Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 99 Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 24 Clase Interactiva: 24 Total: 150
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Zooloxía, Xenética e Antropoloxía Física
Áreas: Antropoloxía Física
Centro Facultade de Bioloxía
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable
- Dotar ao alumno dos fundamentos necesarios para o adecuado coñecemento da natureza e contidos da Antropoloxía Biolóxica.
- Desenvolver os métodos e fomentar a valoración crítica no alumno sobre a comprensión do problema da variabilidade biolóxica humana, nas súas dimensións espacial e temporal, así como das consecuencias prácticas que disto se derivan.
- Proporcionar un marco que integre a problemática da Antropoloxía Biolóxica no ámbito do coñecemento científico e moi especialmente no contexto xeral da Bioloxía
TEORÍA (38 h). Sesions presenciais en escenario 1 e 2, y virtuais en escenario 3.
- Encadre taxonómico da especie humana dentro da Orde Primates (3 h)
- Tendencias evolutivas do proceso da Hominización (10 h)
- Paleoantropoloxía. O rexistro fósil. Estadios da hominización. Tendencias evolutivas, adaptabilidad e diversificación. Interpretacións filoxenéticas. Orixe dos humanos modernos (6 h)
- Antropoloxía Molecular (8 h)
- Somatoloxía e Adaptabilidade Humana (5 h)
- Interpretación da diversidade das poboacións humanas. Os grandes grupos humanos. Orixe, dinámica e diversificación (6 h)
PRÁCTICAS (12 h total) No escenario 3 todas as sesións presenciais pasarán a ser virtuais. Os contidos das prácticas de laboratorio neste caso pasarán a ser descriptivos. Ademáis utilizarase parte do tempo asignado a estas sesións de laboratorio para profundizar nos contidos das sesións de informática.
1) CRANIOMETRÍA (2.5 h síncronas presenciais+2.5 asíncronas virtuais):
- Valoración descritiva do cranio
- Craniometría do neurocranio e do esplacnocranio. Estudo métrico da mandíbula. Determinación da estatura.
- Estimación da idade e o sexo. Determinación da capacidade cranial.
2) ANÁLISE DA VARIABILIDADE BIOLÓXICA (2.5 h síncronas presenciais+2.5 asíncronas virtuais):
- Análise de liñas dermopapilares.
- Fenotipación de grupos sanguíneos.
3) APLICACIÓNS ANTROPOLÓXICAS DA ANÁLISE DA VARIABILIDADE BIOLÓXICA (2 h síncronas presenciais en aula de informática):
No caso de chegar ao escenario 3 a docencia síncrona presencial adaptaríase, na medida do posible, a unha docencia síncrona virtual, e na súa falta a unha docencia asíncrona.
TUTORÍAS (3 h)
Revisión e aclaracións das dúbidas, ou outros aspectos docentes expostos polos alumnos. Sesións presenciais ou virtuais en función das esixencias do escenario (presenciais no escenario 1 e 2, e virtuais no 3).
Bibliografía básica
- Jurmain, R., Kilgore, L., Trevathan, W. and Ciochon, R.L., 2014. Introduction to Physical Anthropology. Belmont, CA: Wadsworth-Cengage Learning.
- Stanford, C., Allen, J.S., Anton S.C., 2017 (4th Ed.). Biological anthropology : the natural history of humankind. Pearson, Boston.
- Valls, A., 1985. Introducción a la antropología: fundamentos de la evolución y de la variabilidad biológica del hombre. 2ª ed. Barcelona: Labor.
- S. STINSON, B. BOGIN, D. O'ROURKE. 2012. HUMAN BIOLOGY: AN EVOLUTIONARY AND BIOCULTURAL PERSPECTIVE, SECOND EDITION. JOHN WILEY & SONS, INC
- CELA CONDE, C. J. Y AYALA, F. J. 2014. EVOLUCIÓN HUMANA. ALIANZA EDITORIAL.
- D. H. O'ROURKE. 2019. A COMPANION TO ANTHROPOLOGICAL GENETICS. JOHN WILEY & SONS, INC.
Bibliografía complementaria
- Conroy G.C., Pontzer H., 2012 (3rd Ed). Reconstructing modern origins. A modern synthesis. New York: W. W. Norton & Company.
- Lewin, R., 2005. Human Evolution: An Illustrated Introduction. 5th ed. Malden, MA: Blackwell Publishing.
- Speicher, M.R. Motulsky, A.G. and Antonarakis, S.E. eds., 2010. Vogel and Motulsky’s Human genetics: Problems and Approaches. 4th completely rev. ed. Berlin: Springer.
- F. H. SMITH AND J. C. M. AHERN. 2013. THE ORIGINS OF MODERN HUMANS: BIOLOGY RECONSIDERED. JOHN WILEY & SONS, INC..
A bibliografía en maiusculas está disponible en formato electrónico para os alumnos e PDI da USC.
BÁSICAS/XERAIS
CB3 - Capacidade de reunir e interpretar datos relevantes para emitir xuízos que inclúan unha reflexión sobre temas relevantes de índole social, científica ou ética
CB5 – Desenvolvemento de habilidades de aprendizaxe necesarias para emprender estudos posteriores cun alto grao de autonomía.
CG1 - Coñecer os conceptos, métodos e resultados máis importantes das distintas ramas da Bioloxía, incluíndo a perspectiva histórica do seu desenvolvemento
CG2 - Reunir e interpretar datos, información e resultados relevantes, obter conclusións e emitir informes razoados en problemas relacionados coa Bioloxía
CG5 - Estudar e aprender de forma autónoma, con organización de tempo e recursos, novos coñecementos e técnicas en calquera disciplina científica ou tecnolóxica
TRANSVERSAIS
CT1 - Capacidade de análise e síntese.
CT2 - Capacidade para o razoamento e a argumentación
CT5 - Capacidade para elaborar e presentar un texto organizado e comprensible
CT8 - Habilidade no manexo de TICs.
CT9 - Utilización de información bibliográfica e de Internet
CT10 - Utilización de información en lingua estranxeira
CT11 - Capacidade para resolver problemas mediante a aplicación integrada dos seus coñecementos
ESPECÍFICAS
CE1.c - Ámbito competencial: Coñecementos instrumentais, destrezas e habilidades: Técnicas básicas en bioloxía
CE4.h - Ámbito competencial: Biodiversidade: Rexistro fósil
CE6.b - Ámbito competencial: Bioloxía humana, herdanza e evolución: Mecanismos e modelos evolutivos
CE6.d - Ámbito competencial: Bioloxía humana, herdanza e evolución: Evolución e diversidade da especie humana
CE6.e - Ámbito competencial: Bioloxía humana, herdanza e evolución: Análise xenética e evolutiva
Escenario 1 (normalidade adaptada):
- Clases expositivas: 3 horas de clases maxistrais semanais.
- Tutorías: Aclaración das dúbidas expostas polos alumnos. Presenciais.
- Clases interactivas: Dúas prácticas de laboratorio (2.5 h síncronas presenciais+2.5h asíncronas virtuais cada unha), e unha práctica con computadores (2 h síncronas presenciais en aula de informática).
Escenario 2 (distanciamento; restricións parciais á presencialidade física):
- Clases expositivas: 3 horas de clases maxistrais semanais con quendas alternas na sempre que a súa organización sexa compatible coa adopción das medidas establecidas nos protocolos de protección da saúde da Universidade de Santiago de Compostela vixentes en cada momento.
.- Tutorías: Aclaración das dúbidas expostas polos alumnos. Presenciais ou virtuais.
- Clases interactivas: Dúas prácticas de laboratorio (2.5 h síncronas presenciais+2.5h asíncronas virtuais cada unha), e unha práctica con computadores (2 h síncronas presenciais en aula de informática).
Escenario 3 (peche dás instalacións; imposibilidade de impartir docencia con presencialidade física):
- Clases expositivas: Clases virtuais con temporalidade adaptada para poder impartir os contidos explicitados na presente guía docente. A docencia adaptaríase, na medida do posible, a unha estratexia síncrona virtual, e na súa falta a unha docencia asíncrona.
- Tutorías: Aclaración das dúbidas expostas polos alumnos. Virtuais.
- Clases interactivas: Dúas prácticas de laboratorio (5h virtuais cada unha, divididas en 2-3 sesións), e unha práctica con computadores (2 h virtuais). A docencia adaptaríase, na medida do posible, a unha estratexia síncrona virtual, e na súa falta a unha docencia asíncrona.
As clases síncronas en remoto realizaríanse utilizando a plataforma MS Teams. Para as actividades e contidos asíncronos utilizarase o Campus Virtual da USC (plataforma Moodle), para o que se creará unha Aula Virtual da materia.
Prácticas.- Dúas modalidades de avaliación que computarán como o 15% da cualificación final:
a) Avaliación continua: Participación activa, por asistencia (obrigatoria non avaliable), seguida da elaboración e entrega dunha Memoria final (obrigatoria e avaliable). Control de asistencia: Nomeamento de cada un dos alumnos que figuren na lista do grupo que compón a práctica. Cumprimento: Máximo unha falta de asistencia con acreditación xustificativa.
ou
b) Exame das prácticas desenvolvidas durante o curso para aqueles alumnos con circunstancias que lles impidan ou dificulten en gran maneira acollerse á modalidade de avaliación anterior (a).
Aos repetidores que superasen as prácticas en cursos anteriores asignaráselles a cualificación obtida previamente.
Teoría.-
1) Realización de cuestionarios (obrigatorios e avaliables) de avaliación continua (15%) no Campus Virtual.
2) Exame final escrito da materia impartida no curso (70%), complementario á avaliación continua.. Os contidos da teoría desenvólvense en dous partes principais. A nota global do exame final establécese, en principio, mediante a media ponderada correspondente a ambas as partes. Con todo, para poder alcanzar o 50% da puntuación máxima é necesario obter, polo menos, o 35% da cualificación máxima posible de cada parte.
O exame final será, en principio, de carácter presencial. Con todo, no caso de que os escenarios sanitarios obriguen á USC a cancelar ditas probas presenciais, estas pasarán a ser de carácter telemático , utilizando a plataforma MS Teams.
O seguimiento da avaliación continua no escenario 3 realizarase mediante os rexistros de participación nas plataformas MS Teams e Moodle.
Para superar a materia esixirase que o alumno alcance polo menos o 50% da puntuación máxima en cada un dos 3 apartados avaliables (prácticas, cuestionarios e exame final).
Na segunda oportunidade os criterios de avaliación modificáranse unicamente na eliminación dos cuestionarios. Neste caso a cualificación da Memoria de prácticas pasará a computar un 30%.
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recollido na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións.
Conservarase durante catro cursos académicos a avaliación positiva alcanzada de calquera de ambas as partes (Teoría/Prácticas).
http://www.usc.es/gl/centros/bioloxia/criteriosavaliacion.html
No exame e cuestionarios avaliaranse as competencias: CG1, CG2, CG5, CT1, CT2, CT5, CT9, CT10, CT11, CE1.c, CE4.h, CE6.b, CE6.d, CE6.e
Na realización das prácticas e a memoria de prácticas avaliaranse as competencias: CB3, CB5, CG2, CT1, CT2, CT5, CT8, CT11, CE1.c, CE4.h, CE6.e.
Horas presenciais:
- Teóricas: 38 horas
- Prácticas: 12 horas
- Tutorias: 3 horas
- Avaliación: 4 horas
Horas non presenciais: 93 horas totais (80 h de estudo e 13 h elaboración Memoria de prácticas)
Total volume de traballo: 150 horas
- Asistencia e seguimento continuo da docencia.
- Apoio bibliográfico orientado á preparación e ao estudo da materia.
- As tutorías como sistema de apoio para clarificar ou profundar individualmente naqueles aspectos que o alumno necesite asentar.
Plan de Continxencia.
Durante todo o curso, e especialmente se se chega aos escenarios 2 ou 3, estableceranse canles de comunicación directa co alumnado (foros, tutorias virtuais, mensaxería de Moodle, e sobre todo email da USC...) sobre todo a través dunha aula virtual operativa da materia na plataforma Moodle, a disposición do alumnado desde un primeiro momento.
Metodoloxía do ensino
Escenario 2 (distanciamento; restricións parciais á presencialidade física):
- Clases expositivas: 3 horas de clases maxistrais semanais con quendas alternas na aula, sempre que a súa organización sexa compatible coa adopción das medidas establecidas nos protocolos de protección da saúde da Universidade de Santiago de Compostela vixentes en cada momento.
.
- Tutorías: Aclaración das dúbidas expostas polos alumnos. Presenciais ou virtuais.
- Clases interactivas: Dúas prácticas de laboratorio (2.5 h síncronas presenciais+2.5h asíncronas virtuais cada unha), e unha práctica con computadores (2 h síncronas presenciais en aula de informática).
Escenario 3 (peche dás instalacións; imposibilidade de impartir docencia con presencialidade física):
- Clases expositivas: Clases virtuais con temporalidade adaptada para poder impartir os contidos explicitados na presente guía docente. A docencia adaptaríase, na medida do posible, a unha estratexia síncrona virtual, e na súa falta a unha docencia asíncrona.
- Tutorías: Aclaración das dúbidas expostas polos alumnos. Virtuais.
- Clases interactivas: Dúas prácticas de laboratorio (5h virtuais cada unha, divididas en 2-3 sesións), e unha práctica con computadores (2 h virtuais). A docencia adaptaríase, na medida do posible, a unha estratexia síncrona virtual, e na súa falta a unha docencia asíncrona.
As clases síncronas en remoto realizaríanse utilizando a plataforma MS Teams. Para as actividades e contidos asíncronos utilizarase o Campus Virtual da USC (plataforma Moodle), para o que se creará unha Aula Virtual da materia.
Sistema de avaliación
O exame final será, en principio, de carácter presencial. Con todo, no caso de que os escenarios sanitarios obriguen á USC a cancelar ditas probas presenciais, estas pasarán a ser de carácter telemático, utilizando a plataforma MS Teams.
O seguimiento da avaliación continua no escenario 3 realizarase mediante os rexistros de participación nas plataformas MS Teams e Moodle.
Jose Luis Blazquez Caeiro
Coordinador/a- Departamento
- Zooloxía, Xenética e Antropoloxía Física
- Área
- Antropoloxía Física
- Teléfono
- 881813333
- Correo electrónico
- b.caeiro [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Catedrático/a de Universidade
Javier Rodriguez Luis
- Departamento
- Zooloxía, Xenética e Antropoloxía Física
- Área
- Antropoloxía Física
- Teléfono
- 881813262
- Correo electrónico
- javier.rodriguez.luis [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Profesor Contratado/a Doutor
| Mércores | |||
|---|---|---|---|
| 11:00-12:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Aula virtual |
| 11:00-12:00 | Grupo /CLE_02 | Castelán | Aula virtual |
| Xoves | |||
| 11:00-12:00 | Grupo /CLE_02 | Castelán | Aula virtual |
| 11:00-12:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Aula virtual |
| Venres | |||
| 11:00-12:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Aula virtual |
| 11:00-12:00 | Grupo /CLE_02 | Castelán | Aula virtual |
| 07.06.2021 16:00-20:00 | Grupo /CLE_02 | Aula 03. Carl Linneo |
| 07.06.2021 16:00-20:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 03. Carl Linneo |
| 07.06.2021 16:00-20:00 | Grupo /CLE_02 | Aula 04: James Watson e Francis Crick |
| 07.06.2021 16:00-20:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 04: James Watson e Francis Crick |
| 07.06.2021 16:00-20:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 05 (videoconferencia). Rita Levi Montalcini |
| 07.06.2021 16:00-20:00 | Grupo /CLE_02 | Aula 05 (videoconferencia). Rita Levi Montalcini |
| 07.06.2021 16:00-20:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 06. Diane Fosey e Jane Goodall |
| 07.06.2021 16:00-20:00 | Grupo /CLE_02 | Aula 06. Diane Fosey e Jane Goodall |
| 12.07.2021 16:00-20:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 03. Carl Linneo |
| 12.07.2021 16:00-20:00 | Grupo /CLE_02 | Aula 03. Carl Linneo |
| 12.07.2021 16:00-20:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 04: James Watson e Francis Crick |
| 12.07.2021 16:00-20:00 | Grupo /CLE_02 | Aula 04: James Watson e Francis Crick |