Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Horas de Titorías: 6 Clase Expositiva: 38 Clase Interactiva: 14 Total: 58
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Bioquímica e Bioloxía Molecular
Áreas: Bioquímica e Bioloxía Molecular
Centro Facultade de Medicina e Odontoloxía
Convocatoria: Primeiro semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable | 1ro curso (Si)
- Coñecer o comportamento dos equilibrios ácido-base e dos sistemas de tamponamento do organismo humano.
- Coñecer as propiedades e funcións das principais biomoléculas constituíntes do organismo humano.
- Coñecer o metabolismo xeral dos glícidos, lípidos, aminoácidos, nucleótidos e ácidos nucleicos.
- Coñecer o metabolismo dos fosfatos e do calcio, así como os procesos de calcificación de tecidos duros.
- Coñecer os procesos bioquímicos básicos implicados na saúde dental.
INTRODUCIÓN. Introdución á Bioquímica e Bioloxía Molecular. Bioquímica Odontolóxica. Biomoléculas: características químicas e estruturais.
A AUGA. Estrutura e propiedades da auga. A auga nos seres vivos. Actividade iónica da auga. Ácidos e bases. Disolucións reguladoras do pH.
GLÍCIDOS. Glícidos: concepto e clasificación. Monosacáridos e derivados dos monosacáridos. Disacáridos. Polisacáridos. Proteoglicanos e glicoproteínas.
LÍPIDOS. Lípidos: características estruturais e clasificación. Ácidos graxos. Lípidos complexos. Lípidos simples. Lipoproteínas.
PROTEÍNAS. Aminoácidos: propiedades. Estrutura das proteínas. Pregamento das proteínas. Proteínas de interese biolóxico.
ENZIMAS. Enzimas: características e clasificación. Catálise e cinética encimática. Inhibición e regulación da actividade enzimática.
VITAMINAS, MINERAIS E OLIGOELEMENTOS. Vitaminas: clasificación e funcións. Vitaminas liposolubles. Vitaminas hidrosolubles. Efectos das deficiencias de vitaminas nos tecidos orais. Minerais e oligoelementos.
BIOENERXÉTICA E METABOLISMO INTERMEDIARIO. Relacións termodinámicas e compostos de alto nivel enerxético. Ciclo do os ácidos tricarboxílicos. Cadea de transporte electrónico e fosforilación oxidativa. Inhibidores do transporte electrónico e axentes desacoplantes.
METABOLISMO DE GLÍCIDOS. Glicólise e a súa regulación. Destinos metabólicos do piruvato e fermentación láctica. Incorporación doutros monosacáridos á vía glicolítica. Ruta das pentosas fosfato. Gliconeoxénese e a súa regulación. Glicoxenólise e glicoxenoxénese. Control do metabolismo do glicóxeno.
METABOLISMO DE LÍPIDOS E LIPOPROTEÍNAS. Metabolismo de ácidos graxos e a súa regulación. Metabolismo de lípidos complexos e a súa regulación. Metabolismo de lípidos simples: prostaglandinas e tromboxanos. Metabolismo do colesterol e a súa regulación. Metabolismo de lipoproteínas.
METABOLISMO DE AMINOÁCIDOS. Degradación de proteínas e recambio proteico. Reaccións comúns ao metabolismo de aminoácidos: transaminación e desaminación oxidativa. Uroxénese e formación de glutamina. Aminoácidos glicoxénicos e cetoxénicos. Metabolismo de aminoácidos específicos.
METABOLISMO DOS NUCLEÓTIDOS. Características estruturais e funcións dos nucleótidos. Metabolismo de nucleótidos: purínicos e pirimidínicos.
REPLICACIÓN DO DNA. Estrutura e características do DNA. Replicación: síntese do DNA. Mutacións e mecanismos de reparación do DNA.
SÍNTESE DO RNA: TRANSCRICIÓN. Estrutura e características dos RNA. Síntese do RNA. Procesamento do RNA despois da transcrición. Regulación da transcrición.
SÍNTESE DE PROTEÍNAS: TRADUCIÓN. O código xenético. Síntese de proteínas. Modificacións postraducionais das proteínas.
TECNOLOXÍA DO DNA RECOMBINANTE. PCR, clonación, secuenciación e outras técnicas.
BIOQUÍMICA BUCODENTAL BÁSICA. Metabolismo do calcio e do fósforo. Estrutura e composición química do dente. Bioquímica da saliva. Película adquirida e placa dental. Bioquímica da carie. Bioquímica do flúor. Requisitos mínimos dos dentífricos.
Bibliografía básica:
-MEISENBERG G, SIMMONS WH. "Principios de Bioquímica Médica". Cuarta ed. Barcelona: Elsevier; 2018.
-FEDUCHI E., ROMERO C., YÁÑEZ E., GARCÍA-HOZ C. "Bioquímica. Conceptos Esenciales". 3º edición. Madrid: Editorial Médica Panamericana; 2021.
-MCKEE T., MCKEE J.R.. “Bioquímica. Las bases moleculares de la vida”, 7e. México, D. F. McGRAW-HILL INTERAMERICANA EDITORES, S.A. de C. V. 2020.
-RODWELL VW, BENDER DA, BOTHAM KM, KENNELLY PJ, WEIL P. “Harper. Bioquímica ilustrada” 32 edición. 2022 McGraw Hill Education Inc.
-VOET D., VOET J.Q., PRATT C.W. “Fundamentos de Bioquímica. La vida a nivel molecular”. 4º edición. Editorial Médica Panamericana, 2016.
- Tymoczko JL, Berg JM, Stryer LL, "Bioquímica: Curso básico". Editorial Reverté, Barcelona, 2014.
-LOZANO J.A., GALINDO J.D., GARCÍA-BORRON J.C., MARTÍNEZ-LIARTE J.H., PEÑAFIEL R., SOLANO F. "Bioquímica y Biología Molecular para Ciencias de la Salud". 3º edición. McGraw-Hill Interamericana, Madrid, 2005.
Bibliografía complementaria:
-RONNER P. “Netter. Bioquímica esencial”. Primera ed. Barcelona: Elsevier; 2019.
-BAYNES J.W., DOMINICZAK M.H. "Bioquímica Médica". Sexta ed. Barcelona: Elsevier España; 2024.
-LIEBERMAN M., MARKS A.D., PEET A. “Marks Bioquímica médica básica : un enfoque clínico”. 5º edición. Barcelona. Wolters Kluwer , 2018
-Adriana María Salazar Montes, Ana Soledad Sandoval Rodríguez, Juan Socorro Armendáriz Borunda. “Biología Molecular. Fundamentos y aplicaciones en las ciencias de la salud”, 2e. México, D. F. McGRAW-HILL/INTERAMERICANA EDITORES, S.A. DE C.V. 2016.
-HERRERA E., RAMOS M.P., ROCA P., VIANA, M. “Bioquímica básica”. Elsevier España, S.L. 2014.
- JoVE (Journal of Visualized Experiments) https://www-jove-com.ezbusc.usc.gal/es/
Coñecementos
Con01. Coñecer as ciencias biomédicas nas que se fundamenta a Odontoloxía para asegurar unha correcta asistencia bucodental. Entre estas ciencias deben incluírse contidos apropiados de:
• Embrioloxía, anatomía, histoloxía e fisioloxía do corpo humano.
• Xenética, Bioquímica, Bioloxía celular e molecular.
• Microbioloxía e inmunoloxía
Con02. Coñecer a morfoloxía e función do aparello estomatognático, incluíndose contidos apropiados de embrioloxía, anatomía, histoloxía e fisioloxía específicos.
Competencias
Comp01. Capacidade de análise e síntese.
Comp02. Capacidade de organizar e planificar.
Comp03. Comunicación oral e escrita na propia lingua.
Comp05. Habilidades básicas de manexo do computador.
Comp06. Habilidades de xestión da información (habilidade para buscar e analizar información proveniente de fontes diversas).
Comp07. Resolución de problemas.
Comp08. Toma de decisións.
Comp09. Capacidade crítica e autocrítica.
Comp10. Traballo en equipo.
Comp11. Habilidades interpersoais.
Comp16. Compromiso ético.
Comp17. Capacidade de aplicar os coñecementos na práctica.
Comp18. Habilidades de investigación.
Comp19. Capacidade de aprendizaxe autónoma
Comp20. Capacidade para adaptarse a novas situacións.
Comp21. Capacidade para xerar novas ideas (creatividade).
Comp24. Habilidade para traballar de forma autónoma.
Comp26. Iniciativa e espírito emprendedor.
Comp27. Preocupación pola calidade.
Habilidades ou destrezas
H/D07. Promover a aprendizaxe de maneira autónoma de novos coñecementos e técnicas, así como a motivación pola calidade.
H/D08. Saber compartir información con outros profesionais sanitarios e traballar en equipo.
H/D11. Comprender as ciencias biomédicas básicas nas que se fundamenta a Odontoloxía para asegurar unha correcta asistencia bucodental.
H/D18. Coñecer, valorar criticamente e saber utilizar as fontes de información clínica e biomédica para obter, organizar, interpretar e comunicar a información científica e sanitaria.
H/D19. Coñecer do método científico e ter capacidade crítica para valorar os coñecementos establecidos e a información nova. Ser capaz de formular hipótese, colleitar e valorar de forma crítica a información para a resolución de problemas, seguindo o método científico.
Clases expositivas, nas que o docente explicará os contidos da materia con apoio de medios audiovisuais e dos recursos do campus virtual, fomentando a participación do alumnado para expor as dúbidas que vaian xurdindo durante as explicacións.
Seminarios en grupos reducidos, nos que se realizan actividades de tipo práctico: presentación de preguntas, problemas e casos prácticos relacionados cos contidos explicados nas clases maxistrais, resolución por parte do profesor de dúbidas sobre os contidos da materia.
Resolución de problemas, na que os estudantes, co apoio do profesor, aplican os coñecementos e habilidades adquiridas para resolver problemas ou preguntas expostas polo docente.
Titorías individuais para aclarar dúbidas e orientar ao alumnado.
Realizarase un exame final presencial, que representará o 80% da nota final. Este exame final será de tipo test e/ou preguntas curtas, abarcando todos os aspectos relacionados cos contidos da materia. O alumno deberá demostrar no exame un coñecemento adecuado de cada unha das parte da materia. Así mesmo, realizarase unha avaliación continua, que representará o 20% da nota final, e que poderá consistir en controis periódicos da aprendizaxe e grao de participación nas distintas actividades realizadas. Ademais os alumnos que o desexen poderán realizar como parte da avaliación continua unha proba de control da metade da materia, que representa o 40% da nota final (se a superan o exame final contaría un 40% da nota final e consistiría só na outra metade da materia). Por tanto para estes alumnos a avaliación continua representará un 60% da nota final.
Alumnos que non realicen ou non superen a proba de control: Tendo en conta que o exame final achega un máximo de 8,0 puntos e a avaliación continua un máximo de 2,0 puntos, para superar a materia será necesario obter no exame final unha nota mínima de 3,6 puntos e que coa suma da avaliación continua alcáncense os 5,0 puntos. Isto significa que á nota do exame final sumaráselle a nota correspondente á avaliación continua, só cando no exame final alcanzáronse os 3,6 puntos. A nota alcanzada na avaliación continua só terá vixencia na convocatoria en curso.
Alumnos que superen a proba de control: Tendo en conta que o exame final achega un máximo de 4,0 puntos e a avaliación continua un máximo de 6,0 puntos, para superar a materia será necesario obter no exame final unha nota mínima de 1,8 puntos e que coa suma da avaliación continua alcáncense os 5,0 puntos. Isto significa que á nota do exame final sumaráselle a nota correspondente á avaliación continua, só cando no exame final alcáncense os 1,8 puntos. A nota alcanzada na avaliación continua só terá vixencia na convocatoria en curso.
Nos casos nos que se detecte a realización fraudulenta de exercicios e probas de avaliación, aplicarase o que recolle a “Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións”.
Traballo presencial do alumno: 60 horas
Traballo persoal do alumno: 90 horas
Asistencia a todas as actividades presenciais relativas á docencia da materia.
Seguimento e lectura periódica dos textos e demais materiais recomendados polo profesor.
Utilización das titorías para resolver as dúbidas que teña o estudante en relación cos contidos impartidos.
Para rematar, o alumno deberá centrar o seu estudo na comprensión dos conceptos impartidos e na súa posible aplicación no ámbito médico, non limitándose nunca á simple asimilación da información.
Antonio Juan Pazos Castelos
Coordinador/a- Departamento
- Bioquímica e Bioloxía Molecular
- Área
- Bioquímica e Bioloxía Molecular
- Teléfono
- 881816056
- Correo electrónico
- antonioj.pazos [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Sofia Sanchez Iglesias
- Departamento
- Bioquímica e Bioloxía Molecular
- Área
- Bioquímica e Bioloxía Molecular
- Correo electrónico
- sofia.sanchez [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Profesor Axudante Doutor LOU
| Luns | |||
|---|---|---|---|
| 10:30-12:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Odontoloxía-Aula 1 |
| Martes | |||
| 09:30-10:30 | Grupo /CLIS_02 | Castelán | Odontoloxía-Aula 1 |
| 10:30-11:30 | Grupo /CLIS_01 | Castelán | Odontoloxía-Aula 1 |
| Venres | |||
| 10:00-11:30 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Odontoloxía-Aula 1 |
| 12.01.2026 12:00-14:00 | Grupo /CLE_01 | Odontoloxía-A. Suárez Nuñez |
| 12.01.2026 12:00-14:00 | Grupo /CLE_01 | Odontoloxía-Aula 3 |
| 30.06.2026 12:30-14:30 | Grupo /CLE_01 | Odontoloxía-A. Suárez Nuñez |