Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 99 Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 24 Clase Interactiva: 24 Total: 150
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Lingua e Literatura Españolas, Teoría da Literatura e Lingüística Xeral
Áreas: Lingua Española
Centro Facultade de Filoloxía
Convocatoria: Primeiro semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable | 1ro curso (Si)
a. Entender os conceptos e procedementos fundamentais da análise fonética e fonolóxica.
b. Coñecer as unidades fónicas (sons e fonemas) do español.
c. Aplicar a transcrición fonética e fonolóxica a textos do español.
d. Comprender a estrutura silábica e os fenómenos de coarticulación en español.
e. Saber delimitar e definir as unidades básicas da compoñente morfolóxica dunha lingua.
f. Coñecer as unidades da análise morfolóxica e saber aplicalas na descrición da estrutura da palabra.
g. Comprender e saber delimitar os mecanismos de creación léxica.
h. Coñecer os criterios empregados na clasificación das palabras.
i. Coñecer e entender o funcionamento das categorías gramaticais do español.
j. Recoñecer os principais trazos das distintas clases de palabras.
A compoñente fónica do español
1. O estudo do son. Relacións entre fonética e fonoloxía
1.1. O son articulado
1.2. Clases xerais de sons
1.3. Fonemas e alófonos
2. O sistema fónico do español
2.1. Fonemas e alófonos do español
2.2. Neutralización e archifonemas en español
3. As combinacións de sons: sílabas, grupos vocálicos, ditongos, hiatos
A compoñente gramatical: morfoloxía
4. A morfoloxía. Obxecto de estudo e relacións con outras disciplinas
5. O morfema e a palabra
5.1. A palabra. Natureza e tipos
5.2. O morfema. Definición e diferenzas coa palabra
5.3. A estrutura da palabra e a análise morfolóxica: raíz, afixos, tema e base
5.4. Tipos de morfemas segundo distintos criterios clasificatorios
6. A formación de palabras
6.1. Procedementos de formación de palabras
6.2. Tipos de palabras de acordo coa súa formación
A compoñente gramatical: clases de palabras
7. Criterios na clasificación das palabras
8. Clases de palabras e categorías gramaticais asociadas
Bibliografía básica e complementaria
Bibliografía básica
Gramáticas do español
Academia, Real __ Española, Nueva gramática de la lengua española: Manual, Madrid, Espasa Libros, 2010.
Academia, Real __ Española, Nueva gramática básica de la lengua española, Barcelona, Espasa Libros, 2011.
Alcina Franch, J. e J. M. Blecua, Gramática española, Barcelona, Ariel, 2001, 10ª ed. (1975).
Bosque, I. e V. Demonte (dirs.), Gramática descriptiva de la lengua española, Madrid, Espasa-Calpe/Real Academia Española, 1999 (3 volumes).
Butt, J. & C. Benjamín, A New Reference Grammar of Modern Spanish, London, Arnold, 2000, 3.ª ed. (1988).
Gili Gaya, S., Curso superior de sintaxis española, Barcelona, Spes, 1961, 8ª edición correxida e aumentada (1943).
Gómez Torrego, L., Gramática didáctica del español, Madrid, SM, 2007, 9ª edición correxida e aumentada (1997).
Marcos Marín, F. J. Satorre Grau e Mª L. Viejo Sánchez (1998): Gramática española, Madrid, Síntesis.
Seco, R., Manual de gramática española, Aguilar, Madrid, 1967, 9ª edición ampliada e revisada (1930).
Sedano, Mercedes, Manual de gramática del español, con especial referencia al español de Venezuela, Caracas, Universidad Central de Venezuela, 2011.
Dicionarios do español
Academia, Real ____ Española, Diccionario panhispánico de dudas, Madrid, Santillana, 2005 (http://www.rae.es/recursos/diccionarios/dpd) [DPD].
Academia, Real ____ Española, Diccionario de la lengua española, Madrid, Espasa-Calpe, 2014, 23ª ed. (http://dle.rae.es) [DLE].
Alvar, M., Diccionario actual de la lengua española, Barcelona, Biblograf, 1995.
Gutiérrez Cuadrado, J. (dir.), Diccionario Salamanca de la lengua española, Madrid, Santillana / Universidad de Salamanca, 2009. [SALAMANCA].
Maldonado, C. (dir.), Clave. Diccionario de uso del español actual, Madrid, SM, 2006 (2ª ed.). (http://www.smdiccionarios.com) [CLAVE].
Martínez de Sousa, J., Diccionario de usos y dudas del español actual, Gijón, Trea, 2008 (4ª ed.).
Moliner, M., Diccionario de uso del español, Madrid, Gredos, 2008 (3ª ed.) (2 volumes) [DUE].
Seco, M., Nuevo diccionario de dudas y dificultades de la lengua española, Madrid, Espasa-Calpe, 2011.
Seco, M., O. Andrés e G. Ramos, Diccionario del español actual, Madrid, Aguilar, 2011 (2 volumes) [DEA].
Bibliografía complementaria
O compoñente fónico do español
Alarcos Llorach, E. (1950): Fonología Española, Madrid, Gredos, 1991, 4ª ed., 8ª reimpresión.
Alcoba, S. (coord.) (2000): La expresión oral, Barcelona, Ariel. (Contén un CD-ROM).
Martínez Celdrán, E. (1996): El sonido en la comunicación humana. Introducción a la fonética, Barcelona, Octaedro.
Quilis, A. (1997): Principios de fonología y fonética españolas, Madrid, Arco/Libros, 2010, 10ª ed.
O compoñente gramatical: morfoloxía
Bosque, I. (1983): “La Morfología”, en A. Yllera et al., Introducción a la lingüística, Madrid, Alhambra, 115-153.
Matthews, P. H. (1980): Morfología. Introducción a la teoría de la estructura de la palabra, Madrid, Paraninfo, capítulos 1-9.
Pena, J. (1991): “La palabra: estructura y procesos morfológicos”, Verba, 18, 69-128.
O compoñente gramatical: clases de palabras
Bosque, I. (1989): Las categorías gramaticales, Madrid, Síntesis, 1989.
1. Competencias básicas e xerais
CB1. Capacidade para conectar os coñecementos previos con outros máis avanzados no ámbito da lingüística hispánica.
CB2. Capacidade para elaborar argumentos e defendelos, así como para propoñer solucións a problemas lingüísticos.
CB3. Capacidade para reunir e interpretar datos lingüísticos relevantes co fin de emitir xuízos reflexivos.
CB4. Capacidade para transmitir información, ideas, problemas e solucións a un público especializado e non especializado.
CB5. Capacidade para aplicar de forma autónoma en estudos posteriores as habilidades de aprendizaxe adquiridas.
CG1. Adquisición e comprensión de coñecementos, métodos científicos e recursos de análises específicas para o estudo lingüístico avanzado do español.
CG2. Habilidade para aplicar os coñecementos e métodos adquiridos na identificación e resolución de problemas, tanto no ámbito dos estudos lingüísticos como no ámbito profesional.
CG3. Capacidade de reflexión e pensamento crítico para describir, interpretar e valorar os feitos lingüísticos.
CG4. Capacidade para aplicar o razoamento inductivo e deductivo, combinando a análise dos datos coa argumentación teórica.
CG5. Capacidade de abstracción, síntese e análise para extraer ideas xerais a partir da observación e descrición dos datos.
CG6. Capacidade para transmitir información, ideas, problemas e solucións sobre cuestións da lingua española a un público especializado e non especializado.
CG7. Dominio da expresión oral e escrita en español en diferentes contextos de uso.
CG9. Habilidade para o traballo cooperativo en contextos multiculturais e multilingües.
CG10. Aprendizaxe autónoma de novos coñecementos e técnicas de análise.
2. Competencias específicas do Grao en Lingua e Literatura Españolas que se adquiren nesta materia
CE4. Identificación e comprensión dos elementos que definen e articulan os estudos lingüísticos como disciplinas científicas no ámbito das Humanidades.
CE5. Capacidade para recoñecer o carácter interdisciplinar dos estudos lingüístico-literarios.
CE9. Desenvolvemento dun coñecemento máis profundo da lingua española grazas ao estudo reflexivo da gramática e dos usos discursivos dos falantes.
CE11. Capacidade para aplicar os coñecementos da gramática española tanto na súa vertente sincrónica como diacrónica.
CE14. Capacidade para recoñecer as variedades internas da lingua española (temporais, espaciais, sociais e situacionais).
CE16. Habilidade para manexar novas tecnoloxías que faciliten o estudo da lingua española.
CE18. Desenvolvemento da competencia comunicativa en contextos académicos.
3. Competencias específicas da materia
a. Coñecemento do funcionamento da compoñente fónica da lingua nos seus aspectos máis xerais.
b. Coñecemento das unidades fónicas do español, e habilidade para a identificación tanto das unidades do seu sistema fonolóxico como das súas realizacións fonéticas.
c. Comprensión dos aspectos básicos na análise formal da palabra.
d. Dominio dos mecanismos habituais na creación de palabras.
e. Coñecemento dos criterios relevantes utilizados na clasificación das palabras.
f. Capacidade de afondar no estudo dos trazos definitorios de cada clase de palabra.
g. Manexo da terminoloxía específica referida ás compoñentes fónica e gramatical.
O curso ten unha dobre vertente teórico-descritiva e práctica. Semanalmente hai dúas horas de clase dedicadas á presentación e explicación dos contidos do programa (sesións expositivas), e unha hora de clase práctica para aplicar os conceptos estudados a través de exercicios, cuestións e comentarios (sesións interactivas). En ambos tipos de sesións foméntase a participación activa dos estudantes, que deben realizar previamente as lecturas e as tarefas prácticas asignadas.
O curso dispón dunha aula virtual con materiais e recursos necesarios para o desenvolvemento dos temas e a realización das prácticas. Ademais poderán utilizarse outras ferramentas virtuais a criterio dos profesores.
PRIMEIRA OPORTUNIDADE
Haberá dúas modalidades de avaliación:
AVALIACIÓN CONTINUA:
A avaliación levarase a cabo mediante tres probas: unha para tema do programa. A data e forma de realización de dúas das tres PECs (probas de avaliación continua) serán anunciadas como mínimo cunha semana de antelación tanto na aula de clase como na aula virtual. A terceira realizarase na data anunciada pola Facultade para o exame final (aqueles alumnos que opten pola avaliación continua, só realizarán unha parte da totalidade do exame de xaneiro). As probas serán valoradas como sigue:
1ª PEC - Compoñente fónico do español (novembro) (4 puntos)
2ª PEC - Compoñente morfolóxico do español (decembro) (4 puntos)
3ª PEC - Compoñente gramatical: clases de palabras (xaneiro) (2 puntos)
AVALIACIÓN NON CONTINUA:
O 100% da nota final acadada na asignatura procederá do resultado do exame da PRIMEIRA OPORTUNIDADE do mes de xaneiro, data que o centro establecerá.
SEGUNDA OPORTUNIDADE
Esta proba final suporá o 100% da nota. Incluirá cuestións teóricas e prácticas sobre os contidos do programa. Este exame realizarase na data marcada pola Secretaría da Facultade (xuño).
- Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recollido na “Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións".
As actividades non presenciais ocuparán ao alumno 96 horas de traballo, o que sumado ás 54 horas de traballo na aula supón 150 horas, equivalentes a 6 créditos ECTS.
a) Dominio instrumental avanzado da lingua española: en alumnos non nativos recoméndase un nivel de español B2.
b) Coñecementos elementais de gramática española.
Maria Do Mar Campos Souto
- Departamento
- Lingua e Literatura Españolas, Teoría da Literatura e Lingüística Xeral
- Área
- Lingua Española
- Correo electrónico
- mar.campos [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Monserrat Recalde Fernandez
- Departamento
- Lingua e Literatura Españolas, Teoría da Literatura e Lingüística Xeral
- Área
- Lingua Española
- Correo electrónico
- montserrat.recalde [at] usc.gal
- Categoría
- Profesor/a: Colaborador
Vicky Crego Garcia
Coordinador/a- Departamento
- Lingua e Literatura Españolas, Teoría da Literatura e Lingüística Xeral
- Área
- Lingua Española
- Teléfono
- 881811885
- Correo electrónico
- vicky.crego [at] usc.gal
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
| Luns | |||
|---|---|---|---|
| 10:00-11:00 | Grupo /CLE_02 (G-O) | Castelán | C11 |
| 11:00-12:00 | Grupo /CLE_03 (P-Z) | Castelán | C11 |
| 12:00-13:00 | Grupo /CLE_01 (A-F) | Castelán | C11 |
| Martes | |||
| 10:00-11:00 | Grupo /CLE_02 (G-O) | Castelán | C11 |
| 11:00-12:00 | Grupo /CLE_03 (P-Z) | Castelán | C11 |
| 12:00-13:00 | Grupo /CLE_01 (A-F) | Castelán | C11 |
| Mércores | |||
| 10:00-11:00 | Grupo /CLIS_02 (D-F) | Castelán | C10 |
| 10:00-11:00 | Grupo /CLIS_03 (G-L) | Castelán | C11 |
| 11:00-12:00 | Grupo /CLIS_04 (M-O) | Castelán | C11 |
| 11:00-12:00 | Grupo /CLIS_06 (S-Z) | Castelán | C12 |
| 12:00-13:00 | Grupo /CLIS_05 (P-R) | Castelán | C11 |
| 13:00-14:00 | Grupo /CLIS_01 (A-C) | Castelán | C11 |
| 09.01.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_05 (P-R) | C07 |
| 09.01.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_01 (A-C) | C07 |
| 09.01.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_02 (D-F) | C07 |
| 09.01.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_04 (M-O) | C07 |
| 09.01.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLE_02 (G-O) | C07 |
| 09.01.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_06 (S-Z) | C07 |
| 09.01.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLE_03 (P-Z) | C07 |
| 09.01.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLE_01 (A-F) | C07 |
| 09.01.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_03 (G-L) | C07 |
| 09.01.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLE_01 (A-F) | C08 |
| 09.01.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_03 (G-L) | C08 |
| 09.01.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_05 (P-R) | C08 |
| 09.01.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_01 (A-C) | C08 |
| 09.01.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_02 (D-F) | C08 |
| 09.01.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_04 (M-O) | C08 |
| 09.01.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLE_02 (G-O) | C08 |
| 09.01.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_06 (S-Z) | C08 |
| 09.01.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLE_03 (P-Z) | C08 |
| 09.01.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLE_02 (G-O) | C09 |
| 09.01.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_06 (S-Z) | C09 |
| 09.01.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLE_03 (P-Z) | C09 |
| 09.01.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLE_01 (A-F) | C09 |
| 09.01.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_03 (G-L) | C09 |
| 09.01.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_05 (P-R) | C09 |
| 09.01.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_01 (A-C) | C09 |
| 09.01.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_02 (D-F) | C09 |
| 09.01.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_04 (M-O) | C09 |
| 09.01.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_05 (P-R) | C10 |
| 09.01.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_01 (A-C) | C10 |
| 09.01.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_02 (D-F) | C10 |
| 09.01.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_04 (M-O) | C10 |
| 09.01.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLE_02 (G-O) | C10 |
| 09.01.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_06 (S-Z) | C10 |
| 09.01.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLE_03 (P-Z) | C10 |
| 09.01.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLE_01 (A-F) | C10 |
| 09.01.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_03 (G-L) | C10 |
| 09.01.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLE_03 (P-Z) | C11 |
| 09.01.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLE_01 (A-F) | C11 |
| 09.01.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_01 (A-C) | C11 |
| 09.01.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_03 (G-L) | C11 |
| 09.01.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_05 (P-R) | C11 |
| 09.01.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_02 (D-F) | C11 |
| 09.01.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_04 (M-O) | C11 |
| 09.01.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLE_02 (G-O) | C11 |
| 09.01.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_06 (S-Z) | C11 |
| 09.01.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLE_02 (G-O) | C12 |
| 09.01.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_06 (S-Z) | C12 |
| 09.01.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLE_03 (P-Z) | C12 |
| 09.01.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLE_01 (A-F) | C12 |
| 09.01.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_01 (A-C) | C12 |
| 09.01.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_03 (G-L) | C12 |
| 09.01.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_05 (P-R) | C12 |
| 09.01.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_02 (D-F) | C12 |
| 09.01.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_04 (M-O) | C12 |
| 07.06.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_05 (P-R) | D07 |
| 07.06.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_02 (D-F) | D07 |
| 07.06.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_04 (M-O) | D07 |
| 07.06.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLE_02 (G-O) | D07 |
| 07.06.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_06 (S-Z) | D07 |
| 07.06.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLE_03 (P-Z) | D07 |
| 07.06.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLE_01 (A-F) | D07 |
| 07.06.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_01 (A-C) | D07 |
| 07.06.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_03 (G-L) | D07 |
| 07.06.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLE_03 (P-Z) | D08 |
| 07.06.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLE_01 (A-F) | D08 |
| 07.06.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_01 (A-C) | D08 |
| 07.06.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_03 (G-L) | D08 |
| 07.06.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_05 (P-R) | D08 |
| 07.06.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_02 (D-F) | D08 |
| 07.06.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_04 (M-O) | D08 |
| 07.06.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLE_02 (G-O) | D08 |
| 07.06.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_06 (S-Z) | D08 |
| 07.06.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_04 (M-O) | D09 |
| 07.06.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLE_02 (G-O) | D09 |
| 07.06.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLE_03 (P-Z) | D09 |
| 07.06.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLE_01 (A-F) | D09 |
| 07.06.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_01 (A-C) | D09 |
| 07.06.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_03 (G-L) | D09 |
| 07.06.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_06 (S-Z) | D09 |
| 07.06.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_05 (P-R) | D09 |
| 07.06.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_02 (D-F) | D09 |
| 07.06.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_05 (P-R) | D10 |
| 07.06.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_02 (D-F) | D10 |
| 07.06.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_04 (M-O) | D10 |
| 07.06.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLE_02 (G-O) | D10 |
| 07.06.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLE_03 (P-Z) | D10 |
| 07.06.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLE_01 (A-F) | D10 |
| 07.06.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_01 (A-C) | D10 |
| 07.06.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_03 (G-L) | D10 |
| 07.06.2023 16:00-20:00 | Grupo /CLIS_06 (S-Z) | D10 |