Créditos ECTS Créditos ECTS: 3
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 51 Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 9 Clase Interactiva: 12 Total: 75
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Máster RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Filosofía e Antropoloxía
Áreas: Lóxica e Filosofía da Ciencia
Centro Facultade de Filosofía
Convocatoria: Primeiro semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable | 1ro curso (Si)
A materia "Desenvolvemento do coñecemento científico" intégrase como materia obrigatoria no itinerario (módulo II del máster) COÑECEMENTO E COMPRENSIÓN DO MUNDO, completando un bloque de materias coas que se persigue ocuparse de problemas actuais relacionados co noso mundo, cómo recabamos información dese entorno e cómo emitimos información que repercute no mesmo, qué tipos de coñecementos obtemos do mesmo, especialmente a través da ciencia e as humanidades, e cómo e con qué repercusións o modificamos cos desenvolvementos tecnolóxicos.
Con esta materia perséguese:
- Adquirir coñecementos sobre o desenvolvemento da ciencia contemporánea desde a perspectiva da filosofía da ciencia.
- Desenvolver a reflexión crítica na análise dos problemas relacionados coa ciencia contemporánea, en especial no tocante a propostas acerca da xeneración de coñecemento, a cinemática e a dinámica da ciencia.
- Adquirir os conceptos necesarios para abordar os distintos problemas que nos formula a ciencia contemporánea, así como a capacidade analítica para elaborar o estudio crítico dos mesmos.
- Adquirir unha comprensión do funcionamiento da ciencia, así como dos seus problemas e os seus retos, co fin de entender mellor o seu papel e cometido na sociedade do século XXI.
Descriptores da materia no Plan de Estudos:
Nesta materia tómase en consideración o desenvolvemento do coñecemento científico atendendo a dúas vertientes: (i) a xeración e avaliación racional de dito coécemento; (ii) a cinemática e dinámica da ciencia. Para elo examinaranse algunhas das propostas centrais da filosofía da ciencia contemporánea.
Estructura de los temas de contenidos:
1. Introducción: generación y evaluación de conocimiento; cinemática y dinámica de la ciencia.
2. La propuesta acumulativa de la concepción heredada.
3. La propuesta popperiana de aproximación a la verdad absoluta por la vía refutacionista.
4. Contrastación de hipótesis.
5. Inferencia a la mejor explicación.
BIBLIOGRAFÍA BÁSICA (de lectura obligatoria):
- Hempel, C. G. (1966) Philosophy of Natural Science. Prentice Hall, Englewood Cliffs-New Jersey. (Vers. cast.: Filosofía de la Ciencia Natural. Alianza, Madrid, 1973).
- Díez, J.A.- Moulines, C.U. (1997) Fundamentos de Filosofía de la Ciencia. Ariel, Barcelona. Cap. 3 (“Contrastación de hipótesis”).
Además, de dos de los tres siguientes textos:
- Harman, G.H. (1965) “The Inference to the Best Explanation”, en: The Philosophical Review, LXXIV: 88-95.
- Lipton, P. (2000) “Inference to the Best Explanation”, en: Newton-Smith, W. H. (ed.) (2000) A Companion to the Philosophy of Science. Blacwell, Oxford.
- Plutynski, A. (2011) "Four Problems for Abduction", en: HOPOS: The Journal of the International Society for the History of Philosophy of Science, vol. 1(2): 227-248.
BIBLIOGRAFÍA XERAL RECOMENDADA (COMPLEMENTARIA)
Bird, A. (1998) Philosophy of Science. UCL Press, London.
Díez, J. A. y U. Moulines (1997): Fundamentos de filosofía de la ciencia, Ariel, BCN.
Douven, I. (2011) "Abduction", The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Spring 2011 Edition), Edward N. Zalta
(ed.), URL = <http://plato.stanford.edu/archives/spr2011/entries/abduction/>.
Echeverría, J. (1999): Introducción a la metodología de la ciencia. La filosofía de la ciencia del siglo XX, Cátedra, Madrid.
Estany, A. (1993): Introducción a la filosofía de la ciencia, Barcelona, Crítica.
Godfrey-Smith, P. (2003): Theory and Reality: An Introduction to the Philosophy of Science, The University of Chicago Press, Chicago.
Harman, G.H. (1965) “The Inference to the Best Explanation”, en: The Philosophical Review, LXXIV: 88-95.
Kuhn, T. S. (1962/70) The Structure of Scientific Revolutions. Univ. of Chicago Press, Chicago (2ª ed., incluyendo “Postscrip: 1969”, 1970). (Vers. cast.: La Estructura de las Revoluciones Científicas. F.C.E., México, 2006).
Kuhn, T. S. (1983a) “Rationality and Theory Choice”, en: Journal of Philosophy, 80: 563-570. (Vers. cast.: “Racionalidad y Elección de Teorías”, en KUHN (1989), pp. 137-151).
Kuhn, T. S. (1983b) “Commensurability, Comparability, Communicability”, en: ASQUITH; PD.- T. NICKLES PSA 1992, Vol. 2, East Leasing, Michigan, pp. 669-688. (Vers. cast.: “Conmensurabilidad, Comparabilidad y Comunicabilidad”, en: KUHN (1989), pp. 55-94).
Kuhn, T. S. (1987) “What are Scientific Revolutions?”, en: KRÜGER,L.-DASTON, L. and HEIDELBERG, M. (eds.) The Probabilistic Revolution. Cambridge Univ. Press, Cambridge, 7-22. (Vers. cast.: “¿Qué son las Revoluciones Científicas?”, en: KUHN (1989), pp. 55-93).
Kuhn, T. S. (1989b)¿Qué son las Revoluciones Científicas? Paidós, Barcelona.
Ladyman, J. (2002): Understanding Philosophy of Science. Routledge, London and New York.
Lakatos, I. (1968) “Criticism and the Methodology of Scientific Research Programmes”, en: Proceedings of the Aristotelian Society, 69: 149-186. (Vers. cast.: “La Crítica y la Metodología de los Programas de Científicos de Investigación”, en: Cuadernos Teorema, Madrid, 1981).
Lakatos, I. (1970) “Falsification and the Methodology of Scientific Research Programmes”, en LAKATOS-MUSGRAVE (1970), pp. 91-196. (Vers. cast.: “La Falsificación y la Metodología de los Programas de Investigación Científica”, en: LAKATOS-MUSGRAVE (1970), pp. 203-244).
Lakatos, I. (1971) “History and Its Rational Reconstruction”, en R. BUCK y R. COHEN (1987), pp. 91-136. (Vers. cast.: Historia de la ciencia y sus reconstrucciones racionales, Tecnos, Madrid, 1984).
Lakatos, I. (1978a) The Methodology of Scientific Research. Philosophical Papers, Vol. I. Cambridge Univ. Press, Cambridge. (Vers. cast.: La Metodología de los Programas de Investigación Científica, Vol. I. Alianza, Madrid, 1981).
Lakatos, I.- Musgrave, A. (1970) Criticism and the Growth of Knowledge. Cambridge Univ. Press, Cambridge. (Vers. cast.: La Crítica y el Desarrollo del Conocimiento. Grijalbo, Barcelona, 1975).
Laudan, L. (1977) Progress and its Problems Towards a Theory of Scientific Growth. Univ. of California Press, Berkeley. (Vers. cast.: El Progreso y sus Problemas. Encuentro, Madrid, 1986).
Lipton, P. (1991) Inference to the Best Explanation. Routledge, London.
Lipton, P. (2000) “Inference to the Best Explanation”, en: Newton-Smith, W. H. (ed.) (2000) A Companion to the Philosophy of Science. Blacwell, Oxford.
Lipton, P. (2004) Inference to the Best Explanation. (2nd edition) Routledge, London.
Losee, J. (1972): Introducción histórica a la filosofía de la ciencia, Alianza Universidad, Madrid, 1976.
Moulines, C.U. (2011): El desarrollo moderno de la Filosofía de la Ciencia, UNAM, México.
Norton, J.D. (forthcoming) "Inference to the Best Explanation: The General Account" (Draft), en: Norton, J. D.The Material Theory of Induction, (nov, 2018, in preparation), Cap. 8.
Plutynski, A. (2011) "Four Problems for Abduction", en: HOPOS: The Journal of the International Society for the History of Philosophy of Science, vol. 1(2): 227-248.
van Fraassen, B. (1980) The Scientific Image. Oxford Univ. Press, Oxford.
van Fraassen, B. (1989) Laws and Symmetry. Clarendon Press, Oxford.
1. Competencias básicas e xerais.
CG1 - Que os estudantes adquiran capacidades e coñecementos para a análise crítica en relación a aportacións investigadoras.
CG2 - Que os estudantes saiban aplicar os coñecementos que adquiran para identificar, formular e resolver problemas dos nosos tempos.
CG3 - Que os estudantes sexan capaces de transmitir coñecementos, ideas orixinais e solucións propostas.
CG4 - Que os estudantes estean capacitados para unha dinámica de reflexión con actitude proactiva e creativa na búsqueda de solucións.
CG5 - Que os estudantes teñan habilidades para recoñecer, nos diversos saberes e na práctica social, cuestións e problemas susceptibeis de ser abordados e resoltos.
CB6 - Posuír e comprender coñecementos que aporten unha base ou oportunidade de ser orixinais no desesenvolvemento e/ou aplicación de ideas, a miudo nun contexto de investigación.
CB7 - Que os estudantes saiban aplicar os coñecementos adquiridos e a úa capacidade de resolución de problemas en entornos novos ou pouco coñecidos dentro de contextos máis amplos (uo multidisciplinares) relacionados coa sua área de estudo.
CB8 - Que os estudantes sexan capaces de integrar coñecementos e enfrentarse á complexidade de formular xuizos a partir dunha información que, sendo incompleta ou limitada, inclua reflexións sobre as responsabilidades sociais e éticas vinculadas á aplicación dos seus coñecementos e xuizos.
CB9 - Que os estudantes saiban aplicar comunicar as suas conclusións e os coñecementos e razóns últimas que as sustentan a públicos especializados e non especializados dun modo claro e sen ambigüedades.
CB10 - Que os estudantes posúan as habilidades de aprendizaxe que lles permitan continuar estudando dun modo que haberá de ser en gran medida autodirixido ou autónomo.
2. Competencias transversais.
CT1 - Utilizar as tecnoloxías da información e a comunicación.
CT2 - Manexar e analizar críticamente fontes de documentación científica, bibliográfica e dixital.
CT3 - Valorar de forma crítica a información para a resolución de problemas.
CT4 - Promover o respeto aos dereitos humáns e á diversidade cultural e das persoas, así como desenvolver valores contra as desigualdades de xénero.
3. Competencias específicas
CE1 - Coñecer e comprender plantexamentos filosóficos relacionados cos ámbitos temáticos do máster.
CE2 – Desenvolver destrezas que permitan trasladar os coñecementos adquiridos ao ámbito da investigación.
CE3 - Adquirir habilidades para a transmisión e ensinanza de contidos filosóficos relacionados cos ámbitos temáticos do máster.
CE4 - Saber aplicar os coñecementos adquiridos na resolución de novos problemas.
CE5 - Ser capaz de: analizar e sintetizar, argumentar lóxicamente, formular xuizios, e deliberar conforme a criterios éticos.
CE6 - Saber expresarse oralmente e por escrito, comunicar, debatir e deliberar.
O curso terá: (1) clases expositivas, nas que o profesor expoñerá os contenidos do temario; (2) clases interactivas, nas que ademais de aclarar dúbidas e dificultades relacionadas con a parte expositiva consideraranse as relacionadas coas lecturas obrigatorias.
Para comprobar o nivel de comprensión das clases expositivas e das lecturas por parte de alumnos/as, estos/as deberán realizar certas tarefas (cuestionarios e esquemas de lecturas) a través do Campus Virtual nas datas indicadas. Estas tarefas serán avaliadas polo profesor. Nesta materia requIrirase a cada estudante para poder aprobar por avaliación continua que realice as tarefas obrigatorias.
Os/As estudantes poderán formular consultas en persoa ao profesor responsable da materia no seu horario de atención a alumnos, e a través do correo electrónico en calquera momento ao longo do curso.
O profesor responsable de la materia fará unha presentación xeral inicial de cada tema. Nas clases expositivas presentará os distintos temas. Nas clases interactivas analizaranse y discutiranse as dúbidas e dificultades sobre os contidos da materia e sobre os textos de lectura obrigatoria, provocando a discusión e o debate argumentado con e entre os/as alumnos/as co apoio nas respostas aos cuestionarios. Ademais, o profesor poñerá a disposición dos/das estudantes información sobre a materia e sobre cada un dos temas. Tamén establecerá as tarefas que contribúan a facilitar o seguimiento dos contenidos e o traballo sobre os textos de lectura obligatoria. Estas tarefas deberán ser realizadas por cada alumno. Para elo farase uso da plataforma do Campus Virtual da USC.
A avaliación continua consistirá na asistencia a clase e a participación en forma de preguntas, intervencións nos debates e exposicións das lecturas. Para aprobar a materia mediante avaliación continua os/as estudantes deberán obter un mínimo de 5 puntos nas tarefas (cuestionarios e esquemas de lecturas).
O alumno que non siga o procedemento previsto para a avaliación continua, deberá superar unha proba final en relación cos contidos da materia e as lecturas obrigatorias.
A asistencia a clases é obrigatoria (agás que haxa dispensa de asistencia segundo a normativa da USC). Calquera falta de asistencia deberá estar xustificada documentalmente. O/a alumno/a que teña máis de tres faltas non xustificadas non será avaliado/a polo procedemento de avaliación continua.
Proba final (en 1ª e 2ª convocatoria): complementaria á avaliación continua para quen non supere parcial ou totalmente esta, alternativa á avaliación continua para quen non se acolla á avaliación continua.
Alumnos/as con dispensa académica:
Os/As alumnos/as con dispensa académica de asistencia as aulas presenciais poderán seguir a evaluación continua (que se verá incrementada coa presentación de esquemas dun máximo de tres textos a traballar relacionados coa materia o poderán ser avaliados na proba final).
DIMENSIÓNS DA AVALIACIÓN:
VARIABLE 1: Asistencia e participación
CRITERIOS: (i) Participación activa en clase; (ii) Participación nos debates e discusións; (iii) Lectura dos materiais (textos obrigatorios); (iv) Participación no traballo de grupo; (v) Asistencia a titorías.
INSTRUMENTO: Observacións e notas do profesor
PESO: 10%
VARIABLE 2: Realización e presentación nos prazos establecidos das tarefas que amosen adquisición e comprensión dos contidos da materia, así como os das lecturas obrigatorias.
CRITERIOS: (i) Dominio dos conceptos e contenidos, (ii) relación con outros conceptos vistos en outras materias; (iii) actitude crítica, (iv) aportacións persoais, reflexivas e creativas.
INSTRUMENTO: Tarefas a realizar nos prazos previstos ao longo do semestre
PESO: 90 % (debendo obter un mínimo de 5 puntos para superar a materia.)
Estimación do tempo de estudo e traballo personal
Traballo presencial do/a alumno:
Aulas expositivas………………………………………………………………………………………………………………...………9h
Aulas interactivas …………………………………………………………………………………………………………….….... 12h
Titorías grupo..............................................................................................................3h
Horas totais presenciais............................................................................................ 24h
Traballo personal do alumno:
Seguimento (lecturas, documentación, indagación, estudo, traballos, etc)......................... 51h
Horas totais de traballo persoal ................................................................................. 51h
TOTAL GLOBAL……………………………………………………………………..…………….........................………….75h
Para superar a materia por esta vía resulta imprescindible un traballo constante da materia e, concretamente, das lecturas obrigatorias e tarefas previstas ao longo do semestre. Os/As estudantes que non procedan a traballar desta forma deberán superar a materia mediante un exame final.
- Tarefas: As tarefas realizadas polo alumnado deben entregarse, preferentemente, a través da Aula Virtual.
- Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recollido na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións.
- Perspectiva de xénero: Recoméndase facer uso da linguaxe non sexista, tanto no traballo cotiá de aula como nos traballos académicos encomendados, segundo as recomendacións da USC.
- Ferramentas tecnolóxicas institucionais: é obrigado o emprego da conta de correo electrónico rai.usc. Esta conta será necesaria para acceder a calquera dos servizos facilitados pola USC (Campus Virtual, Teams, Secretaría Virtual, etc.). Non se contestará ningunha comunicación realizada dende unha conta de correo electrónico allea á USC.
- Non se poderá empregar o de teléfono móbil, computadora, tablet ou aparello similar, salvo cando se use como instrumento de traballo seguindo as indicacións dadas polo/a docente, responsabilizándose o alumnado das consecuencias legais e académicas que poidan derivarse dun emprego non axeitado.
- Obrigatoriedade do cumprimento da Normativa de protección de datos.
- Os materiais elaborados polo docente están protexidos pola normativa de protección da propiedade intelectual e dereitos de autor de tal xeito que non se poden divulgar ou facer accesibles sen autorización do autor.
- O estudantado con necesidades específicas de apoio educativo e/ou discapacidade deberá poñerse en contacto co Servizo de Participación e Inclusión Universitaria (SEPIU) e enviar a solicitude de adaptacións a través do formulario dispoñible na web do SEPIU ou na secretaría virtual do alumnado. Máis información no email sepiu.santiago [at] usc.gal (sepiu[dot]santiago[at]usc[dot]gal) ou nos teléfonos 881 812 859/ 881 812 858
José Luis Falguera López
Coordinador/a- Departamento
- Filosofía e Antropoloxía
- Área
- Lóxica e Filosofía da Ciencia
- Teléfono
- 881812536
- Correo electrónico
- joseluis.falguera [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
| Luns | |||
|---|---|---|---|
| 17:30-19:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Seminario Nussbaum (109) |
| Xoves | |||
| 19:00-20:30 | Grupo /CLIS_01 | Castelán | Seminario Nussbaum (109) |
| 20.01.2026 16:00-19:00 | Grupo /CLIS_01 | Seminario Nussbaum (109) |
| 20.01.2026 16:00-19:00 | Grupo /CLE_01 | Seminario Nussbaum (109) |
| 04.06.2026 16:00-19:00 | Grupo /CLIS_01 | Seminario Nussbaum (109) |
| 04.06.2026 16:00-19:00 | Grupo /CLE_01 | Seminario Nussbaum (109) |