Créditos ECTS Créditos ECTS: 4.5
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 74.2 Horas de Titorías: 2.25 Clase Expositiva: 18 Clase Interactiva: 18 Total: 112.45
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Pedagoxía e Didáctica
Áreas: Teoría e Historia da Educación
Centro Facultade de Ciencias da Educación
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable
Os seus obxectivos son os seguintes:
1. Estudar a evolución do concepto de familia, para comprender as súas transformacións e a aparición de novas estruturas familiares na sociedade actual.
2. Coñecer as funcións da familia como axente educador e os diversos modelos educativos que teñenn lugar nesta institución social.
3. Estudar as relaciónss da unidade familiar coa escola e a comunidade.
4. Analizar os programas, servizos e recursos de intervención socio-educativa familiar que se desenvolven no contexto local, autonómico e nacional.
- A familia: concepto, evolución e estruturas.
- A pedagoxía familiar: concepto e antecedentes.
- Marco lexislativo da familia en España e en Galicia.
- Os procesos educativos na familia: unha perspectiva ecolóxica.
- Familia, escola e participación.
- Análise socio-educativa das situacións de risco na familia e dos problemas intrafamiliares.
- Familia, educación e fluxos migratorios.
- Programas, servizos e recursos para a educación familiar.
Bibliografía Básica
Aroca-Montolío, C., Lorenzo-Moledo, M., & Miró-Pérez, C. (2014). La violencia filio-parental un análisis de sus claves. Anales de Psicología, 30(1), 157-170.
Lorenzo-Moledo, M. (2010). Familias inmigrantes en Galicia. La dimensión socioeducativa de la integración. Ministerio de Educación.
Musitu, G. y Cava M. J. (2001). La familia y la educación. Octaedro.
Santos-Rego, M. A. (2015). El poder de la familia en la educación. Síntesis.
Bibliografía Complementaria
Rodrigo, M. J. y Palacios, J. (Eds.). (2000). Familia y desarrollo humano. Alianza
Aguilar-Ramos, M. C. (2002). Educación familiar: una propuesta disciplinar y curricular. Aljibe.
Alberdi, I. (1999). La nueva familia española. Santillana.
Arruabarrena, M. I. y Paúl, J. (1997). Maltrato a los niños en la familia. Pirámide.
Bernal, A., Rivas, S. y Urpí, C. (2012). Educación familiar. Pirámide
Borrell, S. R. (2007). La participación de las familias en la escuela. Revista española de pedagogía, 559-574.
Borrell, S. R. (2008). Influencia bidireccional en la adopción de los estilos parentales en la infancia. International Journal of Developmental and Educational Psychology, 4(1), 65-73.
Boutin G. y Durning. P. (1997). Intervenciones socioeducativas en el medio familiar. Narcea.
Calvete, E. y Pereira, R. (2019). La violencia filio-parental. Análisis, evaluación e intervención. Alianza.
Cánovas, P. y Sahuquillo, P. (2010). Educación familiar y mediación televisiva. Teoría de la Educación, 22, 117-140.
Cea-D'Ancona, M. A. (2007). La deriva del cambio familiar. Hacia formas de convivencia más abiertas y democráticas. CIS.
Dolto, F. (1999). La educación en el núcleo de la familia. Paidós.
Dowling, E. y Osborne, E. (1996). Familia y escuela. Una aproximación conjunta y sistémica a los problemas familiares. Paidós.
Golombok, S. (2006). Models de família. què és el que copta de debò. Graó.
Gracia-Fuster, E. E y Musitu-Ochoa, G. (2000). Psicología social de la familia. Paidós.
Murillo-Casas, Á., Priegue-Caamaño, D., & do Carmen Cambeiro-Lourido, M. (2015). Una aproximación a los estilos educativos parentales como prácticas socializadoras. Revista de estudios e investigación en psicología y educación, 083-087.
Musitu, G. (1996). Educación familiar y socialización de los hijos. Idea Books.
Pérez-Díaz, V. (2001). La familia española ante la educación de sus hijos. Fundación “LaCaixa”.
Rego, M. A. S., Moledo, M. D. M. L., & Caamaño, D. P. (2019). La Mejora de la Participación e Implicación de las Familias en la Escuela: un Programa en Acción. Revista electrónica interuniversitaria de formación del profesorado, 22(3), 93-107.
Seano-Pintado, I. (1998). Agresividad infantil. Pirámide.
Outra bibliografía relevante para a abordaxe da materia:
Balaban, N. (2000). Niños apegados, niños independientes. Orientaciones para la escuela y la familia. Narcea.
García, R., Pérez, C. y Escámez, J. (2009). La educación ética en la familia. Desclee de Brouwer.
* O profesorado da materia poderá outras referencias bibliográficas segundo os diferentes bloques temáticos que compoñen a materia.
Competencias básicas e xerais
CB1 - Que os estudantes demostrasen posuír e comprender coñecementos nunha área de estudo que parte da base da educación secundaria xeral, e adóitase atopar a un nivel que, aínda que se apoia en libros de texto avanzados, inclúe tamén algúns aspectos que implican coñecementos procedentes da vangarda do seu campo de estudo
Competencias transversais
CT4 - Involucrarse na resolución de problemas
Competencias específicas
CE1.3 - Diagnosticar as necesidades educativas de desenvolvemento educativo das persoas e das organizacións
CE2.2 - Deseñar medios e recursos educativos adaptados e contextualizados ás necesidades educativas
CE3.1 - Desenvolver estratexias e aplicar técnicas para promover a participación e a dinamización de grupos en diferentes contextos educativos
CE3.2 - Aplicar e desenvolver estratexias e técnicas de orientación en procesos educativos e formativos
CE4.1 - Avaliar plans, programas, proxectos, procesos de ensino-aprendizaxe e medios e recursos educativos e formativos
A docencia estrutúrase de forma que se propicie a participación activa do alumnado e favorézase a adquisición dos coñecementos teóricos que teñen que ver coa Pedagoxía Familiar. Preténdese estimular a adquisición das habilidades e destrezas necesarias para poñer en práctica en contextos diversos os coñecementos adquiridos. Apostamos por unha aprendizaxe reflexiva, non mecánico, no que o alumnado vaia adquirindo responsabilidades ao longo do proceso de ensino-aprendizaxe, á vez que desenvolve as capacidades e habilidades necesarios para facer fronte aos diversos contextos de intervención dun/a pedagogo/a.
Falamos, por tanto, dunha aprendizaxe centrada no propio alumnado, de forma que se favoreza a súa participación activa, adquirindo responsabilidades no seu propio proceso de aprendizaxe, desenvolvendo capacidades e competencias de razoamento. A conxunción destes factores posibilitarán que o alumnado adquira uns coñecementos e razoamentos estruturados que, con posterioridade, poderá aplicar na súa intervención pedagóxica.
É por isto que unha das nosas prioridades será implicar activamente ao/a estudante en procesos de busca, experimentación, reflexión, e aplicación dos coñecementos, a través do estudo de situacións reais e problemas relevantes nunha sociedade como a nosa, cambiante e diversa. Teñamos presente que o valor educativo dos contidos póñense de manifesto cando os coñecementos xorden como resposta a preguntas verdadeiras, a problemas sentidos.
Para iso, introducirase aos e as estudantes nos distintos temas a partir fundamentalmente da exposición das profesoras e do traballo en grupo, onde o alumnado pasa a ter un papel fundamental na dinámica de ensino-aprendizaxe, analizando e discutindo diferentes aspectos da materia.
De forma máis concreta, as metodoloxías docentes utilizadas no proceso de construción de coñecemento na materia son:
- Clases expositivas: presentación, explicación de temas
- Prácticas de seminario: Análise de textos
- Prácticas de seminario: Estudo de casos
- Titorías de traballo de curso
- Avaliación
- Estudo e traballo do alumno/a -
Recensión sobre documentos
- Realización en grupo dun proxecto de intervención familiar
Así as cousas, a nosa función como docentes pode concibirse como a tutorización da aprendizaxe dos/as estudantes, o que implica deseñar, planificar, estimular, acompañar, e reconducir os seus procesos de aprendizaxe.
A materia contará cunha aula virtual que será imprescindible para o seu seguimento. Neste espazo non só se presentaran os materiais de traballo necesarios para as sesións síncronas e asíncronas, senón que tamén se utilizará para facer as entregas dos documentos grupais e individuais e para a comunicación asíncrona, cando faga falta. En consecuencia, o uso regular da aula Virtual será fundamental ao longo da materia.
A avaliación recollerá todas as dimensións do proceso de ensino-aprendizaxe de forma conxunta ao redor de dous eixos:
- Realización dunha proba obxectiva que se realizará nas datas oficiais e horarios establecidos, que supoñerá un 50% da nota final.
- Valoración dos traballos, actividades prácticas e recensión que supoñerá un 50% da nota final.
IMPORTANTE: Para superar a materia é necesario ter superadas a proba obxectiva e as actividades prácticas propostas (actividades grupais, individuais e recensión). Non se poderá superar a materia sen realizar e entregar todas as actividades recollidas nesta guía. Os traballos individuais ou en grupo deberán ser orixinais. Calquera traballo copiado supoñerá un suspenso na avaliación do alumno ou alumna na convocatoria. Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o que se recolle na Normativa de avaliación do rendemento dos/as estudantes e de revisión de cualificacións.
*Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recollido na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións
NOTA ALUMNADO DISPENSA/EXENCIÓN: Considerando a Instrución 1/2017, da Secretaría Xeral da USC, o alumnado que teña concedida exención de docencia será avaliado nas mesmas condicións que o alumnado asistente. As actividades grupais serán substituídas pola realización dun traballo acordado co profesorado da materia nas tres primeiras semanas de clase.
Clases expositivas: presentación, explicación de temas, 20 horas. Presencialidad = 100.
Prácticas de seminario: Análise de textos, 5 horas. Presencialidad = 100.
Prácticas de seminario: Estudo de casos, 5 horas. Presencialidad = 100.
Titorías de traballo de curso: 5.5 horas. Presencialidad = 100.
Avaliación: 2 horas, Presencialidad = 100.
Estudo e traballo do alumno/a 30 horas.
Recensión sobre documentos: 15 horas.
Realización en grupo dun proxecto de intervención familiar: 30 horas.
* Non se computarán os traballos e a recensión se non se supera a proba final de avaliación.
* Non se poderá ter a materia superada sen entregar e aprobar todas as actividades requiridas no programa.
a) Asistencia regular ás clases.
b) Realizar as lecturas previas dos materiais cando o indica o profesorado.
c) Ler os apuntamentos cada día e expor as dúbidas ao profesorado sen demora, nas clases ou nas titorías.
d) Desenvolver unha actitude crítica e reflexiva ao redor da materia, e construír os piares acerca dun corpo de coñecementos sobre o campo socioeducativo.
e) Coidar a exposición, redacción e claridade de contidos nas probas escritas, nas actividades e nos exercicios en grupo.
*No caso de ter que asumir unha docencia non presencial ou mixta (escenario 2 e 3), debemos incidir no seguimento semanal das actividades que se propoñan virtualmente. Para isto, fai falta o dominio por parte do alumnado das ferramentas que propón a Universidade de Santiago de Compostela para a modalidade non presencial de docencia. En todo caso, é imprescindible facer entrega dos exercicios propostos, e tamén é moi recomendable a asistencia as sesións síncronas programadas
ASISTENCIA A CLASE
É importante destacar que o Consello de Goberno de 25/03/2010 aprobou a Normativa de asistencia a clase nos ensinos adaptados ao EEES (http://www.usc.es/export/sites/default/gl/normativa/descargas/normaasis…). Cabe lembrar que a USC é unha universidade presencial, polo que a asistencia a un mínimo do 80% das sesións de clase é obrigatoria. Nos casos contemplados na normativa da Facultade, o alumnado poderá solicitar exención oficial de docencia. O alumnado deberá comentar persoalmente coas profesoras da materia esta circunstancia nas primeiras semanas de clase.
RESPONSABILIDADE AMBIENTAL
En relación aos traballos persoais ou de grupo que se realicen para a materia ter en conta as seguintes indicacións:
- Evitar tapas de plástico ou outros envoltorios externos innecesarios.
- Sempre que sexa posible empregar grampas en lugar de encanutillados.
- Imprimir as dúas caras en calidade “aforro de tinta”.
- Non empregar folios en branco como separadores de capítulos ou partes.
- Evitar anexos que no teñan referencia directa cos temas desenvolvidos.
*Con todo, o Campus Virtual da materia utilizarase para facer as entregas dos documentos grupais e individuais e para a comunicación asíncrona, cando faga falta.
PERSPECTIVA DE XÉNERO.
En atención a criterios de igualdade de xénero no ámbito universitario, recoméndase facer uso da linguaxe non sexista tanto no traballo cotián de aula como nos traballos académicos encomendados. Pode obterse información ao respecto na ligazón:
http://www.usc.es/export/sites/default/gl/servizos/oix/descargas/lingua…
COMUNICACIÓN POR E-mail CO PROFESORADO (OBRIGATORIEDADE DE USO DA CONTA DE CORREO rai)
- Obrigatoriedade de emprego das ferramentas tecnolóxicas institucionais: Campus Virtual, Microsoft Office 365, e outras ferramentas facilitadas pola facultade e autorizadas como ferramentas institucionais pola universidade ( Lifesize, Teams, etc).
- Non se poderá empregar o teléfono móbil, salvo cando se use como instrumento de traballo seguindo as indicacións dadas polo profesorado, responsabilizándose o alumnado das consecuencias legais e académicas que poidan derivarse dun emprego non adecuado do mesmo.
- Ter en conta que a ensino-aprendizaxe (clases/titorías) é un proceso privado, enténdase privado como proceso de comunicación e intercambio entre o/a docente e o estudantado matriculado na materia.
- Obrigatoriedade do cumprimento da normativa de protección de datos https://www.usc.gal/es/politica- privacidade- proteccion-datos
OUTROS DATOS DE INTERESE
O horario de titorías do profesorado da materia será exposto nos despachos e na páxina web da Facultade.
As datas de exames son as recollidas no calendario oficial.
PLAN DE CONTINXENCIA
Adaptación segundo o Plan de Continxencia e as directrices para o desenvolvemento dunha docencia presencial segura para o curso 2021-2022
Escenario 1 – NORMALIDADE ADAPTADA.
Metodoloxía. Docencia expositiva e interactiva presencial con desenvolvemento de prácticas de aula e apoio do Campus Virtual. Con todo, de forma excepcional a docencia presencial poderase combinar coa docencia virtual. Na docencia práctica cumprirase coas indicacións de grupos de rotación. As titorías serán de carácter fundamentalmente presencial mantendo as medidas oportunas, aínda que poderán realizarse parcialmente de forma virtual. A proba final desenvolverase de maneira presencial síncrona.
Avaliación: As actividades prácticas 50% da nota final. A proba final supoñerá un 50% da nota final.
Escenario 2 – DISTANCIAMENTO
Metodoloxía. As sesións interactivas (grupos pequenos) serán de carácter presencial, cumprindo coas rotacións establecidas polo centro. Mentres que as sesións expositivas pasarán a ter un carácter virtual facendo uso das plataformas habilitadas ( Teams e o Campus Virtual). As titorías poderán ser presenciais ou virtuais. A proba final desenvolverase de maneira virtual ou presencial síncrona, atendendo a normativa hixiénico-sanitaria vixente nese momento.
Avaliación: As actividades prácticas 50% da nota final. A proba final supoñerá un 50% da nota final.
Escenario 3 – PECHE DAS INSTALACIÓNS
Metodoloxía. A docencia desenvolverase de maneira virtual facendo uso das ferramentas dispoñibles (Teams e Campus Virtual) e facendo un seguimento continuado do traballo do alumnado. As titorías serán de carácter virtual. As actividades prácticas e a proba final desenvolveranse de maneira virtual síncrona.
Avaliación: As actividades prácticas 50% da nota final. A proba final supoñerá un 50% da nota final.
* Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recolleito na Normativa de avaliación do rendemento académico dos/ as estudantes e de revisión de cualificacións
Diana Priegue Caamaño
- Departamento
- Pedagoxía e Didáctica
- Área
- Teoría e Historia da Educación
- Teléfono
- 881813906
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Patricia Alonso Ruido
- Departamento
- Pedagoxía e Didáctica
- Área
- Teoría e Historia da Educación
- Teléfono
- 881813756
- Correo electrónico
- patricia.alonso.ruido [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Profesor Axudante Doutor LOU
Enelina Maria Gerpe Perez
- Departamento
- Pedagoxía e Didáctica
- Área
- Teoría e Historia da Educación
- Teléfono
- 982821070
- Correo electrónico
- emaria.gerpe [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Profesor Interino/a substitución IT e outros
Laura Garcia Docampo
- Departamento
- Pedagoxía e Didáctica
- Área
- Teoría e Historia da Educación
- Correo electrónico
- laura.garciadocampo [at] usc.es
- Categoría
- Predoutoral Ministerio
| Martes | |||
|---|---|---|---|
| 16:00-17:30 | Grupo /CLE_01 (A - Z) | Galego | AULA 5 (CAMPUS VIDA-Módulo A) |
| 17:30-19:00 | Grupo /CLIS_02 (Li - Z) | Galego | AULA 5 (CAMPUS VIDA-Módulo A) |
| 19:00-20:30 | Grupo /CLIS_01 (A - Le) | Galego | AULA 5 (CAMPUS VIDA-Módulo A) |
| 19.05.2022 12:00-14:00 | Grupo /CLE_01 (A - Z) | AULA 6-7 (CAMPUS VIDA-Módulo C2) |
| 01.07.2022 12:00-14:00 | Grupo /CLE_01 (A - Z) | AULA 9 (CAMPUS VIDA-Módulo A) |