Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 99 Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 24 Clase Interactiva: 24 Total: 150
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Microbioloxía e Parasitoloxía
Áreas: Microbioloxía, Parasitoloxía
Centro Facultade de Farmacia
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Sen docencia (Extinguida)
Matrícula: Non matriculable
A materia Análise Microbiolóxica e Parasitológico inclúe contidos mínimos de formación, adquisición de competencias e habilidades que o alumno debe coñecer respecto á toma, transporte e procesamento de mostras para o diagnóstico de enfermidades infecciosas e para a detección e/ou identificación de microorganismos patóxenos para o ser humano e animais ou que supoñen un risco ambiental e alimentario.
• TEMA 1. O laboratorio de análise clínica. Organización e procedementos xerais. Bioseguridade: categorías de risco biolóxico e niveis de contención. Normativa de seguridade e hixiene. Conceptos xerais sobre a recollida, transporte, almacenamento e manexo de material biolóxico. Eliminación de residuos infecciosos. Control de calidade: métodos e áreas de control.
• TEMA 2. Técnicas de diagnóstico bacteriolóxico. Exame de mostras frescas e tinguidas. Illamento e cultivo de bacterias. Métodos microbiolóxicos convencionais para a identificación bacteriana. Sistemas de identificación comerciais. Sistemas automatizados.
• TEMA 3. Técnicas de diagnóstico micolóxico. Exame de mostras en fresco e tinguidas. Illamento e cultivo de fungos. Métodos microbiolóxicos convencionais para a identificación de fungos. Sistemas de identificación comerciais.
• TEMA 4. Técnicas de diagnóstico virolóxico. Detección directa. Citoloxía e histoloxía. Microscopía electrónica. Illamento viral. Caracterización dos virus. Efecto citopático. Corpos de inclusión. Hemaglutinación viral. Determinación da dose infecciosa en cultivo de tecidos. Ensaios de placas e de transformación.
• TEMA 5. Diagnóstico inmunolóxico das enfermidades infecciosas. Detección de antíxenos en mostras clínicas. Técnicas inmunolóxicas para a identificación de microorganismos. Serodiagnóstico das enfermidades infecciosas. Obxectivos, métodos e interpretación das probas serolóxicas.
• TEMA 6. Técnicas moleculares aplicadas ao diagnóstico microbiolóxico. Análise cromatográfico de ácidos grasos. Electroforese de proteínas. Secuenciación de ácidos nucleicos. Hibridación dos ácidos nucleicos. Amplificación de acedos nucleicos mediante a reacción en cadea da polimerasa.
• TEMA 7. Obtención e procesado de mostras de alimentos e augas para análises microbiolóxico. Mostras de alimentos. Reconto de mesófilos totais. Indicadores de falta de hixiene. Investigación de patóxenos. Análise de manipuladores. Mostras de auga. Reconto de aerobios mesófilos. Indicadores de contaminación fecal. Sistemas rápidos de detección de indicadores e patóxenos.
• TEMA 8. Obtención e procesado de mostras ambientais para análises microbiolóxico. Estratexias de mostraxe ambiental. Análise de mostras de aire: sedimentación e filtración. Análise de superficies por placas de contacto, lengüetas e método do hisopo.
• TEMA 9. Diagnóstico das infeccións de pel, tecidos brandos e feridas. Obtención, transporte e conservación das mostras. Protocolo de estudo microbiolóxico e interpretación dos resultados.
• TEMA 10. Diagnóstico das infeccións de ollos e oídos. Estudo microbiolóxico de exudados conxuntival e ótico. Obtención de mostras. Exame directo de mostras tinguidas. Técnicas inmunolóxicas. Protocolo de estudo microbiolóxico e interpretación dos resultados.
• TEMA 11. Diagnóstico das infeccións urinarias. Obtención, transporte e conservación das mostras. Exame microscópico de mostras de sedimento en fresco e tinguidas. Probas indirectas. Urocultivo. Protocolo de estudo microbiolóxico e interpretación dos resultados. Os ouriños na detección de antíxenos.
• TEMA 12. Diagnóstico de infeccións gastrointestinais. Obtención, transporte e conservación das mostras. Exame de mostras de feces en fresco e tinguidas. Coprocultivo. Protocolo de estudo microbiolóxico e interpretación dos resultados. Técnicas de detección de antíxenos.
• TEMA 13. Diagnóstico das infeccións respiratorias. Obtención, transporte e procesado de mostras de exudado nasofarínxeo e de esputo. Exame microscópico de mostras tinguidas. Protocolo de estudo microbiolóxico e interpretación dos resultados. Detección de antíxenos e diagnóstico serolóxico. Amplificación de ácidos nucleicos.
• TEMA 14. Estudo microbiolóxico de exudados uretrais e vaxinais. Obtención das mostras. Exame microscópico de mostras tinguidas. Protocolo de estudo microbiolóxico e interpretación dos resultados.
• TEMA 15. Estudo microbiolóxico de líquido cefalorraquídeo e sangue. Obtención das mostras. Exame microscópico de mostras tinguidas. Protocolo de estudo microbiolóxico e interpretación dos resultados.
• TEMA 16. Análise da sensibilidade a axentes antimicrobianos. Sensibilidade a axentes antibacterianos e antifúnxicos. Métodos de difusión e dilución. Sistemas comerciais. Métodos alternativos para a detección de resistencias. Sensibilidade a axentes antivirais: ensaio de redución de placas. Detección de axentes antimicrobianos en fluídos biolóxicos e tecidos.
• TEMA 17. O diagnóstico en Parasitoloxía. Importancia da historia clínica na análise parasitológico.
• TEMA 18. Coproloxía parasitaria I. Formas parasitarias presentes en feces. Procedementos de obtención e conservación das mostras. Exame macroscópico. Exame microscópico. Técnicas de concentración. Técnicas cuantitativas. Tinciones. Elementos non parasitarios das feces. Interpretación de resultados.
• TEMA 19. Coproloxía parasitaria II. Métodos de concentración de larvas en feces. Coprocultivo de helmintos e protozoos. Métodos específicos para o diagnóstico da enterobiosis.
• TEMA 20. Coproloxía parasitaria III. Aplicación de métodos inmunolóxicos e moleculares.
• TEMA 21. Exame parasitolóxico de mostras do tracto xenitourinario: ouriños, exudado vaxinal/uretral, secreción prostática. Diagnóstico de laboratorio da trichomonosis. Diagnóstico de laboratorio da schistosomosis vesical.
• TEMA 22. Hematoloxía parasitaria I. Formas parasitarias presentes en sangue. Obtención de mostras. Exame en fresco. Exame de preparacións tinguidas: frotis fino e pinga grosa. Exame de sangue e métodos alternativos no diagnóstico de parasitosis hemotisulares: malaria, filariosis, trypanosomosis e leishmaniosis.
• TEMA 23. Hematoloxía parasitaria II. Aplicación de métodos inmunolóxicos e moleculares. Metodoloxía no diagnóstico de toxoplasmosis, cisticercosis, hidatidosis e trichinellosis. Interpretación de resultados.
• TEMA 24. Parásitos presentes noutras mostras biolóxicas. Exame de esputo. Exame de aspirados: bronquial, duodenal e hepático. Exame de líquido cefalorraquídeo, líquido ganglionar, medula ósea, pel e outros tecidos.
• TEMA 25. Parásitos presentes en mostras de auga, alimentos, e ambientais. Métodos de concentración e identificación.
Programa de clases prácticas:
MICROBIOLOXÍA:
Práctica 1. Análise microbiolóxico de ouriños. Exame de sedimento e Tinción GRAM. Urocultivo cuantitativo e cualitativo.
Práctica 2. Análise microbiolóxico de exudados ótico e vaxinal. Identificación de formas fúnxicas: exame de mostras en fresco e tinguidas.
Práctica 3.-Análise microbiolóxico do aire e de superficies. Valoración da eficacia de axentes químicos para a desinfección de superficies.
Practica 4.- Estudo da sensibilidade a antimicrobianos. Métodos de dilución e difusión. Determinación da concentración mínima inhibitoria e microbicida.
PARASITOLOXÍA:
Práctica 1. Coproloxía parasitaria: Exame macroscópico. Técnicas de exame directo. Técnicas coprolóxicas de concentración. Identificación de formas parasitarias ao microscopio. Técnica de Graham para o diagnóstico da enterobiosis. Método de Baerman para o illamento de larvas de nematodos.
Práctica 2. Hematoloxía parasitaria: Identificación microscópica de formas parasitarias en preparacións tinguidas de sangue. Identificación microscópica de formas parasitarias tisulares. . Determinación de formas parasitarias en mostras ambientais.
Básica
• Forbes, B.A., Sahm, D. F., Weissfeld, A. S. Diagnóstico Microbiológico (Bailey & Scott), 12a Ed., Editorial Médica Panamericana, 2009.
• Gillespie, S.H. Hawkey, P.M. 1995. Medical Parasitology: a práctical aproach. Ed. Oxford University Press, USA, 1º Ed., 1995.
. Brooks, G. F., Carrol, K. C., Butel, J. S., Morse, S. A., Miettzner,T.A. Microbiología médica. McGraw Hill Lange. (25th edition). 2010. (http://redlagrey.com/files/Microbiologia_Medica_Jawetz_25_www.rinconmed…)
Complementaria
• AAPF (American Academy of Family Physicians). Atlas de Microscopía Clínica. 4ª Ed. Editorial Médica Panamericana.2015.
• Alvarez, M.V., E. Boquet, I. De Fez. Manual de técnicas en Microbiología Clínica. 2ª Ed. AEFA, 1990.
• Gamazo, C., I. López-Goñi y R. Díaz. Manual práctico de Microbiología. 3ª Ed. Masson, 2005.
• García, S. Lynne. Diagnostic medical parasitology. ASM Press, Washington, D.C. 6ªEd. 2016
• http://dpd.cdc.gov/dpdx/Default.htm. DPDx Laboratory identification of parasites of public health concern.
• https://www.seimc.org/documentos-cientificos/procedimientos-microbiolog….
• Murray, Patrick R., Ellen Jo Baron, James H. Jorgensen, Marie Louise Landry, and Michael A. Pfaller. Manual of Clinical Microbiology, 9º Ed. Washington, DC: ASM Press, 2007.
• OMS. Métodos básicos en el laboratorio en Parasitología Médica, 1992.
• Prats, G. 2012. Microbiología y Parasitología Médicas. Madrid: Editorial Médica Panamericana.
• Prats, G. Microbiología Clínica y Parasitología Médicas. Ed. Panamericana, 2013.
• Shors, Teri . Virus. Estudio molecular con orientación clínica. Ed. Médica Panamericana, 2009.
3.1. Competencias xerais.
. Deseñar, aplicar e avaliar reactivos, métodos e técnicas analíticas clínicas, coñecendo os fundamentos básicos das análises clínicas e as características e contidos dos ditames de diagnóstico de laboratorio.
. Desenvolver análises hixiénico-sanitarios, especialmente os relacionados cos alimentos e medioambiente.
3.1. Competencias específicas.
. MF02 Coñecer e comprender os fundamentos básicos das análises clínicas e as características e contidos dos ditames do diagnóstico de laboratorio.
. MF03 Desenvolver análises hixiénico-sanitarios (microbiolóxicos e parasitológicos) relacionados coa saúde en xeral e cos alimentos e medio en particular.
. MF14 Coñecer as Técnicas analíticas relacionadas con diagnóstico de laboratorio, tóxicos, alimentos e medioambiente.
3.2. Competencias transversais.
. CI03 Coñecementos xerais básicos.
. CI09 Resolución de problemas.
. CS01 Capacidade de aplicar os coñecementos na práctica.
Escenario 1: Normalidade Adaptada, as clases expositivas e prácticas impartiranse presencialmente.
• Clases expositivas: clases maxistrais impartidas polo profesor co apoio de material informático diverso. O alumno dispoñerá na aula virtual de material complementario para o estudo e preparación da materia.
• Clases prácticas de laboratorio: inclúense as clases que se desenvolven no laboratorio de prácticas. A realización das prácticas é obrigatoria e imprescindible para aprobar a materia e unha vez finalizadas serán válidas nos dous cursos académicos seguintes ao da súa realización.
• Titorías: Serán programados polo profesor a pedimento dos alumnos. Propóñense actividades como, aclaración de dúbidas sobre teoría, prácticas ou lecturas.
Realizarase en base a avaliación continua e unha proba final específica, ambas as obrigatorias. A avaliación continua e a proba final constarán de dous partes diferenciadas para as áreas de Microbioloxía (60% da cualificación) e Parasitoloxía (40% da cualificación), sendo a nota final do alumno a suma das notas obtidas nos seguintes apartados:
• Avaliación continua (25% da cualificación final): realizaránse, a través da aula virtual, Moodle ou outras plataformas, probas ou cuestionarios síncronos ao longo do semestre. A nota obtida na avaliación continua só terase en conta se se supera a proba final específica.
• Proba final específica (75% da cualificación final): A proba final específica será presencial. A proba constará de preguntas tipo test, preguntas de resposta curta e / ou resolución de casos. Nesta proba tamén se avaliarán os coñecementos adquiridos nas clases prácticas de laboratorio. Para aprobar a materia é imprescindible aprobar as probas finais específicas das áreas de Microbioloxía e Parasitoloxía.
• Na segunda oportunidade utilizaranse os mesmos criterios de avaliación que na primeira.
• Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas, aplicarase o establecido no Regulamento para a avaliación do desempeño académico dos estudantes e a revisión de cualificacións.
Clases expositivas: 60 h
Titorías: 2 h
Prácticas de laboratorio: 27 h
Avaliación continua: 4 h
Proba final e revisión: 2 h
• Recoméndase levar a materia ao día para un mellor aproveitamento desta, a asistencia ás clases expositivas, unha dedicación regular, non avanzar sen entender e coñecer a materia anterior, utilizar a plataforma virtual como complemento, consultar a bibliografía, utilizar as horas de titorías para resolver as dúbidas e ler o guión de prácticas antes de acudir a realizalas.
As adaptacións correspondentes á metodoloxía docente e avaliación inclúense no seguinte Plan de Continxencia para o curso 2021-22
Metodoloxía docente
Escenario 2
Expositivas: ensino telemático síncrono/asíncrono
Titorías: presenciais na aula
Prácticas: 50% prácticas de laboratorio presenciais e 50% prácticas asíncronas virtuais.
Escenario 3
Expositivas e Titorías: Docencia telemática síncrona /asíncrona.
Prácticas: 100% prácticas virtuais (síncronas/asíncronas ou unha combinación de ambas).
Avaliación
-Avaliación continua: escenarios 2 e 3, telemática e síncrona (aula virtual, Moodle u otras plataformas)
-Proba Final específica: Escenario 2, Presencial; Escenario 3, telemática síncrona.
Para aqueles escenarios que non permitan a presencialidad, a comunicación profesor/alumno continuará mediante correo electrónico, aula virtual (foro, chat) e MS Teams.
Maria Isabel Santos Rodriguez
- Departamento
- Microbioloxía e Parasitoloxía
- Área
- Microbioloxía
- Teléfono
- 881816028
- Correo electrónico
- ysabel.santos [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Catedrático/a de Universidade
Maria Esperanza Paniagua Crespo
- Departamento
- Microbioloxía e Parasitoloxía
- Área
- Parasitoloxía
- Teléfono
- 881815004
- Correo electrónico
- mesperanza.paniagua [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Maria Angeles Muñoz Crego
- Departamento
- Microbioloxía e Parasitoloxía
- Área
- Microbioloxía
- Teléfono
- 881816909
- Correo electrónico
- a.munoz.crego [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Mª Concepcion Sainz Rivadulla
- Departamento
- Microbioloxía e Parasitoloxía
- Área
- Microbioloxía
- Correo electrónico
- mconcepcion.sainz [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Fernanda Romaris Martinez
Coordinador/a- Departamento
- Microbioloxía e Parasitoloxía
- Área
- Parasitoloxía
- Teléfono
- 881815247
- Correo electrónico
- fernanda.romaris [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Sabela Balboa Mendez
- Departamento
- Microbioloxía e Parasitoloxía
- Área
- Microbioloxía
- Correo electrónico
- sabela.balboa [at] usc.es
- Categoría
- Investigador/a Distinguido/a
| Luns | |||
|---|---|---|---|
| 09:00-10:00 | Grupo B /CLE_02 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |
| 16:30-17:30 | Grupo A /CLE_01 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |
| Martes | |||
| 09:00-10:00 | Grupo B /CLE_02 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |
| 16:30-17:30 | Grupo A /CLE_01 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |
| Mércores | |||
| 09:00-10:00 | Grupo B /CLE_02 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |
| 16:30-17:30 | Grupo A /CLE_01 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |