Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 99 Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 24 Clase Interactiva: 24 Total: 150
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Dereito Público Especial e da Empresa
Áreas: Historia do Dereito e das Institucións
Centro Facultade de Dereito
Convocatoria: Primeiro semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable | 1ro curso (Si)
Facilitar os coñecementos básicos do desenvolvemento histórico das fontes e das institucións xurídicas esenciais das diferentes unidades políticas peninsulares, para a súa comprensión dentro do marco histórico-xurídico de Europa e na súa proxección iberoamericana.
Comprender os procesos de pervivencia e ruptura do fenómeno xurídico no seu devir histórico.
Permitir o coñecemento dos antecedentes do ordenamento xurídico actual.
O contido da disciplina pretende expor a evolución xurídica que media entre os contidos da disciplina de Dereito Romano e os correspondentes das diferentes ramas do Dereito vixente. Inténtase que o/a estudante adquira un coñecemento xenérico da evolución das fontes do Dereito e das principais institucións públicas e privadas que lle permitan comprender os precedentes históricos do Dereito actual. As primeiras leccións (1 a 8) abordan a evolución histórica das distintas fontes do Dereito, dentro dunha comprensión europea e non só española, ata a Codificación. As leccións 9 e 10 repasan a evolución político-xurídica das principais institucións que chegaron a configurar o Estado. A lección 11 comprende tanto a evolución orgánica das principais institucións da Administración de Xustiza como o desenvolvemento histórico do proceso nos seus principais trazos.Un terceiro bloque (leccións 12 a 16) ten como eixo a formación xeral do\/a alumno/a sobre a evolución das institucións civís. A última lección (17) repasa, nas súas grandes liñas histórico-xurídicas, a evolución do Dereito criminal.
PROGRAMA.
Lección 1. Dereito romano en Hispania
Lección 2. Pluralismo xurídico altomedieval
Lección 3. Ius commune
Lección 4. Iura propria.
Lección 5. Absolutismo xurídico.
Lección 6. Constitucionalismo.
Lección 7. O ordenamento xurídico contemporáneo.
Lección 8. Codificación.
Lección 9. Estruturas políticas superiores
Lección 10. Parlamentarismo.
Lección 11. Estruturas xudiciais e proceso.
Lección 12. Persoa.
Lección 13. Familia.
Lección 14. Propiedade.
Lección 15. Obrigación e contrato.
Lección 16. Sucesión.
Lección 17. Dereito penal
As peculiaridades e novidades da materia de Fundamentos históricos do Dereito impiden realizar unha recomendación bibliográfica de conxunto para ela. No entanto, para as dez primeiras leccións recoméndase, entre outros manuais de Historia do Dereito:
- José Sánchez-Arcilla Bernal, Historia del Derecho, Madrid, 2008, de la Colección Jurídica General. Cursos, publicado por la editorial Reus.
- José Sánchez-Arcilla Bernal, Compendio de Historia del Derecho español, Madrid, 2009, de la colección Manuales Jurídicos publicados por la editorial Dykinson. Para as restantes leccións poden consultarse os seguintes manuais, dos que hai exemplares na Biblioteca "Concepción Areal":
- Remedios Morán Martín, Historia del Derecho privado, penal y procesal, Madrid, 2002, 2 volúmenes, publicado por la editorial Universitas-Universidad Nacional de Educación a Distancia.
- Jesús Lalinde Abadía, Instituciones político-administrativas y civiles, Barcelona, 1989, de la editorial Ariel.
- Jesús Lalinde Abadía, Iniciación histórica al Derecho español, Barcelona, 1989, de la editorial Promociones y Publicaciones Universitarias.
Ademais, ao longo das explicacións de clase os profesores sinalarán monografías ou artigos de publicacións periódicas que poidan completar a visión da materia.
As consultas individualizadas pódense efectuar a través dos servizos da Biblioteca de Ciencias Xurídicas e Sociais e a través da páxina web da Biblioteca Universitaria de Santiago na dirección http://usc.es/biblioteca
Competencias específicas da materia:
- Comprender as distintas formas de creación do Dereito no seu desenvolvemento histórico.
- Coñecer e interpretar a pluralidade de fontes xurídicas no seu contexto histórico.
- Coñecer os aspectos comúns e diferenciais das principais institucións xurídicas na súa evolución histórica.
- Coñecer e comprender a interrelación entre os ordenamentos xurídicos.
- Coñecer e comprender os fundamentos histórico-xurídicos sobre os que se asenta o noso sistema xurídico.
Actividades formativas:
- Clases expositivas nas que se introducirán os aspectos esenciais das principais fontes e institucións xurídicas na súa evolución histórica.
- Manexo de fontes histórico-xurídicas impresas ou en formato dixital.
- Realización de actividades, con diferente formato, nas que se buscará o traballo individual ou en grupos reducidos.
- Favorecer a capacidade de investigación sobre asuntos xurídicos.
- Fomento da participación dos\as estudantes sobre as materias detalladas no programa.
- Realización de traballos que permitan determinar as vinculacións entre normas, doutrinas e prácticas.
Requisitos para as clases expositivas:
Os/as alumnos/as deberán acudir obrigatoriamente ás clases expositivas provistos do material didáctico que estará á súa disposición. Durante o Curso Académico 2020-2021 facilitarase aos\as alumnos\as, a través das plataformas dixitais (Campus Virtual) e do Servizo de Reprografía da Facultade de Dereito, abundante material documental de apoio para a comprensión da materia e como complemento imprescindible das explicacións teóricas.
Máis información complementaria sobre os materiais a utilizar, a bibliografía e enlaces de interese atópanse na páxina web da área de Historia do Dereito e das Institucións: http://www.usc.es/histoder
Nas unidades didácticas correspondentes a cada lección figuran as actividades específicas a realizar e os exercicios de autoavaliación sobre o contido da materia explicada.
Requisitos para as clases interactivas:
A participación dos\as alumnos\as no desenvolvemento destas aulas é fundamental. O reducido número de alumnos facilitará o desenvolvemento de tarefas, de diferente índole, onde se conxuguen as actividades e traballos individuais cos traballos e exposicións de grupos.
CRITERIOS COMÚNS AOS TRES ESCENARIOS:
- Todos/ as os/as estudantes desta materia serán avaliados de acordo coa súa participación nas actividades, presenciais ou non presenciais, que se desenvolvan ao longo do cuadrimestre.
- O sistema de avaliación é común en todos os grupos de docencia.
- Ningunha das actividades é obrigatoria, pero para superar a disciplina ha de alcanzarse en conxunto unha puntuación mínima de 5 sobre 10 en calquera das dúas oportunidades establecidas durante o presente curso académico.
- Con cada unha das actividades expostas búscase que os/as estudantes adquiran os coñecementos esenciais para superar a materia.
- Para os efectos da nova NORMATIVA SOBRE PERMANENCIA NAS TITULACIÓNS DE GRAO E MASTER DA UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA, aprobada polo Consello de Goberno e o Consello Social da Universidade (http://www.usc.es/es/normativa/estudantes), e en particular polo que afecta á aplicación do seu artigo 5 (Esgotamento de convocatorias) no que respecta a a materia Fundamentos Históricos do Dereito, establécense os seguintes requisitos
a) Enténdense avaliables para a nota final a realización de prácticas, test ou calquera outra actividade académica que se realice a partir do 13 de outubro de 2020. Calquera outra actividade que se realice antes desta data será computable só para aqueles alumnos que a partir do 13 de outubro de 2020 sigan acudindo ás clases, participando activamente nas clases presenciais e realizando as actividades propostas.
b) Os alumnos que realicen todas ou algunha das prácticas e todos ou algúns dos test, pero non concorran ao exame final, serán avaliados como “Non presentado”. As notas das prácticas e dos test serán gardadas, con todo, para a oportunidade correspondente á oportunidade de xullo.
Valoración de cada actividade
ESCENARIOS DE DOCENCIA PRESENCIAL E DOCENCIA MIXTA
- Asistencia ás clases e participación activa: 10%. Para o seu cómputo esixirase un mínimo do 60% de asistencias por parte do/a alumno/a, valorándose no cómputo final as intervencións individuais durante o desenvolvemento das devanditas clases. A puntuación obtida durante o primeiro cuadrimestre conservarase sen modificacións para a cualificación da segunda oportunidade de avaliación. Os alumnos que, requiridos polos profesores para participar no desenvolvemento das clases, non o fixesen, poderán perder a metade da puntuación obtida por este apartado.
- Realización de prácticas (orais e escritas) e test: 30% (nos grupos do prof. Ortego Gil) e un 20% (grupos da profa Bouzada Gil). Para o seu cómputo esixirase:
a. GRUPOS DO PROF. ORTEGO GIL. A realización do 60 % destas actividades. Todas elas valoraranse de forma conxunta nunha nota global antes da realización da proba escrita final. A puntuación obtida durante o primeiro cuadrimestre conservarase sen modificacións para a cualificación da segunda oportunidade de avaliación. Estas actividades realizaranse de forma telemática no escenario de docencia mixta.
b. GRUPOS DA PROFA. BOUZADA GIL. A realización do 60 % destas actividades. Sacar polo menos un 4 (sobre 10) na cualificación do exame ou proba escrito. A puntuación obtida durante o primeiro cuadrimestre conservarase sen modificacións para a cualificación da segunda oportunidade de avaliación. Estas actividades realizaranse de forma telemática no escenario de docencia mixta.
- Realización dunha proba final escritura: 60% (nos grupos do prof. Ortego Gil) e un 70% (nos grupos da profa. Bouzada Gil). Nela os/ as alumnos/ deberanas superar a metade das cuestións expostas demostrando o seu coñecemento sobre as materias contidas no programa. Nesta proba deberá responderse a preguntas dos tres bloques indicados máis arriba. A puntuación obtida nesta proba non se terá en conta no caso de que na primeira oportunidade de avaliación non se supere no conxunto de actividades un mínimo de 5 sobre 10.
Esta proba realizarase de forma telemática a través do Campus virtual.
A proba final escrita do primeiro cuadrimestre terá lugar o día 19 de xaneiro de 2021 nas aulas e horas que se detallan no taboleiro de anuncios da Facultade.
A data para a realización da proba final escrita na segunda oportunidade de avaliación será o día 9 de xullo de 2021.
Teñan presente que estas datas poden verse alteradas por decisión do Consello de Goberno da Universidade por circunstancias sobrevindas de carácter sanitario.
Nota mínima de conxunto para superar a disciplina en calquera de ambas as oportunidades: 5 sobre 10.
Singularidade para ESTUDANTES REPETIDORES /AS en ambos os escenarios
Os/ as estudantes que por ter concedida a exención de docencia, así como os/ as alumnos/ as repetidores/ as ou que, por razóns plenamente xustificadas e aceptadas polos profesores, non teñan a obrigación ou non poidan asistir e participar nas clases ordinarias, expositivas e interactivas, presenciais ou non presenciais, deberán realizar a proba final escrita para superar a disciplina e poderán, desde logo, acceder á máxima cualificación na materia cumprimentando as seguintes esixencias:
1ª) presentar as prácticas por escrito (ou remitidas por mail), pero na mesma data que a fixada para presentalas polos restantes compañeiros;
2º) realizar un traballo, dun mínimo de 15 e un máximo de 20 folios, non tutelado, dunha das preguntas de calquera dos temas do Programa, a elección do alumno, e seguindo as pautas formais e requisitos do Regulamento da Facultade de Dereito para os traballos de Fin de Grao.
As notas obtidas nas prácticas ou no traballo serán mantidas na oportunidade do mes de xuño/xullo. Se o estudante non se presentase no exame final, será cualificado como “Non presentado”.
Nota mínima de conxunto para superar a disciplina en calquera de ambas as oportunidades: 5 sobre 10.
En todos os casos debe terse presente o establecido no art. 16 da Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións: "As realización fraudulenta dalgún exercicio ou proba esixida na avaliación dunha materia implicará a cualificación de suspenso e a convocatoria correspondente, con independencia do proceso disciplinario que se poida seguir contra o alumno infractor. Considerase fraudulenta, entre outras, a realización de traballos plagiados ou obtidos de fontes accesibles ao público sen reelaboración ou reinterpretación e sen citas aos autores e das fontes".
ESCENARIO DE DOCENCIA NON PRESENCIAL
(Para os supostos de inicio do curso neste escenario ou a súa implantación posterior)
- Realización de prácticas (orais e escritas) e test: 40% (no caso dos grupos do prof Ortego Gil), e o 30% (grupos da profa Bouzada Gil). Para o seu cómputo esixirase a realización do 60 % de ambos. Estas actividades valoraranse de forma conxunta nunha nota global antes da realización da proba escrita final. A puntuación obtida durante o primeiro cuadrimestre conservarase sen modificacións para a cualificación da segunda oportunidade de avaliación.
Estas actividades realizaranse de forma telemática.
- Realización dunha proba final escrita: 60% (grupos do prof Ortego Gil) e 70% (grupos da profa Bouzada Gil). Nela os/ as alumnos/ as deberán superar a metade das cuestións expostas demostrando o seu coñecemento sobre as materias contidas no programa. Nesta proba deberá responderse a preguntas dos tres bloques indicados máis arriba. A puntuación obtida nesta proba non se terá en conta no caso de que na primeira oportunidade de avaliación non se supere no conxunto de actividades un mínimo de 5 sobre 10.
Esta proba realizarase de forma telemática a través do Campus virtual.
A proba final escrita do primeiro cuadrimestre terá lugar o día 19 de xaneiro de 2021 nas aulas e horas que se detallan no taboleiro de anuncios da Facultade.
A data para a realización da proba final escrita na segunda oportunidade de avaliación será o día 9 de xullo de 2021.
Teñan presente que estas datas poden verse alteradas por decisión do Consello de Goberno da Universidade por circunstancias sobrevindas de carácter sanitario.
Nota mínima de conxunto para superar a disciplina en calquera de ambas as oportunidades: 5 sobre 10.
Neste escenario non se expón ningunha singularidade para alumnos/ as repetidores/ as.
En todos os casos debe terse presente o establecido no art. 16 da Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións: "As realización fraudulenta dalgún exercicio ou proba esixida na avaliación dunha materia implicará a cualificación de suspenso e a convocatoria correspondente, con independencia do proceso disciplinario que se poida seguir contra o alumno infractor. Considerase fraudulenta, entre outras, a realización de traballos plagiados ou obtidos de fontes accesibles ao público sen reelaboración ou reinterpretación e sen citas aos autores e das fontes".
A preparación das clases expositivas esixe unha dedicación, aproximada, dunha hora. Durante devandito tempo convén realizar as lecturas recomendadas, fixar os coñecementos adquiridos e revisar as dúbidas que se expuxeron ou conveña expor aos profesores. Esta tarefa debería ser previa á clase, por unha banda, e ademais de repaso da mesma, por outro.
A preparación das clases interactivas esixe un maior esforzo persoal. Non se trata unicamente de adquirir coñecementos senón de aplicalos á actividade que se vaia a desenvolver. O tempo dedicado a estas actividades é maior que o destinado ás clases expositivas, posto que o/a alumno/a ha de traballar individualmente, ou no seu caso coordinado con outros, na realización das tarefas propostas.
O traballo persoal desenvolvido por cada alumno, de xeito continuado e con dedicación persistente, ao longo do cuadrimestre halle de permitir superar a materia sen que se expoñan obstáculos insuperables.
Con independencia da atención nas aulas, o horario de titorías de cada un dos profesores atópase fixado no Seminario de Historia do Dereito (3ª planta). Se o/a estudante é capaz de dedicar o tempo estimado con carácter xeral no E.E.E.S. durante cada un dos días lectivos do cuadrimestre, de forma continuada e persistente, ademais de dedicar uns minutos máis á lectura recomendada que se faga, non debe atopar excesivo problema en superar satisfactoriamente a materia.
Recoméndase, ademais, realizar lecturas complementarias e autoevaluacións da materia xa explicada.
Para aqueles/as alumnos/as que, polas razóns ou circunstancias que sexan, non lles baste con iso e, en xeral, para todos/as os/as estudantes matriculados na materia, recoméndaselles que liquiden as súas dúbidas a medida que lles vaian xurdindo cos profesores nas horas de titorías.
Aínda cando os/as estudantes matriculados nesta disciplina poden superala mediante as lecturas recomendadas e a correcta realización das actividades prácticas, a experiencia acumulada durante varios anos demostra que aqueles/as alumnos/as que asisten de xeito habitual ás exposicións de clase obteñen mellores resultados. O complemento de apúntelos recollidos en clase xunto coa lectura da bibliografía recomendada e o manexo dos textos que se facilitan demostrou os benéficos resultados, xa que o/a estudante non só saberá o temario senón que, ademais, será capaz de razoalo, ao establecer as conexións entre as diferentes partes que integran o programa.
Para preparar devandita tarefa é imprescindible manexar o material documental que se facilita a través do Campus Virtual (https://cv.usc.es) e do servizo de reprografía, así como consultar a páxina web da área de Historia do Dereito e das Institucións.
O horario de titorías individualizadas será fixado por cada profesor tanto para as clases expositivas como para as interactivas. Os horarios de titorías serán axeitadamente comunicados ós alumnos.
Téñase presente que nos escenarios de docencia mixta e non presencial as titorías realizaranse por medios telemáticos.
Plan de Continxencia
Con independencia de que xa se detallaron pormenorizadamente as circunstancias nas que se desenvolverá a docencia presencial, mixta e non presencial, así como os criterios de avaliación correspondentes a cada un dos escenarios e co fin de evitar reiteracións neste apartado, só cabe sinalar que as mesmas poden verse alteradas por instrucións emanadas dos órganos de Goberno da USC para adaptalas ás disposicións establecidas polas autoridades sanitarias.
Pedro Ortego Gil
- Departamento
- Dereito Público Especial e da Empresa
- Área
- Historia do Dereito e das Institucións
- Teléfono
- 881814733
- Correo electrónico
- pedro.ortego [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Catedrático/a de Universidade
Maria Teresa Bouzada Gil
- Departamento
- Dereito Público Especial e da Empresa
- Área
- Historia do Dereito e das Institucións
- Teléfono
- 881814728
- Correo electrónico
- mteresa.bouzada [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Profesor Contratado/a Doutor
| Luns | |||
|---|---|---|---|
| 12:00-13:30 | Grupo A - horario de mañá (A-F) | Castelán | Aula 1 |
| Martes | |||
| 12:00-13:30 | Grupo A - horario de mañá (A-F) | Castelán | Aula 1 |
| Mércores | |||
| 12:00-13:00 | Grupo A - horario de mañá (A-F) | Castelán | Aula 1 |
| 16:00-17:00 | Grupo B - horario de tarde (G-O) | Castelán | Salón de Actos |
| 17:00-18:00 | Grupo C - horario de tarde (P-Z) | Castelán | Aula 1 |
| Xoves | |||
| 15:00-16:30 | Grupo C - horario de tarde (P-Z) | Castelán | Aula 1 |
| 18:00-19:30 | Grupo B - horario de tarde (G-O) | Castelán | Salón de Actos |
| Venres | |||
| 15:00-16:30 | Grupo C - horario de tarde (P-Z) | Castelán | Aula 1 |
| 18:00-19:30 | Grupo B - horario de tarde (G-O) | Castelán | Salón de Actos |
| 19.01.2021 10:00-12:00 | Grupo A - horario de mañá (A-F) | Aula 1 |
| 19.01.2021 13:00-15:00 | Grupo B - horario de tarde (G-O) | Aula 1 |
| 19.01.2021 16:00-18:00 | Grupo C - horario de tarde (P-Z) | Aula 1 |
| 09.07.2021 10:00-12:00 | Grupo A - horario de mañá (A-F) | Salón de Actos |
| 09.07.2021 13:00-15:00 | Grupo B - horario de tarde (G-O) | Salón de Actos |
| 09.07.2021 16:00-18:00 | Grupo C - horario de tarde (P-Z) | Salón de Actos |