Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Horas de Titorías: 1 Clase Expositiva: 33 Clase Interactiva: 20 Total: 54
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Bioloxía Funcional
Áreas: Bioloxía Celular
Centro Facultade de Bioloxía
Convocatoria: Primeiro semestre
Docencia: Sen docencia (Extinguida)
Matrícula: Non matriculable | 1ro curso (Si)
- Dar a coñecer a organización estrutural da célula, a súa composición macromolecular, o funcionamento dos distintos compoñentes e as relacións intercelulares e co medio extracelular.
- Coñecer o manexo do microscopio e aprender a identificar células e os seus orgánulos en preparacións de microscopía óptica e en micrografías de microscopía electrónica.
- Coñecer outras metodoloxías básicas utilizadas en Bioloxía Celular.
- Adestrarse no manexo de bibliografía xeral e especializada, así como no uso de Internet para preparar a materia.
PROGRAMA DE CLASES TEÓRICAS (33 h)
Introdución (1,5 h)
TEMA 1.- Introdución. A Teoría Celular. A Bioloxía Celular e a súa relación con outras disciplinas.
TEMA 2.- Organización estrutural dos seres vivos. Células e tecidos.
Membrana plasmática (4 h)
TEMA 3.- Composición e estrutura da membrana plasmática.
TEMA 4.- Intercambios da célula co medio externo I. Transporte de pequenas moléculas e ións a través da membrana plasmática.
TEMA 5.- Intercambios da célula co medio externo II. Transporte de macromoléculas e partículas.
O núcleo, ribosomas e mecanismos xenéticos (4,5 h)
TEMA 6.- Organización estrutural do núcleo celular interfásico.
TEMA 7.- Cromatina e cromosomas.
TEMA 8.- Replicación. Transcrición.
TEMA 9.- Ribosomas e síntese de proteínas.
Sistemas de endomembranas (3,5 h)
TEMA 10.- Retículo endoplasmático.
TEMA 11.- Aparello de Golgi.
TEMA 12.- Sistema lisosomal e vacúolos.
Conversión da enerxía (4,5 h)
TEMA 13.- Mitocondrias.
TEMA 14.- Plastos.
TEMA 15.- Microcorpos.
Citosol (0,5 h)
TEMA 16.- O citosol. Inclusións citoplamáticas.
Motilidade celular e citoesqueleto (4 h)
TEMA 17.- Citoesqueleto. Microfilamentos.
TEMA 18.- Microtúbulos.
TEMA 19.- Filamentos intermedios.
O ciclo celular e a división celular (4,5 h)
TEMA 20.- O ciclo celular eucariota.
TEMA 21.- División celular.
TEMA 22.- Meiose.
Determinación, diferenciación e morte celular (2 h)
TEMA 23.- Determinación, diferenciación e avellentamento celular.
TEMA 24.- Morte celular.
Relación das células entre si e co medio (4 h)
TEMA 25.- Sinalización celular.
TEMA 26.- Matriz extracelular e unións intercelulares.
TEMA 27.- A parede celular vexetal.
PROGRAMA DE CLASES PRÁCTICAS (10 h)
PRÁCTICA 1.- Práctica de computador. Busca de páxinas na rede relacionadas coa Bioloxía Celular. Técnicas aplicadas a Bioloxía Celular.
PRÁCTICA 2.- Manexo do microscopio óptico. Diversidade celular
RÁCTICA 3.- Observación de orgánulos celulares animais e vexetais
PRÁCTICA 4: Observación de funcións celulares
PRÁCTICA 5.- División celular: mitose e meiose.
SEMINARIOS (10 seminarios)
Os alumnos deberán de preparar os seminarios propostos polo profesor da materia. Nos seminarios, os alumnos terán que resolver problemas sobre cada tema. A data na que se tratará cada seminario será proposta a principio de curso. Relación de seminarios: membrana plasmática, núcleo e mecanismos xenéticos, sistema de endomembranas, mitocondrias e cloroplastos, citoesqueleto, ciclo e división celular, determinación, diferenciación e morte celular, células nai, relación de las células entre si e co medio.
TITORÍAS ( Unha titoría)
Na titoría explicarase a programación do curso, daranse as recomendacións para organizar e estudar a materia e resolveranse as dúbidas dos alumnos en relación ca mesma.
RECOMENDADA COMO TEXTO.
Cooper, G. M.; Hausman, R.E. (2017). La célula. 7ª ed. Madrid: Editorial Marbán
OUTROS LIBROS RECOMENDADOS
Alberts, B., et al. (2011). Introducción a la biología celular. 3ª ed.
Madrid: Editorial Médica Panamericana
Alberts, B., et al. (2016). Biología molecular de la célula. 6ª ed. Barcelona: Omega
Karp, G. (2019). Biología celular y molecular: conceptos y experimentos.
8ª ed. México: MacGraw-Hill Interamericana
Lodish,H., et al. (2016). Biología celular y molecular. 7ª ed. Buenos Aires: Editorial Médica Panamericana.
PRÁCTICAS E TÉCNICAS
Montuenga, L., Esteban, F.J., Calvo, A. (2009). Técnicas en histología y
biología celular. Barcelona: Elsevier Masson
Ruíz, M. S., Rodicio, M.C., Corujo, A. (1985). Cuaderno de prácticas de
citología e histología vegetal y animal. Santiago de Compostela: Servizo
de Publicacións e Intercambio Científico da Universidade de Santiago de
Compostela
Sepúlveda, J. (2011). Histología: biología celular y tisular:
instructivo de laboratorio. México: McGraw-Hill
INFORMACIÓN EN INTERNET
1.- Biblioteca da USC.
http://busc.usc.es
2.- Libros de clase.
http://www.pubmed.com (books)
3.- Bioloxía Celular.
http://www.pubmed.com
http://www.cell-biology.com
http:// www.roberthooke.org.ok
http://cellbio.utmb.edu/cellbio/membrane.htm
http://www.microanatomy.net/index.asp
Transversais
CT1. Capacidade de análise e síntese
CT2. Capacidade para o razoamento e a argumentación
CT3. Capacidade para obter información adecuada, diversa e actualizada
CT4. Capacidade para elaborar e presentar un texto organizado e comprensible
CT5. Capacidade para realizar unha exposición en público de forma clara, concisa e coherente
CT6. Utilización de información bibliográfica e de Internet
CT7. Utilización de información en lingua estranxeira
CT8. Capacidade para resolver problemas mediante a aplicación integrada dos seus coñecementos
Específicas
CE1.c - Ámbito competencial: Coñecementos instrumentais, destrezas e habilidades Técnicas básicas en bioloxía
CE2.d - Ámbito competencial: Orixe e bases moleculares da vida: Metabolismo, sinalización celular e bioenerxética
CE2.f - Ámbito competencial: Orixe e bases moleculares da vida: Análises molecular, celular e tisular
CE3.a - Ámbito competencial: Células, tecidos e órganos: Estrutura e funcións da célula eucariota
CE3.f - Ámbito competencial: Células, tecidos e órganos: Análise microscópico
Utilizaranse:
- Clases expositivas. A asistencia á clase é recomendable pero non é obrigatoria.
- Seminarios. Os alumnos participarán coa preparación e discusión dos temas propostos. Ademais, e para completar esta actividade, os alumnos terán que resolver cuestionarios de preguntas relacionadas con cada tema a través da plataforma Moodle. A participación nos seminarios e obrigatoria para tódolos alumnos.
- Prácticas de laboratorio e de computador. Faranse grupos de prácticas que terán lugar durante o primeiro cuadrimestre. As prácticas son obrigatorias para tódolos alumnos, salvo aqueles que xa as fixeran en cursos anteriores.
- Titorías (unha titoría).
-Os alumnos repetidores que aprobaron as prácticas non terán que volver a facelas. Estes alumnos deberán repetir os seminarios. A nota final será a suma da nota obtida no exame de teoría, no de prácticas e nos seminarios.
- Os alumnos deben superar un exame que representará o 75 % da nota final. Este exame incluirá seccións dedicadas a avaliar a teoría e os seminarios. A materia dividirase en dúas partes. A primeira parte comprende os temas 1 a 15, ambos incluídos. A segunda parte comprende os temas 16 a 27. Os alumnos terán a posibilidade de superar a materia realizando un exame parcial da primeira parte (elimina materia) e un único exame final. Os exames serán comúns para os dous grupos de clases expositivas. Para aprobar a materia, o alumno debe aprobar as dúas partes.
- Os alumnos deben elaborar os seminarios e responder as preguntas relacionadas cos mesmos formuladas polo profesor e a valoración dos cuestionarios que se farán utilizando a plataforma Moodle, o que suporá o 20% da nota final. A asistencia aos seminarios é obrigatoria, sendo necesario asistir polo menos a un 80% dos mesmos.
- A asistencia a prácticas é obrigatoria, sendo necesaria para aprobalas. É necesario ter aprobadas as prácticas para poder aprobar a materia. O exame de prácticas será opcional e terá un valor do 5% da nota final.
- Os alumnos repetidores que superasen as prácticas non terán que volver realizalas. Se estes alumnos non ten valoración das prácticas de cursos anteriores, a nota final será a obtida nos exames (80%) e nos seminarios (20%).
Os instrumentos utilizados para avaliación incluirán a avaliación das seguintes competencias:
-Exame teórico: CT6, CT7, CE2.d, CE2,f, CE3.a
-Seminarios: CT1, CT2, CT4, CT6, CT7, CT8
-Titorías e prácticas: CE1.c, CE3.f
- Teoría: 33 horas presenciais e 66 horas de traballo persoal (horas totais: 99).
- Preparación de seminarios: 16 horas de traballo persoal (horas totais:16).
- Asistencia a seminarios: 10 horas presenciais (horas totais: 10).
- Prácticas de laboratorio: 4 horas presenciais, 4 h virtuais e 4 horas de traballo persoal (horas totais: 12).
- Prácticas de computador: 2 horas presenciais e 2 horas de traballo persoal (horas totais: 4).
- Titorías personalizadas: 1 hora presencial (horas totais: 1).
- Realización de exames: 5 horas presenciais (horas totais: 5).
- Asistencia e participación activa na clase.
- Por cada hora de clase unha hora de estudo, utilizando material bibliográfico para comprender e afondar na información obtida na clase (é fundamental que a hora de estudo sexa o máis próxima posible á hora de clase).
- Estudo e revisión semanal da materia dada.
- Preparación dos contidos dos seminarios previamente a exposición na clase
- Aclaración co profesor de posibles dúbidas.
- Repaso para o exame final.
Recoméndase o estudo diario da materia polo libro seguindo as indicacións dos profesores. Unha vez estudada, o alumno deberá responder as preguntas propostas nos seminarios, comprobar se estas respostas son correctas e repetir o estudo e a autoavaliación as veces que sexan necesarias. Finalmente, o alumno deberá resolver os problemas propostos nos seminarios.
Plan de continxencia:
Co fin de conseguir un escenario seguro para a docencia teórica e práctica desta materia en caso de novos brotes por SARS- CoV –2 durante o curso 2021-22, prevíronse varias alternativas para impartila e para avaliar os coñecementos adquiridos polos alumnos
Escenarios alternativos ao mencionado anteriormente:
Escenario 2: distanciamento, restricións parciais á presencialidade física. Clases expositivas, seminarios e prácticas serán semipresenciais, no caso de que a súa organización sexa compatible cas medidas establecidas nos protocolos de saúde da USC. A titoría será en liña. Todos os exames realizaranse en liña.
Escenario 3: Peche das instalacións. Toda a docencia realizarase en liña. Todos os exames serán en liña.
Metodoloxía da ensinanza. Nos escenarios 2 e 3, a docencia en liña será síncrona, utilizando para a mesma a plataforma Teams de Microsoft. Para unha parte dos seminarios utilizarase a plataforma Moodle, onde os alumnos deberán respostar as preguntas feitas polo profesor.
Avaliación
Os exames en liña faranse utilizando a plataforma Moodle conxuntamente ca plataforma Teams. De tódalas maneiras, segundo a evolución do COVID-19, esta programación docente podería variar e adaptarse ás circunstancias existentes nese momento. No caso de que haxa modificacións da programación, os alumnos serán informados dos cambios que se fagan na mesma.
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios o probas aplicarase o recollido na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións.
Maria Fatima Adrio Fondevila
- Departamento
- Bioloxía Funcional
- Área
- Bioloxía Celular
- Teléfono
- 881816943
- Correo electrónico
- fatima.adrio.fondevila [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Jesus Lamas Fernandez
Coordinador/a- Departamento
- Bioloxía Funcional
- Área
- Bioloxía Celular
- Teléfono
- 881816951
- Correo electrónico
- jesus.lamas [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Catedrático/a de Universidade
Eva Maria Candal Suarez
- Departamento
- Bioloxía Funcional
- Área
- Bioloxía Celular
- Teléfono
- 881816947
- Correo electrónico
- eva.candal [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Anton Barreiro Iglesias
- Departamento
- Bioloxía Funcional
- Área
- Bioloxía Celular
- Categoría
- Profesor/a: Profesor Axudante Doutor LOU
Ashwin Woodhoo
- Departamento
- Bioloxía Funcional
- Área
- Bioloxía Celular
- Correo electrónico
- ashwin.woodhoo [at] usc.es
- Categoría
- Investigador/a Distinguido/a
Paula Ayuso Garcia
- Departamento
- Bioloxía Funcional
- Área
- Bioloxía Celular
- Correo electrónico
- paula.ayuso [at] usc.es
- Categoría
- Predoutoral Ministerio
Izaskun Buendia Abaitua
- Departamento
- Bioloxía Funcional
- Área
- Bioloxía Celular
- Correo electrónico
- izaskun.buendia [at] usc.es
- Categoría
- Investigador/a: Programa Juan de la Cierva
| Luns | |||
|---|---|---|---|
| 16:00-17:00 | Grupo /CLE_02 | Galego, Castelán | Aula 04: James Watson e Francis Crick |
| 17:00-18:00 | Grupo /CLE_01 | Galego, Castelán | Aula 03. Carl Linneo |
| Martes | |||
| 16:00-17:00 | Grupo /CLE_02 | Galego, Castelán | Aula 04: James Watson e Francis Crick |
| 17:00-18:00 | Grupo /CLE_01 | Galego, Castelán | Aula 03. Carl Linneo |
| Mércores | |||
| 16:00-17:00 | Grupo /CLE_02 | Castelán, Galego | Aula 04: James Watson e Francis Crick |
| 17:00-18:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán, Galego | Aula 03. Carl Linneo |
| 10.01.2022 16:00-20:00 | Grupo /CLE_02 | Aula 01. Charles Darwin |
| 10.01.2022 16:00-20:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 01. Charles Darwin |
| 10.01.2022 16:00-20:00 | Grupo /CLE_02 | Aula 02. Gregor Mendel |
| 10.01.2022 16:00-20:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 02. Gregor Mendel |
| 10.01.2022 16:00-20:00 | Grupo /CLE_02 | Aula 03. Carl Linneo |
| 10.01.2022 16:00-20:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 03. Carl Linneo |
| 20.06.2022 16:00-20:00 | Grupo /CLE_02 | Aula 01. Charles Darwin |
| 20.06.2022 16:00-20:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 01. Charles Darwin |
| 20.06.2022 16:00-20:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 02. Gregor Mendel |
| 20.06.2022 16:00-20:00 | Grupo /CLE_02 | Aula 02. Gregor Mendel |