Créditos ECTS Créditos ECTS: 3
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 51 Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 9 Clase Interactiva: 12 Total: 75
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Máster RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Enxeñaría Agroforestal
Áreas: Enxeñaría Agroforestal
Centro Escola Politécnica Superior de Enxeñaría
Convocatoria: Primeiro semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable | 1ro curso (Si)
Os obxectivos desta materia son que o alumnado coñeza as normativas e estratexias para a protección e xestión dos espazos naturais protexidos. É dicir, que adquira capacidade para deseñar, redactar e poñer en práctica os plans de declaración e os diferentes instrumentos de planificación e xestión de espazos naturais protexidos.
A memoria do título considera para esta materia os seguintes contidos: Marco lexislativo. Figuras de protección e procedementos de declaración de espazos naturais protexidos. Plans de ordenación e xestión de espazos naturais protexidos.
Estes contidos serán desenvolvidos de acordo co seguinte programa, que inclúe tanto exposicións teóricas como prácticas relacionadas.
Programa de teoría (12 h.):
1. Introdución e definicións: Concepto de xestión de espazos protexidos. Definición e finalidades dun espazo natural protexido (ENP). Tipos e categorías de protección dos ENP. Percepción actual dos ENP. Os obxectivos (de desenvolvemento) do milenio. 2 h.
2. Lexislación e "actores" internacionais da xestión de ENP: Principais "actores" internacionais da xestión de ENP: UICN, UNESCO (Reservas da Biosfera, Patrimonio da humanidade, Xeoparques, Convención Ramsar), PNUMA (ZEPIM). Principais "actores" europeos da xestión de ENP e lexislación relacionada: OSPAR (AMP), Unión Europea (Rede Natura 2000, Directivas de Aves e Hábitats), Consello de Europa (Reservas Bioxenéticas), Federación Europarc. 3 h.
3. Lexislación e "actores" nacionais da xestión de ENP: Principais "actores" españois da xestión de ENP e lexislación relacionada: Europarc España, Ministerio de Agricultura, Alimentación e Medio (Organismo Autónomo Parques Nacionais, OAPN), Ministerio de Educación, Cultura e Deporte (BICs). Principais "actores" galegos da xestión de ENP e lexislación relacionada: Consellería de Medio, Territorio e Infraestruturas, Xunta de Galicia. 3 h.
4. Planificación dos ENP como paso inicial da xestión: Elementos fundamentais para a xestión. Planificación participativa. Planificación en fervenza: Plans Directores, Plans de Ordenación dos Recursos Naturais (PORN), Plans de Xestión, Plans Reitores de Uso e Xestión (PRUG), Plans ou Programas Sectoriais. 1 h.
5. Elaboración dos plans de xestión: Deficiencias habituais nos plans xestores. Metodoloxía para a elaboración dun plan de xestión: Identificación de obxectivos a longo prazo (obxectivos xerais); Diagnóstico; Formulación de obxectivos operativos; Definición de medidas e resultados a obter; Avaliación. Preguntas ás que debe responder un plan de xestión. 1 h.
6. Deseño de plans de seguimento: A necesidade da avaliación dos espazos protexidos. Definición e contido básico dun plan de seguimento. Metodoloxía para o deseño dun plan de seguimento: Identificación de obxectivos; Definición dun modelo de funcionamento do sistema; Selección de indicadores; Establecemento de protocolos para a medida dos indicadores, a adquisición de datos e o seu tratamento. 1 h.
7. Xestión de montes nos ENP: Métodos de ordenación aplicables a bosques en espazos naturais protexidos. 1 h.
Prácticas de laboratorio/seminarios (6 h.):
1. Análise e avaliación dun documento de xestión dun ENP. 2 h.
2. Seminarios e conferencias a cargo de especialistas na materia. 4 h.
Prácticas de campo (6 h.):
1. Visitas de campo a Espazos Naturais Protexidos (fundamental para coñecer a aplicación á realidade dos coñecementos impartidos). 6 h.
Bibliografía básica
EUROPARC-España (2005). Diseño de planes de seguimiento en espacios naturales protegidos. Manual para gestores y técnicos. Serie manuales EUROPARC-España nº 2. Ed. Fundación Fernando González Bernáldez. Madrid. 176 p. Dispoñible en:
http://www.redeuroparc.org/system/files/shared/manual_2.pdf
EUROPARC-España (2008). Planificar para gestionar los espacios naturales protegidos. Serie manuales EUROPARC-España nº 7. Ed. Fundación Fernando González Bernáldez. Madrid. 120 p. Dispoñible en:
http://www.redeuroparc.org/system/files/shared/manual_7.pdf
EUROPARC-España (2017). Anuario 2016 del estado de las áreas protegidas en España. Ed. Fundación Fernando González Bernáldez. Madrid. 138 p. Dispoñible en:
http://www.redeuroparc.org/system/files/shared/Publicaciones/Anuario_20…
MINISTERIO DE AGRICULTURA Y PESCA, ALIMENTACIÓN Y MEDIO AMBIENTE. Recopilación de legislación en materia de naturaleza de aplicación a nivel nacional, europea e internacional. Dispoñible en: http://www.mapama.gob.es/es/biodiversidad/legislacion/
Bibliografía complementaria
EUROPARC-España (2002). Plan de Acción para los espacios naturales protegidos del Estado Español. Ed. Fundación Fernando González Bernáldez. Madrid 168 p. Dispoñible en: http://www.redeuroparc.org/system/files/shared/planaccion.pdf
EUROPARC-España (2010). Herramientas para la evaluación de las áreas protegidas: modelo de memoria de gestión. Serie manuales EUROPARC-España nº 8. Ed. Fundación Fernando González Bernáldez. Madrid. 121 p. Dispoñible en:
http://www.redeuroparc.org/system/files/shared/manual8.pdf
EUROPARC-España (2013). Proyectos de ordenación de montes. Herramientas para la conservación en los espacios protegidos. Serie manuales EUROPARC-España nº 11. Ed. Fundación Interuniversitaria Fernando González Bernáldez. Madrid. 80 p. Dispoñible en:
http://www.redeuroparc.org/system/files/shared/manual11.pdf
Lausche B. (2012). Directrices para la legislación relativa a áreas protegidas. UICN, Gland, Suiza. Dispoñible en: http://data.iucn.org/dbtw-wpd/edocs/EPLP-081-Es.pdf
Leverington F., Lemos Costa K., Courrau J., Pavese H., Nolte C., Marr M., Coad L., Burgess N.D., Bomhard B., & Hockings M. (2010). Management effectiveness evaluation in protected areas: a global study: second edition. IUCN, Gland; Switzerland. Dispoñible en:
http://data.iucn.org/dbtw-wpd/edocs/2010-092.pdf
MMAM (1999). Estrategia española para la conservación y el uso sostenible de la diversidad biológica. Ministerio de Medio Ambiente. Madrid.
UICN (1994). Guidelines for Protected Area Management categories. CNPPA and WCMC. UICN, Gland, Suiza y Cambridge, UK. Dispoñible en: http://www.wild.org/wp-content/uploads/2010/01/IUCN-Protected-Area-Cata…
Nesta materia os alumnos adquirirán ou practicarán unha serie de competencias básicas e xerais e outras transversais, desexables en calquera titulación universitaria, así como outra específica da temática propia da materia. Dentro do cadro de competencias que se deseñou para a titulación, traballaranse as seguintes:
Competencias básicas e xerais:
• CG2. Capacidade para deseñar, dirixir, elaborar, implementar e interpretar proxectos e plans de actuación integrais no medio natural.
• CB6. Posuír e comprender coñecementos que acheguen unha base ou oportunidade de seren orixinais no desenvolvemento e aplicación de ideas, a cotío nun contexto de investigación.
• CB7. Que os estudantes saiban aplicar os coñecementos adquiridos e a súa capacidade de resolución de problemas en entornos novos ou pouco coñecidos dentro de contextos máis amplos (ou multidisciplinares) relacionados coa súa área de estudo.
• CB8. Que os estudantes sexan quen de integrar coñecementos e enfrontarse á complexidade de formular xuízos a partires dunha información que, sendo incompleta ou limitada, inclúa reflexións sobre as responsabilidades sociais, e éticas vencelladas á aplicación dos seus coñecementos e xuízos.
• CB9. Que os estudantes saiban comunicar as súas conclusións -e os coñecementos e razóns últimas que as sustentan- a públicos especializados e non especializados dun xeito claro e sen ambigüidades.
• CB10. Que os estudantes posúan as habilidades de aprendizaxe que lles permitan continuar estudando dun modo que haberá de ser en gran medida autodirixido ou autónomo.
Competencias transversais:
• CT1. Capacidade de análise e síntese.
• CT2. Capacidade para o razoamento e a argumentación.
• CT3. Capacidade de traballo individual, con actitude autocrítica.
• CT4. Capacidade para traballar en grupo e abranguer situacións problemáticas de forma colectiva.
• CT5. Capacidade para obter información adecuada, diversa e actualizada.
• CT6. Capacidade para elaborar e presentar un texto organizado e comprensible.
• CT7. Capacidade para realizar unha exposición en público de forma clara, concisa e coherente.
• CT8. Compromiso de veracidade da información que ofrece aos demais.
• CT9. Habilidade no manexo de tecnoloxías da información e da comunicación (TIC).
• CT10. Utilización de información bibliográfica e de Internet.
• CT11. Utilización de información en lingua extranxeira.
• CT12. Capacidade para resolver problemas mediante a aplicación integrada dos seus coñecementos.
Competencias específicas:
• CE6. Capacidade para deseñar e calcular plans de declaración e/ou ordenación de espazos naturais protexidos.
A docencia desta materia será presencial. As clases de teoría, expositivas e de carácter maxistral participativo, desenvolveranse nunha aula convencional coa axuda dunha lousa e de medios audiovisuais. Tamén se considera a realización de seminarios e conferencias a cargo de especialistas na materia, na aula ou visitando os seus centros de traballo. Tanto nas clases de teoría como nos posibles seminarios e conferencias traballaranse as competencias CG2 e CE6.
As prácticas de laboratorio consistirán na análise crítica dun documento de xestión dun espazo natural protexido, elaborando un informe e expoñendo o traballo, discutindo os resultados obtidos e resaltando as principais conclusións. O informe e a exposición deste traballo de curso servirán para a avaliación parcial da materia. As prácticas de campo, visitando espazos naturais protexidos, servirán para coñecer a aplicación á realidade dos coñecementos impartidos. Coas prácticas de laboratorio e de campo, e coa realización do traballo, o alumnado traballará as competencias básicas e as transversais.
As actividades de ensino/aprendizaxe apoiaranse no Campus Virtual dá USC, que ofrece recursos docentes en Internet (repositorio de documentación, plataforma para o desenvolvemento de actividades en liña e medio de comunicación profesor/alumnado).
Nas titorías atenderase ao alumnado para comentar e aclarar cuestións concretas en relación coas súas tarefas dentro da materia (recompilación de información, análise de datos, preparación de traballos...).
Será unha combinación entre avaliación continua, participación dos alumnos e proba final, coa seguinte ponderación na cualificación final da materia:
- Avaliación continua (50%): a medida que se avance na materia propoñerase un traballo de prácticas consistente no análise e valoración do documento de xestión dun espazo natural protexido (seleccionado polos propios alumnos), que deberá realizarse individualmente a lo longo do curso e entregarse no prazo que se especifique (como moi tarde o día da proba final).
- Proba final (20%): consistirá na exposición do traballo de prácticas de forma presencial no lugar e data fixados pola Dirección do Centro para cada unha das convocatorias oficiais de exames.
- Participación do alumnado nas actividades da aula e nas prácticas de campo (30%). Conservarase a nota desta parte ata a segunda oportunidade.
Tanto o traballo da avaliación continua como a súa exposición na proba final son obrigatorios para aprobar a materia, e será necesario obter nas dúas como mínimo 4 puntos sobre 10 para facer media coa outra parte. A asistencia ás prácticas de campo es tamén obrigatoria.
Non se conservará a avaliación positiva de ningunha actividade nos seguintes cursos académicos, polo que se aplicará o mesmo sistema de avaliación a todo o alumnado (aínda que sexa repetidor o teña concedido dispensa de asistencia).
Aínda que todas as competencias indicadas serán traballadas, soamente unha parte serán avaliadas. A relación entre os sistemas de avaliación e ditas competencias é a seguinte:
- Traballo de análise e avaliación do documento de xestión dun espazo natural protexido (avaliación continua) e exposición do mesmo (proba final); competencias CE6, CG2, CB6, CB7, CB8, CB9, CB10, CT1, CT2, CT3, CT5, CT6, CT7, CT8, CT9, CT10, CT11 y CT12.
- Participación do alumnado nas actividades da aula e nas prácticas de campo; competencias CE6, CB6, CB8, CB10, CT1, CT2, CT3, CT4, CT9 y CT12.
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios o probas será de aplicación o recollido na "Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de calcificacións" (articulo 16 da Resolución de 15/06/2011 da USC, DOG de 21/07/2011).
Esta materia ten unha carga de 3 ECTS, divididos en 12 horas de docencia expositiva, 12 horas de clase interactiva de laboratorio e 1,5 horas de titorías (total: 25,5 horas). Cada hora de traballo presencial co profesor deberá ser correspondida con outras dúas horas de traballo do alumnado. Isto permitirá afianzar os conceptos explicados na aula mediante o estudo dos aspectos teóricos explicados e a elaboración do traballo de curso que se empregará para a avaliación parcial da materia.
Asistencia e participación nas clases teóricas e prácticas. Ordenar e asimilar a información recibida (apuntamentos, material complementario, etc.). Completar a información recibida coa bibliografía recomendada. Aproveitar as titorías para aclarar conceptos e reflectir esas aclaracións na documentación (apuntamentos, etc.). Preparar a exposición en clase dalgúns dos temas da materia (opcional pero moi recomendable).
Existe unha materia co mesmo nome na USC virtual.
PLAN DE CONTINXENCIA
Segundo as "Directrices para o desenvolvemento dunha docencia presencial segura. Curso 2020-2021" da USC, é necesario considerar tres posibles escenarios para a docencia. A continuación indícanse os cambios na metodoloxía da ensinanza e no sistema de avaliación con respecto ó escenario 1 (normalidade adaptada), que considera a docencia e a avaliación presenciais e que foi o explicado nos apartados previos correspondentes.
Escenario 2: distanciamento
Intentarase manter o maior número posible de actividades formativas presenciais. Cando non sexa factible, procederase como se indica para o escenario 3. Ademais, seguirase o mesmo sistema de avaliación que para o escenario 1, aínda que as probas finais poderán ser de carácter telemático se así o indica a Dirección do Centro.
Escenario 3: peche de instalacións
A docencia impartirase de forma telemática con mecanismos síncronos mediante a aplicación Microsoft Teams, respectándose o horario oficial. O resto de condicións mantéñense iguais que para o escenario 1. Ademais, seguirase o mesmo sistema de avaliación que para o escenario 1, aínda que as probas finais serán de carácter telemático.
Alberto Rojo Alboreca
Coordinador/a- Departamento
- Enxeñaría Agroforestal
- Área
- Enxeñaría Agroforestal
- Correo electrónico
- alberto.rojo [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
| Luns | |||
|---|---|---|---|
| 10:00-12:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Aula 6 (Aulario 2) |
| Mércores | |||
| 09:00-10:00 | Grupo /TI-ECTS01 | Castelán | Aula 6 (Aulario 2) |
| 13.01.2021 10:00-12:30 | Grupo /CLE_01 | Aula 4 (Aulario 1) |
| 16.06.2021 10:00-12:30 | Grupo /CLE_01 | Aula 4 (Aulario 1) |