Créditos ECTS Créditos ECTS: 4.5
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 74.25 Horas de Titorías: 2.25 Clase Expositiva: 18 Clase Interactiva: 18 Total: 112.5
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Farmacoloxía, Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
Áreas: Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
Centro Facultade de Farmacia
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Sen docencia (Extinguida)
Matrícula: Non matriculable
- Estudar os procesos básicos de absorción, distribución e eliminación (ADME) do fármaco no organismo a través da análise cinético das curvas concentración/tempo obtidas a partir de datos en plasma ou outros fluídos biolóxicos.
- Achegar ao alumno/á metodoloxía necesaria para seleccionar o modelo farmacocinético máis adecuado para tratar os datos de concentración de fármaco/tempo e obter os seus parámetros farmacocinéticos.
- Ensinar ao alumno/á establecer pautas posológicas para obter unha resposta terapéutica eficaz e segura, e a comprender a importancia dos parámetros farmacocinéticos no establecemento das mesmas.
- Introducir ao alumno/a en a metodoloxía a seguir nos ensaios de Biodisponibilidad e Bioequivalencia.
Programa de clases expositivas:
Bloque 1. Introdución
Tema 1. Introdución á Biofarmacia e Farmacocinética. Evolución e concepto: definicións.
Presentación do programa e bibliografía recomendada.
Tema 2. Conceptos fundamentais en Biofarmacia e Farmacocinética. Tránsito do fármaco no organismo. Importancia da etapa limitante. Curva de niveis plasmáticos-tempo. Biodisponibilidad e bioequivalencia. Volume de distribución e aclaramiento: aproximación fisiológica. Razón de extracción e predición do efecto de primeiro paso.
Tema 3. Modelización farmacocinética. Modelos compartimentales. Modelos fisiológicos. Modelos lineais e non lineais.
Bloque 2. Modelos compartimentales
Modelo monocompartimental
Tema 4 .- Administración IV Bolus. Curva de niveis plasmáticos-tempo: formulación e ecuacións do modelo. Estimación de parámetros: constante de eliminación e volume de distribución. Aclaramiento. Area baixo a curva niveles plasmáticos-tempo. Fracción de fármaco remanente no organismo.
Tema 5.- Administración IV Bolus. Curvas de excreción urinaria. Curva velocidades de excreción-tempo: Estimación da constante de eliminación. Curva acumulativa: Estimación da constante de eliminación.
Tema 6.- Administración en perfusión continua. Curva de niveis plasmáticos-tempo: Ecuacións do modelo. Cálculo da velocidade de perfusión. Estimación da constante de eliminación a partir de datos en fase de perfusión ou en fase postperfusión. Tempo necesario para alcanzar o equilibrio. Cambio de velocidade de perfusión. Administracións intermitentes.
Administración IV Bolus seguida de perfusión.
Tema 7.- Administración extravasal: absorción orde uno. Curva de niveis plasmáticos-tempo: Ecuacións do modelo. Estimación da constante de absorción: método dos residuais. Fenómeno Flip-flop. Estimación de Cmáx e tmáx. Cálculo do período de latencia. Cálculo da constante de absorción mediante o método de Wagner e Nelson.
Modelo bicompartimental
Tema 8.- Administración IV Bolus. Curva de niveis plasmáticos-tempo: Ecuacións do modelo. Estimación de parámetros: constantes de disposición. Grao de bicompartimentalidad. Cálculo das microconstantes K12, K21 e K10. Cálculo de volumes de distribución: volume do compartimento central, volume extrapolado, volume no equilibrio, volume de área. Vida media de distribución e vida media de eliminación. Estimación do aclaramiento.
Tema 9.- Administración en perfusión continua. Curva de niveis plasmáticos-tempo. Administración IV Bolus seguida de perfusión continua. Administración extravasal: Absorción orde uno. Curva de niveis plasmáticos-tempo.
Farmacocinética non compartimental
Tema 10.- Farmacocinética non compartimental. Estimación da constante de eliminación e o volume de distribución. Método de cálculo da área baixo a curva sen axuste a modelo. Tempo medio de residencia.
Bloque 3. Establecemento de pautas posológicas
Tema 11.- Farmacocinética de doses múltiples. Administración IV Bolus. Fase de acumulación e de equilibrio. Curva de niveis plasmáticos tras administracións repetidas: área baixa a curva no equilibrio. Ecuacións de niveis plasmáticos tras doses repetidas e en estado de equilibrio. Grao de acumulación. Velocidade de acumulación. Grao de fluctuación.
Tema 12.- Deseño de pautas posológicas en dosificación múltiple. Pautas posológicas baseadas no mantemento de Cmáx e Cmin no equilibrio: Selección do intervalo posológico e da dose de mantemento Pautas posológicas baseadas no mantemento de Cmedia no equilibrio. Pautas recomendadas en función do índice terapéutico e vida media.
Bloque 4. Biodisponibilidad e bioequivalencia
Tema 13.- Estudos de Biodisponibidad e bioequivalencia. Definicións. Requirimentos sobre estudos de biodisponibilidad Exencións de estudos de biodisponibilidad. Avaliación a partir de datos plasmáticos e de excreción urinaria. Deseño experimental e tratamento estatístico. Criterios de bioequivalencia.
Programa de clases interactivas:
Interactiva 1. Conceptos fundamentais en Biofarmacia e Farmacocinética.
Interactiva 2. Modelo Monocompartimental: Administración IV Bolus. Curva de niveis plasmáticos-tempo. Estimación de parámetros.Curvas de excreción urinaria.
Interactiva 3. Modelo Monocompartimental: Administración en perfusión continua. Estimación de parámetros en fase de perfusión ou en fase postperfusión. Administracións intermitentes. Administración IV Bolus seguida de perfusión.
Interactiva 4. Modelo Monocompartimental: Administración extravasal: absorción orde uno. Estimación da constante de absorción polo método dos residuais. Estimación de Cmáx e tmáx. Cálculo do período de latencia. Cálculo da constante de absorción mediante o método de Wagner e Nelson.
Interactiva 5. Modelo Bicompartimental: Administración IV Bolus. Estimación de parámetros. Grao de bicompartimentalidad.
Interactiva 6. Farmacocinética non compartimental. Estimación de parámetros. Tempo medio de residencia.
Interactiva 7. Deseño de pautas posológicas en dosificación múltiple. Selección do intervalo posológico e da dose de mantemento.
Programa de prácticas de computador:
Exemplos 1-7: Axustes a modelos compartimentales e non compartimentales mediante a utilización da ferramenta pKsolver do programa Excel: Administración IV Bolus, perfusión continua e extravasal de fármacos.
Básica:
ROWLAND M. y TOZER T.N. Clinical Pharmacokinetics: Concepts and Applications, 5th Ed. Wolters Kluver. Philadelphia 2020.
TOZER T.N. y ROWLAND M. Essentials of Pharmacokinetics and Pharmacodynamics, 2ª Ed. Wolters Kluwer. Philadelphia 2016.
SHARGEL L., WU-PONG S. y YU A. Applied Biopharmaceutics and Pharmacokinetics, 7th Ed. McGrawHill. New York 2016.
DOMENECH J., MARTÍNEZ J. y PERAIRE C. Tratado general de Biofarmacia y Farmacocinética. Vol. I. Síntesis. Madrid 2013.
AGUILAR ROS A., CAAMAÑO SOMOZA M., MARTÍN MARTÍN F.R. y MONTEJO RUBIO M.C. Biofarmacia y Farmacocinética. Ejercicios y problemas resueltos 2ª Ed. Elsevier. Bacelona 2014.
Complementaria:
DOMENECH J., MARTÍNEZ J. y PERAIRE C. Tratado general de Biofarmacia y Farmacocinética. Vol. II. Síntesis. Madrid 2013.
HEDAYA M.A. - Basic Pharmacokinetics, 2nd Ed. CRC Press. Taylor & Francis Group. Boca Raton 2012.
- Competencias específicas.
TF03
Coñecer os procesos de liberación, absorción, distribución, metabolismo e excreción de fármacos, e factores que condicionan a absorción e disposición en función das súas vías de administración.
TF04
Programar e corrixir a posología dos medicamentos en base aos seus parámetros farmacocinéticos.
TF08
Determinación da biodisponibilidad, avaliación da bioequivalencia e factores que as condicionan.
Metodoloxía do ensino
-Clases expositivas con participación dos alumnos.
-Discusión de problemas e casos prácticos en clases interactivas.
- Prácticas en grupos de 20 alumnos con apoio de métodos informáticos.
-Aprendizaxe baseada en resolución de problemas.
Clases expositivas en grupo grande - 23 h
Clases interactivas en grupo reducido - 12 h
Tutorías en grupo moi reducido - 2 h
Prácticas de computador -6 h
Exames e revisión - 2 h
Total horas traballo na aula ou na sala de computadores 45 h (4.5 ECTS)
Sistema de avaliación
Establécese avaliación continua ao longo do curso e unha proba final específica complementaria á avaliación continua.
A avaliación consistirá en:
a) Exame escrito (E)
O exame final da materia, constará de 15-20 preguntas tipo test, cuestións de resposta breve e resolución de problemas.
Pregúntalas test terán 5 opcións de resposta, sendo 1 soa válida. Tres preguntas con resposta errónea anularán a puntuación dunha resposta acertada.
A cualificación obtida no exame representa o 70% da puntuación final. (Cualificación máxima = 7).
b) Avaliación continua nas clases interactivas (I) e prácticas de computador (P).
Avaliarase a participación activa nas clases expositivas e interactivas Esta avaliación levará a cabo mediante:
- O seguimento da resolución de cuestións e problemas expostos en clase (0.4 puntos), así como de probas control escritas: levarán a cabo 2 probas (0.8 puntos/proba). Esta cualificación representa o 20% da puntuación final. (Cualificación máxima = 2).
- As prácticas de computador da materia son obrigatorias e valoraranse mediante avaliación continua e a realización dunha proba unha vez finalizadas. (Cualificación máxima = 1)
c) Cualificación final (CF).
A cualificación final da materia obterase sumando a nota correspondente a cada un dos apartados anteriores:
CF = E + I + P
Será necesario un valor mínimo de 2.8 (40% da nota máxima) no exame escrito para para tomar en consideración a nota correspondente á avaliación continua
A materia apróbase obtendo unha nota final (CF) igual ou superior a 5.
Cualificación da segunda oportunidade
- O exame da segunda oportunidade será do mesmo tipo que o exame da convocatoria ordinaria.
- A cualificación das clases interactivas e das prácticas de computador manterase na convocatoria da segunda oportunidade, no caso de que a materia non fose superada na convocatoria ordinaria
En caso de non superar a materia, o alumno pode solicitar ao profesor que se manteñan para o curso seguinte, as cualificacións obtidas no apartado de avaliación continua de clases interactivas (I).
A cualificación das prácticas de computador (P) manterase nas convocatorias sucesivas ás que o alumno se presente.
Estudo autónomo individual ou en grupo - 46 h
Resolución de exercicios, ou outros traballos - 16 h
Preparación das prácticas - 3.5 h
Realización e revisión do exame - 2 h
Total horas traballo persoal do alumno - 67.5 h
Coñecementos previos recomendados para cursar a materia:
1. Matemáticas: derivadas e integrais simples, funcións exponenciais e logarítmicas; regresión lineal.
2. Manexo de calculadora.
3. Manexo de follas de cálculo.
USC virtual: Os alumnos poderán acceder ao material empregado nas clases expositivas, interactivas de seminario e de computador, así como ao material complementario a través da USC Virtual. Os anuncios dirixidos aos alumnos realizaranse sempre a través desta ferramenta.
Ademais, os alumnos poderán consultar directamente co profesor as dúbidas que poidan ter, ou suxerir calquera aclaración sobre a materia.
Recoméndase a participación activa nas clases expositivas e interactivas para unha adecuada aprendizaxe da materia, o cal lle facilitará unha avaliación positiva da mesma.
A materia desenvolverase de acordo co calendario e no horario establecido polo Decanato da Facultade que figura nas páxinas web:
http://www.usc.es/gl/centros/farmacia/horarios_grao.html
http://www.usc.es/gl/centros/farmacia/horario_cursos.html
Os exames finais da materia celebraranse nas datas, e horas e Aulas que figuran anúnciense na páxina web da Facultade:
http://www.usc.es/gl/centros/farmacia/calendario_exames.html
As prácticas da materia serán programadas polo Decanato da Facultade e publicitadas con suficiente antelación. Se algún alumno/a tivese algún impedimento para realizar as prácticas no grupo que lle foi asignado, deberá contactar, o máis axiña posible, coa profesora coordinadora da materia.
Recóllense as adaptacións correspondentes á metodoloxía de ensino e sistema de avaliación, para cada escenario do curso 2021-22:
Escenario 1
Expositivas, interactivas, tutorías e prácticas: Presenciais
Exame final da materia e probas de avaliación continua: Presenciais
Escenario 2
Expositivas: Telemáticas síncronas
Interactivas: Combinación grupos presenciais/ grupos telemáticos
Tutorías: Presenciais/Telemáticas
Prácticas: Presenciais en grupos reducidos de 10 alumnos
Exame final da materia e probas de avaliación continua: Presenciais/Telemáticos síncronos (Campus Virtual-Moodle, MS Teams-MS Forms) en función da situación sanitaria
Escenario 3
Expositivas: Telemáticas síncronas
Interactivas: Telemáticas síncronas
Tutorías: Telemáticas
Prácticas: Telemáticas síncronas en grupos de 20 alumnos
Exame final da materia e probas de avaliación continua: Telemáticos síncronos (Campus Virtual-Moodle, MS Teams-MS Forms)
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recolleito na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións.
Maria Del Carmen Remuñan Lopez
- Departamento
- Farmacoloxía, Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Área
- Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Teléfono
- 881815045
- Correo electrónico
- mdelcarmen.remunan [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Maria Dolores Ramona Torres Lopez
Coordinador/a- Departamento
- Farmacoloxía, Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Área
- Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Teléfono
- 881814880
- Correo electrónico
- dolores.torres [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Catedrático/a de Universidade
Patricia Diaz Rodriguez
- Departamento
- Farmacoloxía, Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Área
- Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Correo electrónico
- patricia.diaz.rodriguez [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Profesor Axudante Doutor LOU
Lucía Rodríguez Pombo
- Departamento
- Farmacoloxía, Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Área
- Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Correo electrónico
- luciarodriguez.pombo [at] usc.es
- Categoría
- Predoutoral Ministerio
| Luns | |||
|---|---|---|---|
| 10:00-11:00 | Grupo B /CLE_02 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |
| 17:30-18:30 | Grupo A /CLE_01 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |
| Martes | |||
| 10:00-11:00 | Grupo B /CLE_02 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |
| 17:30-18:30 | Grupo A /CLE_01 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |
| Mércores | |||
| 10:00-11:00 | Grupo B /CLE_02 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |
| 17:30-18:30 | Grupo A /CLE_01 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |
| Xoves | |||
| 10:00-11:00 | Grupo B /CLE_02 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |
| 17:30-18:30 | Grupo A /CLE_01 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |
| Venres | |||
| 10:00-11:00 | Grupo B /CLE_02 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |
| 17:30-18:30 | Grupo A /CLE_01 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |