Créditos ECTS Créditos ECTS: 4.5
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 74.25 Horas de Titorías: 2.25 Clase Expositiva: 18 Clase Interactiva: 18 Total: 112.5
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Farmacoloxía, Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
Áreas: Farmacoloxía
Centro Facultade de Farmacia
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Sen docencia (Extinguida)
Matrícula: Non matriculable
1- Coñecer e comprender os mecanismos xerais da enfermidade, alteracións moleculares, estruturais e funcionais, e as ferramentas terapéuticas para restaurar a saúde.
2- Promover o uso racional dos medicamentos e produtos sanitarios.
3- Favorecer a resolución de problemas e a toma de decisións en Farmacoterapia
4- Desenvolver a capacidade de aplicar os coñecementos á práctica e á capacidade de comunicarse cos expertos en outras áreas relacionadas coa saúde, promovendo a colaboración cos equipos profesionais sanitarios.
5- Desenvolver habilidades de xestión da información (habilidade para buscar e analizar información das fontes de información de medicamentos adecuadas e de fiar).
Epígrafes do curso: Programa da materia
Programa das clases expositivas: 23 horas
Sección I: Principios Xerais
Tema 1. Concepto e obxectivos da Farmacoterapia. Guías farmacoterapéuticas e Guías da Práctica Clínica
Tema 2. Relevancia clínica das situacións fisiolóxicas especiais e das situacións patolóxicas na utilización dos medicamentos
Tema 3. Relevancia clínica das interaccións medicamento-medicamento;
medicamento - alimento e medicamento-probas de laboratorio
Tema 4. Deseño de protocolos de Atención Farmacéutica: dispensación (activa) de medicamento, indicación farmacéutica e seguimento farmacoterapéutico.
Sección II: Farmacoterapia dos trastornos mentais
Tema 5. Farmacoterapia da ansiedade e dos trastornos do sono
Tema 6. Farmacoterapia das psicoses: esquizofrenia
Tema 7. Farmacoterapia da depresión
Sección III- Farmacoterapia das alteracións do movemento y dos
trastornos neurodexenerativos
Tema 8. Farmacoterapia da enfermidade de Alzheimer y de outras demencias
Tema 9. Farmacoterapia da escleroses múltiple
Sección IV: Farmacoterapia das alteracións cardiovasculares
Tema 10. Farmacoterapia da hipertensión arterial
Tema 11. Farmacoterapia da insuficiencia cardíaca
Sección V: Farmacoterapia da inflamación e da dor
Tema 12. Farmacoterapia da dor
Sección VI: Farmacoterapia dos trastornos respiratorios
Tema 13. Farmacoterapia da asma e da rinite alérxica. Enfermidade pulmonar obstrutiva crónica.
Sección VII: Farmacoterapia dos trastornos musculoesqueléticos
Tema 14. Farmacoterapia da hiperuricemia e da gota
Sección VIII: Farmacoterapia do aparato dixestivo
Tema 15.Farmacoterapia dos trastornos gastrointestinais
Programa de clases Interactivas
Seminarios (18 horas)
• Seminario 1 (4 horas): Consideracións xerais de Atención Farmacéutica en Farmacoterapia
• Seminario 2 (2 horas): Indicación farmacéutica en tose
• Seminario 3 (2 horas): Indicación farmacéutica en estrinximento e hemorroides
• Seminario 4 (2 horas): Indicación farmacéutica en diarrea
• Seminario 5 (2 horas): Indicación farmacéutica en alteracións oculares: ollo vermello e sequidade ocular
• Seminario 6 (2 horas): Seguimento farmacoterapéutico de pacientes con hipertensión arterial e insuficiencia cardíaca
• Seminario 7 (4 horas): Dispensación en farmacoterapia de asma e EPOC
Básica:
LORENZO P, MORENO A, LEZA JC, LIZASOAIN I, MORO A, PORTOLÉS A, editores. Velazquez. estreñimientoFarmacología Básica y Clínica. 19ª ed. Madrid: Editorial Médica Panamericana, 2018.
BRAVO DIAZ L, MARHUENDA REQUENA E, Manual de Farmacoterapia. Madrid. Editorial Elsevier, 2005.
BRUNTON LL, HILAL-DANDAN R, KNOLLMANN BC, editores. Goodman & Gilman: Las bases farmacológicas de la terapéutica. 13ª ed: McGraw-Hill. 2019. Acceso electrónico USC: McGraw-Hill AccessMedicina Spa. https://accessmedicina-mhmedical-com.ezbusc.usc.gal/book.aspx?bookid=24…
Foro de Atención Farmacéutica-Farmacia Comunitaria (Foro AF-FC). Guía práctica para los Servicios Profesionales Farmacéuticos Asistenciales en la Farmacia Comunitaria. Madrid: Consejo General de Colegios Oficiales de Farmacéuticos; 2019. https://www.portalfarma.com/inicio/serviciosprofesionales/forofarmaciac…
Complementaria:
DIPIRO, J.T., TALBERT, R.L., YEE, G.C. MATZKE G.R., WELLS, B.G., POSEY, L.M., editores. Pharmacotherapy, a physiological approach. 10ª ed: McGraw-Hill. 2017.
Catálogo de medicamentos. 2018. Madrid: Consejo general de Colegios Oficiales de Farmacéuticos, 2018.
BENEDÍ J, RODRÍGUEZ M, editores. Atención farmacéutica. 1ª ed. Madrid: DEXTRA Editorial, 2019.
RITTER JM, FLOWER R, HENDERSON G, LOKE YK, MacEWAN D, RANG HP. editores. Rang y Dale Farmacología. 9ª ed. Barcelona: Elsevier, 2020. Acceso temporal on USC ClinicalKey Student Medicine – Elsevier: https://biblioteca-usc.gal/clinicalkey-student-elsevier/
FLÓREZ J., ARMIJO J., MEDIAVILLA Á. editores. Farmacología Humana. Elsevier Masson, S.A., Barcelona, 6ªEd, 2013. Acceso temporal on USC ClinicalKey Student Medicine – Elsevier: https://biblioteca-usc.gal/clinicalkey-student-elsevier/
KATZUNG B.G. Farmacología básica y clínica, 14 ed. Ed. McGRAW-HILL, 2017. Acceso electrónico USC: McGraw-Hill AccessMedicina Spa: https://accessmedicina-mhmedical-com.ezbusc.usc.gal/book.aspx?bookid=27…
Competencias específicas
Módulo de Medicina e Farmacoloxía (MF)
MF06 Levar a cabo as actividades de farmacia clínica e social, seguindo o ciclo de atención farmacéutica.
MF07 Promover o uso racional do medicamento e produtos sanitarios.
MF08 Adquirir as habilidades necesarias para poder prestar consello terapéutico nos farmacoterapia y dietoterapia, así como consello nutricional e alimentario a los usuarios de los establecementos nos que presten servizo.
MF12 Coñecer e comprender a estrutura e función do corpo humano, así como os mecanismos xerais da enfermidade, alteracións moleculares, estruturais e funcionais, expresión sindrómica e ferramentas terapéuticas para restaurar a saúde.
Competencias transversais
Competencias Instrumentais (CI)
CI08 Habilidades de xestión da información (habilidade para buscar e analizar información proveniente de fontes diversas).
CI09 Resolución de problemas.
CI10 Toma de decisións.
Competencias Interpersoais (CP)
CP01 Capacidade crítica e autocrítica.
CP05 Capacidade de comunicarse con expertos noutras áreas
Competencias Sistémicas (CS)
CS01 Capacidade de aplicar os coñecementos á práctica
Actividades formativas con presencia del profesor:
A) Clases expositivas: lección impartida polo profesor sobre os epígrafe dos temas propostos no programa. Duración: 50 minutos. É necesario contar co apoio de medios audiovisuais e informáticos, pero, en xeral, os alumnos non necesitan manexalos na clase.
B) Clases interactivas (Seminarios) (en grupos reducidos): clase teórico/práctica na que se tratarán os contidos descritos no programa de seminarios. A súa duración é de dúas horas. O alumno recibe unha ensinanza baseada na resolución de problemas e participa activamente nestas clases do seguinte xeito: 1) Os alumnos son divididos en equipos de traballo e, en cada sesión, un equipo expón aos seus compañeiros ao protocolo de acción en atención farmacéutica en farmacoterapia do tema obxecto de estudo. O equipo encargado de cada seminario haberá preparado previamente o tema asignado en base a unha guía facilitada como material de partida polo profesor. 2) A continuación, discútense e resólvense na clase casos clínicos propostos polo profesor e po lo equipo encargado do tema a estudo, de forma individual e/ou grupal. 3) Simulación de pacientes na aula Cofaga/Cofano: os alumnos simulan as actuacións farmacéuticas para os casos resoltos no apartado 2.
C) Titorías de pizarra (en grupo reducido): Titorías programadas polo profesor. En xeral, supoñerán para cada alumno unhas 2 horas por semestre e materia. Propóñense actividades como a supervisión de traballos á expoñer polos alumnos nas clases de seminarios, dos casos clínicos, así como dúbidas para a presentación, exposición e debate feitos por pequenos grupos.
Escenario 1: normalidade adaptada (sen restricións á presencialidade física): as actividades formativas (docencia expositiva e interactiva (seminarios) e titorías desenvolveranse de forma presencial na aula.
Escenario 2: distanciamento (restricións parciais á presencialidade física): a docencia expositiva desenvolverase de forma telemática síncrona. A docencia interactiva (seminarios) y titorías desenvolverase de forma presencial na aula. A docencia desenvolverase mantendo os horarios programados. Para as actividades formativas en entorno virtual empregaranse o Campus Virtual e outras ferramentas institucionais dispoñibles como MS Teams/MS Forms e/ou outras que se poidan habilitar ao efecto.
Escenario 3: peche das instalacións (imposibilidade de impartir docencia con presencialidade física). Tanto a docencia expositiva como a interactiva (seminarios) e titorías desenvolveranse de forma completamente virtual, mediante mecanismos síncronos e/ou asíncronos, nos horarios programados. Para as actividades formativas empregaranse o Campus Virtual e outras ferramentas institucionais dispoñibles como MS Teams/MS Forms e/ou outras que se poidan habilitar ao efecto.
O seguimento das actividades formativas individuais ou grupais desenvoltas con soporte virtual en calquera dos escenarios levarase a cabo mediante os mecanismos dispoñibles nas plataformas empregadas, tales como rexistros de participación e programación das entregas.
Os exames da materia realizaranse de forma presencial ou por vía telemática, en función da situación sanitaria na que nos atopemos e de acordo co que establezan as autoridades académicas.
Escenarios 1 (normalidade adaptada), 2 (distanciamento) e 3 (peche das instalacións): Realizarase avaliación continua y una proba final de coñecementos teórico-prácticos complementaria a la avaliación continua.
• Avaliación continua: con la avaliación continua se pretende avaliar el nivel de coñecementos y resultados de aprendizaxe adquiridos por el alumno en cada momento del tempo. La avaliación continua se valorará la asistencia y participación en las clases expositivas e interactivas, la preparación y execución de los seminarios, así como la participación activa del alumno en outras actividades individuais y/o grupais así como en probas obxectivas de seguimento que se propoñan a lo largo del curso. La nota obtida en la avaliación continua será el 40% de la cualificación final.
• Proba final: se avaliaran coñecementos teórico-prácticos mediante un exame que inclúe preguntas tipo test de los temas de las clases expositivas y de las clases interactivas y casos de farmacoterapia en atención farmacéutica. La nota obtida en esta avaliación de coñecementos teórico-prácticos será el 60% de la cualificación final.
• Cualificación final. En la cualificación final outorgada ao alumno, teranse en conta las notas de la avaliación continua (40%) y la obtida en la proba final de coñecementos teórico-prácticos (60%), tendo en conta que el alumno debe alcanzar un mínimo del 30% de la nota en la proba final para superar la materia. Esta ponderación será aplicable a os tres escenarios. Alumnos non aptos para avaliación continua serán avaliados unicamente mediante proba final.
• Avaliación en la segunda oportunidade do curso: en sucesivas convocatorias se utilizarán los mesmos criterios de avaliación.
Para los casos de realización fraudulenta de exercicios o probas será de aplicación o recollido en la “Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións”.
TRABALLO PRESENCIAL NA AULA TRABALLO PERSOAL DO ALUMNO
Clases expositivas en grupo grande 23 H Estudio autónomo individual ou en grupo 35H
Clases interactivas en grupo reducido 16 H Resolución exercicios, ou outros traballos 17 H
Titorías en grupo moi reducido 2 H Orientación e resolución de dúbidas
Traballos (individuais ou en grupo) incluídos Elaboración, presentación, exposición 14H
interactivas 2 H
Exames e revisión 2 Realización e revisión do exame 1,5
Total horas traballo presencial na aula ou no laboratorio 45
Total horas traballo persoal do alumno 67,5
Para os tres escenarios previstos se dan las seguintes recomendacións para el estudio de la materia:
Coñecementos previos de farmacoloxía, fisioloxía, fisiopatoloxía, biofarmacia, toxicoloxía e farmacocinética etc.
Recoméndase tamén integrar e relacionar os contidos desta materia con outros, tanto dentro da mesma materia, dentro da mesma materia (algúns temas con outros) ou entre materias (contidos de farmacoterapia con farmacoloxía, fisiopatoloxía ...). Isto beneficiaría a aprendizaxe traslacional do estudante.
Finalmente, deben comprender que os coñecementos impartidos nesta materia permitirán ao farmacéutico como profesional transmitir información sobre os medicamentos e practicar a atención farmacéutica tanto no asesoramento de medicamentos sen prescrición coma na realización do seguimento da farmacoterapia en Enfermidades crónicas e levar a cabo a dispensación de medicamentos.
Tamén é moi desexable que os estudantes teñan coñecementos transversais relacionados coa información sobre a medicación, as habilidades de comunicación profesional e os coñecementos informáticos e de lingua inglesa
Plan de continxencia. Recóllense aquí las adaptacións correspondentes a los apartados de Metodoloxía da ensinanza e do Sistema de avaliación previstas para os escenarios 2 y 3.
Metodoloxía da ensinanza
Escenario 1: normalidade adaptada (sen restricións á presencialidade física): as actividades formativas (docencia expositiva e interactiva (seminarios) e titorías desenvolveranse de forma presencial na aula.
Escenario 2: distanciamento (restricións parciais á presencialidade física): a docencia expositiva desenvolverase de forma telemática síncrona. A docencia interactiva (seminarios) y titorías desenvolverase de forma presencial na aula. A docencia desenvolverase mantendo os horarios programados. Para as actividades formativas en entorno virtual empregaranse o Campus Virtual e outras ferramentas institucionais dispoñibles como MS Teams/MS Forms e/ou outras que se poidan habilitar ao efecto.
Escenario 3: peche das instalacións (imposibilidade de impartir docencia con presencialidade física). Tanto a docencia expositiva como a interactiva (seminarios) e titorías desenvolveranse de forma completamente virtual, mediante mecanismos síncronos e/ou asíncronos, nos horarios programados. Para as actividades formativas empregaranse o Campus Virtual e outras ferramentas institucionais dispoñibles como MS Teams/MS Forms e/ou outras que se poidan habilitar ao efecto.
O seguimento das actividades formativas individuais ou grupais desenvoltas con soporte virtual en calquera dos escenarios levarase a cabo mediante os mecanismos dispoñibles nas plataformas empregadas, tales como rexistros de participación e programación das entregas.
Sistema de avaliación
Escenarios 1 (normalidade adaptada), 2 (distanciamento) e 3 (peche das instalacións): Realizarase avaliación continua y una proba final de coñecementos teórico-prácticos complementaria a la avaliación continua.
• Avaliación continua: con la avaliación continua se pretende avaliar el nivel de coñecementos y resultados de aprendizaxe adquiridos por el alumno en cada momento del tempo. La avaliación continua se valorará la asistencia y participación en las clases expositivas e interactivas, la preparación y execución de los seminarios, así como la participación activa del alumno en outras actividades individuais y/o grupais así como en probas obxectivas de seguimento que se propoñan a lo largo del curso. La nota obtida en la avaliación continua será el 40% de la cualificación final.
• Proba final: se avaliaran coñecementos teórico-prácticos mediante un exame que inclúe preguntas tipo test de los temas de las clases expositivas y de las clases interactivas y casos de farmacoterapia en atención farmacéutica. La nota obtida en esta avaliación de coñecementos teórico-prácticos será el 60% de la cualificación final.
• Cualificación final. En la cualificación final outorgada ao alumno, teranse en conta las notas de la avaliación continua (40%) y la obtida en la proba final de coñecementos teórico-prácticos (60%), tendo en conta que el alumno debe alcanzar un mínimo del 30% de la nota en la proba final para superar la materia. Esta ponderación será aplicable a os tres escenarios. Alumnos non aptos para avaliación continua serán avaliados unicamente mediante proba final.
• Avaliación en la segunda oportunidade do curso: en sucesivas convocatorias se utilizarán los mesmos criterios de avaliación.
Para los casos de realización fraudulenta de exercicios o probas será de aplicación o recollido en la “Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións”.
María De Los Reyes Laguna Francia
- Departamento
- Farmacoloxía, Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Área
- Farmacoloxía
- Teléfono
- 881814996
- Correo electrónico
- mdelosreyes.laguna [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Maria De Los Angeles Castro Perez
Coordinador/a- Departamento
- Farmacoloxía, Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Área
- Farmacoloxía
- Teléfono
- 881815457
- Correo electrónico
- marian.castro [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Ezequiel Alvarez Castro
- Departamento
- Farmacoloxía, Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Área
- Farmacoloxía
- Teléfono
- 881814981
- Correo electrónico
- ezequiel.alvarez [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Profesor Axudante Doutor LOU
Matilde Yañez Jato
- Departamento
- Farmacoloxía, Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Área
- Farmacoloxía
- Categoría
- Profesor/a: Profesor Interino/a substitución redución docencia
| Luns | |||
|---|---|---|---|
| 10:00-11:00 | Grupo B/CLE_02 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |
| Martes | |||
| 10:00-11:00 | Grupo B/CLE_02 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |
| Mércores | |||
| 10:00-11:00 | Grupo B/CLE_02 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |
| Xoves | |||
| 10:00-11:00 | Grupo B/CLE_02 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |
| Venres | |||
| 10:00-11:00 | Grupo B/CLE_02 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |
| 16:30-17:30 | Grupo A/CLE_01 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |