Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 99 Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 24 Clase Interactiva: 24 Total: 150
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Matemática Aplicada
Áreas: Astronomía e Astrofísica
Centro Facultade de Matemáticas
Convocatoria: Primeiro semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable
i) Coñecer os temas fundamentais da Astronomía de posición e Mecánica Celeste.
ii) Manexar a ferramenta matemática básica para resolver problemas astronómicos.
iii) Familiarizarse a nivel tanto teórico como observacional coa Astronomía.
iv) Utilización de instrumentación astronómica.
v) Capacitar ao alumnado para recibir coñecementos de Astrodinámica, Astronomía Xeral e Astrofísica a nivel superior.
Docencia expositiva
1. Introdución á Mecánica Celeste. Repaso de diversas nocións de Mecánica Clásica. Leis de Kepler e Lei da Gravitación. O problema de dous corpos. Ecuación de Kepler. Elementos orbitais (10 horas)
2. Trigonometría esférica. (4 horas)
3. Forma e dimensións da Terra. Coordenadas xeográficas e xeocéntricas. (3 horas)
4. Esfera celeste. Movemento diúrno aparente. Rotación da Terra. Movemento orbital da Terra. A Eclíptica. (2 horas)
5. Sistemas de coordenadas astronómicas. Transformacións de coordenadas. Fenómenos que inflúen na variación das coordenadas (3 horas)
6. Medida do Tempo. Tempo Rotacional e Escalas Modernas (2 horas)
7. Algúns problemas elementais en Astronomía de Posición. (1 hora)
8. Radiación electromagnética. Parámetros estelares. Magnitudes. Clasificación espectral das estrelas. Diagrama H-R. (2 horas)
9. Estrelas dobres. Tipos e órbitas (1 hora)
Docencia interactiva (Seminarios)
- Controis (3 horas).
- Sesións de problemas (14 horas).
- Material multimedia (2 horas).
- Reloxos de Sol (1 h)
Docencia interactiva (Laboratorios)
2 Prácticas nocturnas:
- O Observatorio Astronómico Ramón María Aller e observación con telescopios (2 horas).
- Sesión de observación a simple vista nun lugar con baixa contaminación luminosa (3 horas).
2 Prácticas diúrnas:
- Montaxe dun telescopio portátil (2 horas).
- Planisferio e Anuarios (1 hora)
Básica
1. Abad, A., Docobo J. A. y Elipe, A.: “Curso de Astronomía” 2ª Ed., Prensas Universitarias de Zaragoza, 2017.
2. Bataner, E. y Florido E.: “100 problemas de astrofísica”. Alianza, D. L. Madrid, 2001.
3. Docobo, J. A. y Elipe, A.: “Astronomía: 280 problemas resueltos” Santiago, 1983.
4. Ling, J. F.: “Coordenadas astronómicas. Medida do tempo”. Unidade didáctica 5. Servicio Publicacións USC, 2013.
5. Orus, J. J., Catalá, M. A. y Nuñez, J.: “Astronomía Esférica y Mecánica Celeste” Publicacións i Edicions: Universitat de Barcelona, 2007.
Complementaria
1. Couteau, P.: “Esos astrónomos locos por el cielo”. Servizo de Publicacións da USC, 2013 (tradución de J. F. Ling).
2. Docobo, J. A., Campo, P. P. e González, J. R.: “Astronomía en galego, para aprender e desfrutar”. Ed. Lápices4. Santiago de Compostela, 2021.
3. Galadí-Enriquez, D. y Gutierrez, J.: "Astronomía General" Barcelona Omega D.L. 2001.
4. Green, R. M.: “Spherical Astronomy” Cambridge University Press, 1985.
5. Karttunen, H. e outros: "Fundamental Astronomy", Berlin Springer-Verlag, 1994.
6. Martínez García E. y Williart Torres, A.: Astronomía y astrofísica problemas resueltos, UNED, 2013.
7. Rego, M. e Fernandez, M. J.: "Astrofísica", Madrid: EUDEMA, 1988.
8. Rodriguez, G.: “Astronomía matemática” Teoría, problemas y ejercicios resueltos con MATLAB. Ed, Complutense 2019.
9. Taff, L. G.: "Celestial Mechanics", New York : John Wiley and Sons, cop. 1985.
Nesta materia traballaranse as competencias xerais, transversais e específicas recollidas na memoria da titulación de Grao en Matemáticas que se detallan a continuación:
Xerais
CG1. Coñecer os conceptos, métodos e resultados máis importantes das distintas ramas das Matemáticas, xunto con certa perspectiva histórica do seu desenvolvemento
CG3.Aplicar tanto os coñecementos teóricos-prácticos adquiridos como a capacidade de análise e de abstracción na definición e formulación de problemas e na busca das súas solucións tanto en contextos académicos como profesionais.
CG4.Comunicar, tanto por escrito como de forma oral, coñecementos, procedementos, resultados e ideas en Matemáticas tanto a un público especializado como non especializado.
CG5.Estudar e aprender de forma autónoma, con organización de tempo e recursos, novos coñecementos e técnicas en calquera disciplina científica ou tecnolóxica
Específicas
CE1.Comprender e utilizar a linguaxe matemática.
CE2.Coñecer demostracións rigorosas dalgúns teoremas clásicos en distintas áreas da Matemática.
CE4.Identificar erros en razoamentos incorrectos propoñendo demostracións ou contraexemplos.
CE5.Asimilar a definición dun novo obxecto matemático, relacionalo con outros xa coñecidos, e ser capaz de utilizalo en diferentes contextos.
CE7.Propoñer, analizar, validar e interpretar modelos de situacións reais sinxelas, utilizando as ferramentas matemáticas máis axeitadas aos fins que se persigan.
CE8.Planificar e executar algoritmos e métodos matemáticos para resolver problemas no ámbito académico, técnico, financeiro ou social.
CE9.Utilizar aplicacións informáticas de análise estatística, cálculo numérico e simbólico, visualización gráfica, optimización e software científico, en xeral, para experimentar en Matemáticas e resolver problemas
Transversais
CT1. Utilizar bibliografía e ferramentas de busca de recursos bibliográficos xerais e específicos de Matemáticas, incluíndo o acceso por Internet.
CT2.Xestionar de forma óptima o tempo de traballo e organizar os recursos dispoñibles, establecendo prioridades, camiños alternativos e identificando erros lóxicos na toma de decisións.
CT4.Traballar en equipos interdisciplinares, achegando orde, abstracción e razoamento lóxico.
CT5.Ler textos científicos tanto en lingua propia coma noutras de relevancia no ámbito científico, especialmente a inglesa.
De maneira máis particular:
1) Contribuír á mellora da percepción espacial.
2) Comprensión da cosmografía e da xénese de cuestións astronómicas fundamentais.
3) Coñecemento das escalas de tempo rotacional ata chegar a definir a hora que debe marcar o noso reloxo.
4) Manexar as ferramentas matemáticas necesarias para o estudo da Mecánica Celeste básica.
5) Oportunidade de manexar instrumentación astronómica de calidade e transmisión dos conceptos elementais para o seu correcto manexo.
6) Capacitar ao alumnado para a realización de diversas observacións astronómicas e outros traballos relacionados coa materia.
É importante que o alumnado saiba que se trata dunha materia de iniciación, onde se van transmitir conceptos básicos de especial utilidade sobre todo para cursar a materia de Astrodinámica (Máster de Matemáticas) pero tamén para levar a cabo Traballos de Fin de Grao ou Máster.
No programa de prácticas o alumnado adquirirá as competencias CG3, CE7, CT4.
No desenvolvemento de cada tema, as clases de problemas mestúranse coas de teoría co obxecto de poñer inmediatamente en práctica os coñecementos acadados. Paralelamente, o alumnado participa nas distintas clases prácticas de observación astronómica e de gabinete, a fin de familiarizarse cos métodos básicos empregados en Astronomía.
A materia dispón dunha aula virtual. As persoas matriculadas teñen acceso inmediato aos materiais esenciais para o seguimento da materia, e aos recursos multimedia que permiten mellorar a visión espacial de conceptos explicados no encerado. Igualmente poden poñerse en contacto coa profesora, para solucionar dúbidas puntuais, a través das ferramentas de comunicación do Campus Virtual.
A modalidade de avaliación é continua combinada con probas finais.
A avaliación continua consistirá na realización de tres controis voluntarios dos seguintes bloques do programa:
Bloque A (tema 1)
Bloque B (temas 2 ao 7)
Bloque C (temas 8 e 9)
Ademais doutras achegas do alumnado, como:
a) participación nas clases de teoría e de problemas
b) asistencia activa ás clases prácticas
c) avaliación dos apuntamentos persoais
d) programación de algoritmos
e) elaboración de problemas orixinais
f) participación na mellora da aula virtual
g) outras.
Cada control avalíase de 0 a 10, as respostas incorrectas poden restar puntos. Os controis liberarán materia sempre que a nota obtida non sexa inferior a 4. A nota media dos tres controis obterase de maneira ponderada segundo os seguintes pesos: A (35%), B(55%) y C (10%). O alumnado que non supere algún deles (notas inferiores a 4) terá que examinarse obrigatoriamente deste na proba de avaliación final. Se novamente non se supera, a cualificación final será de non aprobado cun 4.
As persoas que aproben todos os controis, se o desexan, poden presentarse ao exame final para subir nota. Todas as demais achegas realizadas valóranse conxuntamente e poden subir a nota final ata 1 punto, xa sexa sobre a nota media dos controis ou do exame final.
As tarefas de avaliación propostas, avalían ao 100% o conxunto das competencias desenvoltas nesta materia.
Tanto nos controis como no exame final ademais das competencias particulares da materia avaliaranse as seguintes: CG1, CG3, CG4, CE1, CE2, CE5. Nas outras tarefas o alumnado manexará as competencias CG1, CG3, CG4, CG5, CE4, CE7,CE8, CE9, CT1, CT2, CT5.
A cualificación da materia terá carácter de non presentado cando o/a alumno/a non acuda nin aos controis nin ao exame final.
O sistema de avaliación será idéntico para todos os grupos.
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recollido na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións.
Horas presenciais:58
- Expositivas: 28
- Interactivas de seminario : 20
- Interactivas de laboratorio: 8
- De titorías: 2
Horas non presenciais: 92
- Estudo autónomo de teoría e problemas.
- Preparación de controis
- Achegas persoais
Total do volume de traballo: 150 horas
Dado o carácter que se lle quere imprimir á materia, é imprescindible unha participación directa do alumnado, o que leva consigo un seguimento ao día, co obxecto de que a avaliación continua poida ser efectiva.
Para un correcto aproveitamento, o alumnado deberá ter unha calculadora, non programable, que dispoña das funcións circulares e as súas inversas e aconséllase levala todos os días á clase.
A materia conta cunha aula virtual, que facilita o uso de recursos informáticos e material multimedia para reforzar e ilustrar en maior detalle os conceptos expostos nas clases presenciais.
Manuel Andrade Baliño
Coordinador/a- Departamento
- Matemática Aplicada
- Área
- Astronomía e Astrofísica
- Teléfono
- 982823319
- Correo electrónico
- manuel.andrade [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Profesor Contratado/a Doutor
| Luns | |||
|---|---|---|---|
| 17:00-18:00 | Grupo /CLE_01 | Galego | Aula 06 |
| Mércores | |||
| 18:00-19:00 | Grupo /CLE_01 | Galego | Aula 01 |
| 19:00-20:00 | Grupo /CLIL_02 | - | Aula 01 |
| 19:00-20:00 | Grupo /CLIL_05 | - | Aula 01 |
| 19:00-20:00 | Grupo /CLIL_03 | - | Aula 01 |
| 19:00-20:00 | Grupo /CLIL_01 | Galego | Aula 01 |
| 19:00-20:00 | Grupo /CLIL_04 | - | Aula 01 |
| Xoves | |||
| 18:00-19:00 | Grupo /CLIS_02 | - | Aula 06 |
| 19:00-20:00 | Grupo /CLIS_01 | Galego | Aula 06 |
| 09.01.2024 16:00-20:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 06 |
| 24.06.2024 16:00-20:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 06 |