Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 99 Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 24 Clase Interactiva: 24 Total: 150
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Farmacoloxía, Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
Áreas: Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
Centro Facultade de Farmacia
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Sen docencia (Extinguida)
Matrícula: Non matriculable
- Coñecer as características de estabilidade física, química e biofarmacéutica dos fármacos e das formas de dosificación de medicamentos.
- Coñecer as características das operacións básicas máis directamente relacionadas coa elaboración das formas de dosificación de medicamentos e a súa incidencia sobre a calidade destas.
- Coñecer a estrutura e o contido dos estudos de preformulación, como base para o deseño das formas de dosificación de medicamentos.
Estabilidade
Tema 1. Estabilidade en disolución. Cinética dos procesos degradativos. Teoría do estado de transición. Influencia da temperatura: enerxía de activación. Estudos acelerados de estabilidade. Influencia do pH, a polaridade e a forza iónica do medio. (3 horas)
Tema 2. Mecanismos de degradación de medicamentos. Hidrólise. Autooxidación. Fotólise. Outros mecanismos de degradación. Procedementos de estabilización. (2 horas)
Tema 3. Estabilidade en estado sólido. Cinética dos procesos degradativos. Influencia da temperatura e a humidade. Teorías da capa húmida e de núcleos de descomposición. Caducidade biofarmacéutica. (1 horas)
Operacións básicas
Tema 4. Pulverización. Obxectivos. Teoría da pulverización. Influencia de distintos factores sobre o proceso. Tipos de muíños. Técnicas de pulverización. Criterios de selección. Micronización. (2 horas)
Tema 5. Separación de partículas en función do seu tamaño. Tamización. Sedimentación. Separadores ciclónicos. Criterios de selección. Cálculo de rendementos. (2 horas)
Tema 6. Mesturado de sólidos. Mesturas aleatoria e ordenada. Mecanismos de mesturado. Índices de mesturado. Cinética do proceso. Equipos de mesturado: clasificación e criterios de selección. (2 hora)
Tema 7. Granulación. Mecanismos de aglomeración de partículas. Modalidades. Granulación vía húmida. Granulación vía seca. Extrusión-esferonización. Outras técnicas. Monitorización do proceso. Equipos. (2 horas)
Tema 8. Microencapsulación. Obxectivos da microencapsulación. Materiais útiles para a formación de cubertas. Técnicas de microencapsulación. (2 horas)
Tema 9. Desecación. Conceptos básicos. Diagrama psicrométrico. Interaccións humidade-sólido. Estática de secado. Dinámica do secado. Equipos de desecación. Atomización. (3 horas)
Tema 10. Liofilización. Etapas do proceso. Conxelación. Desecación primaria. Desecación secundaria. Liofilizadores: sistemas frigoríxenos e de produción de baldeiro. Control e acondicionamento de produtos liofilizados. Aplicacións. (2 horas)
Tema 11. Filtración. Modalidades. Teoría da filtración. Tipos de filtro. Criterios de selección. Equipos de filtración. (2 horas)
Tema 12. Esterilización. Procedementos de esterilización. Clasificación. Esterilización por calor. Esterilización por radiacións. Esterilización por filtración. Esterilización por axentes químicos. Control do proceso. Controis de esterilidade. (4 hora)
Tema 13. Purificación de auga para usos farmacéuticos. Auga para usos farmacéuticos: especificacións. Procedementos de purificación. Cambio iónico. Destilación. Ósmosis inversa. Almacenamento. Criterios de calidade. (1 hora)
Estudos de preformulación
Tema 14. Preformulación. I. Obxectivos. Aspectos tecnolóxicos. Caracterización física e fisico-química. Estudos de compatibilidade. Principios activos de natureza proteica e peptídica. Aspectos biofarmacéuticos. Estudos in vitro. Estudos in vivo. Conclusións. (2 horas)
Programa de clases interactivas:
As clases expositivas completaranse con 12 horas de clases interactivas, agrupadas en seis sesións de 2 horas cada unha. Nelas os alumnos discutirán e resolverán cuestións e problemas relacionados coa materia sobre a que traballarían previamente. Este material, nalgúns casos, estará dispoñible na páxina web da materia e noutros será proporcionado polo profesor na clase interactiva correspondente.
Programa de clases prácticas:
Práctica 1. Estabilidade de medicamentos en disolución.
Práctica 2. Granulación vía húmida.
Práctica 3. Microencapsulación por xelificación iónica
Práctica 4. Dinámica do secado.
Básica
Tecnoloxía Farmacéutica. Volume I: Aspectos fundamentais dos sistemas farmacéuticos e operacións básicas. J.L. Vila Jato (Editor), Síntese, Madrid, 1997.
Farmacia, O deseño das formas de dosificación. M.E. Aulton (Editor), Churchill Livingstone Inc., Edinburgh, 2002.
Complementaria
Manual de Tecnoloxía Farmacéutica. M.C. Lozano, D. Córdoba e M. Córdoba, Elsevier, Barcelona, 2012.
Physicochemical Principles of Pharmacy, 3ª Ed. A.T. Florence e D. Attwood, McMillan, Londres, 1998.
Elementos de Enxeñaría Química. Operacións básicas. A. Vián e J. Ocón, Aguilar, Madrid, 1969.
Competencias xerais.
? Deseñar e preparar medicamentos, así como outros produtos e materias primas de interese sanitario de uso humano ou veterinario.
? Saber aplicar o método científico e adquirir habilidades no manexo da lexislación, fontes de información, bibliografía, elaboración de protocolos e demais aspectos que se consideran necesarios para o deseño e avaliación crítica de ensaios preclínicos e clínicos.
? Intervir nas actividades de promoción da saúde, prevención de enfermidade, no ámbito individual, familiar e comunitario; cunha visión integral e multiprofesional do proceso saúde-enfermidade.
? Desenvolver habilidades de comunicación e información, tanto orais como escritas, para tratar con pacientes e usuarios do centro onde desempeñe a súa actividade profesional.
? Promover as capacidades de traballo e colaboración en equipos multidisciplinares e as relacionadas con outros profesionais sanitarios.
? Recoñecer as propias limitacións e a necesidade de manter e actualizar a competencia profesional, prestando especial importancia ao autoaprendizaxe de novos coñecementos baseándose na evidencia científica dispoñible.
Competencias específicas
TF01. Deseñar, optimizar e elaborar as formas farmacéuticas garantindo a súa calidade, incluíndo a formulación e control de calidade de medicamentos, o desenvolvemento de fórmulas maxistrais e preparados oficinais.
FT05 Coñecer as propiedades físico-químicas e biofarmacéuticas dos principios activos e excipientes así como as posibles interaccións entre ambos.
TF06 Coñecer a estabilidade dos principios activos e formas farmacéuticas así como os métodos de estudo.
TF07 Coñecer as operacións básicas e procesos tecnolóxicos relacionados coa elaboración e control de medicamentos.
Competencias transversais.
CI01 Capacidade de análise e síntese.
CI03 Coñecementos xerais básicos.
CI04 Coñecementos básicos da profesión.
CI09 Resolución de problemas.
No escenario 1:
A) Clases expositivas en grupo grande (“CE” nas táboas horarias): Lección impartida polo profesor que pode ter formatos diferentes (teoría, problemas e/ou exemplos xerais, directrices xerais da materia...). O profesor pode contar con apoio de medios audiovisuais e informáticos pero, en xeral, os estudantes non necesitan manexalos en clase. Habitualmente estas clases seguirán os contidos dun Manual de referencia proposto na Guía Docente da materia.
B) Clases interactivas en grupo reducido (Seminarios, “S” nas táboas horarias): Clase teórico/práctica na que se propoñen e resolven aplicacións da teoría, problemas, exercicios... O alumno participa activamente nestas clases de distintas formas: entrega de exercicios ao profesor (algúns dos propostos en boletíns de problemas que o profesor entrega aos alumnos coa suficiente antelación); resolución de exercicios na aula, etc.. O profesor pode contar con apoio de medios audiovisuais e informáticos pero, en xeral, os estudantes non os manexarán en clase. Inclúense as probas de avaliación se as houber.
C) Clases prácticas de laboratorio: Inclúense aquí as clases que teñen lugar nun laboratorio de prácticas. Nelas o alumno adquire as habilidades propias dun laboratorio e consolida os coñecementos adquiridos nas clases de teoría. O traballo persoal do alumno nesta actividade é moito máis reducido. Para estas prácticas, o alumno disporá dun manual de prácticas de laboratorio, que incluirá consideracións xerais sobre o traballo no laboratorio, así como un guión de cada unha das prácticas a realizar, que constará dunha breve presentación dos fundamentos, a metodoloxía a seguir e a indicación dos cálculos a realizar e resultados a presentar. O alumno deberá acudir a cada sesión de prácticas lendo atentamente o contido deste manual. Tras unha explicación do profesor, o alumno realizará individualmente, ou en grupos reducidos, as experiencias e cálculos necesarios para a consecución dos obxectivos da práctica, recollendo no diario de laboratorio o desenvolvemento da práctica e os cálculos e resultados que procedan, presentando os resultados, que serán avaliados.
E) Titorías en grupo moi reducido (“T” nas táboas horarias): Titorías programadas polo profesor. En xeral, suporán para cada alumno 2 horas por cuadrimestre. Proponse actividades como a supervisión de traballos dirixidos, aclaración de dúbidas sobre teoría ou as prácticas, problemas, exercicios, lecturas ou outras tarefas propostas; así como a presentación, exposición, debate ou comentario de traballos individuais ou realizados en pequenos grupos.
No escenario 2:
As clases expositivas e interactivas serán presenciais para varios estudantes que, segundo a capacidade da aula, poidan cumprir as normas de seguridade establecidas. Para o resto dos alumnos, serán sincrónicos. Os estudantes darán un xiro entre estes dous tipos de ensino. As clases prácticas serán presenciais e no caso de ter que reducir o tamaño dos grupos de prácticas asegurarase que todos os estudantes realicen polo menos o 50% das prácticas. As titorías realizaranse telematicamente.
No escenario 3:
As clases expositivas e as titorías interactivas serán non presenciais. As clases prácticas substituiranse pola realización de actividades sen contacto relacionadas co contido das clases prácticas.
No escenario 1 a avaliación consistirá en:
a) Exame escrito (T).
O exame final da materia, que se celebrará tamén na data recollida na guía do alumno, constará de 7 preguntas que se cualificarán de 0 a 1 punto. (Cualificación máxima = 7)
b) Avaliación dos seminarios (S)
Realizaranse varios controis durante os seminarios que se cualificarán entre 0 e 2 puntos. A nota final do apartado b calcularase sumando a nota obtida nos controis realizados polo alumno dividido polo número total de controis realizados nos seminarios. (Cualificación máxima = 2)
c) Exame de prácticas (P).
Unha vez finalizadas as prácticas de laboratorio da materia, os alumnos deberán realizar un exame, que constará de 4 preguntas que se cualificarán de 0 a 0.25 puntos. (Cualificación máxima = 1)
d) Cualificación final (CF).
A cualificación final da materia obterase de acordo coa seguinte fórmula:
CF = T•F1•F2 + S + P•F2
sendo F1 un factor que vale 1 se T mayor ou igual a 3.5 ou 0 se T é menor de3.5. e F2 outro factor que vale 1 se se realizaron as prácticas de laboratorio ou 0 en caso contrario.
A materia apróbase obtendo unha nota final (CF) igual ou superior a 5.
(Nótese que para aprobar a materia, F2 debe ser igual a 1; é dicir, é imprescindible realizar as prácticas de laboratorio)
No escenario 2, a avaliación consistirá na realización dunha proba final presencial que suporá o 70% da nota final e o 30% restante corresponde a unha avaliación continua realizada durante as clases interactivas e clases prácticas.
No escenario 3, a avaliación consistirá na realización dunha proba final non presencial que suporá o 70% da nota final e o 30% restante corresponde a unha avaliación continua realizada durante as clases interactivas e as diferentes actividades que substitúen as clases prácticas.
Os escenarios 2 e 3 requirirán a adopción dunha serie de medidas que precisarán que o alumno dispoña dun dispositivo con micrófono e cámara cando non exista un software de avaliación adecuado. Os estudantes poden ser requiridos para unha entrevista para comentar ou explicar parte ou toda a proba. En caso de realización fraudulenta de exercicios ou probas, aplicarase o disposto no Regulamento para a avaliación do rendemento académico dos estudantes e a revisión das cualificacións.
Cualificación da segunda oportunidade:
No escenario 1 o alumno só terá que realizar un exame escrito (T) que se celebrará na data recollida na guía do alumno, constará de 7 preguntas que se cualificarán de 0 a 1 punto. (Cualificación máxima = 7). O alumno manterá as cualificacións obtidas na primeira oportunidade correspondentes á avaliación dos seminarios (S) e prácticas (P). A cualificación final obterase de acordo con formúlaa mencionada anteriormente (Nótese que é imprescindible realizar as prácticas de laboratorio).
En caso de suspender a materia, o alumno que realizase as prácticas de laboratorio non terá que repetilas en cada novo curso académico, pero si que deberá realizar o exame de prácticas.
Tanto en el escenario 2 como en el escenario 3 la evaluación de la segunda oportunidad se llevará a cabo de manera similar a la indicada para la primera oportunidad.
Estudo autónomo individual ou en grupo: 60 h
Resolución de exercicios, ou outros traballos: 14 h
Orientación e resolución de dúbidas: 3 h
Preparación do traballo de laboratorio e elaboración da memoria das prácticas: 10 h
Realización e revisión do exame: 3 h
TOTAL: 90 h
É aconsellable asistir ás clases expositivas e no posible manter o estudo da materia ao día.
É imprescindible que os alumnos tenten resolver as cuestións propostas nas clases expositivas para que poidan expor as súas dúbidas ao profesor nas clases interactivas.
É aconsellable o uso da USC virtual xa que os alumnos poden consultar directamente co profesor as súas dúbidas mediante un correo electrónico. Ademais nesta páxina iranse incluíndo aqueles materiais que poden axudar ao alumno a superar a materia, esquemas, resumos, así como as cuestións e problemas a resolver nas clases interactivas.
É imprescindible a preparación das prácticas antes da entrada no laboratorio. En primeiro lugar, débense repasar os conceptos teóricos importantes en cada experimento e, a continuación, é necesario ler con atención o guión da práctica, tentando entender os obxectivos e o desenvolvemento do experimento proposto. Calquera dúbida que puidese xurdir antes ou durante as prácticas deberá ser consultada co profesor.
No escenario 2, os exames realizaranse presencialmente / en liña segundo a situación sanitaria.
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas, aplicarase o establecido no Regulamento para a avaliación do rendemento académico dos estudantes e a revisión de cualificacións.
Mariana Landin Perez
- Departamento
- Farmacoloxía, Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Área
- Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Teléfono
- 881815044
- Correo electrónico
- m.landin [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Francisco Javier Otero Espinar
- Departamento
- Farmacoloxía, Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Área
- Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Teléfono
- 881814878
- Correo electrónico
- francisco.otero [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Catedrático/a de Universidade
Angel Joaquin Concheiro Nine
Coordinador/a- Departamento
- Farmacoloxía, Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Área
- Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Teléfono
- 881814886
- Correo electrónico
- angel.concheiro [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Catedrático/a de Universidade
Patricia Diaz Rodriguez
- Departamento
- Farmacoloxía, Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Área
- Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Correo electrónico
- patricia.diaz.rodriguez [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Profesor Axudante Doutor LOU
Maria Isabel Rial Hermida
- Departamento
- Farmacoloxía, Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Área
- Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Correo electrónico
- mariaisabel.rial [at] usc.es
- Categoría
- Posdoutoral Xunta
Luis Antonio Diaz Gomez
- Departamento
- Farmacoloxía, Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Área
- Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Correo electrónico
- luis.diaz.gomez [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Profesor Axudante Doutor LOU
Luis Antonio Diaz Gomez
- Departamento
- Farmacoloxía, Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Área
- Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Correo electrónico
- luis.diaz.gomez [at] usc.es
- Categoría
- Posdoutoral Xunta
Lucía Rodríguez Pombo
- Departamento
- Farmacoloxía, Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Área
- Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Correo electrónico
- luciarodriguez.pombo [at] usc.es
- Categoría
- Predoutoral Ministerio
Rocio Mellid Carballal
- Departamento
- Farmacoloxía, Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Área
- Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Correo electrónico
- rocio.mellid.carballal [at] usc.es
- Categoría
- Predoutoral Ministerio
Ana María López Estévez
- Departamento
- Farmacoloxía, Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Área
- Farmacia e Tecnoloxía Farmacéutica
- Correo electrónico
- anamaria.lopez.estevez [at] rai.usc.es
- Categoría
- Predoutoral Ministerio
| Luns | |||
|---|---|---|---|
| 10:00-11:00 | Grupo B /CLE_02 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |
| 17:30-18:30 | Grupo A /CLE_01 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |
| Martes | |||
| 10:00-11:00 | Grupo B /CLE_02 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |
| 17:30-18:30 | Grupo A /CLE_01 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |
| Mércores | |||
| 10:00-11:00 | Grupo B /CLE_02 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |
| 17:30-18:30 | Grupo A /CLE_01 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |
| Xoves | |||
| 10:00-11:00 | Grupo B /CLE_02 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |
| 17:30-18:30 | Grupo A /CLE_01 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |
| Venres | |||
| 10:00-11:00 | Grupo B /CLE_02 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |
| 17:30-18:30 | Grupo A /CLE_01 | Castelán | 5035 Aula 6 Facultade Dereito |