Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 99 Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 24 Clase Interactiva: 24 Total: 150
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Matemática Aplicada
Áreas: Astronomía e Astrofísica
Centro Facultade de Matemáticas
Convocatoria: Primeiro semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable
i) Coñecer os temas fundamentais da Astronomía de posición e Mecánica Celeste.
ii) Manexar a ferramenta matemática básica para resolver problemas astronómicos.
iii) Familiarizarse a nivel tanto teórico como observacional coa Astronomía
iv) Utilización de instrumentación astronómica
v) Capacitar ao alumnado para recibir coñecementos de Astrodinámica, Astronomía Xeral e Astrofísica a nivel superior
0. Presentación. Unidades de distancia en Astronomía (Expositivas: 1 hora)
1. Introducción á Mecánica Celeste. Repaso de diversas nocións de Mecánica Clásica. Leis de Kepler e Lei da Gravitación. O problema de dous corpos. Ecuación de Kepler. Elementos orbitais (Expositivas: 10 horas)
2. Trigonometría esférica. (Expositivas: 4 horas)
3. Forma e dimensións da Terra. Coordenadas xeográficas e xeocéntricas. (Expositivas: 3 horas)
4. Esfera celeste. Movemento diurno aparente. Rotación da Terra. Movemento orbital da Terra. A Eclíptica. (Expositivas: 1 horas)
5. Sistemas de coordenadas astronómicas. Transformacións de coordenadas. Fenómenos que inflúen na variación das coordenadas ( Expositivas: 3 horas)
6. Medida do Tempo. Tempo Rotacional e Escalas Modernas (Expositivas: 2 horas)
7. Algúns problemas elementais en Astronomía de Posición. (Expositivas: 1 horas)
8. Radiación electromagnética. Parámetros estelares. Magnitudes. Clasificación espectral. Diagrama H-R. (Expositivas: 2 horas)
9. Estrelas dobres. Tipos e órbitas (Expositivas: 1 horas)
2 Prácticas nocturnas:
O Observatorio Astronómico Ramón María Aller, e mais observación e clasificación de obxectos que se poden ver no ceo a simple vista e con telescopios (duración 2horas)/ Utilización dun telecopio altazimutal automatizado de campo ( duración 2h).
3 Prácticas diurnas:
Montaxe dun telescopio refractor portátil (duración 2h)/ Anuarios, Efemérides Astronómicas (duración 2 h)/ Problemas en grupos reducidos (1 hora/control = 4 horas).
6 Seminarios: Controis (4 horas), sesións de problemas (6 horas), visualización dun video (1 hora), explicación do planisferio (1 hora), descrición de reloxos de sol (1 hora), e sesión de observación no concello de Trazo (3 horas).
1. A. ABAD, J. A DOCOBO e A ELIPE.: “Curso de Astronomía” 2ª Ed., Prensas Universitarias de Zaragoza, 2017
2. R. M. ALLER. “Introducción a la Astronomía” C.S.I.C. 1957
3. R. CID PALACIOS “Curso de Astronomía” Zaragoza : Universidad, D.L. 1970
4. R. M. GREEN “Spherical Astronomy” Cambridge University Press, 1985
5. A. E. ROY: “Astronomy: Principles and Practice” Bristol : Adam Hilger, 1982
6. W. M. SMART: “Textbook of Spherical Astronomy” Cambridge University Press, 1977
7. T. VIVES: “Astronomía de posición: espacio y tiempo”, Madrid, Alhambra, 1971
8. J. A. DOCOBO e A. ELIPE: “Astronomía: 280 problemas resueltos” Santiago, 1983
9. VORONTOSOV e B. A. VELIAMINOV: “Problemas y ejercicios prácticos de Astronomía” Moscú Mir. 1979
10. J. M. A. DANBY: "Fundamentals of Celestial Mechanics" New York : MacMillan Company, 1970
11. L. G. TAFF: "Celestial Mechanics", New York : John Wiley and Sons, cop. 1985
12. M. REGO e M. J. FERNANDEZ: "Astrofísica", Madrid : EUDEMA, 1988
13 P. I. BAKULIN, E. V. KONONOVICH, e V. I. MOROZ: "Curso de Astronomía General" , Editorial MIR, Moscova, 1985
14. M. A. SEEDS: "Fundamentos de Astronomía", Barcelona Omega, 1989
15. H. KARTTUNEN y otros: "Fundamental Astronomy", Berlin Springer-Verlag,1994
16. D. GALADÍ-ENRIQUEZ e J. GUTIERREZ: "Astronomía General" Barcelona Omega D.L. 2001
Nesta materia traballaranse as competencias xerais, transversais e específicas recollidas na memoria da titulación de Grao en Matemáticas que se detallan a continuación:
Xerais
CG1. Coñecer os conceptos, métodos e resultados máis importantes das distintas ramas das Matemáticas, xunto con certa perspectiva histórica do seu desenvolvemento
CG3.Aplicar tanto os coñecementos teóricos-prácticos adquiridos como a capacidade de análise e de abstracción na definición e formulación de problemas e na busca das súas solucións tanto en contextos académicos como profesionais.
CG4.Comunicar, tanto por escrito como de forma oral, coñecementos, procedementos, resultados e ideas en Matemáticas tanto a un público especializado como non especializado.
CG5.Estudar e aprender de forma autónoma, con organización de tempo e recursos, novos coñecementos e técnicas en calquera disciplina científica ou tecnolóxica
Especificas
CE1.Comprender e utilizar a linguaxe matemática.
CE2.Coñecer demostracións rigorosas dalgúns teoremas clásicos en distintas áreas da Matemática.
CE4.Identificar erros en razoamentos incorrectos propoñendo demostracións ou contraexemplos.
CE5.Asimilar a definición dun novo obxecto matemático, relacionalo con outros xa coñecidos, e ser capaz de utilizalo en diferentes contextos.
CE7.Propoñer, analizar, validar e interpretar modelos de situacións reais sinxelas, utilizando as ferramentas matemáticas máis axeitadas aos fins que se persigan.
CE8.Planificar e executar algoritmos e métodos matemáticos para resolver problemas no ámbito académico, técnico, financeiro ou social.
CE9.Utilizar aplicacións informáticas de análise estatística, cálculo numérico e simbólico, visualización gráfica, optimización e software científico, en xeral, para experimentar en Matemáticas e resolver problemas
Transversais
CT1. Utilizar bibliografía e ferramentas de busca de recursos bibliográficos xerais e específicos de Matemáticas, incluíndo o acceso por Internet.
CT2.Xestionar de forma óptima o tempo de traballo e organizar os recursos dispoñibles, establecendo prioridades, camiños alternativos e identificando erros lóxicos na toma de decisións.
CT4.Traballar en equipos interdisciplinares, achegando orde, abstracción e razoamento lóxico.
CT5.Ler textos científicos tanto en lingua propia coma noutras de relevancia no ámbito científico, especialmente a inglesa.
De maneira máis particular:
1) Contribuír á mellora da percepción espacial.
2) Comprensión da cosmografía e da xénese de cuestións astronómicas fundamentais.
3) Coñecemento das escalas de tempo rotacional ata chegar a definir a hora que debe marcar o noso reloxo.
4) Manexar as ferramentas matemáticas necesarias para o estudo da Mecánica Celeste básica.
5) Oportunidade de manexar instrumentación astronómica de calidade e transmisión dos conceptos elementais para o seu correcto manexo.
6) Capacitar o alumnado para a realización de diversas observacións astronómicas e outros traballos relacionados coa materia.
É importante que o alumnado saiba que se trata dunha materia de iniciación, onde se van transmitir conceptos básicos de especial utilidade sobre todo para cursar a materia de Astrodinámica (Máster de Matemáticas) pero tamén para levar a cabo Traballos de Fin de Gao o Máster.
0. Presentación. Unidades de distancia en Astronomía (Expositivas: 1 hora)
1. Introducción á Mecánica Celeste. Repaso de diversas nocións de Mecánica Clásica. Leis de Kepler e Lei da Gravitación. O problema de dous corpos. Ecuación de Kepler. Elementos orbitais (Expositivas: 10 horas)
2. Trigonometría esférica. (Expositivas: 4 horas)
3. Forma e dimensións da Terra. Coordenadas xeográficas e xeocéntricas. (Expositivas: 3 horas)
4. Esfera celeste. Movemento diurno aparente. Rotación da Terra. Movemento orbital da Terra. A Eclíptica. (Expositivas: 1 horas)
5. Sistemas de coordenadas astronómicas. Transformacións de coordenadas. Fenómenos que inflúen na variación das coordenadas ( Expositivas: 3 horas)
6. Medida do Tempo. Tempo Rotacional e Escalas Modernas (Expositivas: 2 horas)
7. Algúns problemas elementais en Astronomía de Posición. (Expositivas: 1 horas)
8. Radiación electromagnética. Parámetros estelares. Magnitudes. Clasificación espectral. Diagrama H-R. (Expositivas: 2 horas)
9. Estrelas dobres. Tipos e órbitas (Expositivas: 1 horas)
2 Prácticas nocturnas:
O Observatorio Astronómico Ramón María Aller, e mais observación e clasificación de obxectos que se poden ver no ceo a simple vista e con telescopios (duración 2horas)/ Utilización dun telecopio altazimutal automatizado de campo ( duración 2h).
3 Prácticas diurnas:
Montaxe dun telescopio refractor portátil (duración 2h)/ Anuarios, Efemérides Astronómicas (duración 2 h)/ Problemas en grupos reducidos (1 hora/control = 4 horas).
6 Seminarios: Controis (4 horas), sesións de problemas (6 horas), visualización dun video (1 hora), explicación do planisferio (1 hora), descrición de reloxos de sol (1 hora), e sesión de observación no concello de Trazo (3 horas).
No programa de prácticas o alumnado adquirirá as competencias CG3, CE7, CT4
_____________________________________________________________
No desenvolvemento de cada tema, as clases de problemas mestúranse coas de teoría co obxecto de poñer inmediatamente en práctica os coñecementos acadados.
Paralelamente, o alumnado participa nas distintas clases prácticas de observación astronómica e de gabinete, a fin de familiarizarse cos métodos básicos empregados en Astronomía.
Ao dispor esta materia dun curso virtual, os matriculados nela teñen un acceso inmediato ás distintas táboas e fórmulas, que son esenciais no seu seguimento, e os recursos multimedia, que permiten mellorar a visión espacial de conceptos explicados no encerado, así como a posibilidade de poñerse en contacto cos profesores a través das ferramentas de comunicación para solucionar dúbidas puntuais.
A cualificación da materia será a máxima entre a do exame final e a obtida por evaluación continua.
A evaluación continua consistirá na realización de catro controis ademais de outras achegas do alumnado, como:
a) participación nas clases de teoría e de problemas
b) asistencia activa ás clases prácticas
c) avaliación dos apuntamentos persoais
d) programación de algoritmos
e) elaboración de problemas orixinais
f) participación na mellora do curso virtual
g) outras.
Nelas o alumnado manexará as competencias CG1, CG3, CG4, CG5, CE4, CE7,CE8, CE9, CT1, CT2, CT5.
Durante o curso, haberá catro controis voluntarios dos seguintes bloques do programa:
Bloque A (temas 0 e 1)
Bloque B (temas 2, 3, e 4)
Bloque C (temas 5, 6, e 7)
Bloque D (temas 8, e 9)
Tanto nos controis como no exame final ademais das competencias particulares da materia avaliaranse as seguintes CG1, CG3, CG4, CE1, CE2, CE5.
Cada control evalúase de 0 a 10, pero á hora de facer a media dos catro controis (notas inferiores a 4 non promedian) ista é ponderada dado que os controis teñen distinto peso en función das horas de clase correspondentes a cada un deles. Todas as demais tarefas realizadas valóranse conxuntamente e poden subir a nota final ata 1 punto, xa sexa sobre a nota media dos controis ou do exame final.
Daquelas partes non superadas nos controis (necesariamente notas inferiores a 4) o alumnado terá que examinarse delas no exáme final ao que tamén poderá presentarse a subir nota. As tarefas de avaliación propostas, avalían ao 100% o conxunto das competencias desenvoltas nesta materia.
A cualificación da materia terá carácter de non presentado cando o alumno/a non acuda nin aos controis nin ao exame final.
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recollido na Normativa de avaliación do rendemento
académico dos estudantes e de revisión de cualificacións.
Horas presenciais:
- Expositivas: 28
- Interactivas Seminarios : 16 (incluida a saída a Trazo)
- Interactivas Observatorio (laboratorio): 12
- De titorias: 2
Horas non presenciais: 2h á semana: 1h de teoría e 1h de problemas
10h preparación de cada control
20h de avaliación dos traballos persoais ( das cales 10 poden ser de preparación do exame final, se é o caso).
Total volume de traballo: 146 horas
Dado o carácter que se lle quere imprimir á materia, é imprescindible unha participación directa do alumnado, o que leva consigo un seguimento ao día co obxecto de que a avaliación continua poida ser efectiva.
Para un correcto aproveitamento, os alumnos deberán posuír unha calculadora, non programable, que dispoña das funcións circulares e as súas inversas e que se aconsella leven todos os días á clase, independentemente que esta sexa de problemas ou non.
A materia conta con apoio virtual, que lles facilita aos alumnos o uso de recursos informáticos e multimedia para reforzar e ilustrar en maior detalle os conceptos expostos nas clases presenciais.
Plan de continxencia para a adaptación desta guía ao documento Bases para o desenvolvemento dunha docencia presencial segura no curso 2020-2021, aprobado polo Consello de Goberno da USC en sesión ordinaria celebrada o día 19 de xuño de 2020.
A USC ten previstos tres escenarios nos que desenvolver a docencia no curso 2020-2021 en función da incidencia da covid-19. O anteriormente comentado correspondese cun estado de completa normalidade do mesmo xeito que víñase impartíndo dende sempre a docencia e ao que se denomina escenario 1. Pero ainda así hai que cumprir a normativa sanitaria vixente no que repecta á distancia e uso de máscaras e limpeza de mans. O caso 2 contempla unha docencia á vez presencial e telemática. Nese escenario procuraráse que o número de clases presenciais sexa o mínimo posible, levándose a cabo preferentemente o resto da docencia a través da Plataforma TEAMS.
Finalmente, se as condicións da pandemia aconsellan ás autoridades académicas tomar medidas máis estritas (escenario 3), entón toda a docencia deberá de ser telemática a través da aplicación antes mencionada asi como do correo electrónico.
Jose Angel Docobo Durantez
Coordinador/a- Departamento
- Matemática Aplicada
- Área
- Astronomía e Astrofísica
- Teléfono
- 881815027
- Correo electrónico
- joseangel.docobo [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Catedrático/a de Universidade
Josefina F. Ling Ling
- Departamento
- Matemática Aplicada
- Área
- Astronomía e Astrofísica
- Teléfono
- 881815011
- Correo electrónico
- josefinaf.ling [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
| Luns | |||
|---|---|---|---|
| 18:00-19:00 | Grupo /CLIL_05 | Castelán | Aula 03 |
| 18:00-19:00 | Grupo /CLIL_01 | Castelán | Aula 03 |
| 18:00-19:00 | Grupo /CLIL_04 | Castelán | Aula 03 |
| 18:00-19:00 | Grupo /CLIL_03 | Castelán | Aula 03 |
| 18:00-19:00 | Grupo /CLIL_02 | Castelán | Aula 03 |
| 19:00-20:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Aula 07 |
| 20:00-21:00 | Grupo /CLIL_02 | Castelán | Aula 03 |
| 20:00-21:00 | Grupo /CLIL_05 | Castelán | Aula 03 |
| 20:00-21:00 | Grupo /CLIL_01 | Castelán | Aula 03 |
| 20:00-21:00 | Grupo /CLIL_04 | Castelán | Aula 03 |
| 20:00-21:00 | Grupo /CLIL_03 | Castelán | Aula 03 |
| Mércores | |||
| 19:00-20:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Aula 07 |
| Xoves | |||
| 18:00-19:00 | Grupo /CLIS_02 | Castelán | Aula 06 |
| 19:00-20:00 | Grupo /CLIS_01 | Castelán | Aula 06 |
| 20.01.2021 17:00-21:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 02 |
| 20.01.2021 17:00-21:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 03 |
| 20.01.2021 17:00-21:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 06 |
| 02.07.2021 17:00-21:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 06 |