Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 99 Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 24 Clase Interactiva: 24 Total: 150
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Estatística, Análise Matemática e Optimización, Psiquiatría, Radioloxía, Saúde Pública, Enfermaría e Medicina
Áreas: Estatística e Investigación Operativa, Medicina Preventiva e Saúde Pública
Centro Facultade de Enfermaría
Convocatoria: Primeiro semestre
Docencia: Sen docencia (Extinguida)
Matrícula: Non matriculable | 1ro curso (Si)
A materia consta de dous partes (Estatística e Metodoloxía da Investigación). Os obxectivos son os seguintes:
Dotar ao alumnado das técnicas estatísticas indispensables na experimentación en Ciencias da Saúde en xeral, e en Enfermería en particular. Capacitándoo para a análise de datos e para o razonamiento estatístico. Aprender o manexo de software estatístico para a resolución de problemas estatísticos.
Introducir ao alumnado na metodoloxía de investigación, resaltando a importancia da formulación de hipóteses adecuadas, uso de bases de datos informatizadas e definición da poboación diana. Coñecer as vantaxes e desventajas dos diferentes métodos de recolleita de información nos estudos sanitarios e reflexionar sobre as implicaciones éticas de calquera estudo e intervención sanitaria.
PARTE 1. ESTATÍSTICA
Tema 1. Estatística descritiva.
1.1 Conceptos xerais.
1.2 Distribución de frecuencias.
1.3 Representacións gráficas.
1.4 Medidas características: posición, dispersión e forma.
1.5 Descritiva bidimensional. A recta de regresión.
Tema 2. Probabilidade.
2.1 Conceptos básicos de probabilidade.
2.2 Probabilidade condicionada e independencia.
Tema 3. Variables aleatorias.
3.1 Concepto de variable aleatoria.
3.2 Variable aleatoria discreta. A distribución Binomial.
3.3 Variable aleatoria continua. A distribución Normal.
Tema 4. Introdución á inferencia estatística.
4.1 Introdución á inferencia estatística.
4.2 Métodos de mostraxe.
4.3 Distribucións na mostraxe en poboacións normais.
4.4 Estimación de parámetros: estimación puntual e estimación por intervalos.
Tema 5. Contraste de hipóteses.
5.1 Introdución aos contrastes de hipóteses.
5.2 Procedemento de contraste.
5.3 Contrastes nunha e en dúas poboacións.
5.4 Contrastes no modelo de regresión lineal simple.
5.5 Contrastes de independencia e normalidade.
Prácticas de aula de informática
Práctica 1. Introdución a SPSS. Estatística descritiva.
Práctica 2. Regresión e dependencia de variables.
Práctica 3. Contraste de hipóteses.
PARTE 2. METODOLOXÍA DA INVESTIGACIÓN
Tema 1. Filosofía da ciencia. Etapas do método científico. Revisión da literatura e formulación de hipotesis.
Tema 2. Metodoloxía da investigación epidemiolóxica.
Tema 3. Tipos de variables, escalas de medida e probas diagnósticas.
Tema 4. Poboación e mostra. Validez externa e interna.
Tema 5. Recollida de datos. Cuestionarios.
Tema 6. Consideracións éticas na investigación.
PARTE 1. ESTATÍSTICA
BÁSICA
Crujeiras Casais, R.M. y Faraldo Roca, P. (2010) Manual de Estadística Básica para Ciencias de la Salud. Unidixital.
Martínez González, Sánchez Villegas, Toledo Atucha & Faulin Fajardo (2019) Bioestadística amigable, Edición 4. Elsevier.
Rius Díaz, F. y Wärnerberg Wärnerberg, julia (2014): Bioestadística. Paraninfo
COMPLEMENTARIA
Cao Abad, R. e outros (2001) Introducción a la Estadística y sus aplicaciones. Ediciones Pirámide.
Quesada, V. e outros (1996) Estadística para Biología y Ciencias de la Salud. Interamericana-McGraw-Hill (3ª edición).
Rosner, B. (2000) Fundamentals of Bioestatistics”.Wadsworth Publishing Company. Duxbury Press (5ª edición).
PARTE 2. METODOLOXÍA DA INVESTIGACIÓN
- Piédrola Gil et al. Medicina preventiva y salud publica. 11ª Edición. Barcelona: Masson, 2008.
- Notter LE, Hott JR. Principios de investigación en enfermería. Barcelona: Doyma, 1992.
- Rivadulla Rodríguez A: Filosofía actual de la ciencia. Madrid: Editorial Tecnos, 1986.
- Echevarría J. Introducción a la metodología de la ciencia. Barcelona: Editorial Barcanaova, 1989.
- Polit D, Hunglet B. Investigación científica en ciencias de la salud. Mexico: Interamericana, McGraw-Hill, 1994.
- Rebagliato M, Ruiz I, Arranz M. Metodología de investigación en epidemiología. Ed Díaz de Santos. 1996. Con explicaciones
sencillas recorre todos los pasos en el diseño de investigaciones, desde búsqueda de literatura, elaboración de hipótesis y
diseño de cuestionarios. Muy recomendable para no iniciados.
- Ahlbom A, Norell S. Fundamentos de epidemiología. Ed Siglo XXI. 1995. Manual muy práctico con ejercicios y ejemplos sobre
aspectos básicos de epidemiología.
- Coggon D, Rose G, Barker DJP. Epidemiology for the uninitiated. Fifth Edition. BMJ group. 2003. Libro corto sobre fundamentos
de epidemiología. Muy sencillo de leer.
- Argimón JM, Jiménez Vila J. Métodos de investigación aplicados a investigación primaria de salud. Ed Mosby/Doyma libros.
1994. Libro con ejemplos prácticos de investigación en clínica. Trae información detallada sobre cálculo de tamaños muestrales y contraste de hipótesis.
- Manual de método epidemiológico. http://www.isciii.es/htdocs/publicaciones/documentos/2009-
0843_Manual_epidemiologico_ultimo_23-01-10.pdf
Competencias
Xenerais:
Dentro desta materia, tratarase de contribuír a que o alumnado alcance as competencias recollidas na memoria do título de Grao en Enfermaría de USC:
CB1 - Que os estudantes demostrasen posuír e comprender coñecementos nunha área de estudo que parte da base da educación secundaria xeneral, e se adoita encontrar a un nivel que, se ben se apoia en libros de texto avanzados, inclúe tamén algúns aspectos que implican coñecementos procedentes da vangarda do seu campo de estudo, ademais das seguintes competencias
Transversais:
• Capacidade de análise e síntese.
• Capacidade de organización e planificación.
• Comunicación oral e escrita tanto en lingua nativa como estranxeira.
• Capacidade de xestión da información.
• Traballo en equipo.
• Aprendizaxe autónoma.
• Creatividade.
• Motivación pola calidade.
Específicas:
• Aplicar as tecnoloxías e sistemas de información e comunicación dos coidados de saúde.
• Coñecemento relevante e capacidade para aplicar tecnoloxía e informática aos coidados de saúde.
• Coñecemento relevante e capacidade para aplicar principios de investigación e información.
• Capacidade para informar, rexistrar, documentar e derivar coidados utilizando tecnoloxías adecuadas.
Resultados que adquirirá o/a alumno/a
• Dominar os fundamentos da teoría da probabilidade e estatística.
• Coñecementos básicos sobre a xestión práctica de técnicas de análise de datos e inferencia estatística , aplicado ás ciencias da saúde.
• Coñecer a abordaxe das relacións de causalidade en Ciencias da Saúde.
• Comprender os pasos do método científico.
• Identificar a técnica de mostraxe máis axeitado para cada estudo.
• Coñecer os diferentes tipos de variables e como recolle-los.
• Planificación dun traballo de investigación.
• Comprender a utilidade e aplicación do método científico en enfermaría.
• Coñecer e utilizar as principais bases de datos da literatura científica (Medline).
ESTATÍSTICA
Escenario 1 (normalidade adaptada)
Nas sesións de docencia expositiva, explicarase os conceptos teórico-prácticos dos contidos, apoiándose en presentacións multimedia. Tamén se resolverán algúns problemas tipo, de maneira que o alumnado poida traballar sobre os boletines de exercicios que se lle facilitarán. Respecto ao material para o seguimiento da materia, a maiores da bibliografía recomendada, o alumnado dispoñerá do material docente complementario. As clases interactivas de laboratorio levásense a cabo no aula de informática onde se introducirá ao alumnado no manexo do SPSS para a análise estatística de datos. Nestas sesións tamén se traballará sobre os casos clínicos compartidos con outras materias do curso. Para o seguimiento das clases prácticas, facilitarase ao alumnado o guión das mesmas. A outra parte da docencia interactiva realizarase no aula de clase e estará encamiñada á resolución de problema.
As tutorías están destinadas ao seguimiento da aprendizaxe do alumnado.
Escenarios 2 (distanciamiento) e 3 (pechadura das instalación
Modifícase o anterior cando non sexa posible impartir docencia presencial, sendo substituída por docencia síncrona a través dá plataforma TEAMS complementada con orientación e materiais no curso virtual.
METODOLOXÍA DE INVESTIGACIÓN.
Docencia expositiva: ver apartado de estatística.
Docencia interactiva: algunhas se levarán a cabo no aula de informática, onde os alumnos aprenderán a facer procuras de literatura en bases de datos automatizadas. Nos outros seminarios faranse exercicios con casos reais para desenvolver os conceptos apuntados nas clases de teoría
Tutorías: están destinadas a solucionar as dúbidas dos/as alumnos/as sobre a asignatura
A materia consta de dúas partes (Estatística e Metodoloxía da Investigación), que terán un peso do 50% sobre a nota final. Para superar a materia, será necesario obter un mínimo de 3 puntos sobre 10 en cada unha das partes. A avaliación de cada parte será como segue:
PARTE 1. ESTATÍSTICA
Avaliación continua (25%): a avaliación continua contempla varias probas ao longo do curso, incluíndo entre elas a resolución e entrega de casos prácticos que propoñerá o profesorado. Para a súa avaliación, será necesario asistir ao 75% das sesións interactivas, como mínimo. Esta cualificación consérvase entre convocatorias do mesmo curso académico.
Curso virtual de Formación en Competencias informacionales en Enfermería (5%).
Exame final (70%): o exame final constará de varias cuestións teórico-prácticas sobre os contidos da materia, dentro das que se poderá incluír a interpretación de resultados obtidos co paquete estatístico utilizado na docencia interactiva.
O peso da avaliación continua na oportunidade extraordinaria de recuperación (probas de xullo) será o mesmo (30%). O exame terá carácter presencial ou telemático dependendo do escenario.
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación ou recolleito na "Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións".
PARTE 2. METODOLOXÍA DA INVESTIGACIÓN
Avaliación continua (25%): a avaliación continua realizarase en base á entrega de exercicios propostos polo profesorado e/ou a presentación de traballos en clase. Estes traballos son obligatorios. Para que estas actividades consten na avaliación final e para que o alumno teña dereito a presentarse ao exame final, deberá asistir como mínimo ao 75% das clases tanto expositivas como como interactivas. Para o control de asistencia, o profesorado rexistrará ao alumnado mediante lista de firmas.
Curso virtual de Formación en Competencias informacionales en Enfermería (5%).
Exame final (70%): consistirá na resolución de cuestións prácticas ou teóricas sobre o contido da asignatura. Generalmente mediante proba tipo test ou preguntas curtas. O peso da avaliación continua na oportunidade extraordinaria de recuperación (probas de xullo) será o mesmo que na sesión ordinaria, o alumno deberá ter cumpridos todos os requisitos de presenza e de presentación de exercicios e traballos que para a sesión ordinaria.
Sistema de avaliación do alumno repetidor: o mesmo réxime de avaliación que o alumno ordinario.
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recollido na "Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións" da USC.
Nesta materia, o alumnado conta con 48 horas de docencia presencial (24 horas de docencia expositiva e 24 horas de docencia intactiva). Por cada hora de docencia expositiva, considérase necesario arredor de 1.5 horas de traballo do alumnado (revisión de conceptos e consulta de bibliografía). No tocante á docencia interactiva, por cada hora considérase necesaria unha hora para a revisión do que se traballou na clase. A maiores, o alumnado debe ter en conta que é necesario practicar a resolución de problemas (dos boletíns da materia ou da bibliografía recomendada).
A asistencia ás sesións expositivas e interactivas é fundamental para o seguemento e superación da materia. O alumnado deberá realizar tódalas actividades recomendadas polo profesorado (resolución de problemas, revisión de bibliografía e exercicios prácticos) para superar con éxito a materia.
Plan de Continxencia
1. No caso de que non resulte posible a docencia presencial, será substituída por docencia síncrona a través da plataforma MS Teams, complementada con orientación e materiais no Campus Virtual.
2. O exame final terá carácter presencial ou telemático dependendo do escenario.
O material poñerase a disposición do alumnado a través do Campus Virtual dá USC que será o principal medio de comunicación con alumnado
PLAN DE CONTINXENCIA (Parte de Metodoloxía da Investigación)
1: No caso de emerxencia sanitaria co conseguinte paso aos escenarios 2 o 3, a docencia afectada desenvolverase de maneira telemática por medios institucionais.
2: Emerxencia sanitaria e escenarios 2 e 3: Conservaranse as mesmos porcentaxes de puntuación e os mesmos tipos de proba, pero a su realización farase de maneira telemática por medios institucionais.
Esta guía e os criterios e metodoloxías nela descritos están suxeitos ás modificacións que se deriven de normativas e directrices da USC.
El Bahi Takkouche Souilamas
- Departamento
- Psiquiatría, Radioloxía, Saúde Pública, Enfermaría e Medicina
- Área
- Medicina Preventiva e Saúde Pública
- Teléfono
- 881812268
- Correo electrónico
- bahi.takkouche [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Pedro Faraldo Roca
Coordinador/a- Departamento
- Estatística, Análise Matemática e Optimización
- Área
- Estatística e Investigación Operativa
- Teléfono
- 881813216
- Correo electrónico
- pedro.faraldo [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Alberto Ruano Raviña
- Departamento
- Psiquiatría, Radioloxía, Saúde Pública, Enfermaría e Medicina
- Área
- Medicina Preventiva e Saúde Pública
- Teléfono
- 881812267
- Correo electrónico
- alberto.ruano [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Maria Leonor Varela Lema
- Departamento
- Psiquiatría, Radioloxía, Saúde Pública, Enfermaría e Medicina
- Área
- Medicina Preventiva e Saúde Pública
- Correo electrónico
- leonor.varela [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Profesor Axudante Doutor LOU
Mercedes Conde Amboage
- Departamento
- Estatística, Análise Matemática e Optimización
- Área
- Estatística e Investigación Operativa
- Correo electrónico
- mercedes.amboage [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Profesor Axudante Doutor LOU
Laura Davila Pena
- Departamento
- Estatística, Análise Matemática e Optimización
- Área
- Estatística e Investigación Operativa
- Teléfono
- 881813391
- Correo electrónico
- laura.davila [at] rai.usc.es
- Categoría
- Predoutoral Ministerio
Antonio Raso Serrano
- Departamento
- Psiquiatría, Radioloxía, Saúde Pública, Enfermaría e Medicina
- Área
- Medicina Preventiva e Saúde Pública
- Correo electrónico
- antonio.raso [at] rai.usc.es
- Categoría
- Predoutoral Xunta
| Luns | |||
|---|---|---|---|
| 09:00-10:00 | Grupo /CLE_02 | Castelán | Aula 2.03 |
| 10:00-11:00 | Grupo /CLE_01 | Galego, Castelán | Aula 2.01 |
| 16:00-18:00 | Grupo /CLIS_01 | Galego, Castelán | Aula 2.01 |
| 18:00-20:00 | Grupo /CLIS_02 | Galego, Castelán | Aula 2.01 |
| Martes | |||
| 09:00-10:00 | Grupo /CLE_02 | Castelán | Aula 2.03 |
| 10:00-11:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán, Galego | Aula 2.01 |
| 16:00-18:00 | Grupo /CLIS_03 | Castelán | Aula 2.01 |
| 18:00-20:00 | Grupo /CLIS_04 | Castelán | Aula 2.01 |
| Mércores | |||
| 09:00-10:00 | Grupo /CLE_02 | Castelán | Aula 2.03 |
| 10:00-11:00 | Grupo /CLE_01 | Galego, Castelán | Aula 2.01 |
| Xoves | |||
| 09:00-10:00 | Grupo /CLE_02 | Castelán | Aula 2.03 |
| 10:00-11:00 | Grupo /CLE_01 | Galego, Castelán | Aula 2.01 |
| Venres | |||
| 09:00-10:00 | Grupo /CLE_02 | Castelán | Aula 2.03 |
| 10:00-11:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán, Galego | Aula 2.01 |
| 20.01.2021 10:00-12:00 | Grupo /CLE_02 | Aula 2.01 |
| 20.01.2021 10:00-12:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 2.01 |
| 20.01.2021 10:00-12:00 | Grupo /CLE_02 | Aula 2.02 |
| 20.01.2021 10:00-12:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 2.02 |
| 20.01.2021 10:00-12:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 2.03 |
| 20.01.2021 10:00-12:00 | Grupo /CLE_02 | Aula 2.03 |
| 20.01.2021 10:00-12:00 | Grupo /CLE_02 | Aula 3.01 |
| 20.01.2021 10:00-12:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 3.01 |
| 22.06.2021 09:00-11:00 | Grupo /CLE_02 | Aula 3.01 |
| 22.06.2021 09:00-11:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 3.01 |