Créditos ECTS Créditos ECTS: 3
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 51 Horas de Titorías: Clase Expositiva: 18 Clase Interactiva: 6 Total: 75
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Máster RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Psicoloxía Clínica e Psicobioloxía
Áreas: Personalidade, Avaliación e Tratamentos Psicolóxicos
Centro Facultade de Psicoloxía
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable | 1ro curso (Si)
- Introducir ao estudante na orientación teórica da intervención familiar, partindo da evolución histórica das ideas que dominaron o panorama da intervención familiar para acabar describindo os principais modelos en intervencións familiares.
- Saber diferenciar a Intervención Familiar Sistémica doutros modelos de intervención psicolóxica
- Ser capaz de enumerar os principais enfoques que forman o panorama da intervención familiar e saber describir os principais modelos en intervencións familiares.
- Saber apreciar las diferencias desde unha perspectiva Sistémica dos diferentes enfoques, técnicas e as aplicacións aos diferentes trastornos.
- Saber desenvolver obxectivos de intervención específicos ante casos concretos e planificar as estratexias e técnicas adecuadas desde a perspectiva sistémica
Estes obxectivos ven subliñados polas clases prácticas nas que se utilizan estratexias de "role-play" e visionado de gravacións de intervencións en diferentes trastornos.
1. ORIXES DA INTERVENCION FAMILIAR
1. A aparición do formato conxunto.
2. Os SUPOSTOS SISTÉMICOS
1. Noción de sistema.
2. Circularidad.
3. Enfoque relacional.
4. Proceso-Interdependecia.
3. INTERVENCION FAMILIAR ESTRATÉXICA
1. A contribución de M. Erickon.
2. O enfoque de Jay Haley.
a. Intervencións paradoxais.
4. INTERVENCION FAMILIAR DO GRUPO DE MILAN
1. A evolución do Grupo de Milan.
2. Neutralidad, construción de hipótese e circularidad.
3. A entrevista como intervención.
5. O MODELO DE INTERVENCION BREVE DO MRI
1. Cambio1 e Cambio 2.
2. Máis do mesmo.
3. Relación problema/técnica.
6. O MODELO DE INTERVENCION CENTRADO NAS SOLUCIÓNS
1. Cooperación.
2. Excepcións e cambio pre-tratamento.
7. INTERVENCION FAMILIAR ESTRUTURAL
1. Supostos do modelo estructural.
2. Desafío ao síntoma, estrutura e realidade.
8. ANALISIS COMPARATIVO DOS MODELOS DE INTERVENCION SISTEMICOS
1. Directividad vs. Neutralidad
2. Papel da Familia
3. Descrición vs. Prescripción
Bibliografía básica e complementaria
BIBLIOGRAFÍA BÁSICA:
DE SHAZER, S.: Claves Para la Solución en Terapia Breve. Barcelona: Paidos, 1986.
FISCH, R; WEAKLAND, J y SEGAL, L. La Táctica del Cambio.Barcelona: Herder, 1984.
HALEY, L. Terapia para Resolver Problemas. Buenos Aires: Amorrortu, 1980.
MINUCHIN, S.: Técnicas de Terapia Familiar. Barcelona: Paidós, 1984.
WATZLAWICK, P. Cambio. Barcelona: Herder, 1976.
WATZLAWICK, P. et al. Teoría de la Comunicación Humana. Barcelona: Herder, 1981.
BIBLIOGRAFÍA COMPLEMENTARIA:
Ackerman, N. (1970). Teoría y práctica de la terapia familiar. Buenos Aires: Proteo.
Andolfi, M.(1987). Terapia familiar. Barcelona: Paidós.
Bandler, R. y Grinder, J. (1980). La estructura de la magia, Santiago de
Bateson, G.(1976). Pasos hacia una ecología de la mente, Buenos Aires: Lohe.
Beyebach, M. (2006). 24 Ideas para una terapia Breve. Barcelona: Herder.
Beyebach, M y Herrero, M (2011). ; 200 tareas en terapia breve. Barcelona, Herder.
Beyebach, M. y Rodríguez-Arias, J.L. (comps.) (1989). Lecturas de terapia familiar. Salamanca: Kadmos.
Boscolo, L. y Cecchin G. (1989). Terapia familiar sistémica de Milán: Teoría y práctica. Buenos Aires: Amorrortu.
Boszormeny-Nagy, I. (1976). Terapia familiar intensiva. México: Trillas.
Boszormeny-Nagy, I. (1983). Lealtades invisibles. Buenos Aires: Amorrortu.
Bowen, M.L. (1991). De la familia al individuo. Barcelona: Paidós.
de Shazer, S. (1991). Putting difference to work. New York: Norton.
de Shazer, S. (1999). En un origen las palabras eran magia. Barcelona: Gedisa.
Fischman, H.C. (1984). Tratamiento de adolescentes con problemas. Barcelona: Paidós.
Haley, J. (1972). Tácticas de poder de Jesucristo y otros ensayos. Buenos Aires : Tiempo Contemporáneo.
Haley, J. (1971). Estrategias en Psicoterapia. Barcelona : Ediciones Toray,
Haley, J. (1984). Terapia de ordalia para modificar la conducta. Buenos Aires : Amorrortu.
Haley, J. (1974). Tratamiento de la familia. Barcelona: Toray.
Haley, J. (1980). Terapia no convencional. Las técnicas psiquiátricas de Milton H. Erickson. Buenos Aires: Amorrortu.
Haley, J. (1980). Terapia para resolver problemas. Buenos Aires: Amorrortu.
Haley, J. (1985). Trastornos de la emancipación juvenil y terapia familiar. Buenos Aires: Amorrortu.
Hoffman, L. (1987). Fundamentos de la Terapia Familiar. México: Fondo de Cultura Econíomica
Imber-Black, E. y Roberts, J. (1990). Rituales terapéuticos y ritos en la familia. Barcelona: Gedisa.
Keeney, B. y Ross, J. (1987) Construcción de terapias familiares sistémicas. Buenos Aires: Amorrortu.
Keeney, B.P. (1987). Estética del cambio. Barcelona: Paidós.
Kim Berg, I. y Stanton, J. (1996). Trabajando con el problema del alcohol. Barcelona: Gedisa
Madanes, C. (1984). Terapia familiar estratégica. Buenos Aires: Amorrortu.
Minuchin, S. (1982). Familias y terapia familiar Buenos Aires: Gedisa.
Minuchin, S. (1984). Calidoscopio familiar. Barcelona: Paidós.
Minuchin, S., Lee, W. y Simon, G. (1998). El arte de la terapia familiar. Barcelona: Piados.
Nardone, G., y Watzlawick, P. (1983). El arte del cambio. Barcelona: Herder.
Navarro Góngora, J. (1992). Técnicas y programas en Terapia Familiar. Barcelona: Paidós.
Navarro Góngora, J. y Beyebach, M. (1995). Avances en terapia familiar sistémica. Barcelona: Paidós.
O’Hanlon W.H. y Weiner-Davis M. (1990). En busca de soluciones. Barcelona: Paidós.
O’Hanlon W.H. (2001). Desarrollar posibilidades. Barcelona: Paidós.
O’Hanlon, W.H. (1989). Raices profundas. Principios básicos de la terapia y de la hipnosis de Milton Erickson. Buenos Aires: Paidós.
O’Hanlon, W.H., y Weiner-Davis M. (1990). En busca de soluciones. Barcelona: Paidós.
Rosen, S. (1986). Mi voz irá contigo: los cuentos didácticos de Milton H. Erickson. Buenos Aires: Paidós.
Satir, V. (1983). Terapia familiar conjunta. México: La Prensa Mexicana.
Selekman, M. (1996). Abrir caminos para el cambio. Barcelona: Gedisa.
Selvini-Palazzoli, M. (1990). Los juegos psicóticos en la familia. Barcelona: Paidós.
Selvini-Palazzoli, M., Boscolo L., Cecchin, G. y Prata, G. (1988). Paradoja y Contraparadoja. Barcelona: Paidós.
Sluzki, C. (1996). La red social: frontera de la práctica sistémica. Barcelona. Gedisa.
Watzlawick, P. (1988). La realidad inventada. Barcelona: Gedisa, 1988.
Watzlawick, P. (1989). El arte de amargarse la vida. Barcelona: Herder. (Comentario de ATFA)
Whitaker, C. y Bumberry, W.M. (1988). Danzando con la familia. Barcelona: Paidós.
Whitaker, C. (1992). Meditaciones nocturnas de un terapeuta familiar. Barcelona: Paidós.
White, M. y Epston, D. (1993). Medios narrativos para fines terapéuticos. Barcelona: Gedisa
White, M. (1994). Guías para una terapia familiar sistémica. Barcelona: Gedisa.
White, M. (2002). El enfoque narrativo en la experiencia de los terapeutas. Barcelona: Gedisa.
White, M. (2002). Reescribir la vida: entrevistas y ensayos. Barcelona: Gedisa.
Wittezaele, J.J. y García, T. (1994). La escuela de Palo Alto. Historia y evolución de las ideas esenciales.
Zeig, J.K. (1985). Un seminario didáctico con Milton H. Erickson. Buenos Aires: Amorrortu.
BÁSICAS E XERAIS
CB7 - Que os estudantes saiban aplicar os coñecementos adquiridos e a súa capacidade de resolución de problemas en contornas novas ou pouco coñecidos dentro de contextos máis amplos (ou multidisciplinares) relacionados coa súa área de estudo
CB8 - Que os estudantes sexan capaces de integrar coñecementos e enfrontarse á complexidade de formular xuízos a partir dunha información que, sendo incompleta ou limitada, inclúa reflexións sobre as responsabilidades sociais e éticas vinculadas á aplicación dos seus coñecementos e xuízos
CG1 - Adquirir, desenvolver e poñer en práctica un concepto de saúde integral, que contemple os compoñentes biopsicosociales da mesma, de acordo coas directrices establecidas pola OMS
CG2 - Coñecer en profundidade a natureza psicolóxica do comportamento humano, así como os factores sociais e biolóxicos que poden afectalo.
CG7 - Planificar, realizar e, no seu caso, supervisar o proceso de avaliación psicolóxica do comportamento humano e dos factores psicolóxicos asociados cos problemas de saúde para establecer a avaliación dos mesmos.
CG8 - Deseñar, desenvolver e, no seu caso, supervisar e avaliar plans e programas de intervención psicolóxica, en función da avaliación psicolóxica e das variables de tipo individual e social que concorran en cada caso.
CG9 - Mostrar habilidades de comunicación interpersoal e de manexo das emocións adecuadas para unha interacción efectiva cos pacientes, familiares e coidadores nos procesos de identificación do problema, avaliación, comunicación do diagnóstico e intervención e seguimento psicolóxicos.
CG11 - Axustarse ás obrigacións deontolóxicas da Psicoloxía no ámbito sanitario, mostrando un compromiso ético e profesional cos valores de igualdade de oportunidades, de respecto á diversidade e de resolución pacífica dos conflitos.
TRANSVERSAIS
CT5 - Saber desenvolver o seu traballo desde a perspectiva da calidade e a mellora continua, coa capacidade autocrítica necesaria para un desempeño profesional responsable.
ESPECÍFICAS
CE2 - Ser capaz de planificar e desenvolver unha sesión de avaliación e intervención, establecendo hipótese das que deducir enunciados contrastables.
CE5 - Saber elixir e aplicar as técnicas de intervención psicolóxica máis adecuadas de acordo coa súa finalidade (prevención, rehabilitación, consello, asesoramento etc.).
CE6 - Saber planificar e desenvolver unha intervención psicolóxica, establecendo obxectivos pertinentes e realistas en función das características do problema e o contexto.
CE8 - Saber proporcionar retroalimentación aos destinatarios de forma adecuada e precisa co fin de implicalos nas distintas fases do proceso de avaliación e intervención psicolóxicas.
A metodoloxía de ensinanza é a clase maxistral participativa. Todos os contidos están configurados como presentacións 'power point'. Non hai un tempo determinado por tema, xa que os temas teñen amplitudes diferentes e o ritmo de exposición depende das intervencións dos alumnos e do seu propio interese en afondar en cada tema. Ademais das clases prácticas, en cada clase preséntanse tres ou catro casos clínicos para apoiar a descrición conceptual do temario.
A cualificación final realízase tendo en conta tres aspectos:
1. Proba final. Supón o 30% da nota final (é dicir, 3 puntos).
2. Asistencia e participación en clases interactivas. Pódese adquirir ata un 60% (6 puntos) da nota final participando nas actividades prácticas da materia.
3. Asistencia presencial ás clases expositivas. Pódese adquirir ata un 10% (1 punto) da nota final a través do control diario de asistencia. Cada falta de asistencia penalizarase con - 0,10 puntos
Compensación de perdas de puntos nos apartados 2 e 3. A asistencia a actividades formativas (Cursos e Seminarios), relacionados coa formación clínica e a temática dá materia, poderán axudar a compensar unha puntuación obtida por baixo do máximo nos apartados 2 e 3.
Considérase que o alumno necesita dedicar un total de 50 horas de estudo e de traballo persoal para superar a materia.
Elaboración de informes (prácticas, etc.): 10h.
Actividades de estudo: 31h.
Elaboración de traballos (individuais e/ou en grupo): 10h.
Emilio Gutierrez Garcia
Coordinador/a- Departamento
- Psicoloxía Clínica e Psicobioloxía
- Área
- Personalidade, Avaliación e Tratamentos Psicolóxicos
- Teléfono
- 881813730
- Correo electrónico
- emilio.gutierrez [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Catedrático/a de Universidade
| Luns | |||
|---|---|---|---|
| 17:00-18:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Aula 9 |
| 18:00-19:00 | Grupo /CLIS_01 | Castelán | Aula 9 |
| 08.05.2026 16:00-18:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 9 |
| 16.07.2026 16:00-18:00 | Grupo /CLE_01 | Seminario da Área de Personalidade, Avaliación e Tratamento Psicolóxicos |