Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 99 Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 24 Clase Interactiva: 24 Total: 150
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Filosofía e Antropoloxía
Áreas: Lóxica e Filosofía da Ciencia
Centro Facultade de Filosofía
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable
Obxectivos xerais do Grao:
1) Proporcionar unha formación sólida en Filosofía, situando esta no conxunto dos saberes científicos e humanísticos, no tecido cultural e ante a práctica social do mundo contemporáneo.
2) Combinar a formación en Filosofía coa ensinanza das habilidades necesarias para aplicar os coñecementos adquiridos á práctica profesional.
3) Xerar capacidade de análise e de crítica, así como unha actitude proactiva.
4) Fornecer capacidade de aprender con autonomía, formando os seus propios criterios e estratexias de aprendizaxe, aplicables ademais ao longo da vida.
5) Fundamentar os principios do respecto e a promoción dos dereitos fundamentais a igualdade entre as persoas, os principios de accesibilidade universal e desenvolvemento para todos, e os valores democráticos e dunha cultura de paz.
Obxectivos xerais do Grao:
1) Proporcionar unha formación sólida en Filosofía, situando esta no conxunto dos saberes científicos e humanísticos, no tecido cultural e ante a práctica social do mundo contemporáneo.
2) Combinar a formación en Filosofía coa ensinanza das habilidades necesarias para aplicar os coñecementos adquiridos á práctica profesional.
3) Xerar capacidade de análise e de crítica, así como unha actitude proactiva.
4) Fornecer capacidade de aprender con autonomía, formando os seus propios criterios e estratexias de aprendizaxe, aplicables ademais ao longo da vida.
5) Fundamentar os principios do respecto e a promoción dos dereitos fundamentais a igualdade entre as persoas, os principios de accesibilidade universal e desenvolvemento para todos, e os valores democráticos e dunha cultura de paz.
BLOQUE 1: A LINGUAXE NO ESPELLO DA FÍSICA E MATEMÁTICA
1.1. A SEMÁNTICA DE G. FREGE:
1.1.1. Connotación e denotación
1.1.2. Sentido e referencia
1.2. A TEORÍA DAS DESCRICIÓNS DEFINIDAS B. RUSSELL:
1.2.1. Feitos e proposicións
1.2.2. Denotación e descricións definidas
1.3. A LINGUAXE COMO REPRESENTACIÓN FIGURATIVA EN WITTGENSTEIN
1.3.1. A teoría da proposición
1.3.2. A estrutura da realidade
BLOQUE 2: A LINGUAXE COMO ACTO DE FALA E CONVERSACIÓN.
2.1 A DESCRIPCIÓN DOS USOS LINGÜÍSTICOS EN WITTGENSTEIN
2.1.1 Significado e uso
2.1.2 Crítica aos linguaxes privados
2.2. CÓMO FACER COUSAS CON PALABRAS SEGUNDO AUSTIN
2.2.1 Actos de fala
2.2.2 Tipos de discurso
2.2.3 A clasificación dos actos ilocucionarios de Searle
2.3 A LINGUAXE CONVERSACIONAL DE GRICE
2.3.1 Implicación pragmática e implicación contextual
2.3.2 As máximas conversacionais
BLOQUE 3. A TEORÍA CONDUTISTA DO SIGNIFICADO DE QUINE
3.1 A fundamentación condutual da semántica
3.2 A distinción analítico-sintético
3.3 A inescrutabilidade da referencia e a indeterminación da tradución.
Bibliografía básica:
a) Obrigatoria
HIERRO S. PESCADOR, J., Principios de filosofía del lenguaje. Teoría del significado. Alianza: Madrid, 1986.
b) Textos para analizar
• G. FREGE, “Sobre sentido y referencia”, en Estudios sobre semántica, en L.Ml. Valdés Villanueva, La búsqueda del significado, Técnos: Madrid, 1999, pp. 24-45.
• B. RUSSELL, “La filosofía del atomismo lógico” en Lógica y conocimiento, Taurus: Madrid, 1981, pp. 249-395.
• L. WITTGENSTEIN, Tractatus Logico-Philosophicus, Alianza: Madrid, 1973. (Proposicións 1-4, 4.4.032-4.1212 e 6.4-7).
• QUINE, W. V. O, “Dos dogmas del empirismo", en Desde un punto de vista lógico, Paidós, 2002. Tamén en L.M. Valdés Villanueva, La búsqueda del significado, Tecnos: Madrid, 1991, pp. 220-243.
• L. WITTGENSTEIN, Investigaciones filosóficas, Crítica: Barcelona, 1988, Selección de parágrafos: §1-§133.
• J. L. AUSTIN, Conferencia VIII de Cómo hacer cosas con palabras, Paidós: Barcelona, 2004, pp.:141-154.
• SEARLE, J. R. ¿Qué es un acto de habla? Universidad de Valencia. Servicio de Publicaciones, 1977.
• GRICE, P., ‘Lógica y conversación’, en La búsqueda del significado, ed. L. Valdés, Murcia, Tecnos, 1991, pp. 511-530.
Bibliografía complementaria
Obras:
AUSTIN, J.L.: Cómo hacer cosas con palabras, Paidós: Barcelona, 2004.
FREGE, G.: “El pensamiento”, Investigaciones lógicas, Tecnos: Madrid, 1984, pp. 49-85.
FREGE, G.: Estudios sobre semántica, Ariel: Barcelona, 1973.
FREGE, G.: Investigaciones lógicas, Tecnos, Madrid, 1984.
GRICE, P. (1957), «Meaning», Philosophical Review, 66, pp. 377-388, 1957
GRICE, P. «Las intenciones y el significado del hablante», 1969, en La búsqueda del significado, ed. L. Valdés, Murcia, Tecnos, 1991, pp. 481-510.
QUINE, W.O.: Desde un punto de vista lógico, Ariel: Barcelona, 1963.
QUINE, W.O.: La relatividad ontológica y otros ensayos, Tecnos: Madrid, 1974.
QUINE, W.O.: La búsqueda de la verdad, Crítica: Barcelona, 1992.
RUSSELL, B.: La evolución de mi pensamiento filosófico, Alianza, 1982.
RUSSELL, B.: “La filosofía del atomismo lógico” y “Sobre las proposiciones: qué son y qué significan”, ambos en Lógica y conocimiento, Taurus: Madrid, 1981, pp. 245-449.
RUSSELL, B.: “Conocimiento directo y conocimiento por descripción”, Misticismo y lógica, Edhasa: Barcelona, 1987, pp. 209-230.
SEARLE, John R. (1986). Actos de habla. Ediciones Cátedra.
SEARLE, John R. (2004). Mente, lenguaje y sociedad: la filosofía en el mundo real. Alianza Editorial.
WITTGENSTEIN, L.: Tractatus Logico-Philosophicus, Alianza: Madrid, 1973.
WITTGENSTEIN, L.: Los cuadernos azul y marrón, Tecnos: Madrid, 1976.
WITTGENSTEIN, L.: Investigaciones filosóficas, Crítica: Barcelona, 1988.
WITTGENSTEIN, L.: Cartas a Russell, Keynes y Moore, Taurus: Madrid, 1979.
Estudos:
ACERO, J.J.: Filosofía y análisis del lenguaje, Cincel: Barcelona, 1985.
ACERO, J.J.: Lenguaje y filosofía, Octaedro: Barcelona, 1993.
ALSTON, W. P. Filosofía del Lenguaje. Alianza, 1985
BAGHRAMIAN, M., Modern philosophy of language. Washington D.C.: Couterpoint, cop.1999
BUSTOS GUADAÑO, E., Filosofía del lenguaje. UNED, 2004
CHAPMAN, S & ROUTLEDGE, Ch., Key thinkers in linguistics and the philosophy of language. Edinburgh University Press, 2005
DEVITT, M. & HANLEY, R. (eds.), The Blackwell guide to the philosophy of language. Blackwell Pub., 2006
FRAPOLLI, M. J., Una aproximación a la filosofía del lenguaje. Síntesis, 1998
GARCÍA-CARPINTERO, M.: Las palabras, las ideas y las cosas, Ariel: Barcelona, 1996.
Competencias de tipo xeral
1) Coñecer a disciplina, as teorías, os métodos, as correntes e as aplicacións, seguindo a súa historia e as súas formulacións contemporáneas.
2) Saber explicar eses coñecementos e estar en condicións de aprender a ensinalos.
3) Saber ampliar e poder desenvolver ulteriormente eses coñecementos por medio da investigación.
4) Saber aplicar eses coñecementos dentro e fóra do ámbito filosófico.
5) Capacidade para analizar e argumentar loxicamente, así como para debater e dialogar.
6) Capacidade para organizar a información, considerar e resolver problemas.
7) Desenvolvemento do razoamento crítico e o espírito inventivo e construtivo.
Competencias de tipo específico
1) Coñecer a reflexión filosófica contemporánea sobre a linguaxe, as súas correntes e aplicacións, abordada en detalle no programa da materia.
2) Saber explicar eses coñecementos e estar en condicións de aprender a ensinalos.
3) Saber ampliar e poder desenvolver ulteriormente eses coñecementos por medio da investigación.
4) Saber aplicar eses coñecementos dentro e fóra do ámbito filosófico.
5) Saber expresarse, comunicar, debater e dialogar.
6) Capacidade para organizar a información, tomar decisións, considerar e resolver problemas.
Escenario 1: normalidade adaptada (sen restricións á presencialidade física)
a) Docencia expositiva: clases teóricas de exposición, abertas á intervención e ao debate.
b) Docencia interactiva:
(i) Análise de textos
(ii) Cuestionarios, preguntas de resposta breve.
Titorización en grupos: Avaliación da evolución do curso e suxerencias de mellora.
A materia desenvólvese tamén facendo uso do Campus virtual, onde se encontra información relevante para o funcionamento do curso (horarios de titorías, programas e guías docentes, cualificacións das actividades, anuncios e avisos, etc.).
Plan de continxencia - Metodoloxía de ensinanza
Escenario 2: distanciamento (restricións parciais á presencialidade física)
Escenario 3: peche das instalacións (imposibilidade de impartir docencia con presencialidade física)
Ver apartado de observacións
(i) Avaliación continua
A avaliación continua constará de dúas partes:
a) Dous exames parciais sobre cada un dos bloques do temario
b) Tarefas desenvolvidas nas aulas interactivas.
O alumnado que non supere a avaliación continua ou desexe mellorar a nota acadada nela, poderá presentarse ao exame final.
c) O alumnado exento de asistencia as aulas segundo a normativa da USC terá que presentarse ó exame final da materia e será avaliado coa cualificación obtida no mesmo.
(ii) Exame final
O exame constará de 10 preguntas de resposta breve sobre os diferentes apartados da docencia expositiva e interactiva.
- As competencias da matéria son avaliadas en todos e cada un dos diferentes modos e dimensións da avaliación continua (a, b) e no exame final (c)
2ª Oportunidade
No caso de non superar a materia na 1ª oportunidade, as cualificacións obtidas nos exames parciais conservaranse para a 2ª oportunidade. Tamén se terá en conta a actividade realizada na docencia interactiva.
- Alumnado con exención de asistencia á clase: deberá presentarse ao examen final.
- Dimensións da avaliación:
a) Docencia expositiva: Exames parciais: 80% da cualificación global.
b) Docencia interactiva: 20% (porcentaxe repartido entre as distintas actividades interactivas)
De non superar a avaliación continua, o alumando deberá facer o:
c) Exame final: 10 preguntas de resposta breve. Cada pregunta valorarase como máximo con 1 punto.
O alumnado con exención de asistencia á clase será cualificado coa puntuación obtida no exame final.
Normas a ter en conta:
- Non será obxecto de avaliación continua quen non entregue as tarefas acordadas nos prazos establecidos.
- O/a alumno/a debe atender ó código de boas prácticas da USC, que di que hai que traballar con honestidade intelectual e seriedade no contraste das citas, respeitando o traballo dos demáis, evitando todo tipo de plaxios e apropiacións indebidas e actuando co máximo respecto á propiedade intelectual ou industrial. A non observancia de esta norma conlevará non superar a materia nas dúas convocatorias anuais.
Plan de continxencia - Avaliación continua
Escenario 2: distanciamento (restricións parciais á presencialidade física)
Escenario 3: peche das instalacións (imposibilidade de impartir docencia con presencialidade física)
Ver apartado de observacións
Horas presenciais: 51h.
Horas de Titorías 3h.
Clases Expositivas 24h.
Clases Interactivas 24h.
Horas non presenciais: 99h.
Traballo total do estudante: 150 horas.
Docencia expositiva: 24horas de traballo presencial do alumno ou alumna (asistencia a clase) e 46 de seguimento e preparación da docencia expositiva (lectura e repaso diario do visto na clase, preparación de esquemas e estudio regular da materia).
Docencia interactiva: 24 horas de traballo presencial do alumno ou alumna (asistencia as clases e participación activa nas mesmas) e 53 horas de preparación das actividades de lectura de libros e recensión dos mesmos, e preparación de textos e do ensaio.
Titorías de grupo: 3 horas para valorar o seguimento do curso
1. Asistencia ás clases.
2. Seguimento ó día da materia.
3. Facer uso das titorías
4. Ler, pensar, debater e escribir
Plan de continxencia
Escenario 2: distanciamento (restricións parciais á presencialidade física)
Metodoloxía da ensinanza:
(1) Aulas expositivas. Ofrecerase unha explicación dos temas do programa incidindo sobre todo naqueles aspectos que sexan nucleares e que contribúan a que os/as alumnos/as formen o seu propio mapa conceptual do tópico tratado. A exposición estará sempre aberta á participación e ao debate.
(2) Aulas interactivas. Serán realizadas de modo virtual e de forma síncrona. Comprenderán:
- Sesións síncronas para guiar na lectura de textos
- Resolución de cuestionarios de preguntas.
Usarase neste cometido as seguintes ferramentas:
- Aula virtual
- Microsoft Teams
- Correo electrónico
(3) Traballo autónomo do alumnado.
- Resposta aos cuestionarios plantexados.
- Comentarios curtos sobre as actividades explicativas ou interactivas programadas.
O traballo autónomo poderá ser realizado de maneira virtual e de forma asíncrona e favorecerá o autoaprendizaxe e autoavaliación do alumnado, facilitando o profesor os medios para a autocualificación.
(4) Actividade titorial en grupo
Á metade do cuadrimestre programaranse titorías en grupo usando Microsoft Teams para por en común a experiencia formativa recibida ata ese momento e recoller suxestións para a segunda parte do curso.
(5) Aula virtual. A materia dispón de aula virtual, que se complementará con sesións en Microsoft Teams.
Sistema de avaliación
- É posible superar a materia mediante (1) avaliación continua ou (2) realizando o exame final. A avaliación continua será o medio preferente de avaliación.
(1) A avaliación continua consta de tres aspectos:
- Probas parciais, consistentes en probas de preguntas de resposta curta sobre os diferentes bloques de materia. Estas probas poderán ser feitas de maneira presencial ou telemática.
- Cuestionarios de resposta breve sobre distintos temas da materia. Estes cuestionarios poderán ser resoltos de maneira presencial ou virtual e de forma síncrona ou asíncrona.
(2) O exame final constará de 10 preguntas de resposta breve sobre os contidos do programa. O exame final será realizado por medios telemáticos.
- Alumnado con exención de asistencia a clase: Deberá presentarse ao exame final.
Dimensións da avaliación:
(1) Avaliación continua:
- Probas parciais: 80 %
- Resolución de cuestionarios: 20%
(2) Exame final:
O exame final constará de 10 preguntas, de resposta curta, sobre os diferentes contidos do programa.
As competencias da materia son avaliadas en todos e cada un dos diferentes modos e dimensións da avaliación continua e no exame final.
- Alumnado con exención de asistencia a clase: avaliarase co exame final.
Normas a ter en conta:
- Non será obxecto de avaliación continua quen non entregue as tarefas acordadas nos prazos establecidos.
- O/a alumno/a debe atender ó código de boas prácticas da USC, que di que hai que traballar con honestidade intelectual e seriedade no contraste das citas, respectando o traballo dos demais, evitando todo tipo de plaxios e apropiacións indebidas e actuando co máximo respecto á propiedade intelectual ou industrial. A non observancia de esta norma conlevará non superar a materia nas dúas convocatorias anuais.
Escenario 3: peche das instalacións (imposibilidade de impartir docencia con presencialidade física)
Ver apartado de observacións
Metodoloxía da ensinanza:
(1) Aulas expositivas. Ofrecerase unha explicación esquemática dos temas do programa incidindo sobre todo nos aspectos fundamentais necesarios para a autoaprendizaxe. Usarase para elo a plataforma Microsoft Teams e a docencia será síncrona.
(2) Aulas interactivas. Serán realizadas de modo virtual e de forma síncrona. Comprenderán:
- Sesións síncronas para guiar na lectura de textos
- Resolución de cuestionarios de preguntas sobre temas previamente explicados.
Usarase neste cometido as seguintes ferramentas:
- Aula virtual
- Microsoft Teams
- Correo electrónico
(3) Traballo autónomo do alumnado.
- Resposta aos cuestionarios plantexados.
O traballo autónomo será realizado de maneira virtual e de forma síncrona e favorecerá o autoaprendizaxe e autoavaliación do alumnado, facilitando o profesor os medios para a autocalificación.
(4) Actividade titorial en grupo
Á metade do cuadrimestre programaranse titorías en grupo usando Microsoft Teams para por en común a experiencia formativa recibida ata ese momento e recoller suxestións para a segunda parte do curso.
(5) Aula virtual. A materia dispón de aula virtual, que se complementará con sesións en Microsoft Teams.
Sistema de avaliación:
- É posible superar a materia mediante (1) avaliación continua ou (2) realizando unha proba final telemática. A avaliación continua será o medio preferente e recomendado de avaliación. So poderán escoller a opción 2) quen acredite que non pode acollerse á opción 1).
(1) A avaliación continua consta de:
- Cuestionarios de resposta breve sobre distintos temas da asignatura. Estos cuestionarios serán resoltos de maneira virtual e de forma síncrona.
(2) A proba final telemática constará de 10 preguntas de resposta breve sobre os contidos do programa.
- Alumnado con exención de asistencia a clase: Deberá presentarse á proba final telemática.
Dimensións da avaliación:
(1) Avaliación continua:
- Resolución de cuestionarios: 100%
(2) Exame final:
O exame final constará de 10 preguntas, de resposta curta, sobre os diferentes contidos do programa.
As competencias da materia son avaliadas en todos e cada un dos diferentes modos e dimensións da avaliación continua e no exame final.
- Alumnado con exención de asistencia a clase: avaliarase co exame final.
Normas a ter en conta:
- Non será obxecto de avaliación continua quen non entregue as tarefas acordadas nos prazos establecidos.
- O/a alumno/a debe atender ó código de boas prácticas da USC, que di que hai que traballar con honestidade intelectual e seriedade no contraste das citas, respectando o traballo dos demais, evitando todo tipo de plaxios e apropiacións indebidas e actuando co máximo respecto á propiedade intelectual ou industrial. A non observancia de esta norma conlevará non superar a materia nas dúas convocatorias anuais.
Alejandro Sobrino Cerdeiriña
Coordinador/a- Departamento
- Filosofía e Antropoloxía
- Área
- Lóxica e Filosofía da Ciencia
- Teléfono
- 881812534
- Correo electrónico
- alejandro.sobrino [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Catedrático/a de Universidade
Martin Pereira Fariña
- Departamento
- Filosofía e Antropoloxía
- Área
- Lóxica e Filosofía da Ciencia
- Teléfono
- 881812525
- Correo electrónico
- martin.pereira [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Profesor Axudante Doutor LOU
| 31.05.2021 16:00-19:00 | Grupo /CLIS_01 | Aula 4 |
| 31.05.2021 16:00-19:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 4 |
| 31.05.2021 16:00-19:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 5 |
| 31.05.2021 16:00-19:00 | Grupo /CLIS_01 | Aula 5 |
| 31.05.2021 16:00-19:00 | Grupo /CLIS_01 | Sala Hipatia |
| 31.05.2021 16:00-19:00 | Grupo /CLE_01 | Sala Hipatia |
| 02.07.2021 10:00-13:00 | Grupo /CLIS_01 | Aula 1 |
| 02.07.2021 10:00-13:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 1 |