Créditos ECTS Créditos ECTS: 3
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 51 Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 9 Clase Interactiva: 12 Total: 75
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Máster RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Lingua e Literatura Españolas, Teoría da Literatura e Lingüística Xeral
Áreas: Literatura Española
Centro Facultade de Filoloxía
Convocatoria: Primeiro semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable | 1ro curso (Si)
-Proporcionar ao estudante unha formación avanzada no estudo da literatura europea e a teoría filolóxica.
-Instruír no coñecemento dos instrumentos teóricos, metodolóxicos e técnicos necesarios para a edición crítica da literatura até o século XVII.
-Incentivar a integración e aplicación dos coñecementos á metodoloxía dos estudos literarios e culturais até o século XVII.
-Incentivar a integración e aplicación dos coñecementos á metodoloxía da crítica textual.
-Aplicar os coñecementos xerais ao estudo e edición dos textos do Século de Ouro.
-Desenvolver e aplicar a capacidade para interpretar textos do Século de Ouro.
-Ofrecer unha formación superior teórica e práctica en aspectos concretos do estudo textual da literatura e da cultura áurea.
-Adquirir dun elevado nivel de especialización no estudo, edición e anotación de textos áureos.
-Capacitar na especialización nuns determinados xéneros literarios: prosa e poesía españolas do século XVII.
-Capacitar na fixación textual dos textos áureos.
-Estimular a interpretación e análise dos textos áureos.
-Incentivar a innovación con achegas aos estudos precedentes.
-Fomentar a recuperación e revalorización de textos e autores áureos.
-Favorecer e crear unha rede de coñecemento, de investigación e de encontros no ámbito dos estudos literarios áureos que permita a libre circulación de ideas e a mobilidade de estudantes, profesores e investigadores.
-Promover o entendemento intercultural mediante a colaboración no estranxeiro, dentro e fóra da Unión Europea.
A materia ten como obxectivo xeral o estudo e a edición crítica de textos literarios desde a Antigüidade clásica até o século XVII, poñendo especial atención aos procesos de transmisión textual e ás ferramentas filolóxicas necesarias para a súa análise e posta en valor. Sobre esta base, o presente programa desenvolve un enfoque específico centrado nas formas de produción, circulación e preservación dos textos na transición do manuscrito á imprenta, así como nos retos que presenta a edición de obras do Século de Ouro. Abordaranse tanto os problemas derivados da transmisión manuscrita e impresa como os criterios editoriais aplicables a distintos xéneros (lírica e prosa), con especial atención á obra de Francisco de Quevedo como caso paradigmático. O estudo detallado de manuscritos, edicións póstumas, variantes textuais, censura e polémica permitirá ao alumnado aplicar os principios xerais da disciplina nun corpus concreto, reforzando así a súa formación crítica, filolóxica e metodolóxica.
1. O estudo e a edición de textos até o século XVII. Produción, reprodución e circulación de textos: do manuscrito á imprenta. A edición de textos do Século de Ouro.
2. A transmisión manuscrita e os seus problemas.
3. A transmisión impresa e as súas complexidades.
4. Pautas para a edición da lírica e a prosa do Século de Ouro.
5. A edición da lírica de Francisco de Quevedo: manuscritos, edicións póstumas, versións variantes, textos atribuídos e apócrifos.
6. A edición da prosa de Francisco de Quevedo: censura e autocensura. Os casos do Buscón e Política de Dios. Invectivas e polémicas.
7. A anotación filolóxica: criterios e destinatarios.
Alonso Veloso, M.ª J., «Quevedo. Poesía», Diccionario filológico de literatura española. Siglo XVII, dir. Pablo Jauralde, Madrid, Castalia, 2010, I, 136-73.
Alonso Veloso, M.ª J., «Variantes y enmiendas en algunos poemas burlescos de la musa décima de Quevedo», Bulletin of Hispanic Studies, 101.3, 2024, pp. 207-229. DOI: https://doi.org/10.3828/bhs.2024.17
Alonso Veloso, M.ª J., «La poesía de Quevedo al margen del Parnaso: hacia una edición crítica y anotada de la “musa décima”», Neophilologus, 108, 4, 2024, pp. 573–591. DOI: https://doi.org/10.1007/s11061-024-09816-w
Alonso Veloso, M.ª J., «Quevedo censurado: la denuncia que forzó la reescritura de Política de Dios», Bulletin of Spanish Studies, 97, 6, 2020, 897-928. DOI: https://doi.org/10.1080/14753820.2020.1777721
Alonso Veloso, M.ª J., «La transmisión impresa de Gracias y desgracias del ojo del culo de Quevedo: noticia sobre nuevos ejemplares y ediciones», Rilce, 36, 2, 2020, pp. 603-630. DOI: https://doi.org/10.15581/008.36.2.603-30
Alonso Veloso, M.ª J., «Una diatriba manuscrita inédita contra Política de Dios de Quevedo», Revista de Filología, 100, 2º, 2020, pp. 335-362. DOI: https://doi.org/10.3989/rfe.2020.012
Alonso Veloso, M.ª J., «La difusión manuscrita temprana del Buscón de Quevedo, a la luz de una noticia de época desatendida», Revista de Literatura, 82, 163, 2020, pp. 59-93. DOI: https://doi.org/10.3989/revliteratura.2020.01.003
Alonso Veloso, M.ª J., «La respuesta de Quevedo al padre Pineda: una obra posiblemente censurada», Neophilologus, 104, 1, 2020, pp. 49-67. DOI: https://doi.org/10.1007/s11061-019-09610-z.
Conde Parrado, P., «La poesía antigongorina atribuida a Quevedo: algunas consideraciones previas a su edición electrónica», Controversias y poesía (De Garcilaso a Góngora), ed. M. Blanco y J. Montero, Sevilla, Universidad de Sevilla, 2019, 269-86.
Covarrubias, S. de: Tesoro de la lengua castellana o española, ed. R. Zafra e I. Arellano, Madrid-Frankfurt, Iberoamericana-Vervuert, 2006.
Crosby, J. O., «A New Edition of Quevedo’s Poetry», Hispanic Review, 34, 1966, 328-37.
Crosby, J. O., «La huella de González de Salas en la poesía de Quevedo editada por Pedro Aldrete», Homenaje a Rodríguez-Moñino, Madrid, Castalia, 1966, 111-23.
Crosby, J. O., En torno a la poesía de Quevedo, Madrid, Castalia, 1967.
Crosby, J. O., «Has Quevedo’s Poetry Been Edited?», Hispanic Review, 41, 1973, 627-38.
Díez Echarri, E., Teorías métricas del Siglo de Oro, Madrid, CSIC, 1970.
García Aguilar, I., Poesía y edición en el Siglo de Oro, Madrid, Calambur, 2009.
Jauralde Pou, P., «El público y la realidad histórica de la Literatura Española de los siglos XVI y XVII», Edad de Oro, 1, 1982, 55-64.
Jauralde Pou, P., «El contexto poético de Góngora y los primeros poemas de Quevedo», Edad de Oro, 12, 1993, 149-58.
Jauralde Pou, P., Poesía manuscrita: manual de investigadores: Edad de Oro - Biblioteca Nacional, Madrid, Calambur, 2003.
Jauralde Pou, P., (dir.), Diccionario filológico de literatura española. Siglo XVII, Madrid, Castalia, 2011, 2 vols.
Jauralde Pou, P., Métrica española, Madrid, Cátedra, 2019.
Moll, J., Problemas bibliográficos del libro del Siglo de Oro, Madrid, Arco/Libros, 2011.
Montero Delgado, J., «Rodrigo Fernández de Ribera, autor de las décimas de los relojes, mal atribuidas a Góngora», Hilaré tu memoria entre las gentes. Estudios de Literatura áurea, coord. A. Bègue y A. Pérez Lasheras, Zaragoza, Prensas de la Universidad, 2014, I, 201-18.
Moya del Baño, F., Quevedo y sus ediciones de textos clásicos: las citas grecolatinas y la biblioteca clásica de Quevedo, Murcia, Universidad de Murcia, 2014.
Núñez Rivera, V., «Los poemarios líricos en el Siglo de Oro: disposición y sentido», Philologia Hispalensis, 11, 1996-1997, 153-66.
Pérez-Abadín Barro, S., La Farmaceutria de Quevedo: estudio del género e interpretación, Málaga, Universidad de Málaga, 2007.
Plata, F. (ed.), Ocho poemas satíricos de Quevedo, Pamplona, Eunsa, 1997.
Plata, F., «Nuevas versiones manuscritas de la poesía quevediana y nuevos poemas atribuidos: en torno al manuscrito BMP 108», La Perinola, 4, 2000, 285-307.
Quevedo, F. de, La vida del Buscón, ed. F. Cabo, Barcelona, Crítica, 1993.
Quevedo, F. de, Poesía original completa, ed. J. M. Blecua, Barcelona, Planeta, 1996.
Quevedo, F. de, Un Heráclito cristiano. Canta sola a Lisi y otros poemas, ed. L. Schwartz e I. Arellano, Barcelona, Crítica, 1998.
Quevedo, F. de, Las Tres musas últimas castellanas, segunda cumbre del Parnaso español, ed. F. B. Pedraza Jiménez y M Prieto Santiago [Edición facsímil], Madrid, EDAF, 1999.
Quevedo, F. de, Obra poética, ed. J. M. Blecua, Madrid, Castalia, 1999.
Quevedo, F. de, Poesía moral (Polimnia), ed. A. Rey (2ª ed., rev. y amp.), Madrid, Támesis, 1999.
Quevedo, F. de, Obras completas en prosa, dir. Alfonso Rey, coord. M.ª J. Alonso Veloso, Madrid/Barcelona: Castalia, 2003-2020.
Quevedo, F. de, El Buscón. Edición crítica de las cuatro versiones, ed. A. Rey, Madrid: CSIC, 2007.
Quevedo, F. de, Poesía amorosa (Erato, sección primera), ed. A. Rey y M.ª J. Alonso Veloso, Pamplona, Eunsa, 2011.
Quevedo, F. de, Poesía amorosa. Canta sola a Lisi (Erato, sección segunda), ed. A. Rey y M.ª J. Alonso Veloso, Pamplona, Eunsa, 2013.
Quevedo, F. de, Sonetos morales, ed. E. Moreno Castillo, Pamplona, Eunsa, 2014.
Quevedo, F. de, Melpómene, musa tercera de El Parnaso Español, ed. J. Llamas Martínez, Pamplona, Eunsa, 2017.
Quevedo, F. de, El Parnaso español, ed. I. Arellano, Madrid, Real Academia Española, 2020.
Quevedo, F. de, Poesía completa, ed. A. Rey y M.ª J. Alonso Veloso, Barcelona, Castalia, 2021.
Quevedo, F. de, Silvas, ed. A. Rey y M.ª J. Alonso Veloso, Salamanca, Universidad, 2024.
Rey, A., «Las variantes de autor en la obra de Quevedo», La Perinola, 4, 2000, 309-44.
Rey, A., «La colección de silvas de Quevedo: propuesta de inventario», Modern Language Notes, 121, 2006, 257-77.
Rodríguez Moñino, A., Construcción crítica y realidad histórica en la poesía española de los siglos XVI y XVII, Madrid, Castalia, 1968.
Rodríguez Moñino, A., La transmisión de la poesía española en los Siglos de Oro: doce estudios, con poesías inéditas o poco conocidas, Barcelona, Ariel, 1976.
Sánchez Mariana, M., «Los autógrafos de Lope de Vega», Manuscrt. Cao, 10, 2011. http://www.edobne.com/manuscrtcao/los-autografos-de-lope-de-vega/
1. Competencias xerais:
- CG1: Posuír, comprender e saber aplicar os coñecementos que aportan oportunidade de ser orixinais no desenvolvemento e a aplicación de ideas, a miúdo nun contexto de investigación.
- CG2: Que os estudantes saiban aplicar os coñecementos adquiridos e a súa capacidade de resolución de problemas en contornas novas ou pouco coñecidos, dentro de contextos máis amplos (ou multidisciplinares) relacionados coa súa área de estudo, a literatura universal.
- CG3: Que os estudantes sexan capaces de integrar coñecementos e enfrontarse á complejidad de formular xuízos a partir dunha información que, sendo incompleta ou limitada, inclúa reflexións sobre as responsabilidades sociais e éticas vinculadas á aplicación dos seus coñecementos e xuízos.
- CG4: Que os estudantes saiban comunicar as súas conclusións, e os coñecementos e razóns últimas que as sustentan, a públicos especializados e non especializados dun modo claro e sen ambigüedades.
- CG5: Que os estudantes posúan as habilidades de aprendizaxe que lles permitan continuar estudando dun modo que haberá de ser en gran medida autodirigido ou autónomo.
2. Competencias transversales:
- CT1: Que os estudantes teñan unha visión actualizada dos sistemas teóricos e metodológicos no campo dos Estudos Literarios e culturais.
- CT2: Que os estudantes poidan profundar nos coñecementos xa adquiridos, enriquecéndose desde unha perspectiva interdisciplinar.
- CT3: Que os estudantes saiban manexar as ferramentas metodológicas e técnicas para conseguir postos en distintas institucións nacionais e internacionais nos grandes grupos de comunicación, na administración e na xestión da información dos bens culturais e recursos humanos.
- CT4: Que os estudantes posúan os instrumentos metodológicos que sirvan para desenvolver un espírito crítico e reflexivo, áxil e práctico de face a distintos fenómenos culturais.
3. Competencias específicas:
- CEA1: Que os estudantes obteñan os coñecementos histórico-filológicos, retóricos e bibliográficos necesarios para o estudo e edición da literatura.
- CEA2: Que os estudantes adquiran as nocións e técnicas da metodoloxía da crítica textual.
- CEA5: Que os estudantes coñezan autores e obras da literatura universal, coas súas características fundamentais (textuales e críticas).
No ámbito da docencia, as clases teóricas basearanse na exposición da profesora. As clases prácticas centraranse na análise de textos literarios. Porén, a separación total entre teoría e práctica resulta imposible e aínda improcedente, polo que estarán sempre relacionadas. En ambos casos, a profesora facilitará as oportunas orientacións académicas e bibliográficas, tanto nas aulas como nas titorías.
No ámbito da aprendizaxe, nas clases teóricas se pretende e agarda a participación activa dos estudantes. Valoraranse as días intervencións tanto na formulación de preguntas ou ampliacións sobre as leccións como nas posibles respuestas a cuestións que a profesora poda suxerir sobre a explicación. Nas clases prácticas a participación resulta igualmente básica, e será tamén obrigatoria a asistencia e a realización das actividades programadas.
Para demostrar que se adquiriron as competencias e obter os créditos obrigatorios será necesario asistir ás sesións presenciais: só permitirase a ausencia a un máximo do 20% do total das horas impartidas e haberá control de asistencia por lista de firmas. Ademais, haberá que realizar un exercicio asociado á teoría e a práctica da materia, que consistirá na edición e/ou anotación dalgún texto áureo. O traballo, que contará coa orientación da profesora, presentarase por escrito, e ademais será exposto e discutido na aula.
A asistencia e a participación das actividades na aula representarán un 20% do total da nota. O traballo escrito e a exposición oral do mesmo suporán un 80% da cualificación final. Este sistema será válido para as dúas oportunidades.
Os estudantes con dispensa de asistencia ás aulas terán que realizar o traballo obrigatorio de edición e anotación (50% da nota) e presentarse a un exame sobre os contidos da materia (50% da nota), na data oficial establecida.
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recolleito na "Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións”.
Actividades formativas co seu contido en horas do alumno:
Horas traballo presencial no aula: 20 horas
Preparación de textos para o comentario na aula: 13 horas
Lectura dos textos literarios dos programas: 20 horas
Estudo e consulta da bibliografía: 22 horas
TOTAL HORAS DE TRABALLO PERSOAL DO ALUMNO: 75 horas.
É fundamental preparar a materia de maneira continuada e progresiva, seguindo as indicacións da profesora en relación coa lectura da bibliografía e a preparación de textos para o comentario en cada sesión. É importante manéxoo dos recursos dixitais e en rede, seguindo as orientacións do profesor.
A materia debe irse estudando conforme se vaia desenvolvendo o temario. É moi importante realizar as lecturas que se vaian indicando para poder participar debátesnos.
As instrucións sobre os traballos/ exposicións de aula daranse na aula.
Utilizarase o Campus Virtual da materia de forma regular, para o arquivo e consulta de materiais docentes, pero tamén para avisos relacionados coa marcha da materia.
A edición de textos españois áureos require un coñecemento óptimo da lingua española, na que a profesora impartirá a docencia.
Maria Jose Alonso Veloso
Coordinador/a- Departamento
- Lingua e Literatura Españolas, Teoría da Literatura e Lingüística Xeral
- Área
- Literatura Española
- Teléfono
- 881811802
- Correo electrónico
- mariajose.alonso [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Catedrático/a de Universidade
| Martes | |||
|---|---|---|---|
| 16:00-18:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán | D14 |