Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 99 Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 24 Clase Interactiva: 24 Total: 150
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Ciencia Política e Socioloxía
Áreas: Socioloxía
Centro Facultade de Ciencias da Educación
Convocatoria: Primeiro semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable | 1ro curso (Si)
A materia Socioloxía da Educación insérese no módulo cuadrimestral "A realidade educativa, social e cultural" dirixido a sentar as bases do coñecemento da realidade social e cultural no que as futuras pedagogas e os futuros pedagogos haberán de desenvolver a súa actividade. Así, a materia contribúe ao dobre obxectivo xeral deste primeiro módulo do primeiro curso do Grao de Pedagoxía, isto é, ofrecer unha formación científico-académica básica e xeral no ámbito das Ciencias Sociais que permite situar na perspectiva de cada realidade a acción profesional. De modo concreto, esta disciplina sociolóxica persegue os seguintes obxectivos específicos:
-Lograr un nivel básico e preciso de coñecementos sociolóxicos -teóricos e metodolóxicos- tanto desde un punto de vista xeral da disciplina, como desde o ángulo particular da Socioloxía da Educación.
-Adquirir unha visión xeral dos principais enfoques teóricos, clásicos e recentes, que teñen relevancia no campo da Socioloxía da Educación.
-Desenvolver unha conciencia sociolóxica sobre a importancia do proceso de socialización e educación, e dos axentes de socialización desde unha visión social-estrutural.
- Adquirir unha visión crítica e as aptitudes necesarias de cara a unha activa construción e reconstrución do saber desta disciplina científica.
-Coñecer e valorar os distintos fenómenos sociais e, en concreto, a dimensión social da educación.
-Profundar nos coñecementos referentes á interrelación desigualdade social e educación.
Descriptores: Conceptos básicos de Socioloxía e de Socioloxía da educación. Os autores clásicos da Socioloxía da educación. Teorías sociais principais: a súa incidencia na educación. Socialización, educación e estrutura social. A súa concreción en Galicia. Códigos lingüísticos, educación e reprodución-cambio social. Status e rol. Os roles sociais e de xénero en educación. A educación nos procesos de socialización, adaptación e desviación social.
Os contidos agrúpanse nos seguintes bloques temáticos:
I: INTRODUCCION XERAL Á SOCIOLOXÍA
1.- A Socioloxía e o Quefacer Sociolóxico.
2.- Conceptos Sociolóxicos Fundamentais
3.-Orixe e Evolución da Socioloxía e principais autores e escolas
4.- Cuestións Epistemológicas e Metodolóxicas da Investigación Sociolóxica
II: ESTATUTO EPISTEMOLÓGICO DA SOCIOLOXÍA DA EDUCACIÓN
1.- Concepto e obxecto da Socioloxía da Educación
2.-A Socioloxía da Educación e outras ciencias afíns
3.- Niveis de análises e análise científica da Socioloxía da Educación
III: HISTORIA DA DISCIPLINA E DESENVOLVEMENTO HISTÓRICO
1.- Xénese e Desenvolvemento da Socioloxía da Educación
2.-A Socioloxía da Educación en España
3.-As Teorías dos autores clásicos da Socioloxía sobre a Educación
IV: SOCIALIZACIÓN, CULTURA E EDUCACIÓN
1.- Cultura e Educación
2.- O proceso de Socialización
3.- Principais Teorías, Escolas e Correntes da Socioloxía da Educación
A) Teoría Funcionalista e Teoría Interaccionista
B) A Teoría de Pierre Bourdieu e de Basil Bernstein
V: SOCIOLOXÍA DA EDUCACIÓN E COÑECEMENTO DAS MULLERES E DO XÉNERO
1.-Sexo, Xénero e Desigualdade.
2.- Socialización e Roles de Xénero
3. Problemáticas sobre Xénero e Educación e Investigación Feminista
BIBLIOGRAFÍA BÁSICA:
Berger, P. L. y Luckmann, T. (1997). La construcción social de la realidad. Buenos Aires: Amorrortu. (Versión original 1966)
Bernstein, B. (1990). Poder, educación y conciencia: sociología de la transmisión cultural. Barcelona: El Roure.
Fernández Enguita, M. (1999). Sociología de la educación: lecturas básicas y textos de apoyo. Barcelona: Ariel.
Fernández Palomares, F. (2003). Sociología de la Educación. Madrid: Pearson, Educación.
Garcia de León, Mª A.y VV.AA (1993): Sociología de la Educación. Barca Nova, Barcelona.
Giddens, A. (1994). Sociología. Madrid: Alianza Editorial.
Giner, S. (1985) Sociología, Barcelona, Nexos.
Radl Philipp, R. Mª (1996): Sociología Crítica: Perspectivas Actuales. Sintesis, Madrid, págs. 23-26 y 33-66.
Radl Philipp, R. Mª (1984): Conceptos, teorías y desarrollo de la Pedagogía Social, en: BORDON, nº 251.
Radl Philipp, R. Mª (1999): Aproximación a la Trayectoria de la Sociología de la Educación en España, en: VV.AA: VI Conferencia de Sociología de la Educación, Universidad de Murcia, CD-ROM.
Radl Philipp, R. Mª y García Marín, J. (2001) “Acerca de los jóvenes de la calle en el Brasil: El caso particular de Salvador de Bahía”, en: REVISTA DE CIENCIAS DE LA EDUCACIÓN, Nº. 185, p. 7-20.
Radl Philipp, R. Mª (2010): "Derechos humanos y Género", en: CADERNOS CEDES, Vol. 30, No. 81, maio-agosto: Educaçao e Direitos Humanos: Contribuiçoes para o debate. págs 29-52.
Radl Philipp, R. Mª (2010): Investigaciones Actuales de las Mujeres y del Género, Editorial Servizo de Publicacións de la Universidade de Santiago de Compostela, Santiago de Compostela.
Radl Philipp, R. Mª (2011) “Medios de comunicación y violencia contra las mujeres. Elementos de violencia simbólica en el medio televisivo”, en: REVISTA LATINA DE SOCIOLOGÍA, nº 1, vol. 1, págs. 106-130.
Radl Philipp, R. (Ed.) (2001). Cuestiones Actuales de la Sociología del Género. Madrid/Santiago de Compostela: CIS/ICE-Universidad de Santiago de Compostela.
RADL PHILIPP, RITA Mª (2003) La Socialización en función del género en las sociedades modernas, en TOBIO, CONSTANZA (ed.) Una nueva sociedad: Mujeres y Hombres a partes iguales, Comunidad de Madrid, Madrid, págs. 189-207.
RADL PHILIPP, RITA (2012) : “Identidades de género, medios y nuevos medios tecnológicos de la comunicación”, en: GARCÍA MARÍN, JORGE (ed.) Postmodernidade e novas redes sociais. Editorial: Servizo de Publicacións de la Universidade de Santiago de Compostela, Santiago de Compostela, págs. 21-34.
Subirats, M. y Brullet, C. (2007). “De la escuela mixta a la coeducación: la educación de las niñas, el aprendizaje de la subordinación”. En A. Vega (Coord.). Mujer y educación: una perspectiva de género (Pp. 137-148). Málaga, Ediciones Aljibe.
SUBIRATS, MARINA Y TOME, AMPARO (2007) Balones Fuera. Reconstruir los espacios desde la coeducación, Ed. OCTAEDRO, Barcelona.
Taberner Guasp, J. (2008). Sociología y educación: el sistema educativo en sociedades modernas: funciones, cambios y conflictos. Madrid: Tecnos.
BIBLIOGRAFÍA COMPLEMENTARIA:
Apple, M. W. (2000).Teoría crítica y educación. Madrid: Miño y Dávila Editores.
Bonal i Sarró, X. (1998). Sociología de la educación: una aproximación crítica a las corrientes contemporáneas. Barcelona: Paidós.
Bourdieu, P. y Passeron, J. C. (1977). La Reproducción. Barcelona: Laia.
RADL PHILIPP, RITA y MARTÍNEZ RADL, FANNY (2017): “Conocimiento y producción científica de mujeres. Mujeres científicas en la Edad Media”, en: GÓMEZ VÁZQUEZ, BEGOÑA Y MOSTEIRO GARCÍA, Mª JOSEFA (eds.) Identidades de género, trabajo, conocimiento y educación: desafíos y retos en el contexto transnacional, Editorial: Servizo de Publicacións de la Universidade de Santiago de Compostela, Santiago de Compostela, págs. 17-39.
- COMPETENCIAS BÁSICAS:
- Capacidade de obtención e xestión da información.
- Capacidade de decisión.
- Traballo en equipo.
- Aprendizaxe autónoma.
- Creatividade.
- Liderazgo.
- Iniciativa e espírito emprendedor.
COMPETENCIAS XERAIS:
- Capacidade de comprensión, análise e síntese.
- Capacidade de organización e planificación.
-Capacidade de resolución de problemas en novas áreas e contextos multidisciplinares.
- Capacidade para a integración de coñecementos.
-Razoamento crítico e capacidade de reflexión sobre responsabilidades sociais e éticas en relación co coñecemento.
-Capacidade de comunicación, tanto con colectivos especializados como non especializados.
- Capacidade de seguir unha aprendizaxe de forma continuada e autónoma
- Compromiso ético e deontolóxico.
- Recoñecemento da diversidade e da multiculturalidad.
- Adaptación a novas situacións.
- Motivación pola calidade e a excelencia profesional.
- Sensibilidade cara a temas da realidade social e económica.
- Espírito de superación.
COMPETENCIAS ESPECÍFICAS:
- Adquirir a capacidade crítica e científica para poder analizar e comprender sociológicamente a realidade social da educación.
- Adquirir o coñecemento sociolóxico teórico-básico referente aos procesos de socialización e educación humana.
-Comprender os mecanismos básicos no ámbito do sistema e estruturas sociais en relación côa educación e socialización humana.
- Comprender os mecanismos socio-educativos desde unha perspectiva teórico-epistemolóxico diferencial e especificamente desde unha perspectiva diferencial en función do xénero.
-COMPETENCIAS TRANSVERSAIS:
- Que alumnas e alumnos sexan capaces de impulsar a implementación de accións educativas críticas en todos os ámbitos sociais.
- Que alumnas e alumnos sexan capaces de efectuar avaliacións políticas y sociais das acción sociais e educativas desde unha óptica de interconexión transversal do coñecimento.
- Que alumnas e alumnos sexan capaces de impulsar a implementación de accións favorecedoras da igualdade e da igualdade de xénero desde unha perspectiva transversal sociolóxico -educativa, de xénero (mainstreaming), en todas as esferas sociais, administrativas e políticas.
Partimos metodológicamente dun enfoque interactivo cuxo principio básico alude a unha relación entre profesora e alumna/ou como unha relación comunicativa entre suxeitos que se desenvolve dentro do marco institucional da Universidade, e concretamente dentro da aula. O ensino e adquisición de coñecementos ten lugar nos procesos interactivos concretos que se inician e desenvolven nas situacións docentes, que pola súa banda provocan como resultado sempre "algo" nas alumnas/vos e na profesora, no noso caso; prodúcense modificacións e incrementos do saber tanto no profesorado como no alumnado.
Combínase o traballo con textos (nas clases interactivas) referidos a temas concretos da materia, coas explicacións teórico-maxistrais (clases expositivas) e, en efecto, trátase de lograr a participación activa do estudiantado na clase. Neste sentido, o traballo cos textos e as exposicións realizadas que son preceptivos, así como a participación activa nas clases forman parte integrante da nota final. Esta componse ademais dun exame tipo tema onde a alumna/ou debe desenvolver algúns temas parciais que pode escoller entre un número variado de temas tratados en clase.
PLAN DE CONTINXENCIA
Que sigue as “Bases para o desenvolvemento dunha docencia presencial segura no curso 2020-2021, aprobado polo Consello de Goberno na sesión ordinaria celebrada o día 19 de xuño de 2020 e as “Directrices para o desenvolvemento dunha docencia presencial segura. Curso 2020-20212” da USC.
De acordo co “PROTOCOLO DE CENTRO PARA O DESENVOLVEMENTO DUNHA DOCENCIA PRESENCIAL SEGURA NA FACULTADE DE CIENCIAS DA EDUCACIÓN NO CURSO 2020-2021”, a “docencia neste escenario será mixta combinando presencialidade e non presencialidade e docencia síncrona e asíncrona procurando, na medida do posible, reforzar o contacto entre o profesorado e o alumnado da materia, fomentar a continuidade e o seguimento do proceso, e garantir a equidade da presencialidade na formación de todo o alumnado. Tal e como determinan as Directrices para o desenvolvemento dunha docencia presencial segura Curso 2020-2021. “Corresponderalles aos centros definir as fórmulas de convivencia de ambas as modalidades de docencia, en función de cada titulación” (apdo. 3.2, p.4)” (Protocolo op. cit. p. 2 ). Isto é, a docencia combinara a presencialidade e non presencialidade para as aulas expositivas e interactivas.
Escenario 1. Normalidade adaptada
Neste escenario será de aplicación a metodoloxía habitual do traballo na aula para as aulas expositivas e interactivas .
Escenario 2. Distanciamento
Neste caso a avaliación continua seguirá sendo o sistema de avaliación preferente, indicándose con antelación as datas de entrega das tarefas, preguntas e do traballo-exposición. Procurarase que os textos estean dispoñibles na Aula virtual.
Aulas Interactivas
Traballarase co material e textos, preguntas e reflexións acerca dos textos y debates de lecturas/bibliografia propostos no programa para os diferentes núcleos temáticos do programa.
Escenario 3: Peche das instalacións
A avaliación continua será o sistema de avaliación preferente, indicándose con antelación as datas de entrega das tarefas así como do traballo final. Procurarase que os textos estean dispoñibles na Aula virtual.
Aulas Interactivas:
Traballarase co material e textos, preguntas e reflexións acerca dos textos y debates de lecturas/bibliografia propostos no programa para os diferentes núcleos temáticos do programa e o seguimento será de forma telemática, correo electrónico e aula virtual.
Tal e como xa se apuntou anteriormente, a avaliación final estará baseada nas cualificacións de probas parciais e finais, así como das contribucións escritas realizadas de modo previamente regulado (traballo exposto, comentarios, reflexións sobre textos, preguntas, etc. E debidamente orientado, isto é, valorarase a participación activa nas sesións de clase e do seminario. As actividades do seminario, trabalhos, exposicións, preguntas, etc. tendrán un valor do 40% da nota final.
A proba final terá un valor do 60%.
Para obter unha valoración positiva na materia, será preciso ter realizadas e entregadas en prazo todas as actividades de avaliación especificadas, así como superar cada unha delas.
Por razóns obvias os traballos individuais ou grupales dos estudantes deberán ser orixinais. Calquera traballo copiado suporá o suspenso da materia e a avaliación da alumna ou alumno na seguinte convocatoria.
Como é obvio, a efectos evaluativos, un mesmo traballo non pode ser utilizado para varias materias.
No caso de exención de docencia será sustituida a avaliación continua pola avaliación dos traballos con textos.
PLAN DE CONTINXENCIA
Que sigue as “Bases para o desenvolvemento dunha docencia presencial segura no curso 2020-2021, aprobado polo Consello de Goberno na sesión ordinaria celebrada o día 19 de xuño de 2020 e as “Directrices para o desenvolvemento dunha docencia presencial segura. Curso 2020-20212” da USC.
De acordo co “PROTOCOLO DE CENTRO PARA O DESENVOLVEMENTO DUNHA DOCENCIA PRESENCIAL SEGURA NA FACULTADE DE CIENCIAS DA EDUCACIÓN NO CURSO 2020-2021”, a “docencia neste escenario será mixta combinando presencialidade e non presencialidade e docencia síncrona e asíncrona procurando, na medida do posible, reforzar o contacto entre o profesorado e o alumnado da materia, fomentar a continuidade e o seguimento do proceso, e garantir a equidade da presencialidade na formación de todo o alumnado. Tal e como determinan as Directrices para o desenvolvemento dunha docencia presencial segura Curso 2020-2021. “Corresponderalles aos centros definir as fórmulas de convivencia de ambas as modalidades de docencia, en función de cada titulación” (apdo. 3.2, p.4)” (Protocolo op. cit. p. 2 ). Isto é, a docencia combinara a presencialidade e non presencialidade para as aulas expositivas e interactivas.
Escenario 1. Normalidade adaptada
Neste escenario será de aplicación a metodoloxía habitual da avaliación.
Escenario 2:
Neste caso a avaliación continua seguirá sendo o sistema de avaliación preferente, indicándose con antelación as datas de entrega das tarefas, preguntas e do traballo-exposición. Procurarase que os textos estean dispoñibles na Aula virtual.
Aulas Interactivas
Traballarase co material e textos, preguntas e reflexións acerca dos textos y debates de lecturas/bibliografia propostos no programa para os diferentes núcleos temáticos do programa.
O exame final será excepcional e non presencial sincrónico.
Escenario 3:
A avaliación continua será o sistema de avaliación preferente, indicándose con antelación as datas de entrega das tarefas así como do traballo final. Procurarase que os textos estean dispoñibles na Aula virtual.
Aulas Interactivas:
Traballarase co material e textos, preguntas e reflexións acerca dos textos y debates de lecturas/bibliografia propostos no programa para os diferentes núcleos temáticos do programa e o seguimento será de forma telemática, correo electrónico e aula virtual.
Non haberá exame final que será substituído pola avaliación continua exclusiva (reflexións e preguntas sobre os textos e o traballo /exposición (50% e 50% da nota respectivamente).
O habitual para un traballo intelectual intensivo nun contexto científico-académico para o cal a capacidade reflexiva e crítica é fundamental. Cada estudante debe decidilo de modo concreto e de forma responsable no seu caso, sempre tendo en conta que se trata dunha materia que ocupa 6 créditos no currículo académico. A asistencia e a participación activa nas clases son absolutamente imprescindibles para un bo aproveitamento académico da materia.
Orientativamente podemos partir da seguinte recomendación:
Traballo persoal da/do estudante.
Horas de Estudo aproximadamente: 40
Horas de Estudo e elaboración de informes aproximadamente: 30
Horas de Visualización de material e elaboración de traballos, etc. aproximadamente: 30
A USC é unha universidade presencial, polo que a asistencia a un mínimo do 80% das sesións das clases/seminarios é obrigatoria. Nos casos contemplados na normativa da Facultade, as/as alumnas/poderanvos solicitar exención oficial de docencia.
Recomendase seguir o traballo, as análises e o estudo dos textos e materiais presentados na clase tal e como o requere o trabalho na aula e de sesión en sesión.
Ligazóns de interese:
ASE. Asociación de Socioloxía da Educación http://www.ase.es/
XIII Conferencia de Socioloxía da Educación http://eco.unex.es/sociologia/ase2008/
CIS. Centro de Investigacións Sociolóxicas http://www.cis.es
FES: http://www.fes-web.org/
PLAN DE CONTINXENCIA
Que sigue as “Bases para o desenvolvemento dunha docencia presencial segura no curso 2020-2021, aprobado polo Consello de Goberno na sesión ordinaria celebrada o día 19 de xuño de 2020 e as “Directrices para o desenvolvemento dunha docencia presencial segura. Curso 2020-20212” da USC.
De acordo co “PROTOCOLO DE CENTRO PARA O DESENVOLVEMENTO DUNHA DOCENCIA PRESENCIAL SEGURA NA FACULTADE DE CIENCIAS DA EDUCACIÓN NO CURSO 2020-2021”, a “docencia neste escenario será mixta combinando presencialidade e non presencialidade e docencia síncrona e asíncrona procurando, na medida do posible, reforzar o contacto entre o profesorado e o alumnado da materia, fomentar a continuidade e o seguimento do proceso, e garantir a equidade da presencialidade na formación de todo o alumnado. Tal e como determinan as Directrices para o desenvolvemento dunha docencia presencial segura Curso 2020-2021. “Corresponderalles aos centros definir as fórmulas de convivencia de ambas as modalidades de docencia, en función de cada titulación” (apdo. 3.2, p.4)” (Protocolo op. cit. p. 2 ). Isto é, a docencia combinara a presencialidade e non presencialidade para as aulas expositivas e interactivas.
Escenario 1. Normalidade adaptada
Neste escenario será de aplicación a metodoloxía habitual do traballo na aula para as aulas expositivas e interactivas .
Escenario 2. Distanciamento
Neste caso a avaliación continua seguirá sendo o sistema de avaliación preferente, indicándose con antelación as datas de entrega das tarefas, preguntas e do traballo-exposición. Procurarase que os textos estean dispoñibles na Aula virtual.
Aulas Interactivas
Traballarase co material e textos, preguntas e reflexións acerca dos textos y debates de lecturas/bibliografia propostos no programa para os diferentes núcleos temáticos do programa.
O exame final será excepcional e non presencial sincrónico.
Escenario 3: Peche das instalacións
A avaliación continua será o sistema de avaliación preferente, indicándose con antelación as datas de entrega das tarefas así como do traballo final. Procurarase que os textos estean dispoñibles na Aula virtual.
Aulas Interactivas:
Traballarase co material e textos, preguntas e reflexións acerca dos textos y debates de lecturas/bibliografia propostos no programa para os diferentes núcleos temáticos do programa e o seguimento será de forma telemática, correo electrónico e aula virtual.
Non haberá exame final que será substituído pola avaliación continua exclusiva (reflexións e preguntas sobre os textos e o traballo /exposición (50% e 50% da nota respectivamente).
Rita Maria Radl Philipp
Coordinador/a- Departamento
- Ciencia Política e Socioloxía
- Área
- Socioloxía
- Teléfono
- 881813810
- Correo electrónico
- ritam.radl [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Catedrático/a de Universidade
| Luns | |||
|---|---|---|---|
| 12:30-14:00 | Grupo /CLIS_03 (Ñ - Z) | Castelán | AULA 6-7 (CAMPUS VIDA-Módulo C2) |
| Martes | |||
| 09:00-10:30 | Grupo /CLE_01 (A - Z) | Castelán | AULA 2-3 (CAMPUS VIDA-Módulo C2) |
| 10:30-12:00 | Grupo /CLIS_02 (Fi - N) | Castelán | AULA 6-7 (CAMPUS VIDA-Módulo C2) |
| Xoves | |||
| 10:30-12:00 | Grupo /CLIS_01 (A - Fe) | Castelán | AULA 6-7 (CAMPUS VIDA-Módulo C2) |
| 15.01.2021 09:00-11:00 | Grupo /CLE_01 (A - Z) | AULA 15 (CAMPUS VIDA-Módulo A) |
| 25.06.2021 09:30-11:30 | Grupo /CLE_01 (A - Z) | AULA 15 (CAMPUS VIDA-Módulo A) |