Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 102 Horas de Titorías: 6 Clase Expositiva: 18 Clase Interactiva: 24 Total: 150
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Máster RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Pedagoxía e Didáctica
Áreas: Didáctica e Organización Escolar
Centro Facultade de Ciencias da Educación
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable | 1ro curso (Si)
Esta materia ten como obxetivo principal formar ao alumnado en habilidades que lles permitan deseñar, planificar e xestionar procesos de investigación e innovación educativa dende o currículo e contextos da F.P.. Esta formación debe proporcionarlles ferramentas e coñecementos para xerar procesos de indagación e innovación educativa transversais, flexibles e globalizados, que faciliten a adaptación ás diferentes situacións e realidades do centro, a diversificación de recursos para cubrir ás necesidades e demandas dos seus discentes e das contonas laborais, así como medrar como futuros docentes cas diferentes competencias e contidos dos módulos profesionais da formación profesional. Como obxetivos específicos se contemplan:
1. Comprender a importancia de implicarse en procesos de innovación para mellorar a súa práctica docente
2. Analizar os procesos que teñen lugar no contexto do aula e que son susceptibles de investigación e de mellora educativa.
3. Comprender a transcendencia da análise do mercado laboral, dos postos de traballo e a sua vinculación coa actividade formativa na F.P..
4. Suscitar adecuadamente un problema de investigación e deseñar un proxecto para profundizar en dita temática e xerar innovacións educativas.
Descritores.
Concepto de innovación, tipos de innovación, deseño e implementación da innovación. O docente como investigador da súa propia práctica, a investigación-acción, deseño e métodos de investigación, o tratamento e análise dos datos de investigación. A investigación en contornas do traballo e en Formación Profesional.
Contidos da materia.
Organizáronse tres bloques de contido asociados aos Obxectivos antes propostos, e estruturados a través de cinco temas. A secuenciación non obedece a unha prelación por importancia ou relevancia dos contidos, senón pola necesidade dunha introdución gradual na temática que axude á comprensión:
Bloque 1: Innovación en educación (Obxectivo 1 e 2)
Tema 1: Innovación educativa.
Tema 2: O docente como investigador: investigación –acción.
Bloque 2: A análise do traballo, das profesións e da F.P. (Obxectivo 3)
Tema 3: Análise do traballo e das profesións como referente clave na F.P.
Bloque 3: Investigación Educativa (Obxectivo 4)
Tema 4: Principios básicos da investigación (enfoques teóricos, modelos e instrumentos de investigación).
Tema 5: Deseño dunha investigación/innovación educativa (Fases).
BIBLIOGRAFÍA BASICA:
Rosales, C. (2009). Didáctica: Innovación no ensino. Santiago: Andavira
Elliott, John. (1990). A investigación-acción en educación. Madrid, Morata
Tejada, J. (1997). O proceso de investigación científica. Barcelona: Edicións da Fundación “A Caixa”.
BIBLIOGRAFÍA COMPLEMENTARIA
Buendía, L. et a o. (1999). Modelos de análises na investigación educativa. Sevilla: Alfar.
Díaz de Rad, V. (1999). Técnicas de análises de datos para investigadores sociais. Aplicacións prácticas con SPSS para Windows. Madrid: Ra-Ma.
Etxeberría, J. e Tejedor, J. (2005). Análise descriptivo de datos en educación. Madrid: A Muralla.
Krueger, R.A. (1991). O grupo de discusión. Guía práctica para a investigación aplicada. Madrid: Pirámide.
Latorre, A.; Recuncho, D. de o, e Arnal J. (1996). Bases Metodológicas da Investigación Educativa, Barcelona: GR92.
Mckernan, J. (1999). Investigación-acción e curriculum. Madrid: Morata
Pérez Gómez, A. (1983). “Paradigmas contemporáneos de investigación didáctica” en Gimeno, J. e Pérez Gómez, A. o ensino: a súa teoría e a súa práctica, Madrid: Akal. Pag. 95-138.
Tejada, J. (1998). Os axentes da innovación nos centros educativos (Profesores, directivos e asesores). Málaga: Ed. Aljibe, S.L
Competencias Xerais:
-Adquirir estratexias para estimular o esforzo do estudante e promover a súa capacidade para aprender por si mesmo e con outros e desenvolver habilidades de pensamento e de decisión que faciliten a autonomía, a confianza e iniciativas persoais.
-Coñecer os procesos de interacción e comunicación no aula e dominar destrezas e habilidades sociais necesarias para fomentar a aprendizaxe e a convivencia no aula e abordar problemas de disciplina e resolución de conflitos.
-Deseñar e realizar actividades formais e non formais que contribúan a facer do centro un lugar de participación e cultura na contorna no que está situado.
-Participar na avaliación, investigación e a innovación dos procesos de ensino e aprendizaxe, comunicando as súas conclusións e as razóns que as sustentan á comunidade educativa e outros profesionais da educación.
Competencias específicas asociadas ao módulo xenérico:
-Coñecer os procesos de interacción e comunicación no aula e no centro, abordar e resolver posibles problemas.
-Participar na definición do proxecto educativo e nas actividades xerais do centro atendendo a criterios de mellora da calidade, atención á diversidade, prevención de problemas de aprendizaxe e convivencia.
Competencias específicas asociadas ao módulo específico:
-Coñecer e aplicar propostas docentes innovadoras no ámbito da especialización cursada.
-Analizar críticamente o desempeño da docencia, das boas prácticas e da orientación utilizando indicadores de calidade.
-Identificar os problemas relativos ao ensino e a aprendizaxe das materias da especialización e suscitar alternativas e solucións.
-Coñecer e aplicar metodoloxías e técnicas básicas de investigación e avaliación educativas e ser capaz de deseñar e desenvolver proxectos de investigación, innovación e avaliación.
Competencias transversais
-Utilizar bibliografía e ferramentas de procura de recursos bibliográficos xenerais e específicos, incluíndo o acceso por Internet.
-Xestionar de forma óptima o tempo de traballo e organizar os recursos dispoñibles, establecendo prioridades, camiños alternativos e identificando erros lóxicos en tómaa de decisións.
-Potenciar a capacidade para o traballo en contornas cooperativos e pluridisciplinarios.
A metodoloxía será activa e participativa, e o desenvolvemento da materia deberá facilitar a actividade de cada alumno/a para que sexa capaz de construír o seu coñecemento, así como propiciar unha aprendizaxe autónoma. Por outra banda, esas características levaranse a cabo coa combinación de diferentes metodoloxías (método expositivo, método de discusión, método de indagación, traballo en grupos, estudo independente…), para ter a oportunidade de implicarse nunha gran variedade de experiencias de aprendizaxe.
1. Desenvolvemento das sesións de aula.
A organización do traballo en cada bloque de contido terá unha estrutura similar:
-Iniciarase cada Bloque de Contido cunha explicación de cal é o seu obxectivo con respecto á Materia e cales serán os Temas en que se estrutura, así como a duración, os traballos que implicará e os materiais e recursos necesarios para o seu desenvolvemento.
- Cada Tema implicará un diagnóstico de coñecementos previos para, despois, iniciar unha exposición dos contidos básicos por parte da docente e en función dos epígrafes establecidos.
- Ademáis, dependendo dos temas, realizaranse traballos individuais ou en grupo, que darán lugar a un posterior debate, informe ou posta en común.
- Para rematar, traballaremos a consolidación dos mesmos coa exposición e aclaración dos puntos crave tratados.
Nota: Todos os materiais e propostas de traballo se xestionan sempre a través da aula virtual-tanto para alumnado presencial como para alumnado con dispensa- e nas diferentes sesión interactivas e expositivas-síncronas ou asíncronas/presenciais ou virtuais- en función do escenario que nos toque asumir ao inicio do curso)
2. Acceso á documentación utilizada no aula e á de ampliación
A documentación utilizada para a exposición dos temas, estará a disposición dos alumnos/as no Aula Virtual da USC. Esta mesma dinámica seguirase con calquera material complementario presentado no aula.
3. Traballos a realizar polos alumnos/as:
3.1. Traballo individual
-Lectura da documentación correspondente a cada bloque, que permitirá unha toma de contacto individual cos contidos, de maneira que posteriormente poidan realizar achegas, comentarios, expoñer dúbidas, etc. nas sesións interactivas do grupo clase.
-Lecturas de obras monográficas para ampliar certos puntos dalgún tema.
-Confección de esquemas e apuntes persoais, que lle facilitarán o repaso posterior da materia e a asimilación da mesma.
-Recopilación bibliográfica e lexislativa sobre algún tema/epígrafe concreto, para que se vaia familiarizando coas técnicas investigadoras e iniciándose na propia acción de investigación.
-Estudo independente.
-Na realización das prácticas e traballos seguiranse sempre as normas APA -Publication Manual of the American Psychological Association (APA). 7ª ed. Washington: APA, 2020-, que se poden consultar no enlace: http://www.apastyle.org
Unha guía resumida en castelán pódese atopar na seguinte dirección: http://www.unipamplona.edu.co/unipamplona/portalIG/home_15/recursos/202…
3.2. Traballo en grupo (2-3 membros)
O traballo grupal principal consiste no deseño dun proxecto de investigación vencellada a un ciclo formativo e a un dos Retos e ODS da Axenda 2030. A partir de dita investigación, se debe xerar unha proposta de innovación educativa que se poida integrar, dende un eixo transversal, no currículo dun modulo formativo do ciclo escollido. Para á elaboración do mesmo se vai a precisar a realización de tarefas de dous tipos:
-Traballos de resolución de cuestións suscitadas cos temas abordados nas sesións interactivas-discusións-debates- que faciliten a toma de decisións.
-Traballos prácticos de aplicación dos coñecementos da materia- integrados nos diferentes epígrafes do traballo grupal final ou en informes de seguimiento.
Os equipos de traballo han de ser estables e estarán compostos por 2 ó 3 alumnos/as-salvo alumnado con dispensa que pode optar por facelo en individual se as circunstancias o requiren.
Os traballos realizados serán postos en común e/ou debatidos no aula- de xeito presencial ou virtual- para un seguimiento do mesmo e realización da avaliación continua.
As pautas para a realización de cada un deles (entendidos como partes que conforman o traballo final) e os criterios para a súa corrección, serán explicados pola docente e colgados na aula virtual.
Nota: O alumnado con dispensa terá o mesmo proceso de xestión, seguimiento e avaliación do traballo, pero xestionado telemáticamente e dende o aula virtual.
4. Medios e Recursos para a realización das actividades
- Bibliografía da materia.
- Documentos lexislativos; notas e artigos procedentes da prensa ou de medios de comunicación ;escritos de tipo divulgativo, xornalístico e especializados.
- Recursos dixitais e informáticos, xestionados dende a nosa aula virtual e web institucional.
A consecución dos obxectivos se avaliará a través de tres dimensións:
-Proba escrita (autoavaliación e defensa oral): 40% da cualificación final.
-Realización das actividades e dinámicas suscitadas nas sesións interactivas/expositivas de clase, participación e implicación dos alumnos/as no desenvolvemento das mesmas- de xeito presencial ou virtual e acorde as circunstancias ( tales como informes de seguimiento, asistencia e participación activa nas dinámicas de aula-síncronas ou asíncronas - entrega dos traballos en tempo e forma e nas datas e espacios habilitados para tal fin na aula virtual): de obrigrado cumprimento para todo o alumnado para superar a materia.
- Traballo en grupo sobre un ciclo formativo (Proxecto de Investigación e innovación educativa): 60% cualificación final .
A puntuación será sobre 10, estando en 5 o aprobado e sendo imprescindible aprobar a parte teórica (proba e defensa) e a parte práctica (proxecto de investigación e innovación educativa).
Os traballos individuais ou grupais deberán ser orixinais. Calquer traballo copiado supón o suspenso da materia na correspondente convocatoria.
Para efectos avaliativos un mesmo traballo non pode ser utilizado en varias materias, salvo que se programasen de forma coordinada.
Recomendacións para o estudo da materia:
Estudo de textos básicos de investigación seleccionados da bibliografía, levar o día o traballo práctico titorizado sobre o tema de investigación-innovación educativa. Análise de investigacións realizadas sobre este campo e cotexo de diversas propostas de innovación educativa.
Actividades presenciales (50 horas):
- Clases Expositivas: 20 horas.
- Clases Interactivas: 20 horas.
- Tutoría y Evaluación: 10 horas.
Trabajo personal del estudiante (100 horas):
- Estudio: 40 horas.
- Realización de trabajos prácticos: 44 horas.
- Tutorías y Evaluación: 16 horas.
- En función dos obxectivos e contidos da materia, é aconsellable un traballo continuado na mesma, procurando, desde o seu inicio, unha implicación-participación activa nas distintas actividades que se desenvolvan, moitas delas orientadas á avaliación.
- En relación coas actividades prácticas ou traballos a desenvolverse de xeito individual e/ou grupal, deberán realizarse e presentarse nos prazos que se determinen para a entrega das diferentes actividades.
- É recomendable, a un tempo, a consulta e lectura de bibliografía básica e complementaria de cara a favorecer a comprensión dos contidos abordados en clase, así como facer uso das titorías, o que favorece unha mellora significativa do proceso de aprendizaxe do alumnado.
- Realizar unha lectura comprensiva dos aspectos, directrices e adendas recollidas neste programa oficial.
PROFESORA DA ÁREA DE DIDÁCTICA E ORGANIZACIÓN ESCOLAR (DOE):
Raquel Mariño Fernández (coord..). Despacho Nº 76, 2ª planta, Módulo C2.
Teléfono: 881813833// email: raquel.marino [at] us.es (raquel[dot]marino[at]us[dot]es)
HORARIO DE TITORÍAS: MARTES DE 11:00-14:00 E XOVES DE 11:00-14:00
ASISTENCIA A CLASE
O Consello de Goberno de 25 de marzo de 2010 aprobou a Normativa de asistencia a clase nas ensinanzas adaptadas ao EEES
(http://www.usc.es/export/sites/default/gl/normativa/descargas/normaasis…).
Na mesma expóñense os beneficios da asistencia á clase, entre eles facilita unha “mellor comprensión da materia, a adquisición de competencias en grupos e individuais, a aprendizaxe continua, a interacción directa con outros alumnos e alumnas ou a posibilidade dunha metodoloxía docente-discente máis participativa”. Cabe lembrar que a USC é unha universidade presencial, polo que a asistencia a un mínimo do 80% das sesións de clase é obrigatoria. Nos casos contemplados na normativa da Facultade, os/as alumnos/as poderán solicitar exención oficial de docencia.
Dende a dirección e coordinación do Máster recomendase lembrar o alumnado que:
“O Máster ofértase exclusivamente en formato presencial. A asistencia mínima a clases establécese con carácter xeral no 80% do horario de cada materia, e considérase requisito preceptivo para presentarse a calquera das convocatorias ou oportunidades de avaliación previstas na planificación académica do curso. Non se computarán como tales as inasistencias que respondan ás “causas xustificadas” recollidas no apartado 3 da Normativa de asistencia a clases da USC (Acordo do consello de Goberno de 25 de marzo de 2010)
De haber estudantes que non cumpren este requisito, o profesor/a debe facer pública a relación antes da data oficial de exáme da materia”.
RESPONSABILIDADE MEDIOAMBIENTAL:
En relación aos traballos persoais ou de grupo que se realicen para a materia ter en conta as seguintes indicacións:
- Evitar tapas de plástico ou outros envoltorios externos innecesarios.
- Sempre que sexa posible empregar grampas en lugar de encanutillados.
- Imprimir a dúas caras en calidade “aforro de tinta”.
- Non empregar folios en branco como separadores de capítulos ou partes.
- Evitar anexos que no teñan referencia directa cos temas desenvolvidos.
PERSPECTIVA DE XÉNERO:
En atención a criterios de igualdade de xénero no ámbito universitario, recoméndase facer uso da linguaxe non sexista tanto no traballo cotiá de aula como nos traballos académicos encomendados. Pode obterse información ao respecto no enlace:
http://www.usc.es/export/sites/default/gl/servizos/oix/descargas/lingua…
EMPREGO DO MÓBIL E FERRAMENTAS TIC:
O uso do teléfono móbil na aula limítase ao seu uso como instrumento de traballo seguindo as instrucións dadas polos profesores, e os estudantes son responsables das consecuencias legais e académicas que poidan derivarse do uso inadecuado do mesmo.
O alumnado debe recordar empregar sempre a conta rai.usc para facer calquer consulta virtual. Tamén que está obrigado a empregar nos contextos académicos só as ferramentas tecnolóxicas institucionais: Campus Virtual, Microsoft Office 365, e outras ferramentas facilitadas pola facultade e autorizadas como ferramentas institucionais pola universidade (Lifesize, etc).
Recordade que o ensino-aprendizaxe (clases / titorías) é un proceso privado, enténdase privado como proceso de comunicación e intercambio entre o/a docente e o estudantado matriculado na materia.
Temos a obrigatoriedade do cumprimento da normativa de protección de datos: https://www.usc.gal/es/politica-privacidad-proteccion-datos
PLAN DE CONTINXENCIA PARA O DESENVOLVEMENTO DA DOCENCIA NO CURSO 2021-2022, aprobado en Consello de Goberno o 30 de abril de 2021.
NOTA IMPORTANTE: Nun período de estado de alarma a docencia se pasa a traballar e xestionar a través da aula virtual-e maiormente en soporte telemático. A docencia e sesións de clase tamén se adaptará a un escenario 2 ou 3, segundo corresponda e en función das directrices e protocolos oficiais da USC e da nosa facultade.
A metodoloxía a seguir e desenvolvemento das sesions- expositivas e interactivas- terán soporte dixital e, dependo do escenario, combinaran sesión presenciais e/ou virtuais; a entrega dos traballlos será sempre en formato pdf e nas datas e espacios habilitados para tal fin na aula virtual.
A avaliación do módulo pasa a ser continua e sempre con soporte dixital e a través da aula virtual. No Escenario 2, a proba final de defensa oral, de habela, poderá ser presencial ou telemática, mais esta decisión dependerá da situación sanitaria. Mantense en todos os escenarios o peso do 40% para a proba final e do 60% para o traballo grupal.
Consultar sempre a actualización do calendario e plan de traballo exposto na aula virtual.
Raquel Mariño Fernandez
Coordinador/a- Departamento
- Pedagoxía e Didáctica
- Área
- Didáctica e Organización Escolar
- Teléfono
- 881813833
- Correo electrónico
- raquel.marino [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Profesor Contratado/a Doutor
| Luns | |||
|---|---|---|---|
| 19:00-21:00 | Grupo /CLE_01 | Galego | AULA 10 (CAMPUS VIDA-Módulo C2) |
| Martes | |||
| 19:00-21:00 | Grupo /CLIS_01 | Galego | AULA 10 (CAMPUS VIDA-Módulo C2) |
| Mércores | |||
| 16:00-18:00 | Grupo /CLIS_01 | Galego | AULA 10 (CAMPUS VIDA-Módulo C2) |
| 25.05.2022 16:00-18:00 | Grupo /CLE_01 | AULA 10 (CAMPUS VIDA-Módulo C2) |
| 13.07.2022 16:00-18:00 | Grupo /CLE_01 | AULA 10 (CAMPUS VIDA-Módulo C2) |