Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 99 Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 24 Clase Interactiva: 24 Total: 150
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Filoloxía Galega
Áreas: Filoloxía Románica
Centro Facultade de Filoloxía
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable
1. Introducir ao alumno na historia externa das variedades lingüísticas da Romania sobre as que se superpuxo ou coas que entrou en competencia outra lingua estatal.
2. Analisar a situación sociolingüística actual das variedades lingüísticas románicas minorizadas, tanto no referente ó status como á súa elaboración literaria.
I. Mapa actual das linguas e variedades románicas minorizadas.
II. Exame da situación de cada lingua e variedade tendo en conta todos (ou algúns) dos seguintes parámetros:
a. Xeografía e demografía
b. Historia
c. Política, economía e situación actual
d. Estatísticas lingüísticas
e. O discurso e o comportamento dos falantes sobre a propia lingua.
f. Educación.
g. Administración, vida pública e política.
h. Relixión.
i. Medios de comunicación.
j. Ortografía.
k. Literatura
l. Efectos (externos e internos) do contacto lingüístico.
Bloque 1 Linguas románicas minorizadas que teñen (principalmente) como teito o castelán
1. O galego.
2. A situación especial do galego estremeiro (occidente de Asturias, León e Zamora)
3. A situación especial das falas esencialmente galegas de Cáceres
4. O catalán
5. A situación especial do catalán en Valencia
6. A situación especial do catalán nas Illes Balears.
7. A situación especial do catalán na “franja” aragonesa.
8. O catalán en Andorra
9. O catalán en Francia.
10. O catalán en Italia (alguerés).
11. Unha variedade con pouca elaboración: o asturiano
12. Unha variedade aínda con pouca elaboración: o aragonés.
Bloque 2 Linguas románicas minorizadas que teñen (principalmente) como teito o francés
13. O occitano.
14. O occitano en Italia.
15. O occitano en España (aranés).
16. O corso.
Bloque 3 Linguas románicas minorizadas que teñen como teito o italiano.
17. O sardo
18. O friulano
19. O ladino
20. O valdostano (francoprovenzal de Italia)
Bloque 4 O portugués como lingua teito.
21. O mirandés, variedade astur-leonesa minorizada
22. O barranqueño, modelo de linguas en contacto
Bloque 5 Linguas románicas minorizadas que teñen como teito idiomas non románicos
23. O romanche
24. O moldovo
Bloque 6 Variedades románicas que teñen ou tiveron algún cultivo literario:
25. En Italia: piemontés, lígur, lombardo, siciliano...
26. En Francia (picardo, francoprovenzal, galó...), en Bélxica (walón) e en Suíza (francoprovenzal)
Bloque 7 Linguas e variedades románicas minorizadas fóra do continente europeo
27. A situación do francés no Québec
28. O “fronterizo” de Uruguai (DPU)
BÁSICA
As linguas particulares teñen tratamento nas obras de carácter xeral.
Alén Garabato, Mª C./ Valcárcel Riveiro, C. (2001): “A República Francesa e as ‘linguas rexionais ou locais’: a situación do occitano e das linguas oilitanas”, A Trabe de Ouro 47, 35-59
Alén Garabato, C. / Brea, M. (eds.) (2018): Limba noastră-i o comoara... Estudos de sociolingüística románica en homenaxe a Francisco Fernández Rei. Santiago de Compostela: Universidade
Boyer, H./ Gardy, Ph. (2001): Dix siècles d’usages et d’images de l’occitan. Des troubadours à l’internet. Paris: L’Harmattan
Calvet, J.-M. (1993): L’Europe et ses langues, Paris, Plon
Comisión Europea (1996): Euromosaic. Producción y reproducción de los grupos lingüísticos minoritarios de la UE, Bruselas-Luxemburgo.
Constenla Bergueiro, G./ Luna Alonso, A. (eds.) (2003): Linguas sen estado e planificación lingüística (I): Italia e Francia. Vigo: Universidade
Costas, X. H. (2002): Guía das linguas de Europa. Santiago: Positivas
Costas González, X. H. (2011): A lingua galega no Eo-Navia, Bierzo Occidental, As Portelas, Calabor e o Val do Ellas: Historia, breve caracterización e situación sociolingüística actual. Cadernos de Lingua Anexo 8. A Coruña: RAG
Fernández Rei, F./ Santamarina, A. (eds.) (1999): Linguas románicas minoritarias. Santiago de Compostela: Universidad.
Fernández Rei, F. (2001): “A situación das minorías étnico-lingüísticas da República Italiana”, A Trabe de Ouro 47, 13-34
Fernández Rei, F. (2007): “Plurilingüismo y contacto de lenguas en la Romania europea", en J. E. Gargallo Gil / Mª R. Bastardas (coords.): Manual de lingüística románica. Barcelona: Ariel, 477-516
Giralt Latorre. J. / Nagore Laín, F. (eds.) (2018): Lenguas minoritarias de Europa y estandarización. Zaragoza: Universidad. PDF na rede
Giralt Latorre. J. / Nagore Laín, F. (eds.) (2019): La normalización social de las lenguas minoritarias. Experiencias y procedimientos para la salvaguarda de un patrimonio inmaterial. Zaragoza: Universidad. PDF na rede
Giralt Latorre. J. / Nagore Laín, F. (eds.) (2021: El “continuun” románico. La transición entre las lenguas románicas, la intercomprensión y las variedades lingüísticas de frontera. Zaragoza: Universidad. [pdf na rede]
Holtus, G./ Metzeltin, M./ Schmitt, C. (eds.): Lexikon der Romanistischen Linguistik (LRL), 8 vols. Tübingen: Max Niemeyer, 1988-2005
Longobardi, M./ Sheeren, H. (coords.) (2016): L’Europe romane: identités, droits linguistiques et littérature / L'Europa romanza.Identità, diritti linguistici e letteratura / L'Euròpa romanica: identitat, dreches lingüistics e literatura, Lengas. Revue de Sociolinguistique 79 [en liña, 02-02-2017 https://lengas.revues.org/1010]
Metzeltin, M. (2004): Las lenguas románicas estándar. Historia de su formación y de su uso. Uviéu: ALLA
Posner, R./ Green, J. (eds.) (1993). Trends in Romance Linguistics and Philology. Volume 5: Bilingualism and Linguistic Conflict in Romance. Berlin - NY: Mouton De Gruyter,
Siguán, M. (1992): La Europa de las lenguas. Madrid: Alianza [É unha boa introdución. A edición orixinal estaba en catalán (L'Europa de les llengües, Edicions 62]
Vallverdú, F. (dir.) e Bañeres, J. (coord.) (2001): Enciclopèdia de la llengua catalana, Edicions 62, Barcelona [É o texto máis actualizado e completo ata agora sobre a lingua catalana, en todas as súas variedades. Cada capítulo está redactado por un especialista]
COMPLEMENTARIA
Alén Garabato, Mª C.. (ed.): O occitano, lingua europea. L’occitan, lenga europèa. Santiago de Compostela: Universidade, 2003
Bochmann, K. (1999): “À l’est comme à l’ouest, où les extrêmes (géographiques) se touchent: Galice et Moldavie devant le problème de la langue”, en Álvarez, R. / Vilavedra, D. (coords.): Cinguidos por unha arela común. Homenaxe ó profesor Xesús Alonso Montero. Santiago de Compostela, Universidade, I, 249-63. Reeditado “Galicia e Moldavia ante o problema da lingua”, Grial 147, 2000, 489-502
Buono, B. (1996) “Lingua e dialecto na historia do Piemonte”, A Trabe de Ouro 25, 75-86
Calvet, J.-L. (2002): Le marché aux langues. Les effets linguistiques de la mondialisation, Plon, Paris
Fernández Rei, F. (1996): “A posición do galego, lingua románica reemerxente”, en Lorenzo, R. / Alvarez, R. (eds.): Homenaxe á Profesora Pilar Vázquez Cuesta. Santiago de Compostela: Universidade, 15 46
Fernández Rei, F. (1999):“El aragonés, lengua románica (re)emergente”, en Nagore Laín, F. et al. (eds.): Estudios y rechiras arredol d’a luenga aragonesa y a suya literatura. Autas d’a I Trobada (Uesca, 20-22 de febrero de 1997). Uesca: Instituto d’Estudios Altoaragoneses / Consello d’a Fabla Aragonesa, 1999, 43-74
[Fernández Rei, F.; González González, M.; Hermida Gulías, C. Mariño Paz, R.] (2003): “Galego”, en EGU. Vigo: Ir Indo, t. 9, 354-81
Giordan, H. (1992): Les Minorités en Europe. Droits Linguistiques et Droites de l'Homme. Paris: Éditions Kimé
Jacomuzzi, V. (1996): “O estado da cuestión. A lingua piemontesa hoxe”, A Trabe de Ouro 28, 561-6
Jenniges, W. (1997) Select Biblography on Minority Languages in the European Union, European Bureau for Lesser Used Languages, Bruxelles, 1997.[Trae unha bibliografía esencial lingua por lingua, pouco actualizada]
Moreno Cabrera, J. C (2001) La dignidad e igualdad de las lenguas (Crítica de la discriminación lingüística). Madrid: Alianza
Parajó Calvo, M./ Costas González, X. H. (2001): “Posibilidades legais de equilibrio lingüístico no Bierzo occidental e as Portelas. Breve referencia á Terra Eo-Navia e ó val do río Ellas”, A Trabe de Ouro 47, 91-104
Pires, M. (2009): Elementos de gramática mirandesa. Miranda do Douro: Câmara Municipal, 2009
Price, G. (1998). Encyclopaedia of the Languages of Europe. Oxford: Blackwell, 1998.[Os artigos son breves pero ben informados. Bos mapas].
Seco Orosa, A. (2004): “O trazado da fronteira oriental do galego en León e Zamora”, en Álvarez Blanco, R./ Fernández Rei, F./ Santamarina, A. (eds.): A Lingua Galega: Historia e Actualidade. Actas do I Congreso Internacional 16-20 de setembro de 1996 Santiago de Compostela [organizado polo] Instituto da Lingua Galega, vol. IV. Santiago de Compostela: CCG/ ILG,, 415-463 [na rede]
Vila i Moreno, F. X.(2000): “Les polítiques lingüistiques als sistemes educatius dels territoris de llengua catalana”, Revista de llengua i dret 34, 169-208
Sitios en internet
Nestes sitios da rede hai datos actualizados sobre cada lingua ou variedade en particular.
A través do buscador Google pódense encontrar outros sitios; recoméndase facer buscas en varios idiomas; ex: “lengua ladina”, “lingua ladina”, “ladin language”…
http://gl.wikipedia.org/wiki/Galicia_estremeira
http://librosdeleonavia.blogspot.com/
http://www.sil.org/etnologue
http://www.mercator-education.org/
http://www.uoc.edu/euromosaic/
http://www.altabadia.it/ladins/
http://www.dobl-oc.com/Occitans/index.htm
http://www.ac-corse.fr/
http://dmoz.org/Science/Social_Sciences/Language_and_Linguistics/Natura…
http://www.smo.uhi.ac.uk/saoghal/mion-chanain/en/
http://www.smo.uhi.ac.uk/saoghal/mion-chanain/en/
http://www.tlfq.ulaval.ca/axl/Langues/acces_languesmonde.htm
http://www.rosettaproject.org/live
1. Apreciación da complexidade do mapa das linguas nos estados europeos da Romania.
2. Coñecemento da actitude dos estados latinos fronte á diversidade cultural do seu territorio.
3. Obtención de nocións básicas da situación das linguas e variedades románicas minorizadas.
4. Familiarización coa metodoloxía dos estudos de (macro)sociolingüística e coa súa metodoloxía.
O docente proporcionará información teórica e práctica que permita que o alumnado coñeza de maneira cabal cal é a composición lingüística da Romania europea, que equivale a máis da metade da Unión Europea actual, plurilingüe no seu conxunto e plurilingüe na maioría dos estados que a compoñen. Cada estudante deberá complementar esa información con buscas persoais e afirmala coa realización de exercicios prácticos e un traballo monográfico.
1ª oportunidade (maio)
Aplicarase un procedemento de avaliación continua. Farase un seguimento semanal do labor realizado por cada estudante, polo que se require a asistencia obrigatoria (como mínimo, nun 80% do total de horas previstas) tanto ás clases expositivas como ás interactivas e unha participación actívamente nelas, comentando as lecturas.
Ademais, cada estudante fará obrigatoriamente un traballo escrito sobre a situación dunha das linguas ou variedades minorizadas do programa, do que tamén se fará unha exposición na clase. Os aspectos avaliables e o seu peso na cualificación final son os seguintes:
a) Asistencia e intervencións voluntarias de tipo persoal con interese para o desenvolvemento da materia (porcentaxe mínima de presencialidade para ser considerada: 80% do total de horas lectivas). Peso: 20%.
b) Dominio dos contidos teóricos e prácticos sobre comentarios específicos preparados para desenvolver nas aulas Peso: 30%.
c) Traballo dun tema e a súa exposición oral. Neste traballo valorarase a calidade, orixinalidade, presentación, redacción e ordenación dos contidos. Peso 50%.
O alumnado con dispensa de asistencia ás aulas e que a acredite debidamente terá que realizar comentarios escritos (40% da materia), que irá entregando no período lectivo; e tamén fará os dous traballos (A 25%, B 35%), que entregará antes de finalizar o período lectivo.
O estudante que asista con regularidade e non acade a nota mínima de 5 na avaliación final (50% do total) e o estudante con dispensa de asistencia que non obteña esa nota mínima, así coma o alumnado presencial que falte a un 20 % ou máis das clases, ten que realizar un traballo e comentarios sobre aspectos do programa, que suporán o 100% da nota.
2ª oportunidade (xullo)
O alumnado que non superou a materia na 1ª oportunidade ou que conste como non presentado terá que realizar un traballo e comentarios sobre aspectos do programa, que suporán o 100% da nota.
Para os casos de realización fraudelenta de exercicios ou probas será de aplicación o recollido na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións.
ACTIVIDADES PRESENCIAIS HORAS
Sesións expositivas 30
Sesións de seminario /
laboratorio de idiomas
/ aula de informática... 15
Sesións de titoría programadas 3
Sesións de avaliación 2
Outras actividades
Total de horas de actividade presencial 50
ACTIVIDADES NON PRESENCIAIS HORAS
Estudo e preparación
de actividades programadas na clase 40
Realización de traballos de diverso tipo 20
Lecturas 20
Preparación de exames 20
Outras actividades
Total de horas de actividade non presencial 100
É conveniente que o alumnado poida ler textos científicos en inglés, francés e italiano.
Es conveniente que el alumnado pueda leer textos científicos en inglés, francés e italiano.
Maria Esther Corral Diaz
- Departamento
- Filoloxía Galega
- Área
- Filoloxía Románica
- Teléfono
- 881811792
- Correo electrónico
- esther.corral [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Catedrático/a de Universidade
Carmen De Santiago Gomez
Coordinador/a- Departamento
- Filoloxía Galega
- Área
- Filoloxía Románica
- Correo electrónico
- carmen.desantiago [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Contratado/a Interino/a por Vacante - T3
| Xoves | |||
|---|---|---|---|
| 11:00-12:00 | Grupo /CLIS_01 | Galego | D01-Seminario |
| Venres | |||
| 11:00-13:00 | Grupo /CLE_01 | Galego | D01-Seminario |
| 28.05.2024 09:30-13:30 | Grupo /CLE_01 | B06 |
| 28.05.2024 09:30-13:30 | Grupo /CLIS_01 | B06 |
| 02.07.2024 09:30-13:30 | Grupo /CLE_01 | B06 |
| 02.07.2024 09:30-13:30 | Grupo /CLIS_01 | B06 |