Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 99 Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 24 Clase Interactiva: 24 Total: 150
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Historia
Áreas: Historia Contemporánea
Centro Facultade de Xeografía e Historia
Convocatoria: Primeiro semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable
O/A alumno/a deberá:
O-1 Coñecer a estructura diacrónica xeral da historia de Galicia dende finais do século XVIII.
O-2 Coñecer os procesos de continuidade e cambio: políticos, económicos, sociais e culturais
O-3 Entender criticamente os factores/axentes que foron configurando a sociedade actual, e a través deles o presente.
O-4 Coñecer as distintas perspectivas e principais debates historiográficos según os períodos e contextos, a fin de poder desenvolver unha actitude crítica e de tomar conciencia de que o saber histórico é unha disciplina en permanente construcción e en diálogo consigo mesma.
O-5 Saber analizar o presente dun xeito crítico a través da súa perspectiva histórica e dotarse de elementos para os problemas e debates do mundo no que vivimos (relacións Galicia/Estado, concepto de nación, crise ecolóxica, dialéctica movementos sociais / institucións políticas...).
Tema 1
Transición á sociedade contemporánea
1. A crise do Antigo Réxime. Mudanzas políticas
2. As reformas institucionais (señorios, desamortizacións…)
3. A agricultura no século XIX: inercias e mudanzas
4. A difícil transición demográfica
5. O devalo industrial
Tema 2
Galicia na época liberal
1. Unha nova planta administrativa
2. A ordenación do territorio: as vías de comunicación
3. A integración no réxime liberal: do Estatuto Real ao Sexen io
4. O sistema político da Restauración. O clientelismo político
Tema 3
Un periodo de grandes transformacións (1890-1930)
1. A crise finisecular
2. Un país de emigración.
3. Unha agricultura de pequenos propietarios. O movemen to agrarista
4. O “empeño” industrial. O papel do mar.
5. O movemento obreiro
Tema 4
Cultura e política. A evolución do galeguismo
1. Cultura popular e romantismo literario.
2. O provincialismo político: a “revolución” de 1846
3. O rexionalismo e as suas correntes. A creación de símbolos nacionais
4. De Solidaridade Galega ás Irmandades da Fala
5. O nacionalismo galego moderno
Tema 5
Democracia e republica nos anos trinta (1931-1936)
1. A chegada da democracia republicana: cambios e continuidades.
2. O subsistema de partidos galego. A xeneración dunha nova cidadanía.
3. Unha dinámica política acelerada: bienio reformista e a dereita no poder (1931-1936)
4. A Fronte Popular (febrero-xullo 1936)
Tema 6
As diferentes caras do franquismo (1936-1975)
1. A sublevación militar.
2. A guerra civil na retaguardia da fronte militar. A construcción do ‘Nuevo Estado’
3. A Segunda Guerra Mundial: o papel de Galicia.
4. O exilio cultural e político.
5. As diferentes caras do franquismo
Tema 7
Transición e democracia (1975…)
1. Contexto social e económico na Galicia dos setenta.
2. A construcción da democracia. A Unión de Centro Democrático. O proceso estatutario.
3. Política e transición: o novo sistema de partidos galego.
4. A Era Fraga: o dominio do Partido Popular.
Bibliografía básica:
Barreiro Fernández, X.R.-Villares Paz, R.; A Gran Historia de Galicia, La Voz de Galícia-Fundación Caixa Galicia, 2007.
Juana, J. de- Prada, J. (coords.), Historia Contemporánea de Galicia, Ariel, 2005
Villares, R.; Historia de Galicia, Alianza, 2004.
Bibliografía compl.:
Alfonso Bozzo, A.; Los partidos políticos y la autonomía de Galicia, 1931/1936, Akal, Madrid, 1976.
Alonso Álvarez, L.; Industria y conflictos sociales en la Galicia del Antiguo Régimen, 1750-1850, Akal, Madrid, 1977.
Artiaga Rego, A.; A desamortización na provincia de Pontevedra (1855-1900), Pontevedra, 1991.
Balboa, X.; O monte en Galicia. Problemas xurídico-administrativos e individualización campesiña, Xerais, Vigo, 1990.
Barreiro Fernández, X.R.; El carlismo gallego, Pico Sacro, Santiago, 1976.
-El levantamiento de 1846 y el nacimiento del galleguismo, Santiago, 1977.
-Liberales y absolutistas en Galicia, Ediciós Xerais, Vigo, 1982.
-Historia de la ciudad de La Coruña, Biblioteca Gallega, A Coruña, 1986.
Barreiro Gil, X.; Propiedade y atraso na Galicia do primeiro tercio do século XX, Xunta de Galicia, Santiago, 1990.
Baz Vicente, Mª X.; El patrimonio de la Casa de Alba en Galicia en el siglo XIX, Lugo, Diputación Provincial, 1991.
Beramendi, X.- Nuñez Seixas, X.M.; O nacionalismo galego, A Nosa Terra, Vigo, 1995.
Bouhier, A.; La Galice. Essai geógraphique d’analyse et d’interpretation d’un veiux complexe agraire, La Roche-sur-Yon, 2 vols., 1979.
Brey, G.; Economie et mouvement syndical en Galice (1840-1911), Universidade de Pau, 1989.
Cabana, A. ; Xente de orde. O consentimento cara ao franquismo en Galicia, tresCtres, 2010.
Cabo Villaverde, M.; O agrarismo, A Nosa Terra, Vigo, 1998.
Carballo, F.-Magariños, F.; La Iglesia en la Galicia contemporánea. Análisis histórico y teológico del período 1931-1936, Akal, Madrid, 1978.
Cardesin, J.Mª, Tierra, trabajo y reproducción social en una aldea gallega (ss. XVIII-XX): muerte de unos y vida de otros, Ministerio de Agricultura, Madrid, 1992.
Carmona, X.; El atraso industrial de Galicia. Auge y liquidación de las manufacturas textiles, 1750-1900, Ariel, Barcelona, 1990.
Castro, X.; O galeguismo na encrucillada republicana, 2 vols., Diputación Provincial de Ourense, 1985.
-Historia da vida cotiá en Galicia (Séculos XIX-XX), NigraTrea, Vigo, 2007.
Colino, X.-Pérez Touriño, E.; Economía campesiña e capital. A evolución da agricultura galega, 1960-1976, Vigo, 1983.
Costa Rico, A.; Escolas e mestres. A educación en Galicia: da Restauración á Segunda República, Santiago, Xunta de Galicia, 1989.
Dominguez Castro, L.; Viños, viñas e xentes do Ribeiro. Economía e patrimonio familiar, 1810-1952, Vigo, Xerais, 1992.
Dubert, I.; Los comportamientos de la familia urbana en la Galicia del Antiguo Régimen. El ejemplo de Santiago de Compostela en el siglo XVIII, Santiago, 1987.
Durán, J.A.; Historia de caciques, bandos e ideologías en la Galicia no urbana, Madrid, 1972.
Eiras Roel, A.; La historia social de Galicia en sus fuentes de protocolos, Santiago, 1981.
Fernández Prieto, L.; Labregos con ciencia. Estado, sociedade e innovación tecnolóxica na agricultura galega, 1850-1939, Ediciós Xerais, Vigo, 1992.
Fernández Santander, C.; El alzamiento d
Específicas
O/A alumno/a será capaz de:
CE-1 Contextualizar en termos históricos a realidade política, social, económica e cultural contemporánea e os acontecementos e problemáticas actuais.
CE-2 Analizar criticamente realidades sociais complexas pasadas e presentes do mundo actual.
CE-3 Coñecemento e asimilación da identidade galega na súa etapa contemporánea.
CE-4 Comparar en termos históricos distintas realidades históricas e espaciais partindo da complexidade e da diversidade que conforman os procesos evolutivos.
CE-5 Dominar a base conceptual específica dos procesos históricos referidos ós séculos XIX e XX.
CE-6 Insistir na percepción do pasado do noso país non como algo alleo a nós, senón de grande actualidade e de enorme influencia no presente.
Transversais
O/A alumno/a será capaz de:
CT-1 Localizar e seleccionar dun xeito crítico a información que se precise a nivel de bibliografía e de fontes históricas, así como facer un uso axeitado dos recursos dixitais, cribando, xeraquizando e organizando de forma axeitanda e crítica a información e materiais disponibles
CT-2 Aprendizaxe autónoma.
CT-3 Elaborar por escrito e expoñer oralmente contidos históricos co rigor conceptual e as formalidades de presentación propias da ciencia histórica.
CT-4 Razoar de forma crítica a partir dunha lectura reflexiva tanto dos acontecementos en si mesmos como da información disponible –fontes, monografías, exposicións, etc.-.
CT-5 Organizarse e traballar en equipo
Nas clases expositivas e interactivas os estudantes afondarán nos temas sinalados. Os métodos poden ser variados: comentarios críticos, asistencia a conferencias, proxección documentais e películas, comentario de gráficos e imaxes, exposición e debates respecto dos traballos individuais e de grupo.
A docencia expositiva será fundamentalmente de carácter presencial. As titorias poderán realizarse de xeito virtual.
A modalidade preferente será a presencialidade, e con caracter xeral as probas finais serán de carácter presencial. Excepcionalmente as probas poderán realizarse de xeito telemático, combinando coa evaluación continua, e as clases interactivas poderán realizarse de xeito virtual.
a) Asistencia e participación nas aulas, seminarios e outras actividades complementarias (20%). Poderán realizarse probas de carácter non presencial favorecendo a evaluación continua.
b) Realización de probas en relación coas aulas expositivas e interactivas (20%). Poderán utilizarse probas de carácter non presencial.
c) Realización do exame final, en relación cos contidos das aulas expositivas e interactivas (60%).Poderán realizarse probas de carácter non presencial.
Dado que a avaliación é continua a asistencia ás aulas é obrigatoria, polo que unha ausencia reiterada ás mesmas, superior ao 20%, suporía a imposibilidade de que o/a alumno/a poida ser avaliado/a.
No caso dos alumnos con dispensa oficial de asistencia a clase, os apartados a e b avalarianse mediante exercicios escritos que suplan as intervencións.
Na avaliación de xullo ofrecerase ós alumnos a posibilidade ben de repetir todas as probas, ben de recuperar unicamente aquelas nas que tivesen obtido resultados menos satisfactorios, mantendo a nota do resto.
De acordo coa Memoria do Grao de Historia, a distribución de horas dedicadas polo estudante á materia son:
Traballo presencial:
Actividades en grupo completo, isto é, de exposición teórica: 30 horas
Actividades en grupo reducido, isto é, de aulas interactivas: 15 horas
Titorias en grupo moi reducido (personalizada): 2 horas
Avaliación: 3 horas
Subtotal: 50 horas
Traballo persoal:
Estudo: 40 horas
Redacción de traballos: 30 horas
Preparación de actividades en grupo reducido: 30 horas
Subtotal: 100 horas
Total: 150 horas.
CRITERIOS conforme ós cuales se calificarán os traballos dos alumnos
1.- Nivel de dominio dos contidos.
2.- Nivel de dominio da terminoloxía histórica xeral e específica da materia ou período abordado.
3.- Capacidade de síntese e de xerarquización dos aspectos relevantes na elaboración dun tema.
4.- Capacidade de análise crítica e razonamento interpretativo.
5.- Capacidade de relación e/ou comparación, segundo proceda, á hora de elaborar un tema.
6.- A presentación e organización en xeral dos exercicios.
7.- O nivel de dominio das técnicas de presentación formal dos traballos.
8. Penalizarase o emprego acrítico e sen citar de material obtido da rede.
Mecanismos de seguemento:
Comentarios de texto
Titorías
Participación na clase
-A recomendación básica é a lectura da bibliografía xeral ou especializada que proporcionan os profesores co programa, pero tamén aquela máis específica que se subministra para obter unha visión máis completa que a que é posible ofrecer nas clases expositivas.
- É conveniente, así mesmo, a realización persoal de comentarios de texto, cadros, gráficas, táboas estatísticas, etc., para obter un dominio nesas materias e unha mellor comprensión do contido da materia.
- Lectura de prensa de calidade e de revistas históricas.
- A asistencia regular á clase considerase imprescindible para acadar un bo resultado para unha avaliación positiva.
- Aclarar con preguntas na clase, ou nas titorías, as dúbidas que poidan xurdir durante o período de aprendizaxe ou no transcurso da resolución dos casos prácticos anteriormente mencionados.
IMPORTANTE. Modificacións ao abeiro da crise sanitaria pola covid-19 e conforme as instrucións das Bases para o desenvolvemento dunha docencia presencial segura, de 19 de xuño de 2020.
No caso de que se presente un escenario de peche das instalacións, as sesións expositivas presenciais serán substituídas pola lectura de textos indicados polo equipo docente e/ou sesións expositivas por medios telemáticos, acompañadas por power points/pdfs que permitan o seguimento dos contidos expostos.
As sesións interactivas serán substituídas por actividades diversas tamén difundidas a través do Campus Virtual, incluíndo o traballo con textos, documentais e todo tipo de materiais prácticos guiados polo equipo docente, asi como pola fórmula de entrega de traballos escritos, sesións realizadas por medios telemáticos e/ou a resolución de cuestionarios online.
O exame presencial será substituído por un exame realizado por medios telemáticos.
No caso de que se presente un escenario de distanciamento, combinaranse as medidas previstas no escenario de normalidade adaptada, coas medidas previstas no peche das instalacións, segundo o que indiquen as autoridades académicas e seguindo sempre as recomendacións das autoridades sanitarias.
Ramon Villares Paz
Coordinador/a- Departamento
- Historia
- Área
- Historia Contemporánea
- Teléfono
- 881812577
- Correo electrónico
- ramon.villares [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Catedrático/a de Universidade
Emilio Francisco Grandio Seoane
- Departamento
- Historia
- Área
- Historia Contemporánea
- Teléfono
- 881812681
- Correo electrónico
- emiliofrancisco.grandio [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Xabier Buxeiro Alonso
- Departamento
- Historia
- Área
- Historia Contemporánea
- Correo electrónico
- xabier.bugeiro [at] rai.usc.es
- Categoría
- Predoutoral Ministerio
Xose Carlos Veiga Garcia
- Departamento
- Historia
- Área
- Historia Contemporánea
- Correo electrónico
- xosecarlos.veiga.garcia [at] usc.es
- Categoría
- Predoutoral Ministerio
| Martes | |||
|---|---|---|---|
| 11:15-13:15 | Grupo /CLE_01 | Galego | Aula 11 |
| Xoves | |||
| 09:15-11:15 | Grupo /CLE_01 | Galego | Aula 11 |
| 13.01.2021 18:30-20:30 | Grupo /CLE_01 | Aula 08 |
| 13.01.2021 18:30-20:30 | Grupo /CLE_01 | Biblioteca |
| 30.06.2021 18:30-21:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 08 |