Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 99 Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 24 Clase Interactiva: 24 Total: 150
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Farmacoloxía, Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
Áreas: Farmacoloxía
Centro Facultade de Farmacia
Convocatoria: Primeiro semestre
Docencia: Sen docencia (Extinguida)
Matrícula: Non matriculable
- Proporcionar unha visión global (mecanismo de acción, aspectos farmacocinéticos, efectos farmacolóxicos, aplicacións clínicas, reaccións adversas) dos fármacos prototipo dos distintos grupos terapéuticos que se consideran na Farmacoloxía III .
- Integrar o coñecemento dos efectos dos fármacos no contexto da fisiopatoloxía das enfermidades.
- Relacionar os efectos farmacolóxicos dos fármacos prototipo coas súas aplicacións clínicas e coas súas reacciones adversas.
- Xustificar o interese terapéutico dos fármacos prototipo en base ás súas aportacións ó arsenal terapéutico.
- Facilitar pautas e protocolos os alumnos que lle permitan facer atención farmacéutica, nas súas facetas de indicación, dispensación activa e seguimento dos tratamentos (programa de prácticas).
PROGRAMA DE HORAS EXPOSITIVAS (30 horas por grupo)
Tema 0. Introdución.
Sección I. Farmacoloxía do Sistema Endócrino
Tema 1. Insulinas e fármacos hipoglicemiantes. Glicagón.
Tema 2. Farmacoloxía das hormonas hipotalámicas e hipofisarias.
Tema 3. Fármacos tiroideos e antitiroideos.
Tema 4. Esteroides corticosuprarrenais.
Tema 5. Farmacoloxía da homeostase mineral ósea.
Sección II. Farmacoloxía do Metabolismo e da Nutrición
Tema 6. Fármacos hipolipemiantes.
Tema 7. Farmacoloxía da nutrición.
Sección III. Farmacoloxía do Sistema Reprodutor
Tema 8. Farmacoloxía do sistema xenital masculino.
Tema 9. Farmacoloxía dos estróxenos e proxestáxenos.
Tema 10. Anticonceptivos hormonais.
Tema 11. Farmacoloxía uterina.
Sección IV. Farmacoloxía das Enfermidades Oncolóxicas
Tema 12. Fármacos antineoplásicos.
Sección V. Farmacoloxía Dermatolóxica e Ocular
Tema 13. Farmacoloxía ocular.
Tema 14. Farmacoloxía dermatolóxica.
Sección VI. Farmacoloxía do Sistema Dixestivo e Hepatobiliar
Tema 15. Fármacos moduladores da secreción ácida gástrica.
Tema 16. Antieméticos, procinéticos, antiflatulentos e antiespasmódicos. Terapia biliar.
Sección VII. Farmacoloxía das Enfermidades Infecciosas por virus, parásitos e fungos
Tema 17. Fármacos antifúnxicos.
Tema 18. Fármacos antivíricos.
Tema 19. Fármacos antiprotozoarios, antihelmínticos e ectoparasiticidas.
Sección VIII. Farmacoloxía de las Enfermidades Infecciosas
Tema 20. Xeneralidades da terapia antiinfecciosa.
Tema 21. Antimicrobianos que interfiren coa síntese da parede celular bacteriana.
Tema 22. Antibióticos que alteran a permeabilidade das membranas celulares bacterianas.
Tema 23. Antimicrobianos que interfiren coa síntese de proteínas bacterianas.
Tema 24. Quimioterápicos que interfiren coa síntese de ácidos nucleicos bacterianos.
Tema 25. Antibióticos que interfiren coa síntese de ácidos nucleicos bacterianos. Farmacoloxía das infeccións micobacterianas
Tema 26. Antisépticos e desinfectantes.
PROGRAMA DE SEMINARIOS (12 horas por grupo)
Seminario 1. Diabetes mellitus.
Seminario 2. Aspectos prácticos no emprego dos esteroides corticosuprarrenais.
Seminario 3. Casos clínicos de dislipemias.
Seminario 4. Aspectos prácticos sobre a farmacoloxía da nutrición.
Seminario 5. Cuestiones sobre farmacoloxía do sistema reprodutor.
Seminario 6. Farmacoloxía ocular.
Seminarios 7 y 8. Resolución de cuestións e casos clínicos en relación cos fármacos antineoplásicos.
Seminario 9. Presentación de traballos sobre farmacoloxía gástrica.
Seminario 10. Farmacoloxía antiinfecciosa
Seminario 11. Farmacoloxía antiinfecciosa.
Seminario 12. Farmacoloxía antiinfecciosa
PROGRAMA DE PRÁCTICAS (12 horas por grupo)
Práctica 1. Obradoiro de Atención Farmacéutica: Información Farmacéutica sobre un Caso de Gripe/Arrefriado
Práctica 2. Obradoiro de Atención Farmacéutica: Dispensación Activa de Antibióticos
Práctica 3. Obradoiro de Atención Farmacéutica: Seguimento Farmacéutico sobre un Caso de Diabetes
Práctica 4. Exame de avaliación
BÁSICA
Rang & Dale. Farmacología. Eds. Ritter, R. J. Flower, R. y cols. Editorial Elsevier, 9a Edición, 2020.
Goodman & Gilman. Las Bases Farmacológicas de la Terapéutica. Eds. L. Brunton, R. Hilal-Dandan, B. Knollman. Editorial McGraw-Hill, 13a Edición, 2019.
Farmacología Humana. Eds. J. Flórez, J. A. Armijo, A. Mediavilla. Editorial Elsevier Masson, 6a Edición, 2014.
Guía de terapéutica antimicrobiana. Eds. Mensa J. y cols. Antares, 30a Edición, 2020.
Catálogo de medicamentos. Madrid: Consejo General de Colegios Oficiales de Farmacéuticos, 2020.
Centro de información online de medicamentos da AEMPS-CIMA: http://www.aemps.gob.es/cima/fichasTecnicas.do?metodo=detalleForm
COMPLEMENTARIA
Farmacología Básica. Eds. G. Brenner, C. Stevens. Editorial Elsevier, 5ª Edición, 2019
Principios de farmacología : bases fisiopatológicas del tratamiento farmacológico. Ed. David E. Golan, Editorial Walter Kluwer, 4a Edición, 2017
http//:www.portalfarma.com
- Utilizar de xeito seguro os medicamentos tendo en conta as súas propiedades físicas e químicas, incluíndo calquera risco asociado o seu uso.
- Avaliar os efectos de sustancias con actividade farmacolóxica.
- Levar adiante as actividades de farmacia clínica e social, seguindo o ciclo de atención farmacéutica.
- Promover o uso racional do medicamento e produtos sanitarios.
- Adquirir as habilidades necesarias para poder prestar consello terapéutico en farmacoterapia.
- Coñecer e comprender a estrutura e función do corpo humano, así como os mecanismos xerais da enfermidade, alteracións moleculares, estruturais e funcionais, expresión sindrómica e ferramentas terapéuticas para restaurar a saúde.
- Coñecer as técnicas de comunicación oral e escrita, adquirindo habilidades que permitan informar aos usuarios dos establecementos farmacéuticos, en termos intelixíbeis e axeitados aos diversos niveis culturais e ámbitos sociais.
A) Actividades Expositivas.
- Escenario 1 covid-19
Leccións presenciais ás horas previstas no calendario da facultade impartidas polo profesor nas que se expoñen os contidos teóricos fundamentais da materia, seguindo o esquema de clases maxistrais, de acordo coa programación docente arriba exposta, favorecendo a participación do alumno en forma de preguntas, opinións, resolución de cuestións... O profesor pode contar con apoio de medios audiovisuais e informáticos.
- Escenario 2 covid-19
Igual que no escenario 1, salvo que a docencia será telemática utilizando a plataforma Teams (síncrona).
- Escenario 3 covid-19
Igual que no escenario 1, salvo que a docencia será telemática (síncrona utilizando a plataforma Teams /asíncrona utilizando clases gravadas e outras achegas).
Independentemente do escenario, cando se realice un traballo autónomo por parte do alumno farase un seguimento do mesmo con programación de entregas, listaxes de participación, etc.
B) Seminarios.
- Escenario 1 covid-19
Actividades interactivas presenciais ás horas previstas no calendario da facultade, teórico/prácticas, en grupo reducido, nas que se propoñen e resolven aplicacións da teoría. O alumno participa activamente nestas horas de distintas maneiras: entrega de exercicios ao profesor, resolución de casos na aula, presentación e exposición de traballos na aula, etc. O profesor e os estudantes contan co apoio de medios audiovisuais e informáticos.
Inclúense, tamén, probas de avaliación (controis). A asistencia aos seminarios non é obrigatoria para superar a materia, pero si para ser valorado e puntuado nestas actividades.
- Escenario 2 covid-19
Igual que no escenario 1. No caso de que cos medios dispoñibles non se poida cumprir a normativa sanitaria vixente, a docencia poderá ser parcialmente telemática (síncrona utilizando a plataforma Teams /asíncrona utilizando clases gravadas e outras achegas) para completar a programación prevista.
- Escenario 3 covid-19
Igual que no escenario 1, salvo que a docencia será telemática (síncrona utilizando a plataforma Teams /asíncrona utilizando clases gravadas e outras achegas)
Independentemente do escenario, cando se realice un traballo autónomo por parte do alumno farase un seguimento do mesmo con programación de entregas, listaxes de participación, etc.
C) Prácticas.
- Escenario 1 covid-19
Actividades interactivas presenciais, en grupo reducidos de 10 alumnos, que se desenvolverán seguindo unha metodoloxía baseada na resolución de problemas e na simulación da realización de tarefas profesionais, relacionadas coa utilización clínica de medicamentos; todo isto con apoio informático. Poderán proporse tamén actividades prácticas telemáticas asíncronas con instrucións por escrito ou gravadas se fosen necesarias para completar a programación prevista. O alumno participa, activamente, nestas actividades que se propón como talleres de traballo.
Inclúense, tamén, probas de avaliación. A participación nestas actividades é obrigatoria. O alumno non poderá superar a materia se non participa nas actividades das prácticas ou non realiza e aproba o exame correspondente.
- Escenario 2 covid-19
Igual que no escenario 1. No caso de que cos medios dispoñibles non se poida cumprir a normativa sanitaria vixente, poderanse propor tamén actividades prácticas telemáticas asíncronas con instrucións por escrito ou gravadas se fosen necesarias para completar a programación prevista.
- Escenario 3 covid-19
Igual que no escenario 1, salvo que as actividades interactivas serán telemáticas (síncrona utilizando a plataforma Teams /asíncrona utilizando clases gravadas e outras achegas)
Independentemente do escenario, cando se realice traballo autónomo farase un seguimento do mesmo, con programación de entregas, listaxes de participación, etc.
D) Titorías.
Actividade optativa, poderá ser presencial ou telemática. Nas titorías o profesor poderá: aclarar dúbidas sobre a teoría e/ou as prácticas; expor e resolver problemas e exercicios; aconsellar lecturas específicas; supervisar traballos ou outras tarefas propostas; debater ou coordinar o debate, sobre temas específicos. E todo iso, sobre asuntos/temas individuais ou realizados en pequenos grupos.
A avaliación da materia realizarase tendo en conta os seguintes aspectos:
1º.- O NIVEL DE COÑECEMENTOS TEÓRICOS
- Escenario 1 covid-19
Este aspecto avaliarase tendo en conta a cualificación dun único exame escrito por convocatoria. Representará un 70% da cualificación final (poderán conseguirse ata 7 puntos). Para superar a materia haberá que conseguir un mínimo de 3 puntos neste apartado.
Nas convocatorias de xaneiro e xuño/xullo, esta proba consistirá en preguntas test con 5 opcións de resposta, 1 soa válida, e tendo, cada resposta errónea, unha penalización do 50% do valor da pregunta.
- Escenario 2 covid-19
Igual que no escenario 1, salvo que o exame poderase facer de forma telemática a través do campus virtual da USC (usa a plataforma Moodle) no caso de que a normativa así o regule.
- Escenario 3 covid-19
Igual que no escenario 1, salvo que o exame farase de forma telemática a través do campus virtual da USC (usa a plataforma Moodle)
2º.- A AVALIACIÓN DAS HORAS INTERACTIVAS DE SEMINARIO
Previamente á data establecida para realizar o seminario, o profesor fornecerá o material bibliográfico e as indicacións necesarias para que os alumnos preparen adecuadamente o seminario e este póidase desenvolver de maneira proveitosa.
Na avaliación dos seminarios terase en conta:
a) a actitude e a participación nas actividades programadas;
b) a resolución individual razoada de cuestións, problemas e casos clínicos, a realización e exposición de traballos na aula ou por vía telemática, etc.
A posibilidade de conseguir unha boa puntuación dependerá, en gran medida, de que os alumnos preparen os seminarios.
- Escenario 1 covid-19
A puntuación que se obterá neste apartado, suporá o 20% da nota final da materia (poderán conseguirse ata 2 puntos), pero só se poderán conseguir puntos neste apartado asistindo polo menos ao 75% dos seminarios programados. A nota obtida manterase para os alumnos que así o desexen os 2 cursos académicos seguintes. Desta maneira, un alumno que, por exemplo, conseguise puntos nas horas interactivas de seminario no curso 2020-21, disporá ata o curso 2022-23, incluído, para superar o conxunto da materia conservando os puntos obtidos sen ter asistir de novo aos seminarios.
- Escenario 2 covid-19
Igual que no escenario 1. No caso de que a normativa sanitaria vixente impida parcialmente a actividade presencial, a avaliación dos seminarios poderase realizar en parte telemáticamente usando o campus virtual da USC (usa a plataforma Moodle) e a acreditación da asistencia de polo menos ao 75% dos seminarios realizarase con listaxes de participación, con entregas de actividades resoltas, etc.
- Escenario 3 covid-19
Igual que no escenario 1, salvo que a avaliación dos seminarios realizarase telemáticamente usando o campus virtual da USC (usa a plataforma Moodle) e a acreditación da asistencia de polo menos ao 75% dos seminarios realizarase con listaxes de participación, con entregas de actividades resoltas, etc.
3ª.- A AVALIACIÓN DAS HORAS INTERACTIVAS DE PRÁCTICAS
É unha condición imprescindible para aprobar a materia, realizar as actividades propostas e superado as prácticas. Este requisito aplícase non só á convocatoria de xaneiro, senón que se estende á de xuño/xullo.
- Escenario 1 covid-19
A superación das horas prácticas acreditarase mediante un exame escrito, que é necesario aprobar no curso no que se fixeron as prácticas, e que constará de varias preguntas, todas elas relacionadas coas prácticas realizadas no laboratorio. No caso de que un alumno non supere o exame, realizado no seu correspondente grupo de prácticas, disporá dunha nova oportunidade de aprobalo nunha convocatoria especial que se fará o mesmo día que os exames finais de teoría nas datas establecidas pola facultade. De non superarse o exame en ningunha das convocatorias citadas, as prácticas deberán realizarse de novo no curso seguinte. A superación das prácticas e a nota obtida manterase os 2 cursos académicos seguintes. Desta maneira, un alumno que, por exemplo, superase as prácticas no curso 2020-21, disporá ata o curso 2022-23, incluído, para superar o conxunto da materia sen ter que repetir e superar de novo as prácticas.
A avaliación das sesións prácticas terá en conta a actitude e participación do alumno no seu desenvolvemento, así como os coñecementos demostrados na proba antes mencionada e ao longo das prácticas. A puntuación total obtida nas prácticas representará un 10% da cualificación final (poderán conseguirse ata 1 punto)
- Escenario 2 covid-19
Igual que no escenario 1. No caso de que a normativa sanitaria vixente impida parcialmente a actividade presencial, a avaliación das prácticas poderase realizar en parte cun exame telemático usando o campus virtual da USC (usa a plataforma Moodle).
- Escenario 3 covid-19
Igual que no escenario 1, salvo que a avaliación das prácticas realizarase cun exame telemático usando o campus virtual da USC (usa a plataforma Moodle)
4º. CUALIFICACIÓN FINAL
Para superar a materia, os alumnos deberán conseguir polo menos 5.0 puntos ao sumar os puntos conseguidos no exame de coñecementos teóricos, na avaliación dos seminarios e na avaliación das prácticas; en calquera caso, para superar a materia, os alumnos deberán conseguir polo menos 3 puntos no exame de coñecementos teóricos e participar nas actividades e superado as prácticas.
No caso de que un alumno non cumpra algún dos requisitos indicados anteriormente (como non participar nas actividades propostas ou superado as prácticas, ou non conseguir o mínimo esixido no exame teórico) terá na materia unha cualificación final de suspenso, cunha nota numérica que será función dos puntos acumulados nos diferentes apartados avaliados, pero que, como máximo, será de 4,9 puntos sobre un total de 10.
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recolleito na “Normativa de avaliación do rendemento académico dous estudantes e de revisión de cualificacións”.
HORAS PRESENCIAIS/TELEMÁTICAS
30 h. de teoría + 12 h. de seminarios + 12 h. de prácticas + 2 h. de titorías + 4 h de realización e revisión de exames.
TOTAL = 60 h.
HORAS TRABALLO PERSOAL
a) Dedicadas ao estudo autónomo individual da teoría:
2 h. á semana (15 semanas) = 30 h. durante o cuadrimestre
5 días completos (7 h/día) = 35 h. dedicadas á preparación do exame final
b) Dedicadas á preparación dos seminarios e á resolución de exercicios ou outros traballos: 20 h.
c) Dedicadas á preparación e análise das prácticas: 3 h.
d) Búsqueda de orientación e resolución de dúbidas: 2 h.
TOTAL: 90 h.
Co fin de obter o aproveitamento máximo do esforzo que supón o estudo dunha nova materia, os alumnos que pretendan adquirir unha axeitada formación e superar a materia de Farmacoloxía III é conveniente que teñan coñecementos básicos de anatomía [...], fisioloxía, fisiopatoloxía, bioquímica e microbioloxía. E, por suposto, recoméndase que teñan cursado (e moito mellor, aprobado) as materias previas de Farmacoloxía: Farmacoloxía I e II.
Os alumnos contarán cunha versión on-line da materia ao través da USC virtual, onde disporán do material empregado nas horas presenciais/telemáticas e material complementario como esquemas, animacións, vídeos, programas de simulación, enlaces a páxinas de interese, etc.
Ao través da versión on-line, tamén poderán acceder á normativa do curso, a cuestionarios de autoavaliación, a realizar consultas ao profesorado, etc.; é, por tanto, desexábel que posúan coñecementos informacionais e informáticos.
Considerando que se trata dunha materia de contido denso, é recomendábel que os alumnos manteñan ao longo do curso unha adicación continuada ao estudo dos temas que se van tratando nas aulas, seguindo o programa proposto, e que eviten facer exclusivamente un estudo intensivo nas datas previas á realización dos exames.
Na primeira clase do curso, os alumnos recibirán unha información máis detallada de cada un dos aspectos recollidos na presente guía docente.
Plan de Continxencia. No programa contemplanse as oportunas adaptacións da metodoloxía da ensinanza e do sistema de avaliación previstas para os escenarios 2 e 3 en relación coa covid-19.
Jose Gil Longo
Coordinador/a- Departamento
- Farmacoloxía, Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Área
- Farmacoloxía
- Teléfono
- 881814897
- Correo electrónico
- jose.gil.longo [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Manuel Campos Toimil
- Departamento
- Farmacoloxía, Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Área
- Farmacoloxía
- Teléfono
- 881815006
- Correo electrónico
- manuel.campos [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Jose Manuel Brea Floriani
- Departamento
- Farmacoloxía, Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Área
- Farmacoloxía
- Correo electrónico
- pepo.brea [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Profesor Axudante Doutor LOU
Angel Garcia Alonso
- Departamento
- Farmacoloxía, Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Área
- Farmacoloxía
- Teléfono
- 881815429
- Correo electrónico
- angel.garcia [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Anton Leandro Martinez Rodriguez
- Departamento
- Farmacoloxía, Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Área
- Farmacoloxía
- Teléfono
- 881815484
- Correo electrónico
- antonleandro.martinez [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Profesor Interino/a substitución redución docencia
Sandra Moraña Fernández
- Departamento
- Farmacoloxía, Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Área
- Farmacoloxía
- Correo electrónico
- sandra.morana.fernandez [at] usc.es
- Categoría
- Predoutoral Xunta
| Luns | |||
|---|---|---|---|
| 08:30-09:30 | Grupo B/CLE_02 | Castelán | 5035 Aula virtual |
| 16:00-17:00 | Grupo A/CLE_01 | Castelán | 5035 Aula virtual |
| Martes | |||
| 08:30-09:30 | Grupo B/CLE_02 | Castelán | 5035 Aula virtual |
| 16:00-17:00 | Grupo A/CLE_01 | Castelán | 5035 Aula virtual |
| Mércores | |||
| 08:30-09:30 | Grupo B/CLE_02 | Castelán | 5035 Aula virtual |
| 16:00-17:00 | Grupo A/CLE_01 | Castelán | 5035 Aula virtual |
| Xoves | |||
| 08:30-09:30 | Grupo B/CLE_02 | Castelán | 5035 Aula virtual |
| 16:00-17:00 | Grupo A/CLE_01 | Castelán | 5035 Aula virtual |
| Venres | |||
| 08:30-09:30 | Grupo B/CLE_02 | Castelán | 5035 Aula virtual |
| 16:00-17:00 | Grupo A/CLE_01 | Castelán | 5035 Aula virtual |