Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 99 Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 24 Clase Interactiva: 24 Total: 150
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Historia da Arte
Áreas: Historia da Arte
Centro Facultade de Xeografía e Historia
Convocatoria: Primeiro semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable
A materia ten por obxecto o estudo das diferentes manifestacións artísticas da civilización islámica, dende a súa aparición no século VII ata as últimas grandes obras dos Imperios Otómanos e do Gran Mongol s. XVIII. Con especial atención á Arte Hispanomusulmán.
- Coñecemento dos grandes logros artísticos do mundo musulmán e a súa diferenciación con respecto ás pautas occidentalizantes características da historia da arte xeral
- Comprensión da pluralidade artística dende unha perspectiva na que se debe unir o fenómeno relixioso ao político, social, legal e cultural
- Recoñecemento dos principais hitos artísticos desta civilización
- Diferenciar os períodos cronolóxicos da arte islámica a partir da identificación das características principais da súa linguaxe artística
- Dominio da linguaxe específica da arte musulmá: estruturas, decoración, tipoloxías....
SESIÓNS TEÓRICAS E INTERACTIVAS
TEMA 1: INTRODUCCIÓN HISTÓRICA.
Arabia en tempos de Mahoma. Elaboración do Islam. Expansión do imperio. A definición de arte islámica.
TEMA 2: ALGUNHAS TIPOLOXIAS ARQUITECTÓNICAS:
A mezquita. A madraza. Os cemiteiros. Fortalezas e fortificación. Palacios. Caravansanes. A arquitectura doméstica. Os baños. As alhóndigas. Os maristanes. Os bazares.
TEMA 3: APROXIMACIÓN AO URBANISMO ISLÁMICO.
TEMA 4: ALGUNS ELEMENTOS DECORATIVOS E ORNAMENTAIS DO MUNDO SLÁMICO.
TEMA 5: AS PRIMEIRAS CONSTRUCIÓNS E A DINASTÍA DOS OMEYAS. ARQUITECTURA RELIXIOSA: Mezquitas de Del Haram en la Meca, Cúpula de la Roca de Jerusalén, Mezquita de Medina, Mezquita de Damasco, Mezquita de Al- Aqsa. ARQUITECTURA CIVIL: Palacios: Qusayr 'Amra
TEMA 6: A DINASTÍA ABBASÍ. URBANISMO (Bagdad, Samarra y Ujaidir) E ARQUITECTURA (Palacios de Al Matusim - Yusaq al-Jaqani- e de Balkuwara. A mezquita aljama de Samarra e o Qubbat al-Sulaybiyya)
TEMA 7: A ARQUITECTURA ISLÁMICA no NORTE DE AFRICA (Ifriquiya). Os aglabíes e os fatimíes.
TEMA 8: EXIPTO E O ISLAM. Os tuluníes, fatimíes e as dinastías turcas: ayubíes e mamelucos.
TEMA 9: A ESPAÑA MUSULMÁ “AL-ANDALUS”. O período Omeya e os reinos taifas.
TEMA 10: OS BERÉBERES DO NORTE DE AFRICA: Os Almorávides. Os Almohades. Os Meriníes. As súas relación coa Península Ibérica
TEMA 11: A ARQUITECTURA DOS NAZARÍES.
TEMA 12: ARTE MUSULMAN EN PERSIA. Samaníes. Gaznewíes y Selyuquíes
TEMA 13: OS MONGOIS EN ASIA. Os elkánidas. Os timuríes e a arquitectura do imperio do Tamerlán.
TEMA 14: ARQUITECTURA DO IMPERIO OTOMANO.
TEMA 15: A PENÍNSULA IBÉRICA E A ARTE MUDÉXAR. A definición da arte mudéxar. Principais elementos configuradores, a súa xeografía . A arqutectura relixiosa
TEMA 16: OS MOSAICOS E A PINTURA.
TEMA 17: A ARTE DOS OBXECTOS.
- ALMAGRO GORBEA, A.: Palacios medievales hispanos. Madrid, 2008
- ARTE ANDALUSÍ (Monográfico de la revista Artigrama, 22) 2007
- BARRUCAND, M. y BEDNORZ, A. Arquitectura islámica en Andalucía. Colonia, 1992.
- BLAIR, S.S., BLOOM, J.M.: Arte y arquitectura del Islam 1250-1800. Madrid, 1999.
- BORRÁS GUALIS, G.M.: El Islam, de Córdoba al Mudéjar. Madrid. 1994.
- BORRÁS GUALIS, G.M. “Crisol de tres culturas. Lo islámico, lo judío y lo cristiano” en Historia del Arte Español. España crisol de tres culturas. Tomo III. Planeta y Lunwerg. Barcelona. 1995.
- BORRÁS GUALIS, G.M (dir): Mudéjar. El legado andalusí en la cultura española. Catálogo de exposición, Zaragoza, 2010
- BURCKHARDT, T.: El arte del Islam. Lenguaje y significado. Barcelona, 1988
- DELGADO, C. : Arte del Islam. Madrid, 1991.
- ETTINGHAUSEN, R y GRABAR, O.: Arte y Arquitectura del Islam (650-1250). Cátedra, Madrid, 1996.
- GRABAR, O. : La formación del arte islámico. Cátedra, Madrid, 1986.
- HATTSTEIN, M. y DELIUS, P. (eds.): El Islam. Arte y arquitectura, Colonia, 2000
- HOAG, J.: Arquitectura islámica . Madrid, 1975.
- JIMÉNEZ, A.: El Arte islámico. (Col. Hª del arte, 17) Historia 16, Madrid, 1989.
- LÓPEZ GUZMAN, R. (Coord): La Arquitectura del Islam Occidental. Madrid, 1995.
- LÓPEZ GUZMAN, R.: Arquitectura mudéjar. Del sincretismo medieval a las alternativas hispanoamericanas. Madrid, 2000.
- MANDEL, G.: Cómo reconocer el arte islámico. Barcelona, 1993.
- MARÇAIS, G.: El arte musulmán. Madrid, 1983
- MICHELL, G.: La arquitectura del mundo islámico. Madrid, 1988.
- MOAG, I. D.: Historia universal de la arquitectura. Arquitectura islámica. Madrid, 1976.
- MORALES MARTÍNEZ, A.: Historia del arte islámico. Madrid, 1995.
- MUSEOS SIN FRONTERAS (Monográficos sobre casi todos los aspectos del arte islámico) editorial Electa.
- PAPADOPOULO, A.: El Islam y el arte musulmán. Barcelona, 1977.
- PÉREZ HIGUERA, T.: Objetos e imágenes de Al-Andalus. Madrid, 1994.
- PORRAS GIL, C.: Arte islámico, Madrid, 2010
- SANTIAGO SIMÓN, E.: Las Claves del Mundo Islámico. Barcelona, 1991.
- RODRIGUEZ LLOPIS, M.: Historia del Islam Medieval, Murcia, 1996
- THORAVAL, Y.: Diccionario de la civilización musulmana, Barcelona, 1995
O alumnado será capaz de:
. Coñecer e analizar a estrutura diacrónica da historia da arte islámica. Apreciar os seus valores estéticos e extraer da mesma informacións sobre a cultura que o xerou.
. Usar, ordenar e interpretar as fontes artísticas.
. Adquirir, coñecer e utilizar diversas técnicas historiográficas (catálogos bibliográficos, inventarios de arquivos, e referencias electrónicas) para o coñecemento e valoración da obra de arte
. Coñecer e interpretar a historia da arte islámica como disciplina en construción e viva, a partir da análise e a casuística propia do seu debate historiográfico
. Entender as diferentes linguaxes formais e visuais, coñecer as distintas técnicas artísticas utilizadas ao longo da historia da arte e asimilar os fundamentos e coñecementos básicos da Historia da Arte islámica dentro do contexto da Historia da Arte en xeral.
. Traballar de forma autónoma con responsabilidade e iniciativa, tomando conciencia da importancia de desenvolver a capacidade de iniciativa e a autocrítica
. Traballar en equipo de forma colaboradora e responsabilidade compartida a través dos recursos propios dunha metodoloxía científica propia da Historia da Arte
. Comunicar información e ideas de xeito claro e efectivo en público
Co obxecto de facilitar e racionalizar a impartición da materia utilizaranse as seguintes técnicas:
- Clases expositivas nas que se fará a explicación dos contidos teóricos. Trátase dunha actividade presencial na aula.
- Clases interactivas na que as actividades serán prioritariamente práctica ou de contido moi específico relacionadas cos contidos teóricos da materia.
- Tutorización personalizada.
As actividades formativas presenciais que se realizarán son as seguintes:
1) Clases teóricas dedicadas á explicación e comprensión dos contidos obxecto de estudo. Esas clases serán impartidas polo profesor, pero nalgún caso solicitarase para as exposicións a colaboración dalgún alumno ou grupo de alumnos. Para as explicacións utilizaranse os recursos tecnolóxicos de apoio (audiovisuais e informáticos) oportunos.
2) Clases interactivas poden conter varios aspectos: Aquelas dedicadas ao reforzo de diversos aspectos da materia a través da lectura e análise de bibliografía ou de material didáctico diverso. Estas clases prácticas estarán dirixidas polo profesor, pero buscarán a participación activa do alumno, tanto no desenvolvemento e resolución de exercicios realizados colectivamente na aula, coma na preparación persoal fóra da aula dalgún exercicio, para a posterior posta en común. Tamén para as clases prácticas se usarán os recursos tecnolóxicos que poidan ser útiles.
3) Para as prácticas de campo prevese unha visita programada a algún centro de interese, de non ser posible desenvolverase na aula.
5) Titorías individuais ou en grupo reducido para o seguimento do proceso de aprendizaxe e para o seguimento, no seu momento, da elaboración do traballo.
As actividades formativas non presenciais incluirán:
1) Principalmente o traballo autónomo do alumno, que este organiza persoal e libremente para a correcta aprendizaxe dos coñecementos e competencias obxectiva da materia. Ese traballo necesariamente debe incluír síntese, estudo e asimilación da información recibida, lecturas complementarias e busca de nova información, elaboración de conclusións, etc.
2) Preparación dalgunha exposición teórica ou dalgún exercicio práctico encomendados polo profesor ou lectura dalgún título bibliográfico recomendado.
3) Elaboración e redacción dun pequeno traballo de aplicación práctica dalgún aspecto tratado na materia.
O Grao impón como sistema necesario e obrigatorio a Avaliación Continua.
A avaliación final constará de tres partes: proba escrita (exame), participación nas clases interactivas (debates, comentarios de imaxes e textos) e traballos persoais (coa súa posible presentación na aula). A proba escrita supoñerá o 60 % da cualificación final. En canto á participación nas interactivas e traballos, supoñerán a suma de cada un deles o 40% da cualificación final. En calquera caso, en cada un dos parámetros de avaliación será obrigatorio que o alumnado obteña unha nota mínima de 5/10 para que poida optar á suma avaliadora final. Xa que a avaliación é continua a asistencia ás aulas é obrigatoria, polo que unha ausencia reiterada a estas, superior ao 20%, supoñería a imposibilidade de que o alumno poida ser avaliado.
No caso do alumnado que teña dispensa de asistencia, segundo o disposto na instrucción nº 1/2017 da Secretaría Xeral da USC, o 100% correspondente a asistencia e participación será complementado cun sistema individualizado de avaliación acorde aos motivos da dispensa.
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recolleito na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións
PRIMEIRA OPORTUNIDADE:
O alumnado realizará na data oficial marcada pola Facultade de Xeografía e Historia a proba escrita cunha validez máxima de 6 puntos). A nota obtida nesta -sempre e cando supere o mínimo estipulado- será sumada ás notas obtidas durante a avaliación continua, suma da que se derivará a nota final de cada alumno/a.
SEGUNDA OPORTUNIDADE :
O alumnado que non superase ou realizado a primeira oportunidad poderá realizar a proba escrita na segunda oportunidade de xullo cunha validez máxima de 6 puntos). A nota obtida nesta -sempre e cando supere o mínimo estipulado- será sumada ás notas obtidas nas prácticas e traballos durante a avaliación continua, suma da que se derivará a nota final de cada alumno/a.
- O alumnado que non realizase ou superado os seminarios, prácticas e traballos correspondentes á avaliación continua durante o curso deberá entregalos ao profesor no lugar e hora de inicio da proba escrita (exame) fixada para a presente convocatoria (deberán entregar todos os seminarios, prácticas e traballos quen non os realizase; ou ben deberán entregar só aqueles seminarios, prácticas ou traballos específicos que falten ou estean suspensos quen non os realizase ou superado durante a avaliación continua durante o curso). Os devanditos seminarios, prácticas e traballos manterán a validez máxima de 4 puntos na súa totalidade.
HORAS PRESENCIAIS DE TRABALLO DO ALUMNADO (51 h):
Clases expositivas : 32 h.
Clases prácticas interactivas e seminarios en aula: 16 h.
Titorías personalizadas: 3 h.
HORAS NON PRESENCIAIS DE TRABALLO PERSOAL DO ALUMNADO (99 h):
Estudo autónomo individual ou en grupo: 60 h.
Lecturas recomendadas, actividades de biblioteca e similar: 25 h.
Preparación de presentacións orais, debates e similares: 7 h.
Outras tarefas propostas polo profesor: 7 h.
O alumnado está obrigado, a partir da terceira semana, a ter ao día a materia impartida polo profesor nas exposicións teóricas e aquelas partes que, de forma dodificada, sexan obxecto de discusión nas interactivas, pois, pola contra, se anula a operatividade destas. Sen esquecer que a correcta aprendizaxe visual require un esforzo continuado.
- Capacidade de ler nalgunha lingua estranxeira de uso común na produción científica do ámbito dos estudos islámicos.
- Consulta de recursos específicos sobre arte islámica en rede como: Discover islamic art (Museo virtual de arte islámica que se vai actualizando e se edita en Internet en 8 idiomas) http://www.discoverislamicart.org/index.php
PLAN DE CONTINXENCIA A metodoloxía do ensino adaptarase aos escenarios de docencia semipresencial e docencia non presencial, se fose necesario:
A) Plan de continxencia escenario de distanciamento con docencia semipresencial
B) Plan de continxencia escenario de peche con docencia non presencial Os CONTIDOS da materia serán iguais para todos os escenarios.
A) PLAN DE CONTINXENCIA ESCENARIO DE DISTANCIAMENTO: docencia semipresencial Mantense o conxunto do programa excepto nos seguintes puntos:
Bibliografía:
PORRAS GIL, C.: Arte islámico, Madrid, 2010 (para consulta en Biblioteca)
Webgrafía
Historia da cultura islámica:
https://www.youtube.com/watch?v=rpiQ_HU8jQY
https://www.youtube.com/watch?v=i3Fi0DTpEjo
https://www.youtube.com/watch?v=dJFBWsA_Jyc
Arte islámica:
http://islamicart.museumwnf.org/index.php?lng=es
Urbanismo islámico:
https://s3.amazonaws.com/media.archnet.org/system/publications/contents…
Madinat al Zahra:
https://www.alandalusylahistoria.com/?p=874&fbclid=IwAR0LvSfFHp2V1L67g7…
Mezquita de Córdoba:
https://www.youtube.com/watch?v=PWNDzi_x_MU
Alhambra (curso on line)
https://abierta.ugr.es/la_alhambra/index.html?lang=es
Al Andalus:
https://www.alandalusylahistoria.com/?subscribe=already#blog_subscripti…
https://www.eea.csic.es/
Metodoloxía:
Clases expositivas: realizaranse tentando combinar as modalidades sincrónica (para todos os alumnos ao mesmo tempo e en horario de clase -videoconferencia-) e asíncrona (entrega de materiais: powerpoint, pdf, etc.) en función do desenvolvemento da docencia. Para iso utilizaranse as seguintes canles: correo electrónico institucional, aula virtual da USC e Teams, fundamentalmente.
Clases interactivas: impartiranse na aula, de modo presencial.
Sistema de avaliación:
1. AVALIACIÓN SOBRE Os CONTIDOS DAS CLASES EXPOSITIVAS (TEÓRICAS): Proba final telemática que se realizará a través de aula virtual. Supoñerá o 60% da nota total (6 puntos). Será obrigatorio conseguir unha nota mínima de 3 nesta proba final para poder sumar a nota das clases interactivas. Quen non consiga esta nota mínima de 3 terá que presentarse á proba de segunda oportunidade da convocatoria (xullo).
2. AVALIACIÓN DAS CLASES INTERACTIVAS:
Avaliación continúa da participación nos debates, seminarios, prácticas e traballos propostos polos profesores e entregados por escrito dentro dos prazos fixados. Esta parte supoñerá o 40% da nota total (4 puntos). Será obrigatorio conseguir unha nota mínima de 2 nesta parte para poder facer media coa nota do exame. Quen non consiga esta nota mínima de 2 terá que responder a unhas preguntas de das prácticas nunha proba telemática na segunda oportunidade da convocatoria (mes de xullo).
Este sistema de avaliación será empregado tanto para a primeira convocatoria como para a segunda oportunidade da convocatoria (xullo). Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recolleito na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións
3. ALUMNOS CON DISPENSA OFICIAL DE ASISTENCIA:
O alumnado ao que lle sexa concedida dispensa de asistencia a clase (segundo a Instrución Nº 1/2017 da Secretaría Xeral sobre dispénsaa de asistencia a clase en determinadas circunstancias), avaliarase cunha proba final telemática específica que supoñerá o 100% da cualificación.
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recolleito na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións
B) PLAN DE CONTINXENCIA ESCENARIO DE PECHE: docencia non presencial
Mantense o conxunto do programa excepto nos seguintes puntos:
Webgrafía
Historia da cultura islámica:
https://www.youtube.com/watch?v=rpiQ_HU8jQY
https://www.youtube.com/watch?v=i3Fi0DTpEjo
https://www.youtube.com/watch?v=dJFBWsA_Jyc
Urbanismo islámico:
https://s3.amazonaws.com/media.archnet.org/system/publications/contents…
Madinat al Zahra:
https://www.alandalusylahistoria.com/?p=874&fbclid=IwAR0LvSfFHp2V1L67g7…
Mezquita de Córdoba:
https://www.youtube.com/watch?v=PWNDzi_x_MU
Alhambra (curso on line)
https://abierta.ugr.es/la_alhambra/index.html?lang=es
Al Andalus:
https://www.alandalusylahistoria.com/?subscribe=already#blog_subscripti…
https://www.eea.csic.es/
Metodoloxía de ensino
- Clases expositivas e interactivas: realizaranse tentando combinar as modalidades sincrónica (para todos os alumnos ao mesmo tempo e en horario de clase -videoconferencia-) e asíncrona (entrega de materiais: powerpoint, pdf, etc.) en función do desenvolvemento da docencia e adaptaranse aos horarios das clases.
Para iso utilizaranse as seguintes canles: correo electrónico institucional, aula virtual da USC e Teams, fundamentalmente.
Sistema de avaliación:
1. AVALIACIÓN SOBRE Os CONTIDOS DAS CLASES EXPOSITIVAS (TEÓRICAS):
Proba final telemática que se realizará a través de aula virtual. Supoñerá o 60% da nota total (6 puntos). Será obrigatorio conseguir unha nota mínima de 3 nesta proba final para poder sumar a nota das clases interactivas. Quen non consiga esta nota mínima de 3 terá que presentarse á proba de segunda oportunidade da convocatoria (xullo).
2. AVALIACIÓN DAS CLASES INTERACTIVAS:
Avaliación continúa da participación nos debates, seminarios, prácticas e traballos propostos polos profesores e entregados por escrito dentro dos prazos fixados a través da aula Virtual. Esta parte supoñerá ou 40% dá nota total (4 puntos). Será obrigatorio conseguir unha nota mínima de 2 nesta parte para poder facer media coa nota do exame.
Quen non consiga esta nota mínima de 2 terá que responder a unhas preguntas de @dicha prácticas nunha proba telemática na segunda oportunidade da convocatoria (mes de xullo).
Este sistema de avaliación será empregado tanto para a primeira convocatoria como para a segunda oportunidade da convocatoria (xullo).
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recolleito na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións
3. ALUMNOS CON DISPENSA OFICIAL DE ASISTENCIA:
O alumnado ao que lle sexa concedida dispensa de asistencia a clase (segundo a Instrución Nº 1/2017 da Secretaría Xeral sobre dispénsaa de asistencia a clase en determinadas circunstancias), avaliarase cunha proba final telemática específica que supoñerá o 100% da cualificación.
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recolleito na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións
Mª Dolores Barral Rivadulla
Coordinador/a- Departamento
- Historia da Arte
- Área
- Historia da Arte
- Teléfono
- 881812720
- Correo electrónico
- mdolores.barral [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
| Xoves | |||
|---|---|---|---|
| 11:30-13:30 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Aula 12 |
| Venres | |||
| 11:30-13:30 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Aula 12 |
| 22.01.2021 09:00-11:30 | Grupo /CLE_01 | Aula virtual |
| 25.06.2021 18:30-21:00 | Grupo /CLE_01 | Aula virtual |