Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 99 Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 24 Clase Interactiva: 24 Total: 150
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Historia da Arte
Áreas: Historia da Arte
Centro Facultade de Xeografía e Historia
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable | 1ro curso (Si)
O alumnado comprenderá e saberá:
- Ofrecer unha visión plural e integradora da arte e a cultura europeos medievais nas súas diversas manifestacións.
- Establecer relacións recíprocas entre os principais eixos que configuran a materia: histórico, artístico e literario (cultural en xeral).
- Adquirir un coñecemento xeral das liñas de investigación e das propostas críticas máis relevantes no ámbito dos estudos medievais sobre arte e cultura.
- Asimilar os fundamentos metodolóxicos e críticos básicos que lles permitan introducirse no exercicio da actividade investigadora cunha formación versátil e interdisciplinar.
- Ser capaz de manexar as novas tecnoloxías da información e da comunicación aplicadas ao campo dos estudos medievais, así como indicar a súa utilidade na práctica do estudo e divulgación do patrimonio cultural.
- Asimilar as destrezas fundamentais para aproveitar e aplicar os coñecementos adquiridos á correcta interpretación e difusión do legado cultural medievais.
- Contribuír ao desenvolvemento cultural de Galicia mediante a correcta valorización, interpretación e contextualización do legado medieval que posúe.
- Explicar o pasado medieval desde o estudo dos seus restos arqueolóxicos, documentais e sobre todo artísticos: a finalidade é poder facelo posteriormente en medios diferentes como o da docencia, o traballo en centros públicos de difusión do coñecemento como son os museos, os arquivos ou empresas públicas e privadas de patrimonio arqueolóxico e turístico.
A creación dun novo imaxinario cristián e a débeda coa tradición grecorromana. A estética suntuaria e ornamental dos chamados “pobos invasores” e a súa asimilación da cultura grecolatina. As singularidades hispanas: da arte da monarquía visigoda ao ano mil.
O monasticismo insular e as súas consecuencias artísticas. A Renovatio Carolingia. A arte imperial dos Otones e as súas relacións co oriente bizantino.
Románico, romance, roman. O poder monástico benedictino. O nacemento plural da arte románica. A Reforma gregoriana e a súa repercusión nos primeiros programas monumentais. As peregrinacións e as súas consecuencias artísticas. Linguaxes simbólicas e narrativas. Diferentes tradicións territoriais no Románico europeo. “Renacemento” do século XII e románico pleno. A pervivencia das formas románicas. Sugerio, Bernardo, o nacemento do gótico e a arte cisterciense. A Europa das catedrais e a paradigma francés. As ordes mendicantes e as súas consecuencias artísticas. O gótico mediterráneo: entre a tradición clásica e as formas norteñas. As particularidades do gótico inglés. O gótico castelán. A arte das cortes europeas nos séculos XIV e XV.
BIBLIOGRAFÍA BÁSICA:
Precédense de asterisco (*) as obras de referencia que, en caso necesario, poden tomarse a modo de manual
*- BARRAL I ALTET, X.: La Alta Edad Media. De la Antigüedad al Año 1000, Colonia, 1998 (en liña)
- GUREVICH. A.I.: Las categorías de la cultura medieval, Madrid, 1990.
*- Historia del Arte Medieval (dir. J.V. García Mansilla; C. Mancho i Suárez; I. Ruiz de la Peña González), Valencia, 2012.
*- La Edad Media (vol. 2 de Historia del Arte. Coord.: J. Ramírez), Madrid, Alianza Editorial, 1996.
- SEBASTIÁN, S.: Mensaje simbólico del Arte Medieval. Arquitectura, Iconografía, Liturgia, Madrid, 1994 (en liña)
*- YARZA LUACES, J.: La Edad Media, Madrid, 1980.
*- Historia del Arte de la Alta y Plena Edad Media (Monteira Arias, I.; Vidal Álvarez, S.; Alegre Carvajal, E.; Vallejo Triano, A.), Madrid, Editorial Universitaria Ramón Areces-UNED, 2014 (en liña)
*- PEÑA GÓMEZ, Mª del Pilar de la: Manual básico de Historia del Arte (en liña: https://www3.unex.es/publicaciones/files/1562-Manual%20b%C3%A1sico%20de…).
BIBLIOGRAFÍA COMPLEMENTARIA:
- BANGO TORVISO, I.G.: Arte prerrománico hispano: el arte en la España cristiana de los siglos VI al XI (vol. VIII-II de Summa Artis), Madrid, 2001.
- BECKWITH, J.: Arte paleocristiano y bizantino, Madrid, 1997.
- BIFFI, I.: Atlas histórico de la Cultura Medieval, Madrid, 2007.
- CAMILLE, M.: Arte gótico: visiones gloriosas, Tres Cantos (Madrid), 2005.
- DAVY, M.M.: Iniciación a la simbología románica, Madrid, 1996.
- DURLIAT, M.: El arte románico, Madrid, 1992.
- GRABAR, A.: Las vías de creación de la iconografía cristiana, Madrid, 1985.
- KRAUTHEIMER, R.: Arquitectura paleocristiana y bizantina, Madrid, 1984.
- MILONE, A.: Medievo: 1000-1400: El arte europeo entre el Románico y el Gótico, Barcelona, 2007.
- NÚÑEZ RODRÍGUEZ, M.: Arquitectura prerrománica (Arte galega), Madrid, 1978.
- Santiago, la catedral y la memoria del arte (coord..: M. Núñez Rodríguez), Santiago de Compostela, 2000.
- SCHLOSSER, J.: La literatura artística. Ed. Cátedra. Madrid, 1993.
- SUREDA, J.: El despertar de Europa (El arte del románico y del gótico), Barcelona, 2006.
- YARZA LUACES, J.: Arte y arquitectura en España, 500-1250, Madrid, 1990.
- YARZA LUACES, J.: Fuentes de la Historia del Arte. Ed. Historia 16. Madrid, 1997.
- YZQUIERDO PERRÍN, R. / YZQUIERDO PERRÍN, R. y MANSO PORTO, C.: Galicia. Arte. Arte Medieval (I) y (II), A Coruña, 1995.
O alumnado será capaz de:
- Coñecer e analizar a estrutura diacrónica da historia da arte medieval.
- Usar, ordenar e interpretar as fontes artísticas.
- Coñecer e ter habilidade para usar os instrumentos de recompilación de información, tales como catálogos bibliográficos, inventarios de arquivos, e referencias electrónicas.
- Coñecer, analizar e transmitir a historia da arte medieval xeneral e a historia da arte medieval propia do territorio
- Coñecer e interpretar a historia da arte medieval como disciplina en construción.
- Coñecer e analizar os temas e problemáticas da arte medieval que son obxecto de debate historiográfico
- Explicitar as características, funcións e liñas básicas da arte nas súas diferentes manifestacións ao longo do discorrer histórico así como as causas destas características, incardinando a obra de arte nos contextos apropiados nos que se xestou e conectándoa con outras formas de expresión cultural.
- Entender as diferentes linguaxes formais e visuais, coñecer as distintas técnicas artísticas utilizadas ao longo da historia da arte e asimilar os fundamentos e coñecementos básicos da Historia da arte Universal.
- Traballar de forma autónoma con responsabilidade e iniciativa.
- Traballar en equipo de forma colaborativa e responsabilidade compartida.
- Comunicar información e ideas de maneira clara e efectiva en público
Co obxecto de facilitar e racionalizar a impartición da materia utilizaranse as seguintes técnicas:
- Clases expositivas nas que se fará a explicación dos contidos teóricos. Trátase dunha actividade presencial na aula
- Clases interactivas na que as actividades serán prácticas e relacionadas cos contidos teóricos da materia. Para as prácticas de campo prevese unha visita programada a algún centro de interese, de non ser posible desenvolverase na aula.
- Titorización personalizada.
As actividades formativas presenciais que se realizarán son as seguintes:
1) Clases teóricas dedicadas á explicación e comprensión dos contidos obxecto de estudo. Esas clases serán impartidas polo profesor, pero nalgún caso solicitarase para as exposicións a colaboración dalgún alumno ou grupo de alumnos. Para as explicacións utilizaranse os recursos tecnolóxicos de apoio (audiovisuais e informáticos) oportunos.
2) Clases prácticas dedicadas á lectura de bibliografía e á análise de obras de arte medieval que sirvan de modelo dos contidos teóricos estudados, e clases prácticas dedicadas ao traballo cos instrumentos necesarios para a actividade académica e investigadora no ámbito dos estudos de arquitectura e iconografía medievais. Estas clases prácticas estarán dirixidas polo profesor, pero buscarán a participación activa do alumno, tanto no desenvolvemento e resolución de exercicios realizados colectivamente na aula, como na preparación persoal fora da aula dalgún exercicio, para a posterior posta en común na aula. Tamén para as clases prácticas usaranse os recursos tecnolóxicos que poidan ser útiles.
3) Clases prácticas dedicadas á presentación, análise e discusión dun pequeno traballo realizado individualmente ou en grupo.
4) Igualmente fora da aula, realizarase unha actividade de prácticas de campo (se fose posible realizala) en colaboración con outras materias do Grao, á vez que esta actividade estará supeditada á posibilidade de subvención por parte dá Facultade, e terá un carácter obrigatorio para todos os alumnos matriculados dá materia, á vez que avaliable. Con ela tratarase de que os alumnos comprendan o carácter interdisiplinar da arte medieval á vez que lles valla para comprender e analizar in situ as súas realidades diferentes.
4) Titorías individuais ou en grupo reducido para o seguimento do proceso de aprendizaxe e para o seguimento, no seu momento, da elaboración do traballo.
As actividades formativas non presenciais incluirán:
1) Principalmente o traballo autónomo do alumno, que este organiza persoal e libremente para a correcta aprendizaxe dos coñecementos e competencias obxectivo da materia. Ese traballo necesariamente debe incluír síntese, estudo e asimilación da información recibida, lecturas complementarias e procura de nova información, elaboración de conclusións, etc.
2) Preparación dalgunha exposición teórica ou dalgún exercicio práctico encomendados polo profesor, e lectura dalgún título bibliográfico recomendado.
3) Elaboración e redacción dun pequeno traballo de aplicación práctica dalgún aspecto tratado na materia.
O Grao impón como sistema necesario e obrigatorio a Avaliación Continua.
A avaliación final constará de tres partes: proba escrita (exame), participación en seminarios de discusión (debates, comentarios de imaxes e textos) e traballos persoais (coa súa posible presentación oral). A proba escrita suporá o 60% da cualificación final. En canto aos seminarios de discusión e traballos, o 40% da cualificación final. En calquera caso, cada un dos parámetros de avaliación será obrigatorio que o alumnado obteña unha nota mínima de 5/10 para que poida optar á suma final. Dado que a avaliación é continua a asistencia ás aulas é obrigada polo que unha ausencia reiterada ás mesmas superior ao 20% suporía a imposibilidade de que o alumno/a sexa avaliado/a
DISPENSA: O alumnado ao que lle sexa concedida dispensa de asistencia a clase (seguindo a Instrucción Nº 1/2017 da Secretaría Xeral sobre a dispensa de asistencia a clase en determinadas circunstancias), se avaliará cunha proba final específica que suporá o 100% da cualificación.
REALIZACIÓN FRAUDULENTA: Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recollido na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións.
Tendo en conta o anterior:
PRIMEIRA OPORTUNIDADE DA CONVOCATORIA :
- O alumnado realizará na data oficial marcada pola Facultade de Xeografía e Historia a proba escrita (exame, cunha validez máxima de 6 puntos). A nota obtida na mesma -sempre que supere o mínimo estipulado- será sumada ás notas obtidas durante a avaliación continua, suma da que se derivará a nota final de cada alumno/a.
SEGUNDA OPORTUNIDADE DA CONVOCATORIA :
- O alumnado que non supere ou realice a proba escrita (exame) na primeira oportunidade da materia poderá realizar na data oficial da segunda oportunidade a proba escrita (cunha validez máxima de 6 puntos). A nota obtida na mesma -sempre que supere o mínimo estipulado- será sumada ás notas obtidas nas prácticas e traballos durante a avaliación continua, suma da que se derivará a nota final de cada alumno/a.
- O alumnado que non realice ou supere os seminarios, prácticas e traballos correspondentes á avaliación continua durante o curso deberá entregalos ao profesor antes da hora de inicio da proba escrita (exame) fixada para a presente convocatoria (deberán entregar todos os seminarios, prácticas e traballos quen non os realizou; ou ben deberán entregar só aqueles seminarios, prácticas ou traballos específicos que falten ou estean suspensos quen non os realizou ou superou durante a avaliación continua durante o curso). Devanditos seminarios, prácticas e traballos manterán a validez máxima de 4 puntos na súa totalidade.
O traballo para o/a estudante será de 7 horas á semana de forma regular (incluídas as titorías en grupo moi reducido). Ademais, impartición de 2 horas teóricas en grupo completo e 1 hora práctica interactiva en grupo reducido. A distribución de todas as actividades en horas de traballo do alumnado é o seguinte (150 horas en total):
HORAS PRESENCIAIS DE TRABALLO DO ALUMNADO (51 horas):
Clases teóricas: 32 h.
Clases interactivas e seminarios na aula: 12 h.
Clases prácticas interactivas en prácticas de campo: 7 h.
Titorías personalizadas: 3 h.
HORAS NON PRESENCIAIS DE TRABALLO PERSOAL DO ALUMNADO (99 horas):
Estudo autónomo individual ou en grupo: 60 h.
Lecturas recomendadas, actividades de biblioteca e similar: 25 h.
Preparación de presentacións orais, debates e similares: 7 h.
Outras tarefas propostas polo profesor: 7 h.
- Aínda que non se esixe ningunha formación previa específica, para o ingreso no grao en Historia en xeral e a matrícula nesta materia en particular, recoméndase que a formación do alumno sexa de perfil humanístico (R.D. 1467/2007, BOE do 6 de novembro, polo que se establece a estrutura do bacharelato e fíxanse os ensinos mínimos).
- Capacidade de ler nalgunha lingua estranxeira de uso común na produción científica do ámbito dos estudos medievais.
PLAN DE CONTINXENCIA ESCENARIO DE DISTANCIAMENTO
Mantense o conxunto do programa excepto nos seguintes puntos:
Metodoloxía do ensino
- Clases expositivas: realizaranse tentando combinar as modalidades sincrónica (para todos os alumnos ao mesmo tempo e en horario de clase -videoconferencia-) e asíncrona (entrega de materiais: powerpoint, videos, pdf, etc.) en función do desenvolvemento da docencia.
Para iso utilizaranse as seguintes canles: correo electrónico institucional, aula virtual da USC e Teams, fundamentalmente.
PLAN DE CONTINXENCIA ESCENARIO DE PECHE
Mantense o conxunto do programa excepto nos seguintes puntos:
Metodoloxía do ensino
- Clases expositivas e interactivas: realizaranse tentando combinar as modalidades sincrónica (para todos os alumnos ao mesmo tempo e en horario de clase -videoconferencia-) e asíncrona (entrega de materiais: powerpoint, videos, pdf, etc.) en función do desenvolvemento da docencia e adaptaranse aos horarios das clases.
Para iso utilizaranse as seguintes canles: correo electrónico institucional, aula virtual da USC e Teams, fundamentalmente.
Julio Vazquez Castro
Coordinador/a- Departamento
- Historia da Arte
- Área
- Historia da Arte
- Teléfono
- 881812714
- Correo electrónico
- julio.vazquez [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Marta Cendon Fernandez
- Departamento
- Historia da Arte
- Área
- Historia da Arte
- Teléfono
- 881812572
- Correo electrónico
- marta.cendon [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Mª Dolores Barral Rivadulla
- Departamento
- Historia da Arte
- Área
- Historia da Arte
- Teléfono
- 881812720
- Correo electrónico
- mdolores.barral [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Laura Méndez Vergel
- Departamento
- Historia da Arte
- Área
- Historia da Arte
- Correo electrónico
- laura.mendez.vergel [at] rai.usc.es
- Categoría
- Predoutoral Ministerio
| Luns | |||
|---|---|---|---|
| 17:15-19:15 | Grupo /CLE_02 | Castelán | Aula 07 |
| Martes | |||
| 15:15-17:15 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Aula 08 |
| Xoves | |||
| 17:15-19:15 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Aula 08 |
| Venres | |||
| 17:15-19:15 | Grupo /CLE_02 | Castelán | Aula 07 |
| 24.05.2021 09:00-11:30 | Grupo /CLE_01 | Aula virtual |
| 12.07.2021 09:00-11:30 | Grupo /CLE_01 | Aula virtual |