Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 99 Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 24 Clase Interactiva: 24 Total: 150
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Ciencias da Comunicación
Áreas: Comunicación Audiovisual e Publicidade
Centro Facultade de Ciencias da Comunicación
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable
O obxectivo fundamental da materia e a posta en relación dos aspectos teóricos que forman parte da cultura do documental, e en particular do que permite identificar unha nova corrente que se denomina "contemporáneo" para pasar á súa aplicación práctica dende diferentes modelos. Preténdese estudar a relación entre o dispositivo, a época, o espectador e o autor, amais das condicións de produción e de exhibición.
Para isto cómpre:
A análise de tendencias e liñas de autor/a no documental.
O estudo dos principais modelos de dirección do documental de creación.
O coñecemento das posicións que definen o pensamento documental contemporáneo e achegamento aos seus aspectos seminais, entendidos como aqueles sobre os que se pode evolucionar cara ás figuras que identifican o cinema do real.
A análise de autores e autoras secomasí de obras representativas proponse como ámbito de discusión dos contidos teóricos do Programa e como preparación para a abordaxe da práctica.
BLOQUE A: O Documental contemporáneo
A1. O documental na cultura contemporánea: conceptualizacións, correntes, tendencias
A2. O dispositivo como ideoloxía Do documental clásico ao postdocumental
A3. Performatividades posmodernas e a caída da referencialidade. A posmodernidade e o eu
A4. Documental sen cámara. O poder do arquivo como depósito
A5. Documental e clase. O colectivo, o conflito, a actualización e a resistencia
A6. Filmámonos, mulleres e documental: o personal é político. O corpo como material, o documento como documento, o cine como territorio independente
A7. Intermedialidade, novas narrativas e vías híbridas. Corpo, espazo e ritmo: O cine-danza e o teatro documental. O tempo, o plano e a mirada: Cine de fotógrafos. A pintura na pantalla e a narración dos procesos creativos. Documental interactivo e documental expandido
BLOQUE B: Procesos creativos no documental contemporáneo
B1. A idea, a documentación e busca
B2. Os guións documentais
B3. As personaxes e o seu tratamento documental
B4. Estruturas, recursos e posta en escena
B5. A realización e o pulso documental
B6. A montaxe documental
Básica:
Breschand, Jean.- El documental, la otra cara del cine, Paidós, Barcelona, 2004
Carrera, Pilar y Taléns, Jenaro.- El relato documental, Cátedra, Madrid, 2018
Català, J.M.- Posdocumental. La condición imaginaria del cine documental. Shangrila, 2021
Català, Cerdán, Torreiro (comp.).- Imagen, memoria y fascinación. Notas sobre el documental en españa, Ocho y Medio, Madrid, 2001
Cerdán, J. y Torreiro, C. (comp.).- Documental y Vanguardia, Cátedra, Madrid, 2005
Comolli, J.L.- Filmar para ver, Buenos Aires, 2001
Ledo Andión, Margarita.- Del Cine-Ojo a Dogma95, Paidós, Barcelona, 2004
------------------------------- Cine de Fotógrafos, GG, Barcelona, 2005
--------------------------------El cuerpo y la cámara, Cátedra, Madrid, 2020
Rabiger, Michael. Tratado de dirección de documentales. Barcelona: Ediciones Omega 2006.
Complementaria:
AA.VV.- Para unha historia do cinema en lingua galega 1.Marcas na Paisaxe, Galaxia, Vigo, 2018
AA.VV.- Para unha historia do cinema en lingua galega 2. A Foresta e as Árbores, Galaxia, Vigo, 2019
AA.VV.- Para unha historia do cinema en lingua galega 3. De Illas e Sereas,
Galaxia, Vigo, 2020.
Arnau, R.;Sorolla, T. e Marzal, J.(eds) Más allá del documento. Derivas y ampliaciones de lo real contemporáneo. Tirant lo Blanch: València 2022
Balázs, Bela.- El Film.Evolución y esencia de un arte nuevo, Gustavo Gili, Barcelona, 1978
Baqué, Dominique.- Pour un nouvel art politique, Flammarion, parís, 2004
Barreiro, M.S .-La revuelta en la mirada: las imágenes del tiempo en el cine de vanguardia europeo de los años 20. Prensas de Universidad de Zaragoza, Zaragoza, 2022.
Bruzzi, Stella.- New Documentary: a critical introduction, Routledge, Londres, 2000
Chris Marker, retorno a la inmemoria del cineasta, La Mirada, Barcelona, 1999
Collas, Gérald.- Le défi de la réalité, Festival Tous Courts, Aix-en-Provence, 1997 (trad. cast. El desafío de la realidad, Semana Internacional de Cine de Valladolid, 1997)
Heredero, Carlos F. y Monterde, José Enrique (comp.).- En torno al Free Cinema, Institut Valencià de Cinematografia, València, 2001
------------------------------------------------------------------------ En torno a la Nouvelle Vague, Institut Valencià de Cinematografia, València, 2002
Hill, John.- Sex, Class and Realism, BFI, Londres, 1986
Hispano, A. y Sanchez-Navarro, J. (comp.).- Imágenes para la sospecha. Falsos documentales y otras piruetas de la no-ficción,Glénat, Barcelona, 2001
Niney, François.- L’Epreuve du Réel à l’Écran, De Boeck, Bruxelas, 2000
Torreiro, M. e Alvarado, A. (Eds.) El documental en España: Historia, estética e identidad. Ediciones Cátedra, Colección: Signo e imagen; Festival de Málaga, 2023
Weinrichter, Antonio.- Desvíos de lo real, T&B, Madrid, 2004
Winston, Brian.- Lies, Damn Lies and Documentaries ,BFI, Londres, 2000
Recursos en liña:
Capturing reality: the art of documentary (NFB/ONF): https://capturingreality.nfb.ca/
What’s an interactive documentary? (A.Gifreu) : http://comeindoc.com/
MentamentalDOC (U.Vic) http://www.metamentaldoc.com/
CB2. Que os estudantes saiban aplicar os seus coñecementos ao seu traballo ou vocación dunha forma profesional e posúan as competencias que adoitan demostrarse por medio da elaboración e defensa de argumentos e a resolución de problemas dentro da súa área de estudo.
CB3. Que os estudantes teñan a capacidade de reunir e interpretar datos relevantes (normalmente dentro da súa área de estudo) para emitir xuízos que inclúan unha reflexión sobre temas relevantes de índole social, científica ou ética
CB4. Que os estudantes poidan transmitir información, ideas, problemas e solucións a un público tanto especializado como non especializado.
CB5. Que os estudantes teñan desenvolvido aquelas habilidades de aprendizaxe necesarias para emprender estudos posteriores cun alto grao de autonomía.
CG1. Competencia contextual básica de orde transdisciplinar.
CG2. Competencia contextual para situar a comunicación audiovisual na sociedade da información.
CG3. Competencia para exercer a profesión con ética profesional e compromiso cívico
CT01. Capacidade de organización e planificación.
CT02. Capacidade de xestión da información
CT03. Traballo en equipo
CT04. Aprendizaxe autónoma
CT05. Creatividade
CT06. Iniciativa e espírito emprendedor
CT07. Coñecementos básicos da profesión
CE17.Coñecer as técnicas de análise de produtos televisivos e cinematográficos
CE18. Capacitar para a dirección de documentais audiovisuais
CE19. Coñecer o marco histórico no que se teñen desenvolvido os medios audiovisuais
Empregaranse a lección maxistral, a resolución de exercicios e problemas e a aprendizaxe orientada a proxectos aplicadas a tres tipos de actividades: construción discursiva na aula, actividades individuais e actividades en grupo.
A metodoloxía docente baséase na construción colectiva do discurso analítico e crítico sobre o documental contemporáneo e o seu rol na sociedade, no pensamento e na cultura. A intervención do estudantado nas aulas favorecerá a aprendizaxe crítica e o debate, amais do desenvolvemento dunha cultura documental sólida que permitirá a aplicación práctica e creativa.
A materia avaliarase a través de catro probas: un exame final que representará ao 50% da cualificación, unha actividade de análise (5%), unha peza de montaxe en cámara (10%) e a realización dun filme documental (35%). Cada un dos aspectos está en relación cos outros, de xeito que non se poderá superar a materia sen ter aprobadas cada unha das partes.
Para os casos de avaliación fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recollido na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións. A USC no artigo 16 da normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións (Consello de Goberno 15-06-2011 BOE 21-07-2011) establece que “a realización fraudulenta dalgún exercicio ou proba esixida na avaliación dunha materia implicará a cualificación de suspenso na convocatoria correspondente, con independencia do proceso disciplinario que se poida seguir contra o alumno infractor. Considerarse fraudulenta, entre outras, a realización de traballos plaxiados ou obtidos de fontes accesibles ao público sen reelaboración ou reinterpretación e sen citas aos autores e das fontes”.
Segunda oportunidade
Neste caso avaliarase da mesma forma que na primeira. Se o alumno ten aprobada unha parte (teoría ou práctica da materia), gardaráselle a nota para a segunda oportunidade.
Nesta materia non se pode eximir a asistencia ás aulas interactivas porque require exercicios individuais e/ou en grupo que implican a colaboración entre varios alumnos, así como a presenza na aula do profesor para comprobar a súa evolución. Ademais, é necesaria a utilización dos espazos específicos da facultade onde se imparten os laboratorios. O temario teórico avaliarase unicamente co exame final.
De acordo coa normativa de permanencia vixente na USC para os estudantes de Grao e Máster (art. 5.2), a mera asistencia, así como a participación en calquera das actividades realizadas nas clases interactivas, serán obxecto de avaliación e, por conseguinte, a nota final do/a estudante que os cumprimente en ningún caso será de “Non Presentado”.
6 créditos ECTS = 150 horas. Delas, 48 son presenciais e as restantes (102) son de traballo individual do alumno.
Cómpre achegarse primeiro ás teorías e mais ao pensamento documental para, con esta bagaxe, ver os filmes e analizar os aspectos de interese conforme os epígrafes do Programa. Vixiar o gusto persoal e as apreciacións impresionistas, así como someterse ao que cada autor e autora propón coa súa obra é, tal vez, a condición per se do estudo do documental contemporáneo.
Recoméndase facer un seguimento dos festivais de cinema, en concreto de cinema documental, tal como o PlayDoc, o Docs Barcelona, o In-Edit, Documenta Madrid, Seminci, Zinebi, S8, etc.
Maria Soliña Barreiro Gonzalez
Coordinador/a- Departamento
- Ciencias da Comunicación
- Área
- Comunicación Audiovisual e Publicidade
- Correo electrónico
- mariasolina.barreiro [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
| Mércores | |||
|---|---|---|---|
| 10:00-11:00 | Expositivo 1 | Galego | Aula 8 |
| Xoves | |||
| 11:00-12:00 | Expositivo 1 | Galego | Aula 8 |
| Venres | |||
| 11:00-12:00 | Expositivo 1 | Galego | Aula 8 |
| 27.05.2024 16:00-20:00 | Expositivo 1 | Aula 8 |
| 03.07.2024 16:00-20:00 | Expositivo 1 | Aula 4 |