Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 102 Horas de Titorías: 6 Clase Expositiva: 18 Clase Interactiva: 24 Total: 150
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Máster RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Filoloxía Galega, Lingua e Literatura Españolas, Teoría da Literatura e Lingüística Xeral
Áreas: Filoloxía Catalá, Teoría da Literatura e Literatura Comparada
Centro Facultade de Filoloxía
Convocatoria: Primeiro semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable | 1ro curso (Si)
1. Obxectivos xerais
1.1.– Proporcionar unha formación avanzada nos métodos e enfoques dos estudos literarios comparados, con especial atención aos cruces entre literaturas, artes e disciplinas do pensamento.
1.2.– Fomentar unha lectura crítica, transnacional e interseccional dos textos literarios, que permita analizar as dinámicas de circulación, transformación e resignificación cultural.
1.3.– Explorar o realismo máxico como fenómeno translingüístico e transcultural, na súa dimensión estética, política e epistemolóxica.
2. Obxectivos específicos
2.1.– Analizar comparativamente textos literarios de distintas tradicións nacionais e lingüísticas, desde unha perspectiva histórica e transnacional.
2.2.– Estudar as relacións entre literatura e música como formas complementarias de representación simbólica, prestando atención a procesos de adaptación, diálogo ou hibridación.
2.3.– Investigar os vínculos entre literatura e filosofía, especialmente arredor de conceptos como a realidade, o máxico, a experiencia ou a verdade.
2.4.– Recoñecer e avaliar criticamente as funcións do realismo máxico en diversos contextos culturais (europeo, iberoamericano, postcolonial), atendendo ás súas mutacións xenéricas e ideolóxicas.
2.5.– Aplicar ferramentas comparatistas á análise de xéneros, espazos e dispositivos editoriais (como os paratextos) desde unha perspectiva diacrónica e situada.
2.6.– Desenvolver competencias investigadoras avanzadas en estudos literarios comparados, tanto a través de traballos escritos como de presentacións orais e proxectos colaborativos.
A materia Estudos Literarios Comparados ofrece unha introdución crítica e aplicada á análise comparada de textos literarios desde unha perspectiva interliteraria, interartística e interdisciplinar. O seu obxectivo principal é proporcionar ao estudantado ferramentas teóricas e metodolóxicas para abordar os fenómenos literarios na súa dimensión transnacional, intermedial e filosófica, favorecendo unha comprensión complexa da literatura como espazo de confluencia cultural, estética e epistémica.
O fío condutor que articula estes tres eixes será o realismo máxico, entendido non só como corrente estética, senón como modo translingüístico de representación cultural e forma crítica de pensar o real. A través da análise de textos procedentes de diversas linguas, épocas e contextos xeoculturais, o curso convida a reflexionar sobre as potencialidades e límites do comparatismo literario no mundo contemporáneo.
Eixe interliterario. Literatura mundial
Eixe interartístico. Literatura e música
Eixe interdisciplinario. Literatura e filosofía
1. Bibliografía básica
Alonso, Silvia. 2001. Música, literatura y semiosis. Madrid: Biblioteca Nueva.
Alonso, Silvia. 2002. Música y literatura: estudios comparativos y semiológicos. Madrid: Arco/Libros.
Apter, Emily. 2013. Against World Literature: On the Politics of Untranslatability. Londres: Verso.
Asensi, Manuel. 1996. Literatura y filosofía. Madrid: Síntesis.
Casanova, Pascale. (1999) 2001. La República mundial de las Letras. Traducido por Jaime Zulaika. Barcelona: Anagrama.
D'haen, Theo, David Damrosch e Djelal Kadir, eds. (2011) 2023. The Routledge Companion to World Literature. 2.ª ed. Londres/Nueva York: Routledge.
Damrosch, David. 2003. What Is World Literature? Princeton: Princeton University Press.
Etherington, Ben e Jarad Zimbler, eds. 2018. The Cambridge Companion to World Literature. Cambridge: Cambridge University Press.
Nancy, Jean-Luc y Lacoue-Labarthe, Philippe. 2012. El absoluto literario. Teoría de la literatura del Romanticismo alemán, Traducido por Cecilia González y Laura Carugati. Buenos Aires: Eterna cadencia.
VVAA. 1992. «Filosofía y Literatura: Historia de una relación e interna reflexión crítica» y «Historia de la relación Filosofía-Literatura en sus textos», monográfico de la revista ANTHROPOS, nº 129, Febrero; Suplemento nº 32.
Zhang, Longxi e Omid Azadibougar. 2025. The Routledge Companion to Global Comparative Literature. Londres/Nueva York: Routledge.
2. Bibliografía complementaria
Proporcionarase canda cada unidade temática.
1. Competencias xerais
1.1 Capacidade para comprender e aplicar enfoques comparatistas avanzados na análise de fenómenos literarios, artísticos e culturais.
1.2 Dominio crítico do concepto de realismo máxico como categoría translingüística e transdisciplinar, útil para o estudo da literatura mundial.
1.3 Habilidade para analizar textos complexos desde unha perspectiva transnacional, interartística e interdisciplinar, incorporando elementos históricos, filosóficos e estéticos.
2. Competencias transversais
2.1 Pensamento crítico e autónomo: capacidade para interpretar e debater ideas complexas con rigor, cuestionando enfoques convencionais e propoñendo novas hipóteses.
2.2 Comunicación académica efectiva: expresión clara e argumentada, tanto oral como escrita, de análises e interpretacións literarias en contextos académicos.
2.3 Capacidade de traballo en equipo e colaboración interdisciplinar, favorecendo a construción colectiva do coñecemento e o diálogo entre distintas áreas do saber.
2.4 Xestión da información e das fontes bibliográficas especializadas, mediante o uso eficiente de ferramentas dixitais e recursos académicos.
2.5 Sensibilidade intercultural e conciencia da diversidade, aplicada ao estudo de tradicións literarias e contextos culturais distintos.
3. Competencias específicas
3.1 Aplicar metodoloxías comparatistas a textos pertencentes a distintas linguas, culturas e períodos.
3.2 Analizar as relacións entre literatura e música como formas expresivas interconectadas, explorando casos de intermedialidade, adaptación e performance.
3.3 Interpretar textos literarios desde unha perspectiva filosófica, integrando conceptos clave de correntes contemporáneas como a fenomenoloxía, a hermenéutica ou o pensamento poscolonial.
3.4 Recoñecer as múltiples variantes do realismo máxico e analizar a súa función en distintos sistemas literarios e xeoculturais, tanto en contextos centrais como periféricos.
3.5 Realizar estudos comparados sobre xéneros, espazos e formatos editoriais, incluíndo a función dos paratextos e a súa evolución en literaturas emerxentes.
3.6 Desenvolver proxectos de investigación comparatista cunha orientación metodolóxica sólida, unha argumentación coherente e unha reflexión crítica fundamentada.
As exposicións por parte do profesorado complementaranse con:
a) debates en seminarios
b) presentacións en grupo (tipo mesa redonda) seguidas de debate
c) traballo escrito
d) aplicacións en traballo de campo
Para todas as horas programadas (ou parte delas), o profesorado poderá estipular que as sesións se desenvolvan nunha "contorna analóxica", de xeito que non se permitirá o uso de ningún soporte dixital (portátiles, táboas, móbiles, etc.), agás aqueles que precise o profesorado para a presentación de contidos. Unha contorna analóxica nun seminario de mestrado en estudos literarios e culturais ofrece varias vantaxes relevantes:
1. Maior concentración e atención: Ao eliminar os dispositivos dixitais, redúcense as distraccións e foméntase unha escoita activa e profunda.
2. Lectura e escritura pausada: Poténciase a lectura atenta de textos impresos e a toma de notas a man, prácticas que favorecen a retención, a comprensión crítica e a reflexión pausada.
3. Interacción máis fluída: A comunicación presencial vólvese máis directa e espontánea, o que mellora a participación, o debate e a construción colectiva do coñecemento.
4. Ambiente deliberativo: Un espazo sen pantallas facilita unha atmosfera máis introspectiva, propicia para a discusión teórica e filosófica que require este tipo de seminarios.
5. Xesto de resistencia cultural e simbólica: No ámbito dos estudos culturais, a contorna analóxica pode funcionar tamén como un xesto crítico fronte ás dinámicas aceleradas do tecnocapitalismo e da infoxicación.
Existe un único sistema de avaliación, de tipo continuo: realización dunha comunicación de congreso (60 % da cualificación final) baixo a dirección dun membro do profesorado e participación nas aulas (40 % da cualificación final) mediante informes orais e/ou escritos.
Na convocatoria de segunda oportunidade, seguiranse as mesmas pautas de avaliación que na primeira. O estudantado repetidor deberá someterse ao réxime ordinario.
Nos casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas, aplicarase o disposto na Normativa de avaliación do rendemento académico do estudantado e de revisión de cualificacións. O profesorado resérvase o dereito a realizar entrevistas orais individuais en caso de dúbidas e/ou necesidade de aclarar algún aspecto dos exercicios, orais ou escritos, de avaliación, que poderán influír na cualificación.
O alumnado con dispensa de asistencia ás aulas deberá contactar co profesorado coa maior antelación posíbel co fin de adaptar o sistema de avaliación a un sistema individualizado (titorías presenciais/virtuais, presentación e discusión de tarefas presenciais/virtuais, etc.).
En canto materia de 6 ECTS, correspóndenlle 40 horas presenciais, 8 horas de titorías e 150 horas totais de traballo para o estudantado. O profesorado, dentro das marxes oficiais, poderá reducir o número de horas presenciais para favorecer o traballo individualizado do estudantado.
1) Traballar en grupo.
2) Preparar os seminarios seguindo as indicacións do profesorado.
3) Participar nos foros.
4) Consultar co profesorado o desenvolvemento das presentacións e do traballo escrito.
A lingua de docencia será galego e castelán, segundo a elección do profesorado. O estudantado poderá facer uso de calquera das linguas oficiais da USC nas súas intervencións orais e escritas. Cando non se dispoña de tradución ao galego/portugués e español das lecturas obxecto de discusión, utilizaranse traducións ao inglés, francés e italiano, polo que o estudantado debe estar preparado para estes usos. Aínda que o Acordo do Consello de Goberno da USC do 30 de xullo de 2018 esixe ao alumnado procedente de países con linguas distintas ao galego, portugués ou español un nivel de lingua galega Celga II ou española B2, tratándose dun mestrado de investigación en literatura e cultura, ditos niveis son claramente insuficientes, polo que se recomenda contar con niveis superiores.
O estudantado que non teña formación previa en literatura comparada deberá prepararse antes do inicio do seminario mediante a lectura de:
* Domínguez, César, Haun Saussy e Darío Villanueva. (2015) 2016.*Lo que Borges enseñó a Cervantes. Introducción a la literatura comparada. Tradución de David Mejía. Barcelona: Penguin Random House Grupo Editorial.
* Nitrini, Sandra. (1997) 2010. Literatura comparada. História, Teoria e Crítica. 3.ª ed. Sao Paulo: Editora da Universidade de Sao Paulo.
É responsabilidade do estudantado que non conte con esa formación adquirila co obxectivo de acadar o nivel propio dun mestrado de investigación con especialización en estudos teóricos e comparados da literatura e da cultura, o cal esixe coñecementos básicos sobre literatura comparada proporcionados polos graos filolóxicos.
Recoméndase encarecidamente ao estudantado con necesidades específicas de apoio educativo que contacte co Servizo de Participación e Inclusión Universitaria (SEPIU) co fin de que dito servizo determine como atender esas necesidades no marco desta materia.
Silvia Alonso Perez
- Departamento
- Lingua e Literatura Españolas, Teoría da Literatura e Lingüística Xeral
- Área
- Teoría da Literatura e Literatura Comparada
- Correo electrónico
- silvia.alonso [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Profesor Contratado/a Doutor
Cesar Pablo Dominguez Prieto
Coordinador/a- Departamento
- Lingua e Literatura Españolas, Teoría da Literatura e Lingüística Xeral
- Área
- Teoría da Literatura e Literatura Comparada
- Teléfono
- 881811801
- Correo electrónico
- cesar.dominguez [at] usc.gal
- Categoría
- Profesor/a: Catedrático/a de Universidade
Maria Dolors Perarnau Vidal
- Departamento
- Filoloxía Galega
- Área
- Filoloxía Catalá
- Teléfono
- 881811790
- Correo electrónico
- dolors.perarnau [at] usc.gal
- Categoría
- Profesor/a: Profesor Axudante Doutor LOU
| Martes | |||
|---|---|---|---|
| 18:15-20:15 | Grupo /CLE_01 | Galego, Castelán | D11 |
| Xoves | |||
| 16:00-18:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán, Galego | D11 |