Créditos ECTS Créditos ECTS: 4.5
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 74.25 Horas de Titorías: 2.25 Clase Expositiva: 18 Clase Interactiva: 18 Total: 112.5
Linguas de uso Castelán, Galego, Inglés
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Enxeñaría Química
Áreas: Enxeñaría Química
Centro Escola Técnica Superior de Enxeñaría
Convocatoria: Primeiro semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable
Esta materia optativa permite ao alumnado poñer en práctica no laboratorio aqueles coñecementos adquiridos nas correspondentes materias que a precederon (Tecnoloxía do Medio Ambiente, Xestión e Tratamento de Augas) e na que se desenrola en paralelo (Prevención e Tratamento da Contaminación Atmosférica) coa finalidade de asentar e repasar a información recibida.
O obxectivo xeral desta asignatura é obter unha formación académico-técnica, a nivel de pequena escala de laboratorio e planta piloto, no manexo e operación dos sistemas de tratamento de correntes líquidas e gasosas mais usados. Con isto acadarase que o alumnado se familiarice cos equipos e procesos que se poida atopar durante o seu futuro laboral, ao tempo que se fai un especial fincapé en aspectos relacionados coa seguridade e a sostenibilidade.
A materia consta dunha serie de prácticas onde se operan plantas a escala piloto e laboratorio coas tecnoloxías de tratamento, tanto físico-químico como biolóxico, mais habituais de efluentes líquidos e gasosos.
O programa da materia está dividido en 2 bloques:
Bloque I. Tratamento de augas residuais.
1.- Operación a escala laboratorio dun sistema de lodos activos
2.- Ensaios de sedimentación para o deseño de decantadores e espesadores
3.-Ensaios de flotación de fangos
4.- Ensaios de coagulación-floculación: Jar-test
5.- Proceso de oxidación Fenton para a decoloración de tintes industriais.
6.- Ozonización.
Bloque II. Tratamento de correntes gseaosas e mapa de ruidos
7.-Separación de sólidos en suspensión de correntes gasosas.
8.- Mapas de ruido ambiental.
Contidos específicos (por bloques): A continuación descríbense os contidos de cada práctica así como o que se pretende acadar en cada unha.
Bloque I. Tratamento de augas residuais
No sistema de lodos activos estudarase a determinación práctica de dous parámetros clave no deseño e operación desde tipo de unidades: a velocidade de consumo de osíxeno e o coeficiente global de transferencia de osíxeno (KLa) do sistema de aireación empregado. Asemade, plantearase o balance de materia para comprobar se a velocidade de consumo de osíxeno se corresponde coa prevista. O seguimento da operación de dito reactor levarase a cabo medindo parámetros operacionais (pH, osíxeno disolto, etc.).
Mediante o seguemento dos perfís de decantación de diversos materiais ( areas, lamas biolóxicas, lamas químicas,…) estudaranse distintos casos que permitirán establecer o deseño de desareadores, decantadores e espesadores. Os datos obtidos permitirán facer o escalado de distintas unidades de separación sólido-líquido en plantas depuradoras.
Unha das unidades que se utilizan para a separación de sólidos de baixa densidade e/ou con tendencia a flotar en lugar de sedimentar son os equipos de flotación por aire disperso ou disolto. Na práctica se estudara a flotación por aire disolto mediante unha unidade que permite saturar de aire a distintas presións o auga residual a tratar, provocándose una flotación que permite obter unha auga clarificada y/ou un fango mais espesado, según cal sexa o efecto que se persiga
Na practica de coagulación-floculación, se realizan ensaios para acadar a sedimentación óptima das partículas sólidas en un auga residual por adición de coagulantes e floculantes. Este é un procedemento habitual no tratamento de augas. O obxectivo principal é estudar o proceso para coagulantes de diferente natureza (orgánicos e inorgánicos), optimizando tanto a dose como o pH de operación. Farase tamén unha análise económica como criterio adicional ao proceso de optimización.
O proceso Fenton aplicarase a efluentes que conteñan tintas industriais coa fin de eliminar a súa cor. Determinaranse as condicións óptimas de operación en canto a pH, dose de Fe2+ e H2O2. Unha vez obtidas as condicións óptimas estudarase a cinética de degradación.
Empregarase ozono como oxidante no tratamento de augas residuais procedentes da industria téxtil. Realizaranse probas para obter a velocidade de eliminación de cor e estimar a posible aplicabilidade desta tecnoloxía.
Bloque II. Tratamento de correntes gaseosas e mapa de ruidos
Na separación de sólidos en suspensión de correntes gasosas determinarase a influencia dos principais parámetros de operación e características dos polvos a separar sobre a eficacia de diversos tipos de separadores. O caudal de gas e a concentración de sólidos serán as variables de operación a variar, mentres que o tamaño de partícula e a densidade da mesma serán as variables da corrente que se van analizar. A medida da concentración de sólidos á entrada e saída, necesaria para o cálculo da eficacia de separación, farase mediante filtrado.
Emprégase un sonómetro para a realización dun mapa de ruídos. Con esta práctica determinaranse os índices de ruído ambiente, en especial o xerado polo tráfico rodado, en zonas previamente definidas e proporanse accións de mellora.
Bibliografía Básica:
Guiones de prácticas del Laboratorio de Ingenieria Ambiental. Dpto Ingeniería Química, USC
Bibliografía Complementaria
Bueno Julio E., Sastre Herminio, Lavín Antonio G. Contaminación e Ingeniería Ambiental Modulo II: Contaminación atmosférica Oviedo: FICYT Edit., 1997. ISBN 84-923131-3-7. Signatura A240 2
Coulson, J.M., Richardson, J.F., Backhurst, J.R., and Harker, J.H. Chemical Engineering: Vol.2 Particle Technology and Separation Processes 4ª ed. Oxford: Butterworth-Heinemann, 1991. ISBN 0-08-037956-7. Signatura 100 2A
Díaz M. Ecuaciones y cálculos para el tratamiento de aguas. Paraninfo. 2019 Madrid. Signatura A212 63 (ISBN: 8428341524 on-line)
Henze, Mogens et al. Wastewater treatment: biological and chemical processes 2ª ed. Berlin: Springer Verlag, 1997. ISBN 3-540-62702-2. Signatura A213 10
Kiely, Gerard. Ingeniería Ambiental. Fundamentos, entornos, tecnologías y sistemas de gestión. Madrid: McGraw-Hill, 1999. ISBN 84-481-2039-6. Signatura A 200 1C
Metcalf-Eddy Inc. Wastewater engineering: treatment and resource recovery, 5ª ed. Boston: McGraw-Hill, 2014. ISBN 978-0-07-340118-8
Perry, R.H. et al. Perry Manual del Ingeniero Químico. 7 ª ed. (3ªed. Español) Madrid: McGraw-Hill, 2001. ISBN 84-481-3008-1. Signatura 100 3H
Ramalho R.S. Tratamiento de Aguas Residuales, 2ª ed. Barcelona: Editorial Reverte S.A., 1996. ISBN 84-291-7975-5 Signatura A213 16A
Nesta materia o alumnado adquirirá ou practicará unha serie de competencias xenéricas, desexables en calquera titulación universitaria, e específicas, propias da enxeñería en xeral ou específicas da Enxeñería Química en particular. Dentro do cadro de competencias que se deseñou para a titulación de Grao en Enxeñaría Química, se contribuirá a que o alumnado acade as seguintes competencias:
Xerais:
CG7 - Capacidade de analizar e valorar o impacto social e medioambiental das solucions técnicas
Transversais:
CT4 - Habilidades para el uso y desarrollo de aplicaciones informáticas
CT6 - Resolución de problemas
CT7 - Toma de decisións
CT8 - Traballo en equipo
CT13 - Capacidad de aplicar los conocimientos en la práctica
CT14 - Adaptación a nuevas situaciones
CT16 - Sensibilidade hacia temas medioambientais
Específicas
CI10 - Coñecementos básicos e aplicación de tecnoloxías medioambientais e sostenibilidade.
ESCENARIO 1:
Ao inicio de cada grupo darase unha visión global da asignatura centrándose nos obxectivos que se buscan acadar, os diferentes tipos de prácticas que se realizarán e como afrontar a realización de cada unha e a elaboración da memoria. Posteriormente o alumnado recibirá a información relativa ás normas de seguridade de traballo no laboratorio que deberán ler e asimilar, entregando a súa conformidade asinada.
Para a realización da experimentación, cada grupo será distribuído en equipos de traballo de máximo 3 persoas. Esperase que no período de prácticas se realicen un total de 4 prácticas.
Farase uso do campus virtual (Moodle) e do MS Teams como ferramentas de comunicación entre docentes e alumnado; empregando o campus virtual para por a súa disposición os guións de laboratorio e todo o material complementario que se considere de interese.
ESCENARIO 2:
Desenvolverase do mesmo xeito que no escenario 1.
ESCENARIO 3:
As horas de prácticas de laboratorio serán substituídas por presentacións, vídeos e cálculos con datos subministrados polos profesores, sendo por tanto non presenciais e no seu lugar telemáticas síncronas (MS Teams).
Na táboa seguinte indicase a avaliación de competencias para cada unha das actividades a realizar
Competencias Traballo de laboratorio Memoria de prácticas
CG7······························X······································X
CT4······························X······································X
CT6······························X
CT7······························X
CT8······························X······································X
CT13····························X······································X
CT14····························X
CT16····························X………………………………..X
CI10·····························X······································X
Realizarase a avaliación do rendemento tendo en conta tres aspectos diferentes: i) actitude e traballo no laboratorio (30%), ii) calidade da memoria de prácticas (30%) e iii) presentación e defensa oral (40%), onde se avaliara a calidade da presentación efectuada, a claridade expositiva e a capacidade para responder ás preguntas que lles efectúen os profesores.
A cualificación final será unha media ponderada dos rendementos obtidos en cada unha das tres partes nas que se fan avaliacións individuais e para supera-la materia requirirase acadar alomenos 30% en cada unha delas.
No caso de non superar a materia na 1ª oportunidade e tendo realizadas as prácticas, a 2ª oportunidade consistirá na realización dunha proba final.
Nos tres escenarios a asistencia é obrigatoria, polo que terá consideración de Suspenso toda persoa que falte máis dun 20% das horas de docencia sen xustificación.
Na seguinte táboa amósase a avaliación de competencias segundo a actividade
Actividade Xerais Transversais Específicas
Laboratorios e títorías CG7 CT4;CT6;CT13;CT18 CI10
Memoria de prácticas CG7 CT4;CT7;CT8;CT14;CT16 CI10
Examen CG7 CT6
As porcentaxes de valoración asignados aos tres elementos serán función dos escenarios:
# Escenarios 1 y 2 – AVALIACION PRESENCIAL: Actitude e traballo no laboratorio (30%), calidade da memoria de prácticas (30%) e presentación e defensa oral (40%).
# Escenario 3 – AVALIACION TELEMATICA (Campus Virtual y/o TEAMS): Seguimento proactivo da materia (10%), calidade da memoria de prácticas (40%) e presentación e defensa oral (50%).
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recollido na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudiantes e de revisión de cualificacións.
Tempo de estudo e traballo persoal
A materia ten unha carga de traballo de 4,5 ECTS, correspondendo 1 crédito ECTS a 25 horas de traballo total, que se reparten da seguinte forma:
_____________________________________________________________________
Actividade······Horas presenciais······Factor···········Traballo persoal···········TOTAL
Prácticas···············38·····················1,5·······················57······················95
Titorías·················1·······················1·························1························2
Exame··················3······················4,2·····················12,5·····················15,5
TOTAL···············42······················· ······················70,5····················112,5
______________________________________________________________________
Para poder superar esta materia o alumnado necesita coñecementos matemáticos (métodos numéricos para a resolución de ecuacións e análise estatística de datos) e coñecementos relativos ao tratamento de augas residuais, tratamento de correntes gasosas e mecánica de fluídos.
Ademais é aconsellable ter un coñecemento no manexo de Microsoft Word e Excel, así como estea familiarizado no uso de algún programa de simulación. Tamén se recomenda un dominio básico de inglés para facilitar a consulta a libros, artigos científicos e páxinas web.
No caso do grupo en inglés seguirase o indicado en el Reglamento LEDUS respecto aos requerimentos de idioma para poder optar por él.
A materia se imparte en inglés (GRUPO 1) e castelán/galego (GRUPO 2).
A admisión e permanencia do alumnado matriculado no laboratorio de prácticas require que coñezan a información e cumpran as normas incluídas no Protocolo de formación básica en materia de seguridade para espazos experimentais da ESTE, dispoñible no apartado de seguridade da súa web.
Para a docencia presencial debe facerse uso da máscara durante o tempo de permanencia do alumando no Centro. Se deben seguir escrupulosamente todas as indicacións das autoridades sanitarias e da propia USC, para a protección da saúde ante o Covid-19. Usar a máscara, aplicar hidroxel e/ou lavar as mans con auga e xabón seguindo as indicacións, e cando sexa posible aumentar a distancia co resto dos compañeiros e profesor na aula.
Para a docencia telemática:
• É preciso dispoñer dun ordenador con micrófono e cámara para a realización das actividades telemáticas que se programen ao largo do curso. Se recomenda a adquisición de equipos co entorno MS Windows, xa que outras plataformas no soportan algúns dos programas informáticos que se empregan nas materias dispoñibles na USC.
• Mellorar as competencias informacionais e dixitais cos recursos dispoñibles na USC.
Plan de continxencia:
# Respecto da METODOLOXIA DA ENSINANZA
ESCENARIO 1:
Ao inicio de cada grupo darase unha visión global da asignatura centrándose nos obxectivos que se buscan acadar, os diferentes tipos de prácticas que se realizarán e como afrontar a realización de cada unha e a elaboración da memoria. Posteriormente o alumnado recibirá a información relativa ás normas de seguridade de traballo no laboratorio que deberán ler e asimilar, entregando a súa conformidade asinada.
Para a realización da experimentación, cada grupo será distribuído en equipos de traballo de máximo 3 persoas. Esperase que no período de prácticas se realicen un total de 4 prácticas.
Farase uso do campus virtual (Moodle) e do MS Teams como ferramentas de comunicación entre docentes e alumnado; empregando o campus virtual para por a súa disposición os guións de laboratorio e todo o material complementario que se considere de interese.
ESCENARIO 2:
Desenvolverase do mesmo xeito que no escenario 1.
ESCENARIO 3:
As horas de prácticas de laboratorio serán substituídas por presentacións, vídeos e cálculos con datos subministrados polos profesores, sendo por tanto non presenciais e no seu lugar telemáticas síncronas (MS Teams).
# Respecto do SISTEMA DE AVALIACION
ESCENARIOS 1 y 2 – AVALIACION PRESENCIAL: Actitude e traballo no laboratorio (30%), calidade da memoria de prácticas (30%) e presentación e defensa oral (40%).
ESCENARIO 3 – AVALIACION TELEMATICA (Campus Virtual y/o TEAMS): Seguimento proactivo da materia (10%), calidade da memoria de prácticas (40%) e presentación e defensa oral (50%).
Francisco Omil Prieto
- Departamento
- Enxeñaría Química
- Área
- Enxeñaría Química
- Teléfono
- 881816805
- Correo electrónico
- francisco.omil [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Catedrático/a de Universidade
Almudena Hospido Quintana
Coordinador/a- Departamento
- Enxeñaría Química
- Área
- Enxeñaría Química
- Teléfono
- 881816797
- Correo electrónico
- almudena.hospido [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Miguel Martínez Quintela
- Departamento
- Enxeñaría Química
- Área
- Enxeñaría Química
- Correo electrónico
- miguel.martinez.quintela [at] rai.usc.es
- Categoría
- Predoutoral Ministerio
| Martes | |||
|---|---|---|---|
| 09:00-13:30 | Grupo /CLIL_02 | Castelán | Lab PP-1 |
| Mércores | |||
| 09:00-13:30 | Grupo /CLIL_02 | Castelán | Lab PP-1 |
| 21.01.2021 16:00-20:45 | Grupo /CLIL_01_inglés | Aula A6 |
| 21.01.2021 16:00-20:45 | Grupo /CLIL_02 | Aula A6 |
| 21.01.2021 16:00-20:45 | Grupo /CLIL_01_inglés | Aula A7 |
| 21.01.2021 16:00-20:45 | Grupo /CLIL_02 | Aula A7 |