Créditos ECTS Créditos ECTS: 12
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 124 Horas de Titorías: 12 Clase Expositiva: 50 Clínicos EEES: 64 Clase Interactiva Seminario: 15 Clase Interactiva Laboratorio: 35 Total: 300
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Cirurxía e Especialidades Médico-Cirúrxicas
Áreas: Estomatoloxía
Centro Facultade de Medicina e Odontoloxía
Convocatoria: Anual
Docencia: Sen docencia (Extinguida)
Matrícula: Non matriculable
Proporcionar ao alumnado coñecementos e competencias para recoñecer as características físicas e psicolóxicas do neno que o diferencian do adulto no ámbito odontolóxico. Aprender a identificar as diferentes etapas evolutivas do sistema estomatognático, a medida que ten lugar o crecemento e desenvolvemento. Así mesmo, dotar ao estudante de recursos para instaurar medidas de prevención e capacidade para diagnosticar a patoloxía bucodental do paciente pediátrico. Tamén se desenvolven as habilidades e destrezas necesarias para a realización de tratamentos mediante as actividades preclínicas e clínicas.
PROGRAMA TEÓRICO (docencia expositiva)
Introdución á Odontopediatría: concepto e finalidade. Evolución histórica
BLOQUE TEMÁTICO I: Desenvolvemento evolutivo do neno e orientación condutual (non farmacolóxica e farmacolóxica)
BLOQUE TEMÁTICO II: Anatomía dental e anomalías do desenvolvemento dentario (alteracións de estruturais, de número, forma, tamaño e cor)
BLOQUE TEMATICO III: Desenvolvemento da dentición e oclusión (cambios craniofaciais e das arcadas que acompañan ao desenvolvemento, a idade dentaria)
BLOQUE TEMÁTICO IV: Maloclusión, disfunción e mantemento do espazo
BLOQUE TEMÁTICO V: Diagnóstico en Odontopediatría (historia clínica, notación dentaria, exploración física e probas complementarias, plan de tratamento)
BLOQUE TEMÁTICO VI: Prevención en Odontopediatría (control de placa, dentífricos, colutorios, e cepillos dentais. Relación Dieta-Carie. Protocolo CAMBRA. Flúor tópico, selladores de fisuras)
BLOQUE TEMÁTICO VII: Anestesia local (técnicas e tipos de anestésicos)
BLOQUE TEMÁTICO VIII: Cariología e Operatoria dental en Odontopediatría (carie en idade pediátrica, illamento do campo operatorio, conformación de cavidades, materiais de restauración en dentición temporal, coroas de aceiro)
BLOQUE TEMÁTICO IX: Pulpa dental (terapia pulpar en dentes temporais e permanentes inmaturos)
BLOQUE TEMÁTICO X: Traumatoloxía de dentes temporais e permanentes novos (lesións das estruturas dentarias e das estruturas de sostén, tipos de fracturas, luxacións e avulsión dentaria
BLOQUE TEMÁTICO XI: Odontopediatría médico-cirúrxica.
BLOQUE TEMÁTICO XII: Urxencias e situacións especiais. O neno con necesidades especiais.
PROGRAMA PRÁCTICO
Seminarios
Odontopediatría baseada na evidéncia
Nomenclatura dentaria, sistemas de Notación Dentaria
Anatomía dentaria interna e externa da dentición temporal. Diferenzas estruturais coa dentición permanente
Desenvolvemento e cronoloxía da erupción. Fases da dentición. Características da oclusión en dentición primaria
Estadios de calcificación de Nolla e Demirjian. Cálculo da idade dentaria en radiografías panorámicas
Instrumental e materiais dentais
Diagnóstico radiolóxico. Interpretación de imaxes radiolóxicas normais e patolóxicas
Orientación condutual
Traumatoloxía dental
Plan de Tratamento integral en Odontopediatría
Elaboración e exposición dun traballo de Revisión bibliográfica
Durante o segundo cuadrimestre, os alumnos, distribuídos en grupos de traballo, elaborarán un traballo de revisión bibliográfica dun tema relacionado coa Odontopediatría. Ademais dun breve manuscrito en pdf, o traballo expoñerase en sesións organizadas con toda a clase. A normativa detallada e o calendario para a entrega de manuscritos e exposicións estará dispoñible na aula Virtual.
Prácticas Preclínicas
Obtención de índices de placa e xenxivite. Control de Placa. Análise risco carioxénico da dieta. Fluorizacións tópicas
Anestesia local e obtención de radiografías
Illamento con dique de goma
Operatoria dental en dentes naturais zocalados
Operatoria dental en dentes temporais de resina
Fondos cavitarios. Espatulado e aplicación de cementos de base
Tratamentos pulpares con MTA
Utilización de cementos de vidro e materiais compostos
Tallado e adaptación de coroas de aceiro sobre dentes temporais de resina
Ferulización de dentes traumatizados
Aplicación de selladores de fisuras
Practicas Clínicas
O tipo de práctica está condicionado pola dispoñibilidade e características dos pacientes, sendo sempre de complexidade limitada. En función do número de pacientes pediátricos da facultade, realizaranse nos boxes da primeira planta ou compartindo pacientes con alumnos Prácticas Tuteladas.Infantil (5º curso) nos boxes da segunda planta.
Neste curso continuarase coa iniciativa da dirección do Departamento de realizar prácticas nas Unidades de Saúde Bucodental de Atención Primaria dos Centros de Saúde de Galeras e Fontiñas. As prácticas terán lugar no segundo cuadrimestre, os martes en horario de mañá. Desde a materia establecerase un calendario de prácticas que se comunicará con tempo suficiente. Este e outros detalles de funcionamento notificaranse en clase e a través da Aula Virtual.
A bibliografía básica permite ao alumno afianzar os coñecementos esenciais da materia. A denominada complementaria inclúe textos para aquelas persoas que desexen profundar na Odontopediatría. Ao longo do curso pode haber novas adquisicións da Biblioteca da USC de interese para a materia. De ser o caso comunicaranse a través dos leitos establecidos. Do mesmo xeito o alumnado que queira profundar nalgún aspecto específico da Odontopediatría pode solicitar asesoramento a calquera dos docentes da materia.
Bibliografía Básica
- Libro de prácticas de odontoloxía pediátrica dá USC (ver Metodoloxía de ensino - Seminarios)
Libros:
- Odontoloxía pediátrica e do adolescente. 10ª Ed. Mc Donald RE. & Avery Dr., 2018
- Odontoloxía pediátrica. Cárdenas Jaramillo D., 2017. (accesible en liña)
- Diagnóstico e tratamento en Ortodoncia. Ustrell JM., 2016
- Odontoloxía pediátrica. Monty D., Cameron A., and Toumba J., 2014. (accesible en liña)
- Odontopediatría: a evolución do neno ao adulto novo. Buxo JR., 2012
- Manual de odontoloxía pediátrica. Cameron AC. 2010.
- Atlas de odontoloxía pediátrica. Waes, Hubertus JM., 2002
Páxinas web:
https://www.odontologiapediatrica.com/
https://www.eapd.eu/index.php/policies-and-guidelines
https://www.aapd.org/research/oral-health-policies--recommendations/
https://www.cochranelibrary.com
Bibliografía Complementaria
Libros:
- Odontoloxía pediátrica: a saúde bucal do neno e o adolescente no mundo actual. Noemí Bordoni, 2010
- Atlas de odontoloxía infantil para pediatras e odontólogos. Elena Barbaría Leache, 2005
- Odontopediatría. Elena Barbaría Leache, 2002
- Odontoloxía pediátrica. J.R. Pinkham, 2001
CG.01. Coñecer os elementos esenciais da profesión de odontólogo, incluíndo os principios éticos e as responsabilidades legais.
CG.03. Saber identificar as inquietudes e expectativas do paciente, así como comunicarse de forma efectiva e clara, tanto de forma oral como escrita, cos pacientes, os familiares, os medios de comunicación e outros profesionais.
CG.06. Comprender a importancia de desenvolver unha práctica profesional con respecto á autonomía do paciente, ás súas crenzas e cultura.
CG.07. Promover a aprendizaxe de xeito autónomo de novos coñecementos e técnicas, así como a motivación pola calidade.
CG.16. Comprender os fundamentos de acción, indicacións e eficacia dos fármacos e outras intervencións terapéuticas, coñecendo as súas contraindicacións, interaccións, efectos sistémicos e interaccións sobre outros órganos, baseándose na evidencia científica dispoñible.
CG.20. Obter e elaborar unha historia clínica que conteña toda a información relevante.
CG.21. Saber realizar un exame bucal completo, incluíndo as oportunas probas radiográficas e de exploración complementarias, así como a obtención de axeitadas referencias clínicas.
Competencias especificas:
CEM III.01 Coñecer os procesos xerais de enfermar, curar e reparar, entre os que se inclúen a infección, a inflamación, a hemorraxia e a coagulación, a cicatrización, os traumatismos e as alteracións do sistema inmune, a dexeneración, a neoplasia, as alteracións metabólicas e desordénelos xenéticos.
CEM III.05 Coñecer as bases farmacolóxicas das distintas técnicas anestésicas tanto locais coma xerais, así como o papel da sedación e a anestesia xeral no manexo do paciente odontolóxico.
CEM III.07 Ter coñecementos apropiados de nutrición humana, en particular, a relación dos hábitos nutricionais e da dieta co mantemento da saúde e a prevención das enfermidades buco-dentais.
CEM IV.01 Realizar tratamentos básicos da patoloxía buco-dentaria en pacientes de todas as idades. Os procedementos terapéuticos deberán basearse no concepto de invasión mínima e nun enfoque global e integrado do tratamento buco-dental.
CEM III.01 Coñecer os procesos xerais de enfermar, curar e reparar, entre os que se inclúen a infección, a inflamación, a hemorraxia e a coagulación, a cicatrización, os traumatismos e as alteracións do sistema inmune, a dexeneración, a neoplasia, as alteracións metabólicas e desordénelos xenéticos.
CEM III.05 Coñecer as bases farmacolóxicas das distintas técnicas anestésicas tanto locais coma xerais, así como o papel da sedación e a anestesia xeral no manexo do paciente odontolóxico.
CEM III.07 Ter coñecementos apropiados de nutrición humana, en particular, a relación dos hábitos nutricionais e da dieta co mantemento da saúde e a prevención das enfermidades buco-dentais.
CEM IV.01 Realizar tratamentos básicos da patoloxía buco-dentaria en pacientes de todas as idades. Os procedementos terapéuticos deberán basearse no concepto de invasión mínima e nun enfoque global e integrado do tratamento buco-dental.
. CEM IV.02.01 tomar e interpretar radiografías e outros procedementos baseados na imaxe, relevantes na práctica odontolóxica,
CEM IV.03 Para o establecemento dun axeitado tratamento o dentista debe ser competente en:
. CEM IV.03.01 prescrición apropiada de fármacos, coñecendo as súas contraindicacións, interaccións, efectos sistémicos e repercusións sobre outros órganos,
. CEM IV.03.02 aplicar técnicas de anestesia loco-rexional,
. CEM IV.03.03 preparar e illar o campo operatorio,
. CEM IV.03.04 identificar, valorar e atender emerxencias e urxencias médicas que poidan presentarse durante a práctica clínica e aplicar técnicas de resucitación cardio-pulmonar;
. CEM IV.03.05 manexar infeccións agudas, incluíndo a prescrición farmacolóxica e os aspectos cirúrxicos sinxelos,
. CEM IV.03.06 identificar e atender calquera urxencia odontolóxica,
. CEM IV.03.07 realizar tratamento tanto médico coma cirúrxico das enfermidades comúns dos tecidos brandos bucais,
CEM IV.03.08 realizar procedementos cirúrxicos sinxelos: extracción de dentes temporais e permanentes erupcionados, raíces fracturadas ou retidas e a extracción cirúrxica non complicada de dentes non erupcionados e procedementos sinxelos de cirurxía pre-protésica,
. CEM IV.03.09 tratar traumatismos dento-alveolares en denticións temporal e permanente,
. CEM IV.03.11 valorar e tratar o paciente con carie ou outra patoloxía dentaria non cariosa e ser capaz de utilizar todos os materiais encamiñados a restaurar a forma, función e a estética do dente en pacientes de todas as idades,
. CEM IV.03.14 realizar tratamentos endodóncico e aplicar procedementos para preservar a vitalidade polpar,
. CEM IV.03.19 realizar o tratamento buco-dental do paciente infantil e recoñecer as súas características e peculiaridades,
. CEM IV.03.20 identificar e corrixir hábitos bucais susceptibles de causar ou exacerbar maloclusións e
. CEM IV.03.21 planificar, determinar as características específicas de deseño, rexistros, prescrición, probas clínicas, colocación e axuste clínico para posta en servizo de mantedores de espazo fixos e removibles e técnicas de ortodoncia interceptiva así como elementos activos extraíbles destinados a desprazar dentes ou corrixir mordidas cruzadas.
Aula Virtual
É unha ferramenta docente e comunicativa que nesta materia úsase en todas as modalidades de docencia e avaliación. Por ese motivo, recoméndase a súa consulta frecuente, alo menos semanalmente. A través dela proporcionaranse documentos, directrices e normativas, prográmanse tarefas, comunícanse incidencias, etc. que afecten á materia.
Docencia Expositiva (contidos teóricos)
Impartiranse na aula asignada a 3º curso en horario de 11 a 12 en grupo único.
Seminarios
Impartiranse de 9 a 10:30 e de 12:30 a 14:00 dividindo a clase en 2 grupos de seminario. Comezarán aproximadamente a partir da terceira semana de curso, xa que é preciso ter unha serie de coñecementos previos a través das leccións expositivas.
A materia deseñou un A Libro de prácticas (dispoñible no Servizo de reprografía, edición e impresión dixital da USC, Casa Gradín Campus Sur á beira de Farmacia). Nela inclúese información dos seminarios e prácticas, materiais gráficos de apoio e, nalgúns seminarios concretos, a folla de recollida de datos.
Traballo de Revisión bibliográfica
O manuscrito seguirá o formato e estilo das publicacións científicas deste tipo. Posteriormente farase unha exposición oral e debate do traballo cos profesores e o resto da clase para aclarar dúbidas e demostrar os coñecementos adquiridos.
Prácticas preclínicas e clínicas
Permiten a adquisición de destrezas e habilidades relacionadas cos contidos da materia. Desenvolveranse na aula de Simulación Clínica (primeira planta) e nos Boxes clínicos da primeira e/o segunda planta segundo a práctica. As prácticas inícianse a medida que conclúen os seminarios no seu mesmo horario. Do mesmo xeito que cos seminarios, no Libro de prácticas hai información complementaria sobre o desenvolvemento das prácticas, materiais e instrumental necesario etc..
Titorías
O horario pre-establecido para as titorías é os venres de 16 a 21. Preferentemente realizaranse de forma presencial, salvo que de mutuo acordo profesor-alumno considérese oportuno facelas en liña (vía plataforma TEAMS). É recomendable que se solicite previamente a titoría por medio do correo institucional ou a aula Virtual.
A avaliación da materia inclúe o contido teórico e o práctico, ponderándose da seguinte forma:
- Contido teórico 40% da cualificación final da materia
- Contido práctico 60% da cualificación final da materia
IMPORTANTE: Ambos contidos (teórico e práctico) da materia deberán de aprobarse independentemente (alcanzar unha nota 5) para realizar a ponderación. É dicir, non se compensa un suspenso nunha das partes cunha boa nota na outra.
CONTIDO TEÓRICO
Avaliarase mediante unha proba final realizada a final de curso segundo o Calendario de exames do Centro. Dita proba consistirá nun exame tipo test de 50 preguntas con catro opcións de resposta para cada pregunta e da que só unha é certa. Para aprobar o test haberá de responder correctamente ao 50% das preguntas netas (25 puntos), tendo en conta que cada pregunta errada resta 0,333.
O exame realizarase de forma presencial no Centro a través da Aula Virtual. O alumnado deberá traer o seu computador portátil para realizar o exame. En caso de non ter ou non cumprir os requisitos técnicos, deberán notificalo con antelación suficiente ao coordinador da materia para dispor dun da USC en préstamo.
Para a convocatoria de segunda oportunidade ou extraordinarias, o exame seguirá o mesmo formato e desenvolvemento que en primeira convocatoria.
CONTIDO PRÁCTICO
As prácticas e seminarios avalíanse de forma continua ao longo do curso.
A asistencia a prácticas e seminarios é obrigatoria, considerándose de maneira xenérica non recuperables fose do seu día de execución. Tres faltas inxustificadas a estas actividades implican ter suspensa esta parte da materia, debendo realizar un exame práctico en segunda convocatoria. A falta xustificada non implica a adquisición das competencias, polo que o profesorado determinará como compensar este aspecto.
Seminarios
Avalíase a asistencia, participación e o uso activo dos coñecementos previamente impartidos en clase. Algúns seminarios teñen unha folla específica de recollida de datos (Caderno de prácticas) que os alumnos deben entregar ao finalizalo.
Traballo de revisión bibliográfica
Será avaliado en dúas facetas independentes, o manuscrito entregado, e a exposición e defensa de leste.
Prácticas Preclínicas e Clínicas
Avalíanse diariamente tendo en conta entre outros aspectos:
1. Puntualidade
2. Participación
3. Instrumental (suficiente, adecuado, e en bo estado para a realización da práctica)
4. Coñecemento da práctica para realizar
5. Execución da práctica (orde, limpeza, aproveitamento do tempo)
6. Resultado do traballo realizado
7. Coidado das instalacións
A nota da parte práctica en primeira convocatoria é o resultado da avaliación continua. De non alcanzar un aprobado mediante a avaliación continua, o alumno deberá presentarse a un exame práctico na segunda convocatoria.
CÁLCULO DA NOTA FINAL DA MATERIA
Será a resultante de ponderar o exame teórico final (40%) e a parte práctica (60%).
Esta última se subdivide en: seminarios (10%), prácticas (35%) e traballo de revisión bibliográfica (15%).
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios e probas será de aplicación o recolleito na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificación da USC.
Ademais de asistir a todas as actividades da materia, recoméndase dedicar polo menos 90 horas de traballo persoal, coa seguinte distribución orientadora:
Estudo individual dos contidos das clases expositivas e seminarios 45 h
Preparación de prácticas de laboratorio 20 h
Preparación de prácticas clínicas 15 h
Lecturas recomendadas, actividades de biblioteca ou similares 10 h
Recoméndase repasar os contidos previos de materias como Anatomía (especialmente de cabeza e colo), Pediatría e Psicoloxía.
A materia funciona cun sistema de avaliación continua no que se valora o traballo feito nos seminarios, prácticas etc. É recomendable leva a materia ao día e, mediante o traballo non presencial, preparar os contidos que se van a desenvolver nas prácticas e seminarios para un maior aproveitamento do traballo presencial.
Recoméndase que todos aqueles estudantes que teñan dificultades ou teñan dúbidas sobre o seu progreso soliciten unha titoría. Isto permitirá coñecer de maneira máis directa a evolución e, de ser preciso, dar indicacións para mellorar o rendemento.
Desde a materia insta a que o medio de comunicación preferente entre o profesorado e o alumnado sexa o sistema de mensaxería da Aula Virtual e o correo electrónico corporativo da USC. A aqueles estudantes que prefiran empregar o seu correo electrónico persoal, recoméndaselles que redirixan o correo da USC ao persoal para non perder ningunha información que poida darse por estas canles. As direccións de correo electrónico do profesorado están no apartado correspondente da materia na web da USC.
Miguel Facal Garcia
- Departamento
- Cirurxía e Especialidades Médico-Cirúrxicas
- Área
- Estomatoloxía
- Teléfono
- 881812346
- Correo electrónico
- miguel.facal [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Asociado/a de Universidade LOU
Javier Fernández Feijoo
- Departamento
- Cirurxía e Especialidades Médico-Cirúrxicas
- Área
- Estomatoloxía
- Correo electrónico
- javier.fernandez [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
José Ramón García Iglesias
- Departamento
- Cirurxía e Especialidades Médico-Cirúrxicas
- Área
- Estomatoloxía
- Correo electrónico
- joser.garcia [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Asociado/a de Universidade LOU
Jacobo Limeres Posse
Coordinador/a- Departamento
- Cirurxía e Especialidades Médico-Cirúrxicas
- Área
- Estomatoloxía
- Correo electrónico
- jacobo.limeres [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Juan Manuel Seoane Romero
- Departamento
- Cirurxía e Especialidades Médico-Cirúrxicas
- Área
- Estomatoloxía
- Correo electrónico
- juanmanuelseoane.romero [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Asociado/a de Universidade LOU
| Venres | |||
|---|---|---|---|
| 09:00-09:30 | Grupo /CLIS_01 | Castelán | Odontoloxía-Aula 3 |
| 09:00-11:00 | Grupo /CLI_EEES06 | Castelán | Odontoloxía-Box 1.6 |
| 09:00-11:00 | Grupo /CLI_EEES07 | Castelán | Odontoloxía-Box 1.7 |
| 09:00-11:00 | Grupo /CLI_EEES08 | Castelán | Odontoloxía-Box 1.8 |
| 09:00-11:00 | Grupo /CLI_EEES09 | Castelán | Odontoloxía-Box 1.9 |
| 09:30-11:00 | Grupo /CLIL_01 | Castelán | Odontoloxía-Laboratorio Fantomas |
| 11:00-12:30 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Odontoloxía-Aula 3 |
| 12:30-13:00 | Grupo /CLIS_02 | Castelán | Odontoloxía-Aula 3 |
| 12:30-14:30 | Grupo /CLI_EEES01 | Castelán | Odontoloxía-Box 1.1 |
| 12:30-14:30 | Grupo /CLI_EEES02 | Castelán | Odontoloxía-Box 1.2 |
| 12:30-14:30 | Grupo /CLI_EEES03 | Castelán | Odontoloxía-Box 1.3 |
| 12:30-14:30 | Grupo /CLI_EEES04 | Castelán | Odontoloxía-Box 1.4 |
| 12:30-14:30 | Grupo /CLI_EEES05 | Castelán | Odontoloxía-Box 1.5 |
| 13:00-14:30 | Grupo /CLIL_02 | Castelán | Odontoloxía-Laboratorio Fantomas |
| 24.05.2024 09:00-11:00 | Grupo /CLE_01 | Odontoloxía-A. Suárez Nuñez |
| 24.05.2024 09:00-11:00 | Grupo /CLE_01 | Odontoloxía-Aula 3 |
| 15.07.2024 09:00-11:00 | Grupo /CLE_01 | Odontoloxía-A. Suárez Nuñez |
| 15.07.2024 09:00-11:00 | Grupo /CLE_01 | Odontoloxía-Aula 3 |