obrigatoriedade de uso da conta de correo institucional rai como medio de comunicación entre o profesorado supervisor, o profesorado titor, as coordinacións, etc.
- Obrigatoriedade de emprego das ferramentas tecnolóxicas institucionais: Campus Virtual, Microsoft Office 365, e outras ferramentas facilitadas pola facultade e autorizadas como ferramentas institucionais pola universidade.
- Non se poderá empregar o de teléfono móbil, salvo cando se use como instrumento de traballo seguindo as indicacións dadas polo docente, responsabilizándose o alumnado das consecuencias legais e académicas que podan derivarse dun emprego non axeitado do mesmo.
- Ter en conta que o ensino-aprendizaxe (clases / titorías) é un proceso privado, enténdase privado como proceso de comunicación e intercambio entre o/a docente e o estudantado matriculado na materia.
- Obrigatoriedade do cumprimento da normativa de protección de datos https://www.usc.gal/es/politica-privacidad-proteccion-datos
ACTIVIDADES FORMATIVAS:
- En colaboración coa Biblioteca da Facultade de Ciencias da Educación realizaranse diversas accións formativas co obxecto de mellorar as competencias informacionais do alumnado e asegurar un axeitado desenvolvemento do TFG.
REALIZACIÓN FRAUDULENTA DE TRABALLOS:
Atendendo á Normativa de avaliación do rendemento académico dos/das estudantes e de revisión de cualificación, aprobada en Consello de Goberno o 15 de xuño de 2011 e modificada o 5 de abril de 2017, a realización fraudulenta dun traballo esixido na avaliación implicará o suspenso da materia na convocatoria correspondente, con independencia do proceso disciplinario que se poida seguir contra o/a estudante infractor/a. Polo tanto, todos os traballos deberán ser orixinais, tendo que ter reelaborado/reinterpretado as ideas extraídas doutros/as autores/as e citado debidamente as fontes documentais utilizadas para a súa elaboración. A detección de plaxio en calquera traballo suporá o suspenso da materia. Ademais, aqueles traballos que demostren un uso fraudulento de calquera tipo de intelixencia artificial (IA) serán suspendidos na oportunidade correspondente. Isto inclúe calquera traballo que amose unha porcentaxe de texto xerado por IA, xa sexa total ou parcial, sen a debida autoría ou achega intelectual do/a estudante. Lémbrase que as IAs deben ser empregadas limitándose á obtención de ideas ou apoio na elaboración do contido, pero nunca para a redacción íntegra do traballo.